Η Πειραματική Εκπαίδευση αποτελεί σημαντικό εργαλείο στα χέρια της Παιδαγωγικής Επιστήμης και κατ’ επέκταση της Πολιτείας για την διενέργεια εκπαιδευτικής έρευνας στην πράξη, την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της, και την υιοθέτηση βέλτιστων εφαρμοσμένων πρακτικών από την Πειραματική Εκπαίδευση στο ευρύτερο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας, με κύριο επιδιωκόμενο αποτέλεσμα την εν γένει βελτίωση της παιδείας της χώρας.
Στόχος του θεσμού τους ήταν και παραμένει ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ ΕΠΙΛΕΓΟΝΤΑΙ ΤΥΧΑΙΑ, ώστε να προέρχονται από διάφορα κοινωνικά στρώματα, ώστε τόσο ο πειραματισμός όσο και η πρακτική σχετικά με τα νέα δεδομένα της Παιδαγωγικής Επιστήμης, να εφαρμόζονται σε διάφορους τύπους εκπαιδευομένων, ώστε τα αποτελέσματα να είναι ακριβή. Άλλωστε, η βασική ιδέα του θεσμού των Πειραματικών Σχολείων ήταν και είναι ότι όλοι οι πολίτες πρέπει να έχουν πρόσβαση σε δωρεάν εκπαίδευση συγκεκριμένων προδιαγραφών που προκύπτουν από τις σύγχρονες επιστημονικές μελέτες και πρακτικές, οι οποίες αφού εφαρμοστούν και ελεγχθούν σε αυτά τα σχολεία, να είναι δυνατόν να επεκταθούν και στο υπόλοιπο των δημόσιων σχολείων σε όλη τη χώρα.
Tο ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (ΠΣΠΘ), με την παρούσα του μορφή και λειτουργία, εξυπηρετεί εδώ και πολλά χρόνια τον σκοπό αυτό, με ιδιαιτέρως αξιόλογα αποτελέσματα αλλά και πολυάριθμες επιτυχίες και διακρίσεις. Η διαχρονική του διασύνδεση (από τα Νήπια έως την Τρίτη Λυκείου) εξυπηρετεί με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο το ρόλο του ως Πειραματικό, καθώς δίνει τη δυνατότητα για την διενέργεια ολοκληρωμένης εκπαιδευτικής έρευνας στην πράξη και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, σε όλες τις βαθμίδες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης (Νήπια έως και Τρίτη Λυκείου) και όχι αποσπασματικά (μόνο στο Δημοτικό ή μόνο στο Γυμνάσιο-Λύκειο).
Με το υπό διαβούλευση ΣΧ/Ν και αναφορικά με το ΠΣΠΘ και τα αντίστοιχα των Αθηνών και Πατρών, τα μεν Γυμνάσιο και Λύκειο γίνονται Πρότυπα, ενώ το Δημοτικό παραμένει Πειραματικό και αποσυνδέεται από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ταυτόχρονα, από το ίδιο το υπό διαβούλευση ΣΧ/Ν προκύπτει ότι: (α) δεν επιθυμείται η κατάργηση των Πειραματικών Γυμνασίων και Λυκείων, καθώς στον σχετικό πίνακα υπάρχουν πολλά τέτοια (πχ 1ο και 2ο Πειραματικό Γυμνάσιο και Λύκειο Θεσσαλονίκης), τα οποία όμως δεν διαθέτουν καμία προηγούμενη ή άλλη διασύνδεση με δημοτικό, (β) επιθυμείται η διατήρηση της διασύνδεσης Πειραματικών Δημοτικών σχολείων με Γυμνάσια και Λύκεια (βλ. τα Μαράσλεια Δημοτικά Σχολεία που επαναποκτούν διασύνδεση με το 1ο Γυμνάσιο στην Πλάκα, που παραμένει πειραματικό). Με βάση τα παραπάνω, δεν φαίνεται να υφίσταται ο κατ’ αρχήν λόγος για την αποσύνδεση του Πειραματικού Δημοτικού Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το Γυμνάσιο και το Λύκειο.
