(Συνολική θέση και ενδεικτική βιβλιογραφία για τον σχολιασμό μας)
Σχόλια του Orlando LGBT+ για την Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση με αφορμή το Σχέδιο Νόμου Του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων: «Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις».
Ως Οργανισμός Ψυχικής Υγείας με εξειδίκευση στα ΛΟΑΤΚΙ+ ζητήματα, αναγνωρίζουμε την υποχρέωσή μας να συνεισφέρουμε στον δημόσιο διάλογο για την συμπερίληψη, την προστασία και την προαγωγής της (ψυχικής) υγείας και ευζωίας των ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιών και έφηβων ατόμων στο σχολικό πλαίσιο.
Πρόσφατα ο Αμερικανικός Σύλλογος Ψυχολόγων (American Psychological Association-APA) εξέδωσε τις θέσεις του και τις κατευθυντήριες οδηγίες που αφορούν τα ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιά και έφηβα άτομα και το Σχολείο.
Μεταφράσαμε τις κυριότερες και τις παραθέτουμε, μαζί με τα σχόλια του φορέα μας για το Σχέδιο Νόμου που αφορά την Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, που συγκεντρώθηκαν με την πολύτιμη βοήθεια της επιστημονικής μας συνεργάτιδας Μαίρης Χιόνη, Εκπαιδευτικού και Υπεύθυνης Αγωγής Υγείας στην Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην Α’ Αθήνας.
Α) ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ APA:
Αναγνωρίζουμε ότι τα ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιά και έφηβα άτομα βιώνουν παρενόχληση, εκφοβισμό και σωματική βία στο σχολικό περιβάλλον
Αναγνωρίζουμε ότι το ποσοστό των εκπαιδευτικών που παρεμβαίνουν για να σταματήσουν την παρενόχληση και τον εκφοβισμό των τρανς και φυλοδιαφορετικών μαθητ(ρι)ών στο σχολείο δεν είναι μεγάλο, και το εκπαιδευτικό προσωπικό συχνά μπορεί να συμμετέχει εκούσια ή ακούσια στα παραπάνω
Αναγνωρίζουμε ότι τα ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιά που θυματοποιούνται στο σχολείο αντιμετωπίζουν υψηλότερες πιθανότητες να εμφανίσουν προκλήσεις ψυχικής υγείας, αυτοκτονικότητα, χρήση ουσιών, επικίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά, χαμηλές επιδόσεις, και σχολική διαρροή (όπως συχνές απουσίες, χαμηλότερους βαθμούς και μειωμένο ενδιαφέρον να φοιτήσουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση). Τα παραπάνω συχνά εντείνονται ακόμα περισσότερο στα τρανς παιδιά και έφηβα άτομα
Αναγνωρίζουμε ότι υπάρχουν πρόσφατες έρευνες που αναδεικνύουν σχολικά προγράμματα, πολιτικές και πρακτικές που μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο για τα παραπάνω και να ενισχύσουν την υγεία και την ευζωία των ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιών στο σχολείο
Αναγνωρίζουμε ότι ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιά και έφηβα άτομα που προέρχονται από οικογένειες χαμηλότερων κοινωνικοοικονομικών τάξεων αντιμετωπίζουν επιπλέον ρίσκο να εγκαταλείψουν το σχολείο ή να έχουν χαμηλότερη ακαδημαϊκή εξέλιξη
Αναγνωρίζουμε ότι οι ΛΟΑΤΚΙ+ μαθητές-τριες αναφέρουν αυξημένη επαφή με το σχολείο και αυξημένο αίσθημα ασφάλειας όταν οι εκπαιδευτικοί παρεμβαίνουν με τους εξής τρόπους:
αναγνωρίζοντας και σταματώντας τον εκφοβισμό και την παρενόχληση,
αναπτύσσοντας κανονισμούς που απαγορεύουν τις διακρίσεις βάσει σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας/έκφρασης/χαρακτηριστικών φύλου,
προωθώντας την χρήση επιβεβαιωτικών δραστηριοτήτων στην τάξη,
ενισχύοντας την εκπαίδευση και την επιμόρφωση σε ΛΟΑΤΚΙ+ ζητήματα για μαθητ(ρι)ες και εκπαιδευτικούς,
ενσωματώνοντας θετικές αναπαραστάσεις για τις ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητες στα εκπαιδευτικά προγράμματα
