Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία - Ε.Σ.Α.μεΑ.' | 14 Ιανουαρίου 2011, 16:47

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Mία από τις σοβαρότερες παθογένειες του συστήματος της ανώτατης παιδείας στη χώρα μας είναι η διαχρονική έλλειψη μέτρων και πολιτικών για την απρόσκοπτη και ανεμπόδιστη ένταξη των ατόμων με αναπηρία στα ΑΕΙ και ΤΕΙ. Η απουσία μέτρων για την φυσική και ηλεκτρονική προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία αποτελεί έναν από τους κύριους παράγοντες για τους οποίους τα άτομα με αναπηρία εμποδίζονται να φοιτήσουν στα τμήματα των ΑΕΙ και ΤΕΙ ή να εργαστούν ως μέλη των ΔΕΠ ή σε διοικητικές θέσεις κ.λπ. Στο κείμενο της διαβούλευσης γίνεται μία σύντομη ιστορική αναδρομή στο σύστημα της ανώτατης παιδείας. Στην αναδρομή αυτή εντοπίζονται οι αδυναμίες και παθογένειες του συστήματος και μπροστά στις σύγχρονες κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα μας τίθεται το πλαίσιο για την ριζική ανατροπή τους. Σε αυτό όμως το κείμενο δεν γίνεται ουδεμία αναφορά για την πρόκληση της χώρας μας να εντάξει ισότιμα τα άτομα με αναπηρία σε ένα νευραλγικό κοινωνικό και οικονομικό τομέα όπως είναι αυτός της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και να συμβαδίσει επιτέλους με τις αλλαγές που έχουν γίνει στον τομέα αυτό σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Στο κείμενο δεν υπάρχει έστω και η στοιχειώδης αναφορά στα σοβαρά και επείγοντα θέματα των ατόμων με αναπηρία. Αδικαιολόγητη θεωρείται αυτή η έλλειψη, εάν αναλογιστούμε ότι τα ακανθώδη αυτά θέματα έχουν τεθεί προς συζήτηση στην εκάστοτε πολιτική ηγεσία του Υπουργείου και στην Ακαδημαϊκή κοινότητα, ενώ η Ε.Σ.ΑμεΑ. έχει καταθέσει επανειλημμένως και εγγράφως εμπεριστατωμένες προτάσεις για την αντιμετώπισή τους Το ζήτημα είναι άκρως σοβαρό, εάν λάβουμε υπόψη μας ότι η χώρα μας υπέγραψε τη Διεθνή Σύμβαση για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και το προαιρετικό πρωτόκολλό αυτής, ενώ αναμένεται η επικύρωσή της από τη Βουλή προκειμένου να εφαρμοστεί σε εθνικό επίπεδο. Σημειώνουμε επίσης ότι η ιστορική αυτή Σύμβαση κυρώθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2010 από την Ε.Ε. και η θα αρχίσει η εφαρμογή της στις 22 Ιανουαρίου 2011. Στο άρθρο 24 αυτής της Σύμβασης αναφέρεται: «Άρθρο 24 - Εκπαίδευση 1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρίες στην εκπαίδευση. Με σκοπό την άσκηση του δικαιώματος αυτού, χωρίς διακρίσεις και βάσει των ίσων ευκαιριών, τα Συμβαλλόμενα Κράτη διασφαλίζουν ένα εκπαιδευτικό σύστημα ένταξης, σε όλα τα επίπεδα και δια βίου μάθηση που αποσκοπούν: α. Στην πλήρη ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού και του αισθήματος αξιοπρέπειας και αυτοεκτίμησης και την ενίσχυση του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των θεμελιωδών ελευθεριών και της ανθρώπινης ποικιλομορφίας, β. Στην ανάπτυξη, από τα άτομα με αναπηρίες, της προσωπικότητάς τους, των δεξιοτήτων και της δημιουργικότητάς τους, καθώς επίσης και των πνευματικών και φυσικών ικανοτήτων τους, στο μέγιστο δυναμικό τους, γ. Στη δυνατότητα των ατόμων με αναπηρίες να συμμετέχουν αποτελεσματικά σε μια ελεύθερη κοινωνία. Στην παράγραφο 5 του ιδίου άρθρου υπάρχει σαφής αναφορά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ως εξής: 5. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη διασφαλίζουν ότι τα άτομα με αναπηρίες είναι σε θέση να έχουν πρόσβαση στη γενική τριτοβάθμια εκπαίδευση, στην επαγγελματική κατάρτιση, στην εκπαίδευση ενηλίκων και στη δια βίου μάθηση, χωρίς διακρίσεις και σε ίση βάση με τους άλλους. Για το λόγο αυτό, τα Συμβαλλόμενα Κράτη διασφαλίζουν ότι παρέχεται εύλογη προσαρμογή στα άτομα με αναπηρίες.» Επίσης στην αναθεώρηση του Συντάγματος της χώρας μας του έτους 2001 συμπεριλήφθηκε η παρ. 6 του άρθρου 21 η οποία αναφέρεται ρητά στα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και έχει ως εξής: Τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωής της χώρας.» Αυτή η παράγραφος σε συνδυασμό με την αρχή της ισότητας έναντι του νόμου (παρ. 1 άρθρου 4) και την αρχή της αναλογική ισότητας (παρ. 2 άρθρου 116) επιτρέπει στο νομοθέτη να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για την προστασία ή τη διευκόλυνση των ατόμων με αναπηρία. Περαιτέρω στο υπό συζήτηση κείμενο αναφέρεται: Το νέο πρότυπο ανάπτυξης προϋποθέτει τη συνεχή διεύρυνση των πραγματικών ελευθεριών που απολαμβάνουν οι πολίτες. Για να πετύχει, πρέπει να βασίζεται στην κινητοποίηση των θεσμών της πολιτείας, της κοινωνίας και της οικονομίας. Πρέπει να καταστεί σαφές ότι το αναπτυξιακό αυτό πρότυπο που οραματίζονται οι συντάκτες αυτού του κειμένου και η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας θα μείνει ημιτελές, εάν δεν συμπεριλάβει εκείνα τα θεσμικά μέτρα και τις πολιτικές που θα οδηγήσουν στην ισότιμη ένταξη των ατόμων με αναπηρία στο σύστημα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Κανένας τομέας της ελληνικής κοινωνίας, πόσο μάλλον ο εκπαιδευτικός δεν θα φανεί αντάξιος στις μεγάλες αλλαγές και προκλήσεις εάν δεν ανταποκριθεί στις ανάγκες όλων ανεξαιρέτως των πολιτών σε όποια κοινωνική ομάδα και εάν ανήκουν. Στο υπό συζήτηση κείμενο τίθενται σειρά ερωτημάτων στα οποία πρέπει να απαντήσει δημιουργικά η ελληνική κοινωνία. Οι νέες προκλήσεις επιτάσσουν και τη συμπερίληψη των ακόλουθων ερωτημάτων, τα οποία το αναπηρικό κίνημα θέτει επί σειρά ετών και αναμένει ακόμα απαντήσεις: Πως, με ποια μέτρα και πολιτικές, ποιες δράσεις και ποιες οικονομικές πολιτικές θα γκρεμιστούν τα ανυπέρβλητα εμπόδια που υψώνονται στα άτομα με αναπηρία για την φοίτησή τους και την απασχόλησή τους στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης; Πως και με ποια μέτρα και δράσεις θα ανατραπεί η ξεπερασμένη αναχρονιστική αντίληψη μέρους της ακαδημαϊκής κοινότητας για την αναπηρία, τη οποία έχει ενστερνιστεί σε πολλές περιπτώσεις το Υπουργείο Παιδείας; Μιας αντίληψης που μπαίνει τροχοπέδη στην ουσιαστική ανατροπή πρακτικών που δεν βασίζονται στην αρχή της ίσης μεταχείρισης (βλ. μηχανογραφικό δελτίο εισαγωγής ατόμων με αναπηρία