Αντιθέτως, με το υπό διαβούλευση ΣΧ/Ν καταργείται ουσιαστικά, αναίτια και αυθαίρετα η διασύνδεση μεταξύ Α’ Βάθμιας και Β’ Βάθμιας εκπαίδευσης στα συγκεκριμένα σχολεία, με τις παρακάτω σοβαρότατες επιπτώσεις:
1) Υπονομεύεται η συναγωγή ολοκληρωμένων και άρα πλήρως αξιοποιήσιμων συμπερασμάτων για την χάραξη εκπαιδευτικής πολιτικής, αφού καταργείται και η δυνατότητα ολοκληρωμένης έρευνας σε όλες τις βαθμίδες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα (που φυσικά αποτελεί και τον κύριο χαρακτήρα ενός Πειραματικού) και μάλιστα χωρίς καμία επιστημονική τεκμηρίωση.
2) Απαξιώνεται το έργο και η εκπαιδευτική διαδικασία που έχει ήδη επιτελεστεί στο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, πετώντας κυριολεκτικά στα σκουπίδια τα αποτελέσματα που έχουν προκύψει μέχρι και την 6η Δημοτικού, καθώς αυτά δεν μπορούν να αξιοποιηθούν περαιτέρω.
3) Επιβαρύνεται ψυχολογικά η σχολική κοινότητα του Π.Σ.Π.Θ. και των αντίστοιχων σχολείων Αθηνών και Πατρών. Τα παιδιά καλούνται να υποβληθούν σε εξετάσεις 2 φορές μέσα σε τρία χρόνια (6η Δημοτικού και 3η Γυμνασίου), σε τρυφερές και κρίσιμες ηλικίες (προεφηβεία και εφηβεία), οι οποίες τις περισσότερες φορές προκαλούν στα παιδιά και τις οικογένειές τους υπέρμετρο άγχος, αβεβαιότητα, και σημαντικά έξοδα προετοιμασίας, λόγω του πολύ έντονου ανταγωνισμού. Επίσης, τα παιδιά που αποτυγχάνουν να μπουν στο Γυμνάσιο ή το Λύκειο, υποχρεώνονται σε αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος, με ανυπολόγιστες συνέπειες στην ψυχολογία τους και χωρίς να υφίσταται ουσιαστικός λόγος. Ταυτόχρονα όμως, η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος που θα κληθούν νομοτελειακά να υποστούν τα παιδιά αυτά, αποτελεί και την εσχάτη των ποινών για έναν μαθητή, σύμφωνα με το παρών σύστημα επιβολής ποινών σε σχολεία, γεγονός που καθιστά το παρόν άρθρο παράδοξο, εκτός από αναίτιο και ατεκμηρίωτο επιστημονικά.
4) Ειδικότερα σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία κλπ) καταπατάται το συνταγματικό δικαίωμα για ισότητα σε δικαιώματα και υποχρεώσεις (άρθρο 4 του Συντάγματος), καθώς και η αρχή της ουσιαστικής νομικής ισότητας, η οποία συνίσταται στην υποχρέωση τόσο του νομοθετικού οργάνου (κατά την ψήφιση ενός νόμου) όσο και της διοίκησης (κατά την άσκηση της κανονιστικής της αρμοδιότητας), τα οποία οφείλουν να παράγουν δίκαιο, του οποίου το περιεχόμενο δεν έρχεται σε αντίθεση προς την αρχή της ισότητας. Τα παιδιά αυτά πολλές φορές αντιμετωπίζουν δυσκολίες με τη διαδικασία διενέργειας των εξετάσεων (περιορισμός χρόνου, ταχύτητα ανάγνωσης κλπ) και όχι με το περιεχόμενο της εξεταστέας ύλης, στην πλειοψηφία τους διαθέτουν αρκετά υψηλό δείκτη ευφυΐας που τα καθιστά ικανά να διακριθούν σε πολλούς τομείς, ενώ πολλές φορές αριστεύουν σε πεδία τα οποία δεν εξετάζονται στις εισαγωγικές εξετάσεις (πχ μουσική, αθλητισμός κλπ). Είναι προφανής λοιπόν, η αδικία που συντελείται εις βάρος των παιδιών αυτών, όταν καλούνται να εξεταστούν με έναν τρόπο στον οποίο δυσκολεύονται να ανταποκριθούν, προκειμένου να συνεχίσουν στο ίδιο σχολείο, μαζί με τους παιδικούς φίλους τους.
