Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Κίνηση Πανεπιστημιακής Αναβάθμισης Πάτρας' | 22 Δεκεμβρίου 2010, 16:01

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Καταθέτουμε τη διακήρυξη της παράταξης Κίνηση Πανεπιστημιακής Αναβάθμισης (ΚΙΠΑΝ) Πάτρας για το κείμενο διαβούλευσης και γενικότερα το δημόσιο πανεπιστήμιο. Βρισκόμαστε μπροστά στην πιο κρίσιμη, ίσως, περίοδο για τη χώρα από τη μεταπολίτευση. Όπως και πολλές άλλες δομές, και ο χώρος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα χρηματοδότησης και λειτουργίας. Ταυτόχρονα, έχει την ευκαιρία να αλλάξει ριζικά, να προχωρήσει στο μέλλον, να προσφέρει υψηλής ποιότητας εκπαίδευση και να βελτιώσει περαιτέρω την ποιότητα της έρευνας. Η αλλαγή αυτή, όμως, δεν είναι εξασφαλισμένη ούτε και θα γίνει χωρίς τη δική μας συμβολή και δράση. Μέσα στο πανεπιστήμιο δρουν δυνάμεις που ουσιαστικά δεν επιθυμούν τη βελτίωση της υφιστάμενης κατάστασης και στέκονται αμήχανα και αρνητικά σε κάθε πρόταση μεταρρύθμισης, οχυρωμένες πίσω από ένα δήθεν προοδευτικό λόγο και αναλωνόμενες σε «δίκες» προθέσεων και αδιέξοδο καταγγελτισμό. Αντιθέτως, αυτό που έχει ανάγκη σήμερα το πανεπιστήμιο είναι ρεαλιστικές, εφαρμόσιμες προτάσεις που θα οδηγήσουν σε δημιουργικές και ουσιαστικές αλλαγές προς όφελος της ποιότητας, της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας. Για να επιτευχθεί η μεταρρύθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου με τρόπο που να εξασφαλίζεται η δυναμική παρουσία του στον ευρωπαϊκό χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης και έρευνας χρειάζεται η παρουσία και η συμβολή όλων εκείνων των δυνάμεων που βλέπουν στο μέλλον και θέλουν πραγματικά να αποκτήσουμε ακαδημαϊκά ιδρύματα αντάξια της ιστορίας και του πολιτισμού της χώρας μας. Η ΚΙΠΑΝ Πάτρας προσπαθεί να προωθήσει μέσα στο χώρο του ιδρύματός μας το δημιουργικό διάλογο, την επεξεργασία συγκεκριμένων θέσεων, το ακαδημαϊκό πνεύμα, ταυτόχρονα με τη διαφάνεια, την κοινωνική λογοδοσία και την αξιοκρατία. ΘΕΣΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: Χωρίς να παγιδευόμαστε στο ψευτο-δίλημμα «ναι» ή «όχι» στο κείμενο διαβούλευσης που έχει καταθέσει η κυβέρνηση, εμείς λέμε ότι το θεσμικό πλαίσιο του πανεπιστημίου χρειάζεται μεταρρυθμίσεις και τα συλλογικά και ακαδημαϊκά μας όργανα οφείλουν να καταθέσουν συγκεκριμένες προτάσεις για το πανεπιστήμιο που θέλουμε: ένα πανεπιστήμιο δημοκρατικό που να διασφαλίζει την πλήρη ελευθερία σκέψης και λόγου, που να προσφέρει υψηλής ποιότητας προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές, που να είναι πρωτοπόρο στην έρευνα διασφαλίζοντας πλήρως την ελευθερία σε αυτήν, με σοβαρή διεθνή παρουσία, στο οποίο να επικρατεί η αξιοκρατία και η διαφάνεια, και το οποίο να συμβάλει στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη. Ένα τέτοιο πανεπιστήμιο, φυσικά, απαιτεί αξιοπρεπώς αμειβόμενους