Ενόψει ήδη διατυπωνόμενων ερωτημάτων περί της "αναγκαιότητας και χρησιμότητας" ίδρυσης/ύπαρξης ΠΕΙ.Σ., παρερμηνειών περί "πιλοτικότητας" έναντι "πειραματισμού", αλλά και ενόψει της ελλειπούς διαφοροποίησης ΠΕΙ.Σ. και Π.Σ., διατυπώνω και θέτω προς κρίση από τους/τις έχοντες/-ουσες τον ρόλο αρμοδίου, τα παρακάτω:
Πειραματικά Σχολεία: τα σχολεία «οξυγόνωσης» του Εκπαιδευτικού Συστήματος
Δέχονται μαθητές/-ήτριες κατόπιν κλήρωσης και με αίτηση των γονέων/κηδεμόνων, ώστε να διασφαλιστεί κατά τεκμήριο ότι συντρέχουν οι δέοντες όροι αποδοχής της συμμετοχής του μαθητικού πληθυσμού σε πειραματισμούς, όπως προβλέπεται από τους Νόμους.
Σε συμφωνία προς τον ρόλο τους και την προδιαγραφή για «Νέο συνεκτικό πρόγραμμα σπουδών από το Δημοτικό ως το Λύκειο», αλλά και για την υπηρέτηση ερευνητικών στόχων όπως η «μετάβαση από την Πρωτοβάθμια στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση», αποτελούν μια αλυσίδα «συνδεδεμένων σχολείων» ή «ενιαία σχολεία»
Ιδρύονται και νοούνται ως «σχολεία συνδεδεμένα», συγχρόνως, με Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, Τμήματα αυτών ή/και Ερευνητικά Ινστιτούτα με εκπαιδευτικό αντικείμενο, αλλά και με τον θεσμικό φορέα διαμόρφωσης και πρότασης Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών (ΑΠΣ) · στην παρούσα περίοδο, το Ι.Ε.Π.
Είναι τα σχολεία που καλούνται να υπηρετούν την καινοτομία και να αποτελούν τον χώρο βασικού πειραματισμού, σχεδιασμού και διαμόρφωσης/αρχικής στάθμισης καινοτόμων/νεο-εισαγόμενων εκπαιδευτικών εφαρμογών ή/και εφαρμογών καινοτομίας στην εκπαίδευση, ευρείας ή όχι κλίμακας, αλλά και νέων ΑΠΣ σε συνεχή, θεσμική, συνεργασία/συνέργεια και διάδραση με Εκπαιδευτικά Ερευνητικά Ινστιτούτα Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και με το Ι.Ε.Π.:
1. Η «Διδακτέα» και «εξεταστέα» ύλη διαμορφώνονται υπό το πρίσμα της συνθετικής απαίτησης για πειραματισμούς και για το θεσμικά κατοχυρωμένο δικαίωμα των μαθητών/-ριών για συνολική εκπαίδευση κατά τα προβλεπόμενα
2. Μελετώνται διδακτικές πρακτικές
3. Καλλιεργείται η υπόσταση των εκπαιδευτικών ως «εκπαιδευτικών-ερευνητών» και η «school-oriented» & «school-based»εκπαιδευτική έρευνα
4. Απαιτείται και υποστηρίζεται η συνεργασία και οι συνέργειες εκπαιδευτικών διαφορετικών βαθμίδων
Συνεπεία των παραπάνω, τα ΠΕΙ.Σ.
• Αποτελούν τους χώρους «έμπρακτης τεκμηρίωσης και εκπαιδευτικών ερευνών», με την έγκριση και εποπτεία της ακαδημαϊκής κοινότητας και των αρμόδιων του Υ.ΠΑΙ.Θ., και υποστηρίζουν βραχείας, μέσης και μακράς διάρκειας εκπαιδευτικές έρευνες (π.χ. διαδοχικούς κύκλους έρευνας δράσης)
• Αναδεικνύουν την αυτονομία, όπως αυτή – με επιστημονική επάρκεια και εποπτεία – υποστηρίζεται από εκπαιδευτικούς-ερευνητές με συστηματική διάδραση με τα αρμόδια θεσμικά όργανα και την ακαδημαϊκή κοινότητα
• Λειτουργούν σαν αρμόδιοι ανατροφοδοτικοί μηχανισμοί, ως προς παιδαγωγικές μεθοδολογίες και πρακτικές, ΑΠΣ, κ.λπ.