Ενθαρρύνουμε τους σχολικούς-ές ψυχολόγους, τους συμβούλους και τους κοινωνικοί-ές λειτουργοί να συνηγορούν υπέρ συμπεριληπτικών πολιτικών, προγραμμάτων και πρακτικών στα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, σε συνεργασία με γονείς και οικογένειες
Ενθαρρύνουμε τους/τις σχολικούς ψυχολόγους να επιμορφωθούν στο πώς τα έμφυλα στερεότυπα και η έννοια του αυστηρού διπόλου των φύλων περιορίζουν όλα τα παιδιά από το να διερευνούν και να συνειδητοποιούν τις πλήρεις δυνατότητές τους, πώς δημιουργούν γόνιμες συνθήκες για εκφοβισμό και πώς αποτρέπουν τους μαθητές-τριες από το να επικεντρώνονται και να επενδύουν στην προσωπική τους μάθηση και εξέλιξη
Ενθαρρύνουμε τους/τις σχολικούς ψυχολόγους να εναρμονιστούν με τις έγκυρες αρχές δεοντολογίας που υποστηρίζουν την σωματική και ψυχική ασφάλεια των ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιών και έφηβων ατόμων, όταν οι τοπικοί ή σχολικοί κανονισμοί έρχονται σε αντίθεση με τα συμφέροντα των παιδιών και των εφήβων
Ενθαρρύνουμε το εκπαιδευτικό προσωπικό να αγκαλιάζει τον αυτοπροσδιορισμό, στηρίζοντας τις αποφάσεις των παιδιών, των έφηβων ατόμων και των οικογενειών τους, σε σχέση με ζητήματα ταυτότητας ή έκφρασης φύλου και αποθαρρύνουμε το εκπαιδευτικό προσωπικό από το να απαιτεί αποδείξεις ιατρικών παρεμβάσεων ή νομικών αλλαγών ως προϋπόθεση για αυτήν την στήριξη
Προτείνουμε στα σχολεία να αναπτύξουν πολιτικές που σέβονται το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης και του απορρήτου για μαθητές-τριες, γονείς και συναδέλφους όσο αναφορά στον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα/έκφραση και τα χαρακτηριστικά φύλου, ώστε να μην αποκαλύπτεται ποτέ κάτι από τα παραπάνω χωρίς την ενημερωμένη συγκατάθεση του ατόμου που αφορούν.
Προτείνουμε οι διευθύνσεις των σχολείων να δημιουργήσουν ασφαλέστερα περιβάλλοντα για τα τρανς, ίντερσεξ και φυλοδιαφορετικά άτομα, επιτρέποντας σε όλα τα παιδιά να έχουν πρόσβαση σε τουαλέτες, δραστηριότητες και προγράμματα με βάση τον αυτοπροσδιορισμό τους και την ταυτότητα φύλου τους και να αποφεύγουν όπου μπορούν τους υποχρεωτικούς έμφυλους διαχωρισμούς.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
American Psychological Association (2020). Resolution on Supporting Sexual / Gender Diverse Children and Adolescents in Schools. https://www.apa.org/pi/lgbt/resources/policy/gender-diverse-children
Case, K. & Meier, C. (2014). Developing allies to transgender and gender non-conforming youth: Training for counselors and educators. Journal of LGBT Youth, 11 (1), 62-82. doi:10.1080/193653.2014.840764
Harper, A., Finnerty, P., Martinez, M., Brace, A., Crethar, H. C., Loos, B., . . . ALGBTIC LGBQQIA Competencies Taskforce. (2013). Association for lesbian, gay, bisexual, and transgender issues in counseling competencies for counseling with lesbian, gay, bisexual, queer, questioning, intersex, and ally individuals. Journal of LGBT Issues in Counseling, 7 (1), 2-43. doi:10.1080/15538605.2013.755444
IGLYO (2007). Guidelines for an LGBTQ inclusive education. Ανακτήθηκε 1 Μαΐου 2020 από https://issuu.com/iglyo/docs/iglyo_educational-guidelines
National Association of School Psychologists. (2017). Lesbian, gay, bisexual, transgender, and questioning (LGBTQ) youth [Position Statement]. Retrieved from https://www.nasponline.org/x26826.xml
Pearson, J., & Wilkinson, L. (2018). School experiences and educational opportunities for LGBTQ students. In B. Schneider (Ed.) Handbook of the Sociology of Education in the 21st Century, (193-218). Switzerland: Springer International
Stonewall (2017). Creating an LGBT inclusive curriculum: A guide for secondary schools. Ανακτήθηκε 1 Μαΐου 2020 από https://www.stonewall.org.uk/system/files/inclusive_curriculum_guide.pdf
