Με αφορμή το άρθρο 18 του τελευταίου νομοσχέδιο του υπουργείου παιδείας που κατατέθηκε προς διαβούλευση, θα ήθελα να καταθέσω μερικές από τις σκέψεις μου.
Μια πρώτη σκέψη είναι ότι σε μια περίοδο με τόσα πρωτόγνωρα προβλήματα λόγω της πανδημίας με ολόκληρο τον πλανήτη σε κατάσταση σοκ, την ίδια την παιδεία να βρίσκεται, όπως όλος ο κόσμος, σε «αχαρτογράφητα ύδατα», το υπουργείο να προχωρά σε μια τόσο σοβαρή κίνηση. Όπως είναι φυσικό η προσοχή του κόσμου είναι στραμμένη αλλού, έτσι ο ηπιότερος χαρακτηρισμός για αυτή την ενέργεια θα ήταν ότι είναι τουλάχιστον ανεπίκαιρη.
Στην ουσία του θέματος τώρα. Αν τα πρότυπα σχολεία υπηρετούν σκοπούς όπως την επιμόρφωση σε θέματα εκτός της διδακτέας ύλης (βλέπε όμιλοι), εθελοντικές δράσεις, τη διαπολιτισμική επικοινωνία μέσω προγραμμάτων όπως το “ERASMUS, η επιβολή μιας ακόμη εξεταστικής δοκιμασίας υπονομεύει εκ των έσω τη λειτουργεία τους. Και ο λόγος είναι απλός. Τα παιδιά της τρίτης γυμνασίου δεν θα έχουν καμία διάθεση να ασχοληθούν με τα προαναφερθέντα, επικεντρωμένα στις εξετάσεις για το πρότυπο λύκειο. Και η εικόνα ποια θα είναι; Η απαξίωση και η θλιβερή εικόνα που παρουσιάζεται στην 3η λυκείου με μαθητές κυνηγούς θέσεων και όχι γνώσης. Όλα αυτά συμβαίνουν στη ζωή τους, στην ούτως ή άλλως ιδιαίτερη περίοδο της εφηβείας. Αν συνυπολογιστούν υποχρεωτικές μετακινήσεις που επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο το πρόγραμμα τους, τότε τι θα μείνει για αυτούς; Την ίδια στιγμή οι συμμαθητές τους στα ιδιωτικά σχολεία θα ασχολούνται με διαγωνισμούς ρομποτικής και μαθηματικών ενώ εκείνοι θα τρέχουν να προετοιμαστούν για επαναξιολόγηση. Τόσο δίκαια!
Η συμμετοχή στα πρότυπα λύκεια, των μαθητών που σήμερα φοιτούν στα αντίστοιχα γυμνάσια δεν είναι αξίωση, αλλά αναγνωρισμένο (μέχρι τώρα) δικαίωμα τους, από τους όρους με τους οποίους έδωσαν για το πρότυπο γυμνάσιο. Η λογική του νέου διαγωνισμού εισαγωγής, με δεδομένο ότι δεν ήταν γνωστή εξ αρχής, μοιάζει σαν να παίζεις μια παρτίδα σκάκι και κατά τη διάρκειά της να αποφασίζει κάποιος (έστω ο διαιτητής) ότι η βασίλισσα σου θα κινείται σαν πιόνι. Δεν πρόκειται για εξετάσεις επάρκειας, αλλά για ένα εκ νέου διαγωνισμό ή καλύτερα αγώνα δρόμου που φυσικά στα μάτια των μαθητών έχει τιμωρητικό χαρακτήρα γιατί να δεν καταφέρουν να ανέβουν στο βάθρο, θα απομακρυνθούν από το σχολείο τους με το στίγμα του αποτυχημένου. Κι όλα αυτά ζώντας στην εποχή της πολιτικής ορθότητας που καταφεύγουμε σε διάφορες γλωσσικές ακροβασίες για να μη θιγεί κανένας.
