Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Σ.Μ.Δ.Ν.' | 1 Μαΐου 2020, 17:08

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Στο άρθρο 51 και 52 του σχεδίου νόμου αναφέρεται ότι ‘‘Μέγιστο όριο ηλικίας για την εγγραφή στα ημερήσια επαγγελματικά λύκεια είναι τα δεκαεπτά (17) έτη και ότι δικαίωμα εγγραφής ή μετεγγραφής στην Α και Β τάξη των ημερησίων ΕΠΑ.Λ. έχουν οι μαθητές έως 17 ετών.’’ Το γεγονός του ηλικιακού αυτού περιορισμού από μόνο του είναι μείζον διότι η συγκεκριμένη ρύθμιση, απαγορεύει: • στους απόφοιτους των ΓΕΛ να εγγράφονται στη Β΄ τάξη των ημερήσιων ΕΠΑ.Λ., για απόκτηση πτυχίου, • στους απόφοιτους των ΕΠΑ.Λ. να εγγραφούν για απόκτηση πτυχίου σε άλλο Τομέα από αυτόν που αποφοίτησαν ή για την απόκτηση δεύτερου πτυχίου Ειδικότητας στον ίδιο Τομέα • στους μαθητές που φοιτούν στο Γενικό Λύκειο ή στο γυμνάσιο να εγγραφούν στο ΕΠΑ.Λ., αν έχουν χάσει για διάφορους λόγους κάποια ή κάποιες χρονιές. Σημαντικό όμως είναι να δούμε ποιο είναι το προφίλ αυτών των μαθητών που αποκλείονται: Α. Είναι μαθητές που τελειώνοντας το Γενικό Λύκειο δεν καταφέρνουν να εισαχθούν στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση ή είναι μαθητές που εισήχθησαν αλλά δεν συνέχισαν είτε λόγω οικονομικών προβλημάτων είτε γιατί δεν τους ικανοποιούσε το πανεπιστημιακό τμήμα που εισήχθησαν , καθώς και απόφοιτοι του Γενικού Λυκείου, που λόγω της κουλτούρας που έχει διαμορφωθεί στη χώρα μας, είχαν πιεστεί από τις οικογένειές τους και τον κοινωνικό τους περίγυρο να ακολουθήσουν το ΓΕΛ, μιας και η ελληνική κοινωνία βάζει σε δεύτερη μοίρα την τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση. Τα παιδιά αυτά στρέφονται στα ΕΠΑΛ και στην ειδικότητα που πιστεύουν ότι θα τους βοηθήσει επαγγελματικά και επιθυμούν στο πλαίσιο της τυπικής εκπαίδευσης να αποκτήσουν πτυχίο που θα τους εξασφαλίσει επαγγελματικά δικαιώματα άμεσα χωρίς να δώσουν εξετάσεις πιστοποίησης και παράλληλα αρκετοί από αυτούς συνεχίζουν στα τμήματα μαθητείας των ΕΠΑ.Λ. ή δίνουν Πανελλαδικές Εξετάσεις σε τμήματα του ενδιαφέροντός τους έχοντας συνήθως σημαντικές επιτυχίες. Β. Είναι ενήλικες μαθητές αφού τα πρωινά ΕΠΑΛ λειτουργούν και λειτουργούσαν πάντα και σαν σχολεία δεύτερης ευκαιρίας εξυπηρετώντας 1. γονείς οι οποίοι είτε είναι άνεργοι είτε δουλεύουν σε απογευματινές/βραδινές δουλειές και των οποίων τα παιδιά πηγαίνουν ταυτόχρονα σε πρωινά σχολεία 2. ενήλικες που δουλεύουν απόγευμα και έρχονται, για να αποκτήσουν μια ειδικότητα, ώστε να δώσουν μια 2η ευκαιρία στον εαυτό τους, προκειμένου να σταδιοδρομήσουν σε ειδικότητες που τους ενδιαφέρουν ή να αναβαθμίσουν τα προσόντα τους, για να έχουν καλύτερη εξέλιξη στην εργασία τους. Όσον αφορά την προτεινόμενη εναλλακτική λύση της εγγραφής των παραπάνω μαθητών στα Εσπερινά ΕΠΑ.Λ., είναι μία ουτοπία για όσους σταθούν σε αυτή, διότι: • τα Εσπερινά ΕΠΑ.