(Συνολική θέση και ενδεικτική βιβλιογραφία για τον σχολιασμό μας) Σχόλια του Orlando LGBT+ για την Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση με αφορμή το Σχέδιο Νόμου Του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων: «Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις». Ως Οργανισμός Ψυχικής Υγείας με εξειδίκευση στα ΛΟΑΤΚΙ+ ζητήματα, αναγνωρίζουμε την υποχρέωσή μας να συνεισφέρουμε στον δημόσιο διάλογο για την συμπερίληψη, την προστασία και την προαγωγής της (ψυχικής) υγείας και ευζωίας των ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιών και έφηβων ατόμων στο σχολικό πλαίσιο. Πρόσφατα ο Αμερικανικός Σύλλογος Ψυχολόγων (American Psychological Association-APA) εξέδωσε τις θέσεις του και τις κατευθυντήριες οδηγίες που αφορούν τα ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιά και έφηβα άτομα και το Σχολείο. Μεταφράσαμε τις κυριότερες και τις παραθέτουμε, μαζί με τα σχόλια του φορέα μας για το Σχέδιο Νόμου που αφορά την Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, που συγκεντρώθηκαν με την πολύτιμη βοήθεια της επιστημονικής μας συνεργάτιδας Μαίρης Χιόνη, Εκπαιδευτικού και Υπεύθυνης Αγωγής Υγείας στην Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην Α’ Αθήνας. Α) ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ APA: Αναγνωρίζουμε ότι τα ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιά και έφηβα άτομα βιώνουν παρενόχληση, εκφοβισμό και σωματική βία στο σχολικό περιβάλλον Αναγνωρίζουμε ότι το ποσοστό των εκπαιδευτικών που παρεμβαίνουν για να σταματήσουν την παρενόχληση και τον εκφοβισμό των τρανς και φυλοδιαφορετικών μαθητ(ρι)ών στο σχολείο δεν είναι μεγάλο, και το εκπαιδευτικό προσωπικό συχνά μπορεί να συμμετέχει εκούσια ή ακούσια στα παραπάνω Αναγνωρίζουμε ότι τα ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιά που θυματοποιούνται στο σχολείο αντιμετωπίζουν υψηλότερες πιθανότητες να εμφανίσουν προκλήσεις ψυχικής υγείας, αυτοκτονικότητα, χρήση ουσιών, επικίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά, χαμηλές επιδόσεις, και σχολική διαρροή (όπως συχνές απουσίες, χαμηλότερους βαθμούς και μειωμένο ενδιαφέρον να φοιτήσουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση). Τα παραπάνω συχνά εντείνονται ακόμα περισσότερο στα τρανς παιδιά και έφηβα άτομα Αναγνωρίζουμε ότι υπάρχουν πρόσφατες έρευνες που αναδεικνύουν σχολικά προγράμματα, πολιτικές και πρακτικές που μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο για τα παραπάνω και να ενισχύσουν την υγεία και την ευζωία των ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιών στο σχολείο Αναγνωρίζουμε ότι ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιά και έφηβα άτομα που προέρχονται από οικογένειες χαμηλότερων κοινωνικοοικονομικών τάξεων αντιμετωπίζουν επιπλέον ρίσκο να εγκαταλείψουν το σχολείο ή να έχουν χαμηλότερη ακαδημαϊκή εξέλιξη Αναγνωρίζουμε ότι οι ΛΟΑΤΚΙ+ μαθητές-τριες αναφέρουν αυξημένη επαφή με το σχολείο και αυξημένο αίσθημα ασφάλειας όταν οι εκπαιδευτικοί παρεμβαίνουν με τους εξής τρόπους: αναγνωρίζοντας και σταματώντας τον εκφοβισμό και την παρενόχληση, αναπτύσσοντας κανονισμούς που απαγορεύουν τις διακρίσεις βάσει σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας/έκφρασης/χαρακτηριστικών φύλου, προωθώντας την χρήση επιβεβαιωτικών δραστηριοτήτων στην τάξη, ενισχύοντας την εκπαίδευση και την επιμόρφωση σε ΛΟΑΤΚΙ+ ζητήματα για μαθητ(ρι)ες και εκπαιδευτικούς, ενσωματώνοντας θετικές αναπαραστάσεις για τις ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητες στα εκπαιδευτικά προγράμματα Ενθαρρύνουμε τους σχολικούς-ές ψυχολόγους, τους συμβούλους και τους κοινωνικοί-ές λειτουργοί να