• Παρέχουν – π.χ. ως πρακτική άσκηση φοιτητών/-ριών – χώρο για αντίστοιχη απόκτηση εμπειρίας, με την έννοια της - όχι μόνον θεωρητικής – εμπλοκής με παιδαγωγικές μεθοδολογίες, έρευνα δράση και έρευνα προγραμμάτων (curriculum research)
• Συνεργάζονται στενά με τον επίσημο φορέα εκπαιδευτικής τεκμηρίωσης του Κράτους/του Υ.ΠΑΙ.Θ. (το Ι.Ε.Π.) επί όλων των ανωτέρω, αλλά και για την τεκμηρίωση εγκεκριμένων πειραματισμών και νέων Προγραμμάτων Σπουδών
• Συνεργάζονται – ως κόμβοι και υποστηρικτικές δομές – με δίκτυα σχολικών μονάδων της οικείας ΠΔΕ ή όμορων («σχολικές πειραματικές κοινότητες») για την επιμορφωτική υποστήριξη ή/και τον συντονισμό/την διευκόλυνση
o της πιλοτικής εφαρμογής νέων προγραμμάτων ή διδακτικών πρακτικών, που προτάθηκαν/εγκρίθηκαν από το Υ.ΠΑΙ.Θ./Ι.Ε.Π. και διαμορφώθηκαν μετά από επαρκή και αξιολογημένο πειραματισμό στα ΠΕΙ.Σ., ή και
o υιοθέτησης μέρους των εκπαιδευτικών και καθημερινών/διοικητικών πρακτικών τους, αλλά και την ένταξη μαθητών/-ριών στους Ομίλους Δημιουργικότητας
• Συμμετέχουν υποχρεωτικά κατ’ έτος – και στο πλαίσιο της αξιολόγησής τους ως ΠΕΙ.Σ. – μαζί με εκπαιδευτικούς των δορυφορικών/πιλοτικών σχολείων που υλοποίησαν έρευνες ως μέλη των «σχολικών πειραματικών κοινοτήτων», υπό τον συντονισμό των Ι.Ε.Π. & Υ.ΠΑΙ.Θ. – σε σχετικές ετήσιες συναντήσεις αποτίμησης και συνθετικής σύνταξης προτάσεων για τα ΑΠΣ, για τις αντίστοιχες διαμορφώσεις του εκάστοτε αντικειμένου για τις πρακτικές ασκήσεις των φοιτητών/-ριών, κ.λπ.
• Συνεργάζονται με Μ.Π.Σ. (κυρίως του διασυνδεδεμένου Πανεπιστημίου, αλλά όχι αποκλειστικά · καθορίζεται από αποφάσεις του Ε.Π.Ε.Σ.) ως προς ενδοσχολικές έρευνες διδακτικών ή/και συνεργατικών πρακτικών, βελτίωσης του σχολικού/μαθησιακού κλίματος, απομείωσης της μαθητικής διαρροής, διαπροσωπικών σχέσεων και κοινωνικής μάθησης, κ.λπ. αλλά και για Έρευνα Προγραμμάτων (curriculum research), όπως προβλεπόταν και στον Ν. 3966: στους Ομίλους για μη διδασκόμενα αντικείμενα, αλλά και σε σχέση με έρευνες που αφορούν τον μαθητικό τους πληθυσμό και τους εκπαιδευτικούς τους, καθώς και τις διοικητικές/λειτουργικές τους δομές
Απαιτείται
• Η θεσμική και διοικητική (πιθανά μέσω του/της Προέδρου του ΕΠ.Ε.Σ., που θα τοποθετείται με απόφαση της οικείας Συγκλήτου) διασύνδεση με Πανεπιστήμιο, το οποίο είτε θεραπεύει ειδικότητες «διδασκομένων αντικειμένων», είτε έχει ιδρύσει αντίστοιχο Ερευνητικό Ινστιτούτο με θεματικές της Εκπαίδευσης.
Σε ό,τι, δε, αφορά στην ίδρυση/διασύνδεση Πανεπιστημίου-Σχολείου, θα απαιτείται σχετική πρόταση-αίτηση της Συγκλήτου του οικείου Πανεπιστημίου, με διατύπωση σχετικής πρότασης αξιοποίησης αυτής της διασύνδεσης και βιωσιμότητας/πρόσθετης αξίας από την διασύνδεση, σχέδιο χρηματοδότησης λειτουργιών που άπτονται του χαρακτήρα των χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων από τον Ε.Λ.Κ.Ε. και διοικητικών δομών.