Προσωπικά δε γνωρίζω αν θα προέτρεπα το παιδί μου να συμμετάσχει σε ένα διαγωνισμό για την εισαγωγή του σε πρότυπο γυμνάσιο, εάν γνώριζα ότι θα έμπαινε σε μια φθοροποιό διαδικασία αλλεπάλληλων εξετάσεων στην κρίσιμη περίοδο της εφηβείας. Τρεις (3) εισαγωγικές εξετάσεις μέσα σε έξι (6) χρόνια για τους μαθητές και τις οικογένειές τους θα πρέπει να διαχειριστούν το άγχος που αυτές προκαλούν καθώς και το υψηλό κόστος της προετοιμασίας τους. Κακά τα ψέματα η συντριπτική πλειοψηφία των οικογενειών των παιδιών που φοιτούν στα πρότυπα ανήκει στη μεσαία λεγόμενη τάξη, που θα κληθεί για μια ακόμη φορά να σηκώσει ένα ακόμη βάρος και μάλιστα από το πουθενά.
Εύλογα αναρωτιέται κανείς αν η αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης περνά μέσα από μια επιπλέον εξεταστική διαδικασία, σ’ ένα σχολείο (όπως το Βαρβάκειο) με σοβαρότατες ελλείψεις καθηγητών (που να σημειωθεί ότι η αξιολόγησή τους χάνεται στο μακρινό παρελθόν), την απώλεια πλήθους διδακτικών ωρών, δικαιολογημένα ή όχι και με πολλά μαθήματα να καλύπτονται καθυστερημένα (βλέπε Δεκέμβριο) από αναπληρωτές καθηγητές από διάφορα άλλα σχολεία για συμπληρώσουν τα κενά!!! Όλα αυτά τα προβλήματα θα ξεπεραστούν με επιπλέον εξετάσεις;
Το ζητούμενο όλων είναι πράγματι η αξιοκρατία. Αυτό το απέδειξαν άλλωστε και οι μαθητές των πρότυπων με τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό εισαγωγής. Η προσωπική μου τοποθέτηση είναι ο σεβασμός της λογικής και χρονικής αλληλουχίας διδασκαλία-αξιολόγηση και αφού αποδεδειγμένα λυθούν όλα τα προβλήματα του πρώτου σκέλους, δηλαδή αυτού της διδασκαλίας, εκσυγχρονιστεί το περιεχομένου του σχολείου και να γίνει πράξη η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, να προωθηθεί ένα νέο σχήμα αξιολόγησης με ξεκάθαρους όρους από την αρχή για όλους.
Γονέας μαθητή της πρώτης γυμνασίου στο Βαρβάκειο πρότυπο Γυμνάσιο
Με αφορμή το άρθρο 18 του τελευταίου νομοσχέδιο του υπουργείου παιδείας που κατατέθηκε προς διαβούλευση, θα ήθελα να καταθέσω μερικές από τις σκέψεις μου. Μια πρώτη σκέψη είναι ότι σε μια περίοδο με τόσα πρωτόγνωρα προβλήματα λόγω της πανδημίας με ολόκληρο τον πλανήτη σε κατάσταση σοκ, την ίδια την παιδεία να βρίσκεται, όπως όλος ο κόσμος, σε «αχαρτογράφητα ύδατα», το υπουργείο να προχωρά σε μια τόσο σοβαρή κίνηση. Όπως είναι φυσικό η προσοχή του κόσμου είναι στραμμένη αλλού, έτσι ο ηπιότερος χαρακτηρισμός για αυτή την ενέργεια θα ήταν ότι είναι τουλάχιστον ανεπίκαιρη. Στην ουσία του θέματος τώρα. Αν τα πρότυπα σχολεία υπηρετούν σκοπούς όπως την επιμόρφωση σε θέματα εκτός της διδακτέας ύλης (βλέπε όμιλοι), εθελοντικές δράσεις, τη διαπολιτισμική επικοινωνία μέσω προγραμμάτων όπως το “ERASMUS, η επιβολή μιας ακόμη εξεταστικής δοκιμασίας υπονομεύει εκ των έσω τη λειτουργεία τους. Και ο λόγος είναι απλός. Τα παιδιά της τρίτης γυμνασίου δεν θα έχουν καμία διάθεση να ασχοληθούν με τα προαναφερθέντα, επικεντρωμένα στις εξετάσεις για το πρότυπο λύκειο. Και η εικόνα ποια θα είναι; Η απαξίωση και η θλιβερή εικόνα που παρουσιάζεται στην 3η λυκείου με μαθητές κυνηγούς θέσεων και όχι γνώσης. Όλα αυτά συμβαίνουν στη ζωή τους, στην