Λ. είναι ελάχιστα σε σχέση με τους νομούς και τη γεωγραφία της χώρας μας και σε αρκετά νησιά και στις μικρές πόλεις της επαρχίας δεν υπάρχουν. • το πρωινό ωράριο είναι μονόδρομος για μια μερίδα μαθητών, μιας και δεν είναι εφικτό να εγγραφούν σε Εσπερινά ΕΠΑ.Λ., αν δεν εγκαταλείψουν την βραδινή τους εργασία ή δεν βρουν φύλαξη για τα παιδιά τους • για την εγγραφή των μαθητών απαιτούνται ειδικές προϋποθέσεις (που αυτό από μόνο του αποκλείει αρκετούς από τους μαθητές άνω των 17 που φοιτούν σήμερα σε Ημερήσια ΕΠΑ.Λ.) • όσα υπάρχουν λειτουργούν ήδη με πολύ μεγάλη πληρότητα και είναι υποστελεχωμένα • δεν έχουν όλες τις ειδικότητες και ειδικά σε Εσπερινά ΕΠΑ.Λ ενός νησιού η μιας μικρής πόλης είναι εντελώς απίθανο να βρεθεί η ειδικότητα, αφού δύσκολα εγκρίνονται νέες ειδικότητες και ιδιαίτερα με λίγους μαθητές. Όλοι αυτοί οι μαθητές αν δεν υπήρχε η επιλογή των πρωινών ΕΠΑ.Λ. θα οδηγούνταν στην απόφαση να εγκαταλείψουν το σχολείο. Λαμβάνοντας υπόψη ότι στα Ημερήσια ΕΠΑΛ, η μεγάλη διαφορά του μαθητικού δυναμικού της Β΄ τάξης σε σχέση με την Α΄ τάξη (8.689 παραπάνω μαθητές) οφείλεται κυρίως σε όλα τα παραπάνω, αν εφαρμοστεί το παραπάνω μέτρο, θα έχουμε αυτόματα πτώση του μαθητικού δυναμικού των ΕΠΑΛ, τουλάχιστον 15%. Αποτέλεσμα θα είναι: • να υπάρξει μεγάλος αριθμός ολιγομελών τμημάτων στη Γ΄ τάξη τα οποία τώρα συγκροτούνται και από ενήλικους μαθητές που επιθυμούν να παρακολουθήσουν 2η ειδικότητα. Το γεγονός αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να μην εγκριθεί ένας μεγάλος αριθμός ολιγομελών τμημάτων και στα σχολεία να λειτουργήσουν λιγότερες ειδικότητες. Όσοι εργάζονται στα ΕΠΑ.Λ. γνωρίζουν ότι, αν μια ειδικότητα δεν λειτουργήσει μια χρονιά, είναι πολύ δύσκολο να επαναλειτουργήσει στη συνέχεια, με αποτέλεσμα να χαθεί η δυνατότητα τα ΕΠΑ.Λ. να τροφοδοτήσουν με πτυχιούχους αρκετών ειδικοτήτων την αγορά εργασίας, κάτι που είναι απαραίτητο για τις τοπικές κοινωνίες. • Θα επιφέρει μεγάλο πρόβλημα στην στελέχωση των εσπερινών ΕΠΑΛ, αφού ιδιαιτέρα στα μεγάλα αστικά κέντρα ο αριθμός των μαθητών τους θα υπερδιπλασιαστεί. • Θα είναι πολύ δύσκολο να ακολουθήσει κάποιος την ειδικότητα που επιθυμεί, αν δεν είναι σε αστικό κέντρο και είναι άνω των 18. • Θα αφαιρεθεί η δυνατότητα ελεύθερης επιλογής φοίτησης δημιουργώντας διάκριση σε βάρος των ημερήσιων ΕΠΑΛ και των ενηλίκων μαθητών που επιθυμούν να το επιλέξουν, αφού δεν υπάρχει αντίστοιχος περιορισμός για τα ημερήσια ΓΕΛ. • Η μείωση του αριθμού μαθητών στα ΕΠΑ.Λ. με το παραπάνω προφίλ θα επιφέρει και μείωση στον αριθμό των μαθητών με καλές σχολικές επιδόσεις. • Σε αρκετούς νομούς της περιφέρειας υπάρχει ένα μόνο εσπερινό ΕΠΑΛ και πολλοί μαθητές που θα ήθελαν να φοιτήσουν σε αυτό θα πρέπει καθημερινά να διανύουν αποστάσεις μεγαλύτερες από 30 χλμ. Στην προκειμένη περίπτωση θα πρέπει οι μαθητές να μετακινηθούν σε κοντινή πόλη κάτι που δεν είναι εφικτό με αποτέλεσμα η μόνη λύση να είναι να εγγραφούν σε Ι.