• Η διοίκησή των ΠΕΙ.Σ. από Ε.Π.Ε.Σ. στο οποίο προΐσταται, αποκλειστικά, Πανεπιστημιακός – που επιλέγεται από το συνδεδεμένο Πανεπιστήμιο/Τμήμα/Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Κέντρο, με αιτιολογική έκθεση – με έργο σχετικό με την Εκπαιδευτική Έρευνα ή συγγενές
• Η στελέχωσή τους με εκπαιδευτικό προσωπικό υψηλών ακαδημαϊκών προσόντων, που επιλέγεται κάθε φορά μετά από Πανελλαδική σχετική πρόσκληση ανά σχολείο:
o είτε ως προς τα επιστημονικά αντικείμενα,
o είτε ως προς την εξειδικευμένη διδακτική τους και ειδικές διδακτικές πρακτικές: τα κριτήρια ως προς τα οποία γίνεται επιλογή προσωπικού (και αποτελούν διερευνούμενα χαρακτηριστικά και στην συνέντευξη), στην περίπτωση των ΠΕΙ.Σ. πιστοποιούν όχι την εξειδίκευση, κατά το πνεύμα των εδώ περιγραφόμενων, αλλά την δυνατότητα σε σύντομο χρόνο να διαχειριστούν και υλοποιούν καινοτόμες/ρηξικέλευθες διδακτικές πρακτικές με την καθοδήγηση αρμοδίων και να παράγουν, συστηματοποιούν και περιγράφουν τα παραγόμενα δεδομένα, είτε την συμμετοχή σε εκπαιδευτική έρευνα, σε Προγράμματα, έρευνες, τεκμηριώνοντας δεξιότητες υποστηρικτού/-ήτριας, μέντορα και διευκολυντή (facilitator) για Πιλοτικές Εφαρμογές
o αλλά και με ικανή – καθοριζόμενη ρητά – επιτυχή διδακτική προϋπηρεσία,
o ενώ αυξημένης βαρύτητας πρέπει να είναι το προσόν της συμμετοχής σε εκπαιδευτική έρευνα.
Για όλα τα αναφερόμενα, θα εκδίδονται σχετικές εφαρμοστικές αποφάσεις, δαιτάξεις και εγκύκλιοι κατά τα εκάστοτε προβλεπόμενα.
Ενόψει ήδη διατυπωνόμενων ερωτημάτων περί της "αναγκαιότητας και χρησιμότητας" ίδρυσης/ύπαρξης ΠΕΙ.Σ., παρερμηνειών περί "πιλοτικότητας" έναντι "πειραματισμού", αλλά και ενόψει της ελλειπούς διαφοροποίησης ΠΕΙ.Σ. και Π.Σ., διατυπώνω και θέτω προς κρίση από τους/τις έχοντες/-ουσες τον ρόλο αρμοδίου, τα παρακάτω: Πειραματικά Σχολεία: τα σχολεία «οξυγόνωσης» του Εκπαιδευτικού Συστήματος Δέχονται μαθητές/-ήτριες κατόπιν κλήρωσης και με αίτηση των γονέων/κηδεμόνων, ώστε να διασφαλιστεί κατά τεκμήριο ότι συντρέχουν οι δέοντες όροι αποδοχής της συμμετοχής του μαθητικού πληθυσμού σε πειραματισμούς, όπως προβλέπεται από τους Νόμους. Σε συμφωνία προς τον ρόλο τους και την προδιαγραφή για «Νέο συνεκτικό πρόγραμμα σπουδών από το Δημοτικό ως το Λύκειο», αλλά και για την υπηρέτηση ερευνητικών στόχων όπως η «μετάβαση από την Πρωτοβάθμια στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση», αποτελούν μια αλυσίδα «συνδεδεμένων σχολείων» ή «ενιαία σχολεία» Ιδρύονται και νοούνται ως «σχολεία συνδεδεμένα», συγχρόνως, με Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, Τμήματα αυτών ή/και Ερευνητικά Ινστιτούτα με εκπαιδευτικό αντικείμενο, αλλά και με τον θεσμικό φορέα διαμόρφωσης και πρότασης Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών (ΑΠΣ) · στην παρούσα περίοδο, το Ι.Ε.