εργαζομένους, υψηλής ποιότητας υποδομές και τη διασφάλιση ενός πραγματικά ακαδημαϊκού περιβάλλοντος. Όσον αφορά τους κύριους άξονες στους οποίους θεωρούμε ότι θα πρέπει να βασιστεί η συζήτηση για το νέο πλαίσιο λειτουργίας των ΑΕΙ, αυτοί είναι: α) Νόμος Πλαίσιο. Χρειάζεται ένας πραγματικός Νόμος-Πλαίσιο που να είναι λιτός, λειτουργικός και να οδηγεί στην ουσιαστική αυτονομία των πανεπιστημίων. β) Μορφή διοίκησης. Η σημερινή μορφή διοίκησης των πανεπιστημίων είναι αναποτελεσματική αλλά και έξω από τα όσα ισχύουν στην πλειονότητα των χωρών της Ε.Ε. Η ύπαρξη ενός επιπλέον, άμεσα εκλεγμένου οργάνου, με συμβουλευτικές/εποπτικές αρμοδιότητες, στο οποίο θα συμμετέχουν και εξωπανεπιστημιακές προσωπικότητες που θα επιλέγονται από τα ενδοπανεπιστημιακά μέλη του, μπορεί να συμβάλλει στην αποτελεσματικότερη και περισσότερο διαφανή διαχείριση των οικονομικών και διοικητικών θεμάτων. Ο Πρύτανης του κάθε ιδρύματος πρέπει να προέρχεται από το ίδιο το ίδρυμα και να εκλέγεται άμεσα, με ποσόστωση ως προς τις κατηγορίες (μέλη ΔΕΠ, εργαζόμενοι, φοιτητές). Η Σύγκλητος πρέπει να είναι ολιγομελής και πιο ευέλικτη σε σχέση με τη σημερινή σύνθεση. γ) Ακαδημαϊκή οργάνωση. Βασική ακαδημαϊκή μονάδα πρέπει να συνεχίσει να είναι το Τμήμα, με μεγαλύτερη, όμως, ευελιξία ως προς τη δυνατότητα των φοιτητών να παρακολουθούν μαθήματα από άλλα Τμήματα (σε κάποιο ποσοστό του προγράμματος σπουδών). Τα Τμήματα να συνεχίσουν να λειτουργούν ως αυτόνομες οντότητες. Τα προγράμματα σπουδών και όλα τα ακαδημαϊκά θέματα είναι αποκλειστικής αρμοδιότητας των ακαδημαϊκών οργάνων και δεν θα πρέπει να ρυθμίζονται από την πολιτεία ούτε και να συνδέονται με το σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. δ) Προσωπικό. Ο αριθμός των βαθμίδων των μελών ΔΕΠ στο πλαίσιο ενιαίου φορέα διδασκόντων, η βαθμίδα μονιμοποίησης και η διαδικασία εξέλιξής τους δεν είναι πρωτεύοντα ζητήματα αλλά σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να συνδέονται με τη διαρκή αξιολόγηση όλων των συνιστωσών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. ε) Χρηματοδότηση. Η χρηματοδότηση των πανεπιστημίων είναι ευθύνη της πολιτείας και πρέπει να είναι σοβαρή, τακτική και να βασίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη και αξιοπιστία. Είναι επιτακτική, πάντως, η ενίσχυση της διαφάνειας και η σύνδεση της χρηματοδότησης με την αξιολόγηση. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΩΝ: Οι αποδοχές των μελών ΔΕΠ που ασκούν το λειτούργημά τους ως πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης θα πρέπει να αντιστοιχούν στο ρόλο τους ως δημόσιοι λειτουργοί, στα προσόντα τους και στις απαιτήσεις της δουλειάς τους. Είναι απαραίτητο να αρχίσει άμεσα ουσιαστικός διάλογος για ένα νέο μισθολόγιο, χωρίς επιδοματικό χαρακτήρα, το οποίο να εξασφαλίζει τη σύγκλιση με τα όσα ισχύουν στον ευρωπαϊκό χώρο. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ: Η απάντηση στην τρέχουσα κρίση μπορεί να έλθει μόνο μέσα από τη σοβαρή επένδυση στην παιδεία και στην έρευνα. Ο στόχος του 5% του ΑΕΠ για την παιδεία, συνεπώς, παραμένει επιτακτικά ζητούμενο. Απαιτούμε σοβαρή αύξηση της χρηματοδότησης τόσο της εκπαίδευσης όσο και της βασικής έρευνας, με διαδικασίες ευέλικτες και αποτελεσματικές που να σέβονται την αυτονομία των πανεπιστημίων και την ακαδημαϊκή ελευθερία των πανεπιστημιακών. Η όποια χρηματοδότηση πρέπει να συνοδεύεται από διαδικασίες κοινωνικής λογοδοσίας και διαφάνειας. ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ – ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ: Πρέπει να γίνει πλήρης εφαρμογή του νόμου για τη ΔΙΑΥΓΕΙΑ και να εξασφαλιστούν δομές ελέγχου και κοινωνικής λογοδοσίας. Η συμμετοχή εξωπανεπιστημιακών στοιχείων σε ένα όργανο διοίκησης, για παράδειγμα, συνιστά μια ενδιαφέρουσα προοπτική. ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ: Πραγματική αξιολόγηση, με αμιγώς ακαδημαϊκά κριτήρια, σε όλα τα επίπεδα, η οποία να είναι διαφανής και να έχει ουσιαστικό ρόλο στην ακαδημαϊκή και λειτουργική αναβάθμιση των πανεπιστημίων. ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΣΤΑ ΑΕΙ: Το πανεπιστήμιο να αποκτήσει και πάλι τον ακαδημαϊκό και πνευματικό του χαρακτήρα, σε στενή σύνδεση με την κοινωνία και με επίγνωση του ρόλου που έχει κάθε συνιστώσα του. Οι αυταρχικές και αντιδημοκρατικές συμπεριφορές, απ' όπου κι αν προέρχονται, δεν μπορούν να γίνονται αποδεκτές και πρέπει να βρίσκουν άμεσα θεσμική απάντηση. Είμαστε αντίθετοι σε παράνομες ενέργειες που παρεμποδίζουν τη λειτουργία του πανεπιστημίου. Οι καταλήψεις είναι τέτοιες ενέργειες κατάλοιπα μιας άλλης εποχής και ξεπερασμένες ως αγωνιστικές κινητοποιήσεις. Στην εποχή μας οι καταλήψεις δεν προσφέρουν τίποτα περισσότερο από άλλοθι για την περαιτέρω συκοφάντηση του πανεπιστημίου. Ο ελεύθερος διάλογος μέσα στα ιδρύματα πρέπει να ενισχυθεί. ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ. Το πανεπιστήμιο οφείλει να βρίσκεται σε διαρκή διάλογο και αλληλεπίδραση με την κοινωνία, και να συνεισφέρει σε αυτήν με κοινωνικό έργο. ΦΟΙΤΗΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: Πρέπει να δοθούν άμεσα αξιόπιστες και αποτελεσματικές λύσεις σε μία σειρά από φοιτητικά θέματα, όπως η στέγαση, η σίτιση, η μετακίνηση και οι υποτροφίες των φοιτητών βάσει κοινωνικών χαρακτηριστικών. Επιπλέον, είναι επιτακτική ανάγκη να εκσυγχρονισθούν τα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών με βάση τις σύγχρονες επιστημονικές εξελίξεις και τις ανάγκες της χώρας. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ – ΚΕΣ – ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΚΟΛΕΓΙΑ: Όχι στην αναγνώριση ισότιμων δικαιωμάτων στα ΚΕΣ και τα Ιδιωτικά Κολέγια. Διακριτός ρόλος των διαφόρων ιδρυμάτων, αναλόγως της φύσης και του επιπέδου σπουδών που παρέχουν.