Ε.Κ αλλά είναι άλλο η επαγγελματική εκπαίδευση, στην οποία έχει δικαίωμα κάθε νέος, και άλλο η κατάρτιση. Και επίσης είναι δύσκολο το δημόσιο Ι.Ε.Κ. της περιοχής του να υποστηρίζει όλες τις ειδικότητες. Επομένως όσοι έχουν την οικονομική δυνατότητα θα οδηγηθούν στα ιδιωτικά Ι.Ε.Κ. (αφού τα δημόσια Ι.Ε.Κ. λειτουργούν και αυτά απόγευμα), σε μία πολύ δύσκολη οικονομικά περίοδο. Επιπλέον τα Ι.Ε.Κ. (δημόσια και ιδιωτικά) ανήκουν στην μη τυπική εκπαίδευση και για να πάρει κάποιος το πτυχίο (πιστοποίηση) απαιτούνται εξετάσεις πιστοποίησης στον ΕΟΠΠΕΠ με όλα τα προβλήματα που αυτό συνεπάγεται. Το να πηγαίνουν όλοι οι ενήλικες μαθητές σε ΙΕΚ δεν αποτελεί απαραίτητα διέξοδο, καθώς από εκεί δεν δίνεται πρόσβαση με πανελλήνιες εξετάσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και επιπρόσθετα οι άνω των 17 δεν έχουν απαραίτητα απολυτήριο λυκείου. Στη συνέχεια ανατρέχοντας στην Αιτιολογική Έκθεση του σχεδίου νόμου, επί του άρθρου 51, αναφέρεται ότι: “Με την προτεινόμενη τροποποίηση καθορίζεται μέγιστο ηλικιακό όριο για την εγγραφή στα ημερήσια ΕΠΑ.Λ., με σκοπό την αποτελεσματικότερη πρόληψη φαινόμενων ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού, τα οποία παρατηρούνται ιδίως μεταξύ ενηλίκων και ανηλίκων μαθητών.’’ Η αιτιολόγηση για αυτό το μέτρο είναι αντιεπιστημονική και αντιπαιδαγωγική στην προσπάθεια που κάνουν οι νέοι στις σημερινές δύσκολες εποχές για την επαγγελματική τους προοπτική. Δεν μπορεί ένα τόσο σύνθετο πρόβλημα, όπως αυτό της βίας να αντιμετωπίζεται αποτελεσματικότερα με την οριοθέτηση της ηλικίας ακόμα και για έναν χρόνο. Στην Ελλάδα σοβαρά περιστατικά ενδοσχολικής βίας έχουν καταγραφεί σε Δημοτικά, Γυμνάσια και σε Γενικά Λύκεια, όπου οι μαθητές έχουν κατά κανόνα την ίδια ηλικία. Θα ήταν χρήσιμο η επιτροπή που ασχολήθηκε με το συγκεκριμένο συμπέρασμα στην αιτιολογική έκθεση να αναφέρει έρευνες ή δεδομένα που έχουν γίνει και καταλήγουν σε αυτό το συμπέρασμα. Από την εκπαιδευτική εμπειρία όσων διδάσκουν στα ΕΠΑ.Λ. αναφέρεται ότι οι ενήλικοι μαθητές και μαθήτριες ανεβάζουν το επίπεδο σε μία τάξη, μιας και η επιλογή τους για τη φοίτηση στο σχολείο είναι συνειδητή και συμβάλλουν θετικά στην εκπαιδευτική διαδικασία στην τάξη αλλά και εξισορροπητικά στη γενικότερη λειτουργία του σχολείου. Δίνουν το παράδειγμα στα νέα παιδιά και μόνο θετικά έχουν να κερδίσουν από την παρουσία τους. Αυτοί δε οι ενήλικες, επειδή έρχονται συνειδητά στο σχολείο, βοηθούν τη διδακτική διαδικασία, δεν σχετίζονται με bulling αλλά αντίθετα μάλλον αποτελούν καλό παράδειγμα. Αν ο λόγος είναι η προστασία των ανήλικων μαθητών, τότε θα μπορούσαν να υπάρξουν περισσότερα και αυστηρότερα «εργαλεία» ποινών για το σύλλογο διδασκόντων που να αφορούν τους ενήλικους μαθητές, όχι όμως να χάσουν το δικαίωμα στην εκπαίδευση. Επίσης, σε σχολεία του εξωτερικού