Π. Είναι τα σχολεία που καλούνται να υπηρετούν την καινοτομία και να αποτελούν τον χώρο βασικού πειραματισμού, σχεδιασμού και διαμόρφωσης/αρχικής στάθμισης καινοτόμων/νεο-εισαγόμενων εκπαιδευτικών εφαρμογών ή/και εφαρμογών καινοτομίας στην εκπαίδευση, ευρείας ή όχι κλίμακας, αλλά και νέων ΑΠΣ σε συνεχή, θεσμική, συνεργασία/συνέργεια και διάδραση με Εκπαιδευτικά Ερευνητικά Ινστιτούτα Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και με το Ι.Ε.Π.: 1. Η «Διδακτέα» και «εξεταστέα» ύλη διαμορφώνονται υπό το πρίσμα της συνθετικής απαίτησης για πειραματισμούς και για το θεσμικά κατοχυρωμένο δικαίωμα των μαθητών/-ριών για συνολική εκπαίδευση κατά τα προβλεπόμενα 2. Μελετώνται διδακτικές πρακτικές 3. Καλλιεργείται η υπόσταση των εκπαιδευτικών ως «εκπαιδευτικών-ερευνητών» και η «school-oriented» & «school-based»εκπαιδευτική έρευνα 4. Απαιτείται και υποστηρίζεται η συνεργασία και οι συνέργειες εκπαιδευτικών διαφορετικών βαθμίδων Συνεπεία των παραπάνω, τα ΠΕΙ.Σ. • Αποτελούν τους χώρους «έμπρακτης τεκμηρίωσης και εκπαιδευτικών ερευνών», με την έγκριση και εποπτεία της ακαδημαϊκής κοινότητας και των αρμόδιων του Υ.ΠΑΙ.Θ., και υποστηρίζουν βραχείας, μέσης και μακράς διάρκειας εκπαιδευτικές έρευνες (π.χ. διαδοχικούς κύκλους έρευνας δράσης) • Αναδεικνύουν την αυτονομία, όπως αυτή – με επιστημονική επάρκεια και εποπτεία – υποστηρίζεται από εκπαιδευτικούς-ερευνητές με συστηματική διάδραση με τα αρμόδια θεσμικά όργανα και την ακαδημαϊκή κοινότητα • Λειτουργούν σαν αρμόδιοι ανατροφοδοτικοί μηχανισμοί, ως προς παιδαγωγικές μεθοδολογίες και πρακτικές, ΑΠΣ, κ.λπ. • Παρέχουν – π.χ. ως πρακτική άσκηση φοιτητών/-ριών – χώρο για αντίστοιχη απόκτηση εμπειρίας, με την έννοια της - όχι μόνον θεωρητικής – εμπλοκής με παιδαγωγικές μεθοδολογίες, έρευνα δράση και έρευνα προγραμμάτων (curriculum research) • Συνεργάζονται στενά με τον επίσημο φορέα εκπαιδευτικής τεκμηρίωσης του Κράτους/του Υ.ΠΑΙ.Θ. (το Ι.Ε.Π.) επί όλων των ανωτέρω, αλλά και για την τεκμηρίωση εγκεκριμένων πειραματισμών και νέων Προγραμμάτων Σπουδών • Συνεργάζονται – ως κόμβοι και υποστηρικτικές δομές – με δίκτυα σχολικών μονάδων της οικείας ΠΔΕ ή όμορων («σχολικές πειραματικές κοινότητες») για την επιμορφωτική υποστήριξη ή/και τον συντονισμό/την διευκόλυνση o της πιλοτικής εφαρμογής νέων προγραμμάτων ή διδακτικών πρακτικών, που προτάθηκαν/εγκρίθηκαν από το Υ.ΠΑΙ.Θ./Ι.Ε.Π. και διαμορφώθηκαν μετά από επαρκή και αξιολογημένο πειραματισμό στα ΠΕΙ.Σ., ή και o υιοθέτησης μέρους των εκπαιδευτικών και καθημερινών/διοικητικών πρακτικών τους, αλλά και την ένταξη μαθητών/-ριών στους Ομίλους Δημιουργικότητας • Συμμετέχουν υποχρεωτικά κατ’ έτος – και στο πλαίσιο της αξιολόγησής τους ως ΠΕΙ.Σ. – μαζί με εκπαιδευτικούς των δορυφορικών/πιλοτικών σχολείων που υλοποίησαν έρευνες ως μέλη των «σχολικών πειραματικών κοινοτήτων», υπό τον συντονισμό των Ι.Ε.Π. & Υ.ΠΑΙ.Θ. – σε σχετικές ετήσιες συναντήσεις αποτίμησης και συνθετικής σύνταξης προτάσεων για τα ΑΠΣ, για τις αντίστοιχες διαμορφώσεις του εκάστοτε αντικειμένου για τις πρακτικές ασκήσεις των φοιτητών/-ριών, κ.