Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΟΥΠΑΣ' | 4 Μαΐου 2020, 02:03

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΓΙΑΤΙ ΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ; Η αντιπαράθεση δυο διδακτικών αντικειμένων είναι εκ των πραγμάτων άστοχη και εν πολλοίς σκοταδιστική. Με απόλυτο σεβασμό στην Κοινωνιολογία ως επιστήμη και ως αντικείμενο, θα σταθώ στη σημαντικότητα των Λατινικών και στους λόγους που πρέπει να διατηρήσουν τη δεσπόζουσα θέση που είχαν στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα πριν τη μεταρρύθμιση Γαβρόγλου: 1) Η Λατινική είναι γλώσσα, όχι επιστήμη, και ως τέτοια περικλείει πολλές επιστήμες (και τέχνες), χωρίς να περικλείεται από αυτές. 2) Τα Λατινικά είναι (μαζί με τα αρχαία ελληνικά) ένας από τους δύο γλωσσικούς και πολιτισμικούς πυλώνες της Ευρώπης. Η γνώση τους αποτελεί ένδειξη παιδείας και κουλτούρας και προσδίδει βάθος και έρμα στην κατανόηση του Ευρωπαϊκού μας πολιτισμού. Γι’ αυτό και αποτελεί κύριο εκπαιδευτικό αντικείμενο όλων ανεξαιρέτως των σύγχρονων ευρωπαϊκών κρατών. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι δεν μπαίνουν όλα στη ζυγαριά της πρακτικής χρησιμότητας. Πάνω και πέρα από την πρακτική χρησιμότητα βρίσκεται ακόμη η κουλτούρα και η ευρύτερη παιδεία. Κανείς πεπαιδευμένος άνθρωπος δεν επιτρέπεται να το παραβλέπει αυτό. 3) Αν ωστόσο κατέλθουμε στο επίπεδο της χρησιμοθηρίας, αξίζει να θυμόμαστε ότι τα Λατινικά είναι ένας από τους δύο πυλώνες των ανθρωπιστικών σπουδών και αποτελεί απαραίτητο εφόδιο για τις περισσότερες ανθρωπιστικές επιστήμες (Νομική, Ιστορία, Φιλοσοφία, Αρχαιολογία και –φυσικά- Φιλολογία). 4) Στέκομαι ιδιαίτερα στη Φιλολογία. Οι εισαχθέντες στη Φιλολογία καλούνται να μελετήσουν σε βάθος πολλά λατινικά κείμενα και να χρησιμοποιήσουν σε πολλά επίπεδα τη λατινική γλώσσα. Κάτι τέτοιο καθίσταται εκ των πραγμάτων αδύνατο αν οι πρωτοετείς φοιτητές εισέρχονται στη φιλολογία χωρίς να ξέρουν καλά-καλά ούτε το λατινικό αλφάβητο. Κοινωνιολογία, Πληροφορική –ακόμη και Ιατρική– μπορείς να σπουδάσεις στο πανεπιστήμιο ακόμη και αν ως πρωτοετής δεν κατέχεις καθόλου το αντικείμενο. Σοβαρές κλασικές σπουδές όμως είναι αδύνατον να κάνεις χωρίς να γνωρίζεις με μια σχετική επάρκεια τις δύο κλασικές γλώσσες (τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά). Γι’ αυτό και η πρόσφατη κατάργηση των λατινικών ήταν βόμβα στα θεμέλια των κλασικών σπουδών και της ανθρωπιστικής παιδείας. 5) Θα αναφερθώ επίσης στη σημασία των κλασικών λατινικών κειμένων. Τα κείμενα αυτά γράφτηκαν και εξέφρασαν μια κοινωνική πραγματικότητα πολυπολιτισμική, ηθικά ευέλικτη και σε πολλά επίπεδα νεωτερική. Συνομιλούν λοιπόν άριστα με την εποχή μας (σε βαθμό μάλιστα μεγαλύτερο απ’ ότι τα κλασικά αρχαιοελληνικά κείμενα, που απηχούν μια κοινωνική πραγματικότητα ριζικά διαφορετική από αυτήν που ζούμε σήμερα). 6) Σε επίπεδο ιστορικό τα λατινικά υπήρξαν για πάνω από 1000 χρόνια η κοινή γλώσσα όλης σχεδόν της Ευρώπης (και ως ένα χρονικό σημείο ακόμη του «δικού μας» Βυζαντίου). Άρα είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας και του πολιτισμού μας. 7) Τέλος τα λατινικά προσφέρουν και μια ακόμη σημαντική υπηρεσία στα ελληνόπουλα: τα βοηθούν να κατανοήσουν ότι εκτός από τα αρχαία ελληνικά υπήρχε την ίδια σχεδόν εποχή και μια άλλη γλώσσα εξίσου σημαντική, στην οποία γράφτηκαν εξίσου σημαντικά κείμενα. Και αυτή η γνώση μπορεί να λειτουργήσει ως αντίδοτο στον εθνικισμό και το σοβινισμό. Κλείνω με μια σύντομη παρατήρηση: Ναι, ασφαλώς τα Λατινικά είναι μια γλώσσα σχεδόν νεκρή καθώς δεν έχει παρά ελάχιστους σύγχρονους ομιλητές. Το βάρος της Λατινικής γλώσσας όμως (όπως και της Αρχαίας Ελληνικής άλλωστε) δε βρίσκεται στον αριθμό των ζωντανών ομιλητών της αλλά στο ζωντανό ειδικό της βάρος. Αυτό προσπάθησα να εξηγήσω παραπάνω. Όσο για την κοινωνιολογία, είναι ένα αντικείμενο που ασφαλώς πρέπει να έχει χώρο μέσα στην ελληνική εκπαίδευση. Ιστορικά, πολιτισμικά, ηθικά, πολιτικά ακόμη και πρακτικά η σημασία των Λατινικών είναι κεφαλαιώδης και γι’ αυτό επιβάλλεται να έχουν κυρίαρχη θέση στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα (όπως άλλωστε έχουν σε όλα τα εκπαιδευτικά συστήματα του δυτικού κόσμου).