συστεγάζονται συχνά στα ίδια σχολικά συγκροτήματα μαθητές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας χωρίς να παρατηρούνται φαινόμενα βίας και εκφοβισμού. Τέλος, οι ισχυρισμοί που αφορούν τον περιορισμό του σχολικού εκφοβισμού, δεν ευσταθούν. Η πραγματικότητα είναι άλλη. Ο σχολικός εκφοβισμός αφορά τους συνομήλικους μαθητές και δεν εστιάζει στους ενήλικους μαθητές. Το Ημερήσιο Επαγγελματικό Λύκειο στοχοποιείται ως κέντρο ανομίας, σχολικού εκφοβισμού και βίας και οι άνω των 17 ετών μαθητές που ενδιαφέρονται να φοιτήσουν στα ΕΠΑΛ, και αποτελούν κατά κανόνα πρότυπα μαθητή για τους ανήλικους συμμαθητές τους, στοχοποιούνται ως άτομα που επιδρούν αρνητικά στο κλίμα του σχολείου και συμβάλλουν στη δημιουργία ενός κλίματος βίας και εκφοβισμού. Αξίζει να επισημανθεί ότι ανάλογες διαφορές ηλικίας παρατηρούνται και στα πανεπιστήμια με φοιτητές που εισάγονται μέσω κατατακτηρίων ή από εσπερινά σχολεία . Η δεύτερη αιτιολόγηση για το άρθρο 51 και 52 είναι ότι το μέτρο θα εφαρμοστεί «για τη σταδιακή αποσυμφόρηση και για τη συνολική βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας διά του εξορθολογισμού της αριθμητικής σχέσης εκπαιδευτικού και μαθητή». Η πρώτη εντύπωση που δημιουργείται είναι πώς είναι δυνατόν σε μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να νομοθετείται μέτρο για την μείωση του αριθμού των μαθητών σε ένα σχολείο. Η κοινωνία μας και η εκπαιδευτική κοινότητα ποτέ δεν ζήτησε τη σταδιακή αποσυμφόρηση, από τη σκοπιά του μαθητικού δυναμικού, των ημερήσιων ΕΠΑ.Λ., με γνώμονα τη συνολική βελτίωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Αν υπάρχει θέμα συνωστισμού σε ελάχιστα Ημερήσιο ΕΠΑ.Λ., υπάρχουν τρόποι να λυθεί, με την κατασκευή νέων κτιρίων και την λειτουργία νέων πρότυπων επαγγελματικών λυκείων, για τα οποία να επισημάνουμε ότι δεν γίνεται καμία αναφορά στο σχέδιο νόμου. Επίσης, θα πρέπει να αποσαφηνιστεί τι σημαίνει ότι τα ΕΠΑ.Λ. χρειάζονται αποσυμφόρηση, μιας και είναι γνωστό στο υπουργείο παιδείας ότι κάθε χρόνο εμφανίζεται μεγάλος αριθμός ολιγομελών τμημάτων τα οποία εγκρίνονται στη συνέχεια με ΥΑ. Αυτό σημαίνει ότι θα είναι δεδομένη η έγκριση όλων των ολιγομελών τμημάτων, εφόσον στο αιτιολογικό αναφέρεται πως όσοι λιγότεροι μαθητές βρίσκονται σε ένα τμήμα τόσο καλύτερα αποτελέσματα εκπαίδευσης επιτυγχάνονται. Στην εκπαιδευτική κοινότητα της επαγγελματικής εκπαίδευσης δημιουργείται η αίσθηση ότι όλα αυτά θα έχουν ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της μη τυπικής εκπαίδευσης και πιο συγκεκριμένα την ενίσχυση δομών κατάρτισης (Δ.Ι.Ε.Κ., Ι.Ι.Ε.Κ.,Κ.Ε.Κ.,Σ.Ε.Κ . κ.α.). Επίσης, προβληματισμό δημιουργεί το γεγονός ότι στο σχέδιο νόμου με τίτλο «Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις», δεν γίνεται καμία αναφορά για «Ίδρυση πρότυπων Επαγγελματικών Λυκείων» και δεν τέθηκε σε διαβούλευση το θέμα των προτύπων ΕΠΑ.Λ.