λπ. • Συνεργάζονται με Μ.Π.Σ. (κυρίως του διασυνδεδεμένου Πανεπιστημίου, αλλά όχι αποκλειστικά · καθορίζεται από αποφάσεις του Ε.Π.Ε.Σ.) ως προς ενδοσχολικές έρευνες διδακτικών ή/και συνεργατικών πρακτικών, βελτίωσης του σχολικού/μαθησιακού κλίματος, απομείωσης της μαθητικής διαρροής, διαπροσωπικών σχέσεων και κοινωνικής μάθησης, κ.λπ. αλλά και για Έρευνα Προγραμμάτων (curriculum research), όπως προβλεπόταν και στον Ν. 3966: στους Ομίλους για μη διδασκόμενα αντικείμενα, αλλά και σε σχέση με έρευνες που αφορούν τον μαθητικό τους πληθυσμό και τους εκπαιδευτικούς τους, καθώς και τις διοικητικές/λειτουργικές τους δομές Απαιτείται • Η θεσμική και διοικητική (πιθανά μέσω του/της Προέδρου του ΕΠ.Ε.Σ., που θα τοποθετείται με απόφαση της οικείας Συγκλήτου) διασύνδεση με Πανεπιστήμιο, το οποίο είτε θεραπεύει ειδικότητες «διδασκομένων αντικειμένων», είτε έχει ιδρύσει αντίστοιχο Ερευνητικό Ινστιτούτο με θεματικές της Εκπαίδευσης. Σε ό,τι, δε, αφορά στην ίδρυση/διασύνδεση Πανεπιστημίου-Σχολείου, θα απαιτείται σχετική πρόταση-αίτηση της Συγκλήτου του οικείου Πανεπιστημίου, με διατύπωση σχετικής πρότασης αξιοποίησης αυτής της διασύνδεσης και βιωσιμότητας/πρόσθετης αξίας από την διασύνδεση, σχέδιο χρηματοδότησης λειτουργιών που άπτονται του χαρακτήρα των χρηματοδοτούμενων προγραμμάτων από τον Ε.Λ.Κ.Ε. και διοικητικών δομών. • Η διοίκησή των ΠΕΙ.Σ. από Ε.Π.Ε.Σ. στο οποίο προΐσταται, αποκλειστικά, Πανεπιστημιακός – που επιλέγεται από το συνδεδεμένο Πανεπιστήμιο/Τμήμα/Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Κέντρο, με αιτιολογική έκθεση – με έργο σχετικό με την Εκπαιδευτική Έρευνα ή συγγενές • Η στελέχωσή τους με εκπαιδευτικό προσωπικό υψηλών ακαδημαϊκών προσόντων, που επιλέγεται κάθε φορά μετά από Πανελλαδική σχετική πρόσκληση ανά σχολείο: o είτε ως προς τα επιστημονικά αντικείμενα, o είτε ως προς την εξειδικευμένη διδακτική τους και ειδικές διδακτικές πρακτικές: τα κριτήρια ως προς τα οποία γίνεται επιλογή προσωπικού (και αποτελούν διερευνούμενα χαρακτηριστικά και στην συνέντευξη), στην περίπτωση των ΠΕΙ.Σ. πιστοποιούν όχι την εξειδίκευση, κατά το πνεύμα των εδώ περιγραφόμενων, αλλά την δυνατότητα σε σύντομο χρόνο να διαχειριστούν και υλοποιούν καινοτόμες/ρηξικέλευθες διδακτικές πρακτικές με την καθοδήγηση αρμοδίων και να παράγουν, συστηματοποιούν και περιγράφουν τα παραγόμενα δεδομένα, είτε την συμμετοχή σε εκπαιδευτική έρευνα, σε Προγράμματα, έρευνες, τεκμηριώνοντας δεξιότητες υποστηρικτού/-ήτριας, μέντορα και διευκολυντή (facilitator) για Πιλοτικές Εφαρμογές o αλλά και με ικανή – καθοριζόμενη ρητά – επιτυχή διδακτική προϋπηρεσία, o ενώ αυξημένης βαρύτητας πρέπει να είναι το προσόν της συμμετοχής σε εκπαιδευτική έρευνα. Για όλα τα αναφερόμενα, θα εκδίδονται σχετικές εφαρμοστικές αποφάσεις, δαιτάξεις και εγκύκλιοι κατά τα εκάστοτε προβλεπόμενα.