συνηγορούν υπέρ συμπεριληπτικών πολιτικών, προγραμμάτων και πρακτικών στα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, σε συνεργασία με γονείς και οικογένειες Ενθαρρύνουμε τους/τις σχολικούς ψυχολόγους να επιμορφωθούν στο πώς τα έμφυλα στερεότυπα και η έννοια του αυστηρού διπόλου των φύλων περιορίζουν όλα τα παιδιά από το να διερευνούν και να συνειδητοποιούν τις πλήρεις δυνατότητές τους, πώς δημιουργούν γόνιμες συνθήκες για εκφοβισμό και πώς αποτρέπουν τους μαθητές-τριες από το να επικεντρώνονται και να επενδύουν στην προσωπική τους μάθηση και εξέλιξη Ενθαρρύνουμε τους/τις σχολικούς ψυχολόγους να εναρμονιστούν με τις έγκυρες αρχές δεοντολογίας που υποστηρίζουν την σωματική και ψυχική ασφάλεια των ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιών και έφηβων ατόμων, όταν οι τοπικοί ή σχολικοί κανονισμοί έρχονται σε αντίθεση με τα συμφέροντα των παιδιών και των εφήβων Ενθαρρύνουμε το εκπαιδευτικό προσωπικό να αγκαλιάζει τον αυτοπροσδιορισμό, στηρίζοντας τις αποφάσεις των παιδιών, των έφηβων ατόμων και των οικογενειών τους, σε σχέση με ζητήματα ταυτότητας ή έκφρασης φύλου και αποθαρρύνουμε το εκπαιδευτικό προσωπικό από το να απαιτεί αποδείξεις ιατρικών παρεμβάσεων ή νομικών αλλαγών ως προϋπόθεση για αυτήν την στήριξη Προτείνουμε στα σχολεία να αναπτύξουν πολιτικές που σέβονται το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης και του απορρήτου για μαθητές-τριες, γονείς και συναδέλφους όσο αναφορά στον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα/έκφραση και τα χαρακτηριστικά φύλου, ώστε να μην αποκαλύπτεται ποτέ κάτι από τα παραπάνω χωρίς την ενημερωμένη συγκατάθεση του ατόμου που αφορούν. Προτείνουμε οι διευθύνσεις των σχολείων να δημιουργήσουν ασφαλέστερα περιβάλλοντα για τα τρανς, ίντερσεξ και φυλοδιαφορετικά άτομα, επιτρέποντας σε όλα τα παιδιά να έχουν πρόσβαση σε τουαλέτες, δραστηριότητες και προγράμματα με βάση τον αυτοπροσδιορισμό τους και την ταυτότητα φύλου τους και να αποφεύγουν όπου μπορούν τους υποχρεωτικούς έμφυλους διαχωρισμούς. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ American Psychological Association (2020). Resolution on Supporting Sexual / Gender Diverse Children and Adolescents in Schools. https://www.apa.org/pi/lgbt/resources/policy/gender-diverse-children Case, K. & Meier, C. (2014). Developing allies to transgender and gender non-conforming youth: Training for counselors and educators. Journal of LGBT Youth, 11 (1), 62-82. doi:10.1080/193653.2014.840764 Harper, A., Finnerty, P., Martinez, M., Brace, A., Crethar, H. C., Loos, B., . . . ALGBTIC LGBQQIA Competencies Taskforce. (2013). Association for lesbian, gay, bisexual, and transgender issues in counseling competencies for counseling with lesbian, gay, bisexual, queer, questioning, intersex, and ally individuals. Journal of LGBT Issues in Counseling, 7 (1), 2-43. doi:10.1080/15538605.2013.755444 IGLYO (2007). Guidelines for an LGBTQ inclusive education. Ανακτήθηκε 1 Μαΐου 2020 από https://issuu.com/iglyo/docs/iglyo_educational-guidelines National Association of School Psychologists. (2017). Lesbian, gay, bisexual, transgender, and questioning (LGBTQ) youth [Position Statement]. Retrieved from https://www.nasponline.org/x26826.xml Pearson, J., & Wilkinson, L. (2018). School experiences and educational opportunities for LGBTQ students. In B. Schneider (Ed.) Handbook of the Sociology of Education in the 21st Century, (193-218). Switzerland: Springer International Stonewall (2017). Creating an LGBT inclusive curriculum: A guide for secondary schools. Ανακτήθηκε 1 Μαΐου 2020 από https://www.stonewall.org.uk/system/files/inclusive_curriculum_guide.pdf