Δύσκολα θα βρω λέξεις να περιγράψω το τι νιώσαμε ως γονείς τη στιγμή που ο γιος μας κληρώθηκε το 2014, καθιστώντας τον ένα από τα παιδιά τα οποία θα ξεκινούσαν τη μαθητική τους διαδρομή στο Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Όπως δύσκολα θα μπορούσα να χωρέσω σε λέξεις το μέγεθος, τη σημασία και την αξία αυτού του σημείου αναφοράς στον εκπαιδευτικό χάρτη εδώ και σχεδόν έναν αιώνα, καρπό του οράματος, της έμπνευσης και της προσπάθειας των Δελμούζου και Εξαρχόπουλου. Εξάλλου, η ιστορία του, τα επιτεύγματά του και το ειδικό βάρος τόσο των αποφοίτων του όσο και των όσων έχει προσφέρει στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και την επιστήμη της Παιδαγωγικής σε επίπεδο έρευνας, δεν χωρούν σε μία παράγραφο.
Από την άλλη μεριά, η διαβεβαίωση της Πολιτείας ήταν ρητή και συγκεκριμένη σε ό,τι αφορούσε την πορεία τόσο του δικού μου, όσο και των υπολοίπων παιδιών: Όλα τους θα προχωρούσαν από τη μια βαθμίδα στην άλλη, χωρίς εξετάσεις, χωρίς αστερίσκους. Εξάλλου, είναι αυτή η αρχή που στηρίζει τον ιδρυτικό χαρακτήρα και τον σκοπό λειτουργίας του ΠΣΠΘ: τον πειραματισμό δηλαδή και την εφαρμογή καινοτόμων παιδαγωγικών μεθόδων σε αντιπροσωπευτικό δείγμα παιδιών από κάθε στρώμα της ελληνικής κοινωνίας, καθόλη τη διάρκεια της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσής τους, για την εξαγωγή συμπερασμάτων και την εφαρμογή καλών πρακτικών στο σύνολο της εκπαίδευσης.
Και ξαφνικά, εν μία νυκτί, καλείται ένα σχολείο ν’ αποτάξει τον χαρακτήρα του, ν’ αρνηθεί την ταυτότητά του, ν’ απαρνηθεί την ιστορία του. Καλούνται οι γονείς ν’ αντιμετωπίσουν μια πραγματικότητα που ανατρέπει όλον τον προγραμματισμό τους και το εκπαιδευτικό και κοινωνικό προφίλ των παιδιών -μια πραγματικότητα που στήριξαν με ορίζοντα 13 ετών στη δέσμευση της Πολιτείας. Όχι ενός κόμματος ή μιας κυβέρνησης. Της Πολιτείας. Και όλοι όσοι αποτελούμε την οικογένεια του ΠΣΠΘ, καλούμαστε απλά να δεχθούμε ότι καταργείται η αρχή περί ασφάλειας δικαίου.
Όσο διακριτή είναι η εξ ορισμού διαφορά ανάμεσα σε ένα Πρότυπο και ένα Πειραματικό Σχολείο, άλλο τόσο ασύζευκτη είναι η ενοποίησή τους σε επίπεδο στόχων και λειτουργίας. Το τι έχει να προσφέρει ένα Πρότυπο Σχολείο, ξέρω πως δεν σχετίζεται με το τι προσφέρει ένα Πειραματικό Σχολείο. Όπως επίσης ξέρω πως η αποτελεσματικότητά του είναι συνυφασμένη με τη διασύνδεσή του με ένα ακαδημαϊκό ίδρυμα -εν προκειμένω με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Πιστεύω πως η δημιουργία διακριτών Πειραματικών και Προτύπων είναι τόσο εφικτή, όσο και απαραίτητη. Όπως επίσης πιστεύω πως επειδή οι παραπάνω λέξεις αντανακλούν τον προβληματισμό και την αγωνία και άλλων πολλών γονιών, λύση μπορεί να βρεθεί. Σίγουρα όμως δεν είναι η προτυποποίηση του ΠΣΠΘ -και κάθε Πειραματικού Σχολείου εν γένει.