στα ΑΕΙ και ΤΕΙ). Πως η εφαρμογή νέων σύγχρονων θεσμικών μέτρων για την ισότιμη ένταξη των ατόμων με αναπηρία στα ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας θα είναι ενιαία και υποχρεωτική για όλα τα πανεπιστημιακά και τεχνολογικά ιδρύματα; Τα ερωτήματα πρέπει να τεθούν και να απαντηθούν όχι ερήμην του αναπηρικού κινήματος το οποίο έχει εμπεριστατωμένες απόψεις βασισμένες στη δικαιωματική αντίληψη για την αναπηρία αλλά σε συνεργασία με αυτό και τους αναγνωρισμένους από την Πολιτεία φορείς του. Για αυτό θεωρούμε ότι σε όλες τις Επιτροπές και τα Συμβούλια που θα προβλεφθούν με το νέο θεσμικό πλαίσιο θα πρέπει να οριστεί θεσμική συμμετοχή της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία. Η ανατροπή του υπάρχοντος εκπαιδευτικού συστήματος για τα άτομα με αναπηρία προϋποθέτει πρώτα και κύρια την εξεύρεση πόρων για αυτό το εγχείρημα με την ουσιαστική συμμετοχή του Κράτους. Σε αυτή την κατεύθυνση η Ε.Σ.ΑμεΑ. προτείνει την ένταξη ειδικού κωδικού στον ετήσιο οικονομικό προϋπολογισμό κάθε ΑΕΙ και ΤΕΙ για τη χρηματοδότηση μέτρων και δράσεων που θα αποσκοπούν στην ισότιμη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία σε όλους τους χώρους και τις υπηρεσίες τους.» Τέλος επισημαίνουμε την ολοκληρωτική έλλειψη υιοθέτησης κριτηρίων αξιολόγησης της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στην Γ/Βάθμια Εκπαίδευση. Η έλλειψη αυτή ακυρώνει αυτομάτως οποιαδήποτε προσπάθεια μεταρρύθμισης του θεσμικού πλαισίου για τη δομή και λειτουργία των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Η υιοθέτηση συγκεκριμένων κριτηρίων και δεικτών αξιολόγησης ως προς την ποιότητα πρόσβασης των φοιτητών με αναπηρία αλλά και των ΔΕΠ και του λοιπού προσωπικού με αναπηρία απαιτεί την πρόβλεψη σχετικής θεσμικής διάταξης με την οποία θα καθορίζονται συγκεκριμένα κριτήρια και δείκτες αξιολόγησης ως προς την ποιότητα πρόσβασης φοιτητών ή σπουδαστών και μελών ΔΕΠ και λοιπού προσωπικού με αναπηρία στις κτιριακές υλικοτεχνικές υποδομές, διαδικτυακούς τόπους, νέες τεχνολογίες, υπηρεσίες και γενικά όλους τους τομείς και δραστηριότητες της ακαδημαϊκής ζωής. Για την εφαρμογή των κριτηρίων αξιολόγησης απαιτείται η υποχρεωτική συμμετοχή ενός εμπειρογνώμονα σε θέματα προσβασιμότητας ατόμων με αναπηρία στην κτιριακή και υλικοτεχνική υποδομή, διαδικτυακούς τόπους, νέες τεχνολογίες κ.λ.π. Στα επόμενα κεφάλαια του υπό συζήτηση κειμένου θα επεκταθούμε σε συγκεκριμένες προτάσεις οι οποίες έχουν διατυπωθεί πολλάκις μέσω υπομνημάτων μας στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας. Για την Ε.Σ.ΑμεΑ η τριτοβάθμια εκπαίδευση όχι μόνο πρέπει να καταστεί πλήρως προσβάσιμη στα άτομα με αναπηρία και να παράγει εξειδικευμένους επιστήμονες για την αναπηρία αλλά και να αναπαράγει τη σύγχρονη κουλτούρα για την αναπηρία, όπως επιτάσσει η Διεθνής Σύμβαση για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Το σύστημα της ανώτατης εκπαίδευσης πρέπει να δημιουργεί πολίτες απαλλαγμένους από προκαταλήψεις και νοοτροπίες και διακριτικές συμπεριφορές του παρελθόντος.