5) Ανατρέπεται ο σκοπός ίδρυσης του ΠΣΠΘ και διακόπτεται η ιστορική και επιτυχημένη λειτουργία του με τις αναρίθμητες διακρίσεις που αποδεικνύουν την αξία της μορφής λειτουργίας του εδώ και σχεδόν έναν αιώνα.
Ειδικότερα για το ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, είναι προφανές ότι το πρόβλημα που δημιουργεί το ΣΧ/Ν και οι προαναφερθείσες επιπτώσεις μεγεθύνονται με αποτέλεσμα το σχολείο να υφίστανται κυριολεκτικά ακρωτηριασμό, καθώς στο ΠΣΠΘ συνυπάρχουν στην ίδια κτιριακή μονάδα το Δημοτικό Γυμνάσιο και Λύκειο.
Για τους παραπάνω λόγους προτείνω τα 3 ιστορικά Πειραματικά Σχολεία της χώρας (ΠΣΠΘ, ΠΣΠΑ και ΠΣΠΠ) ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΟΥΝ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕ ΔΙΑΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΕΣ ΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΒΑΘΜΙΔΕΣ τους ώστε να συνεχίσουν να εκπληρώνουν με επιτυχία τους στόχους τους, εξάγοντας τεκμηριωμένα συμπεράσματα από τη 12ετή φοίτηση των μαθητών (όχι αποσπασματικά από τη φοίτηση 6 ή 3 ετών).
Η Πειραματική Εκπαίδευση αποτελεί σημαντικό εργαλείο στα χέρια της Παιδαγωγικής Επιστήμης και κατ’ επέκταση της Πολιτείας για την διενέργεια εκπαιδευτικής έρευνας στην πράξη, την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της, και την υιοθέτηση βέλτιστων εφαρμοσμένων πρακτικών από την Πειραματική Εκπαίδευση στο ευρύτερο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας, με κύριο επιδιωκόμενο αποτέλεσμα την εν γένει βελτίωση της παιδείας της χώρας. Στόχος του θεσμού τους ήταν και παραμένει ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΝΑ ΕΠΙΛΕΓΟΝΤΑΙ ΤΥΧΑΙΑ, ώστε να προέρχονται από διάφορα κοινωνικά στρώματα, ώστε τόσο ο πειραματισμός όσο και η πρακτική σχετικά με τα νέα δεδομένα της Παιδαγωγικής Επιστήμης, να εφαρμόζονται σε διάφορους τύπους εκπαιδευομένων, ώστε τα αποτελέσματα να είναι ακριβή. Άλλωστε, η βασική ιδέα του θεσμού των Πειραματικών Σχολείων ήταν και είναι ότι όλοι οι πολίτες πρέπει να έχουν πρόσβαση σε δωρεάν εκπαίδευση συγκεκριμένων προδιαγραφών που προκύπτουν από τις σύγχρονες επιστημονικές μελέτες και πρακτικές, οι οποίες αφού εφαρμοστούν και ελεγχθούν σε αυτά τα σχολεία, να είναι δυνατόν να επεκταθούν και στο υπόλοιπο των δημόσιων σχολείων σε όλη τη χώρα. Tο ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (ΠΣΠΘ), με την παρούσα του μορφή και λειτουργία, εξυπηρετεί εδώ και πολλά χρόνια τον σκοπό αυτό, με ιδιαιτέρως αξιόλογα αποτελέσματα αλλά και πολυάριθμες επιτυχίες και διακρίσεις. Η διαχρονική του διασύνδεση (από τα Νήπια έως την Τρίτη Λυκείου) εξυπηρετεί με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο το ρόλο του ως Πειραματικό, καθώς δίνει τη δυνατότητα για την