ούτως ή άλλως ιδιαίτερη περίοδο της εφηβείας. Αν συνυπολογιστούν υποχρεωτικές μετακινήσεις που επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο το πρόγραμμα τους, τότε τι θα μείνει για αυτούς; Την ίδια στιγμή οι συμμαθητές τους στα ιδιωτικά σχολεία θα ασχολούνται με διαγωνισμούς ρομποτικής και μαθηματικών ενώ εκείνοι θα τρέχουν να προετοιμαστούν για επαναξιολόγηση. Τόσο δίκαια! Η συμμετοχή στα πρότυπα λύκεια, των μαθητών που σήμερα φοιτούν στα αντίστοιχα γυμνάσια δεν είναι αξίωση, αλλά αναγνωρισμένο (μέχρι τώρα) δικαίωμα τους, από τους όρους με τους οποίους έδωσαν για το πρότυπο γυμνάσιο. Η λογική του νέου διαγωνισμού εισαγωγής, με δεδομένο ότι δεν ήταν γνωστή εξ αρχής, μοιάζει σαν να παίζεις μια παρτίδα σκάκι και κατά τη διάρκειά της να αποφασίζει κάποιος (έστω ο διαιτητής) ότι η βασίλισσα σου θα κινείται σαν πιόνι. Δεν πρόκειται για εξετάσεις επάρκειας, αλλά για ένα εκ νέου διαγωνισμό ή καλύτερα αγώνα δρόμου που φυσικά στα μάτια των μαθητών έχει τιμωρητικό χαρακτήρα γιατί να δεν καταφέρουν να ανέβουν στο βάθρο, θα απομακρυνθούν από το σχολείο τους με το στίγμα του αποτυχημένου. Κι όλα αυτά ζώντας στην εποχή της πολιτικής ορθότητας που καταφεύγουμε σε διάφορες γλωσσικές ακροβασίες για να μη θιγεί κανένας. Προσωπικά δε γνωρίζω αν θα προέτρεπα το παιδί μου να συμμετάσχει σε ένα διαγωνισμό για την εισαγωγή του σε πρότυπο γυμνάσιο, εάν γνώριζα ότι θα έμπαινε σε μια φθοροποιό διαδικασία αλλεπάλληλων εξετάσεων στην κρίσιμη περίοδο της εφηβείας. Τρεις (3) εισαγωγικές εξετάσεις μέσα σε έξι (6) χρόνια για τους μαθητές και τις οικογένειές τους θα πρέπει να διαχειριστούν το άγχος που αυτές προκαλούν καθώς και το υψηλό κόστος της προετοιμασίας τους. Κακά τα ψέματα η συντριπτική πλειοψηφία των οικογενειών των παιδιών που φοιτούν στα πρότυπα ανήκει στη μεσαία λεγόμενη τάξη, που θα κληθεί για μια ακόμη φορά να σηκώσει ένα ακόμη βάρος και μάλιστα από το πουθενά. Εύλογα αναρωτιέται κανείς αν η αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης περνά μέσα από μια επιπλέον εξεταστική διαδικασία, σ’ ένα σχολείο (όπως το Βαρβάκειο) με σοβαρότατες ελλείψεις καθηγητών (που να σημειωθεί ότι η αξιολόγησή τους χάνεται στο μακρινό παρελθόν), την απώλεια πλήθους διδακτικών ωρών, δικαιολογημένα ή όχι και με πολλά μαθήματα να καλύπτονται καθυστερημένα (βλέπε Δεκέμβριο) από αναπληρωτές καθηγητές από διάφορα άλλα σχολεία για συμπληρώσουν τα κενά!!! Όλα αυτά τα προβλήματα θα ξεπεραστούν με επιπλέον εξετάσεις; Το ζητούμενο όλων είναι πράγματι η αξιοκρατία. Αυτό το απέδειξαν άλλωστε και οι μαθητές των πρότυπων με τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό εισαγωγής. Η προσωπική μου τοποθέτηση είναι ο σεβασμός της λογικής και χρονικής αλληλουχίας διδασκαλία-αξιολόγηση και αφού αποδεδειγμένα λυθούν όλα τα προβλήματα του πρώτου σκέλους, δηλαδή αυτού της διδασκαλίας, εκσυγχρονιστεί το περιεχομένου του σχολείου και να γίνει πράξη η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, να προωθηθεί ένα νέο σχήμα αξιολόγησης με ξεκάθαρους όρους από την αρχή για όλους. Γονέας μαθητή της πρώτης γυμνασίου στο Βαρβάκειο πρότυπο Γυμνάσιο