Δύσκολα θα βρω λέξεις να περιγράψω το τι νιώσαμε ως γονείς τη στιγμή που ο γιος μας κληρώθηκε το 2014, καθιστώντας τον ένα από τα παιδιά τα οποία θα ξεκινούσαν τη μαθητική τους διαδρομή στο Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Όπως δύσκολα θα μπορούσα να χωρέσω σε λέξεις το μέγεθος, τη σημασία και την αξία αυτού του σημείου αναφοράς στον εκπαιδευτικό χάρτη εδώ και σχεδόν έναν αιώνα, καρπό του οράματος, της έμπνευσης και της προσπάθειας των Δελμούζου και Εξαρχόπουλου. Εξάλλου, η ιστορία του, τα επιτεύγματά του και το ειδικό βάρος τόσο των αποφοίτων του όσο και των όσων έχει προσφέρει στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και την επιστήμη της Παιδαγωγικής σε επίπεδο έρευνας, δεν χωρούν σε μία παράγραφο. Από την άλλη μεριά, η διαβεβαίωση της Πολιτείας ήταν ρητή και συγκεκριμένη σε ό,τι αφορούσε την πορεία τόσο του δικού μου, όσο και των υπολοίπων παιδιών: Όλα τους θα προχωρούσαν από τη μια βαθμίδα στην άλλη, χωρίς εξετάσεις, χωρίς αστερίσκους. Εξάλλου, είναι αυτή η αρχή που στηρίζει τον ιδρυτικό χαρακτήρα και τον σκοπό λειτουργίας του ΠΣΠΘ: τον πειραματισμό δηλαδή και την εφαρμογή καινοτόμων παιδαγωγικών μεθόδων σε αντιπροσωπευτικό δείγμα παιδιών από κάθε στρώμα της ελληνικής κοινωνίας, καθόλη τη διάρκεια της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσής τους, για την εξαγωγή συμπερασμάτων και την εφαρμογή καλών πρακτικών στο σύνολο της εκπαίδευσης. Και ξαφνικά, εν μία νυκτί, καλείται ένα σχολείο ν’ αποτάξει τον χαρακτήρα του, ν’ αρνηθεί την ταυτότητά του, ν’ απαρνηθεί την ιστορία του. Καλούνται οι γονείς ν’ αντιμετωπίσουν μια πραγματικότητα που ανατρέπει όλον τον προγραμματισμό τους και το εκπαιδευτικό και κοινωνικό προφίλ των παιδιών -μια πραγματικότητα που στήριξαν με ορίζοντα 13 ετών στη δέσμευση της Πολιτείας. Όχι ενός κόμματος ή μιας κυβέρνησης. Της Πολιτείας. Και όλοι όσοι αποτελούμε την οικογένεια του ΠΣΠΘ, καλούμαστε απλά να δεχθούμε ότι καταργείται η αρχή περί ασφάλειας δικαίου. Όσο διακριτή είναι η εξ ορισμού διαφορά ανάμεσα σε ένα Πρότυπο και ένα Πειραματικό Σχολείο, άλλο τόσο ασύζευκτη είναι η ενοποίησή τους σε επίπεδο στόχων και λειτουργίας. Το τι έχει να προσφέρει ένα Πρότυπο Σχολείο, ξέρω πως δεν σχετίζεται με το τι προσφέρει ένα Πειραματικό Σχολείο. Όπως επίσης ξέρω πως η αποτελεσματικότητά του είναι συνυφασμένη με τη διασύνδεσή του με ένα ακαδημαϊκό ίδρυμα -εν προκειμένω με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Πιστεύω πως η δημιουργία διακριτών Πειραματικών και Προτύπων είναι τόσο εφικτή, όσο και απαραίτητη. Όπως επίσης πιστεύω πως επειδή οι παραπάνω λέξεις αντανακλούν τον προβληματισμό και την αγωνία και άλλων πολλών γονιών, λύση μπορεί να βρεθεί. Σίγουρα όμως δεν είναι η προτυποποίηση του ΠΣΠΘ -και κάθε Πειραματικού Σχολείου εν γένει.