διενέργεια ολοκληρωμένης εκπαιδευτικής έρευνας στην πράξη και την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων, σε όλες τις βαθμίδες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης (Νήπια έως και Τρίτη Λυκείου) και όχι αποσπασματικά (μόνο στο Δημοτικό ή μόνο στο Γυμνάσιο-Λύκειο). Με το υπό διαβούλευση ΣΧ/Ν και αναφορικά με το ΠΣΠΘ και τα αντίστοιχα των Αθηνών και Πατρών, τα μεν Γυμνάσιο και Λύκειο γίνονται Πρότυπα, ενώ το Δημοτικό παραμένει Πειραματικό και αποσυνδέεται από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ταυτόχρονα, από το ίδιο το υπό διαβούλευση ΣΧ/Ν προκύπτει ότι: (α) δεν επιθυμείται η κατάργηση των Πειραματικών Γυμνασίων και Λυκείων, καθώς στον σχετικό πίνακα υπάρχουν πολλά τέτοια (πχ 1ο και 2ο Πειραματικό Γυμνάσιο και Λύκειο Θεσσαλονίκης), τα οποία όμως δεν διαθέτουν καμία προηγούμενη ή άλλη διασύνδεση με δημοτικό, (β) επιθυμείται η διατήρηση της διασύνδεσης Πειραματικών Δημοτικών σχολείων με Γυμνάσια και Λύκεια (βλ. τα Μαράσλεια Δημοτικά Σχολεία που επαναποκτούν διασύνδεση με το 1ο Γυμνάσιο στην Πλάκα, που παραμένει πειραματικό). Με βάση τα παραπάνω, δεν φαίνεται να υφίσταται ο κατ’ αρχήν λόγος για την αποσύνδεση του Πειραματικού Δημοτικού Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το Γυμνάσιο και το Λύκειο. Αντιθέτως, με το υπό διαβούλευση ΣΧ/Ν καταργείται ουσιαστικά, αναίτια και αυθαίρετα η διασύνδεση μεταξύ Α’ Βάθμιας και Β’ Βάθμιας εκπαίδευσης στα συγκεκριμένα σχολεία, με τις παρακάτω σοβαρότατες επιπτώσεις: 1) Υπονομεύεται η συναγωγή ολοκληρωμένων και άρα πλήρως αξιοποιήσιμων συμπερασμάτων για την χάραξη εκπαιδευτικής πολιτικής, αφού καταργείται και η δυνατότητα ολοκληρωμένης έρευνας σε όλες τις βαθμίδες της υποχρεωτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα (που φυσικά αποτελεί και τον κύριο χαρακτήρα ενός Πειραματικού) και μάλιστα χωρίς καμία επιστημονική τεκμηρίωση. 2) Απαξιώνεται το έργο και η εκπαιδευτική διαδικασία που έχει ήδη επιτελεστεί στο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, πετώντας κυριολεκτικά στα σκουπίδια τα αποτελέσματα που έχουν προκύψει μέχρι και την 6η Δημοτικού, καθώς αυτά δεν μπορούν να αξιοποιηθούν περαιτέρω. 3) Επιβαρύνεται ψυχολογικά η σχολική κοινότητα του Π.Σ.Π.Θ. και των αντίστοιχων σχολείων Αθηνών και Πατρών. Τα παιδιά καλούνται να υποβληθούν σε εξετάσεις 2 φορές μέσα σε τρία χρόνια (6η Δημοτικού και 3η Γυμνασίου), σε τρυφερές και κρίσιμες ηλικίες (προεφηβεία και εφηβεία), οι οποίες τις περισσότερες φορές προκαλούν στα παιδιά και τις οικογένειές τους υπέρμετρο άγχος, αβεβαιότητα, και σημαντικά έξοδα προετοιμασίας, λόγω του πολύ έντονου ανταγωνισμού. Επίσης, τα παιδιά που αποτυγχάνουν να μπουν στο Γυμνάσιο ή το Λύκειο, υποχρεώνονται σε αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος, με ανυπολόγιστες συνέπειες στην ψυχολογία τους και χωρίς να υφίσταται ουσιαστικός λόγος. Ταυτόχρονα όμως, η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος που θα κληθούν νομοτελειακά να υποστούν τα παιδιά αυτά, αποτελεί και την εσχάτη των ποινών για έναν μαθητή, σύμφωνα με το παρών σύστημα επιβολής ποινών σε σχολεία, γεγονός που καθιστά το παρόν άρθρο παράδοξο, εκτός από αναίτιο και ατεκμηρίωτο επιστημονικά. 4) Ειδικότερα σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία κλπ) καταπατάται το συνταγματικό δικαίωμα για ισότητα σε δικαιώματα και υποχρεώσεις (άρθρο 4 του Συντάγματος), καθώς και η αρχή της ουσιαστικής νομικής ισότητας, η οποία συνίσταται στην υποχρέωση τόσο του νομοθετικού οργάνου (κατά την ψήφιση ενός νόμου) όσο και της διοίκησης (κατά την άσκηση της κανονιστικής της αρμοδιότητας), τα οποία οφείλουν να παράγουν δίκαιο, του οποίου το περιεχόμενο δεν έρχεται σε αντίθεση προς την αρχή της ισότητας. Τα παιδιά αυτά πολλές φορές αντιμετωπίζουν δυσκολίες με τη διαδικασία διενέργειας των εξετάσεων (περιορισμός χρόνου, ταχύτητα ανάγνωσης κλπ) και όχι με το περιεχόμενο της εξεταστέας ύλης, στην πλειοψηφία τους διαθέτουν αρκετά υψηλό δείκτη ευφυΐας που τα καθιστά ικανά να διακριθούν σε πολλούς τομείς, ενώ πολλές φορές αριστεύουν σε πεδία τα οποία δεν εξετάζονται στις εισαγωγικές εξετάσεις (πχ μουσική, αθλητισμός κλπ). Είναι προφανής λοιπόν, η αδικία που συντελείται εις βάρος των παιδιών αυτών, όταν καλούνται να εξεταστούν με έναν τρόπο στον οποίο δυσκολεύονται να ανταποκριθούν, προκειμένου να συνεχίσουν στο ίδιο σχολείο, μαζί με τους παιδικούς φίλους τους. 5) Ανατρέπεται ο σκοπός ίδρυσης του ΠΣΠΘ και διακόπτεται η ιστορική και επιτυχημένη λειτουργία του με τις αναρίθμητες διακρίσεις που αποδεικνύουν την αξία της μορφής λειτουργίας του εδώ και σχεδόν έναν αιώνα. Ειδικότερα για το ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, είναι προφανές ότι το πρόβλημα που δημιουργεί το ΣΧ/Ν και οι προαναφερθείσες επιπτώσεις μεγεθύνονται με αποτέλεσμα το σχολείο να υφίστανται κυριολεκτικά ακρωτηριασμό, καθώς στο ΠΣΠΘ συνυπάρχουν στην ίδια κτιριακή μονάδα το Δημοτικό Γυμνάσιο και Λύκειο. Για τους παραπάνω λόγους προτείνω τα 3 ιστορικά Πειραματικά Σχολεία της χώρας (ΠΣΠΘ, ΠΣΠΑ και ΠΣΠΠ) ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΟΥΝ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕ ΔΙΑΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΕΣ ΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΒΑΘΜΙΔΕΣ τους ώστε να συνεχίσουν να εκπληρώνουν με επιτυχία τους στόχους τους, εξάγοντας τεκμηριωμένα συμπεράσματα από τη 12ετή φοίτηση των μαθητών (όχι αποσπασματικά από τη φοίτηση 6 ή 3 ετών).