ΣΜΑΡΩ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΤΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΡΟΔΟΠΗΣ ΚΑΙ ΞΑΝΘΗΣ
Θα ήθελα να εκφράσω συνολικά τις σκέψεις, την αγάπη και την αγωνία μου για την Εκπαίδευση .Σας ζητώ συγνώμη που θα είμαι πολύ ειλικρινής. Θα μου επιτρέψετε να παρομοιάσω ότι το σχολείο μερικές φορές λειτουργεί σαν τον Κορονοϊό, γιατί δεν βοηθάει ουσιαστικά στην λογική, στη συναισθηματική και στην πνευματική ανάπτυξη των μαθητών για αυτό χρειάζονται ουσιαστικές αλλαγές.
Παρατηρούμε ότι σε όλες οι Κυβερνήσεις, το Υπουργείο Παιδείας και το Ι.Ε.Π. επαναλαμβάνει παρόμοιες λανθασμένες διαδικασίες στο σχεδιασμό της εκπαίδευσης. Αναλυτικότερα δεν αντιμετωπίζουν τις αιτίες των προβλημάτων, αποφασίζουν αποσπασματικά για νέους θεσμούς με βάση κάποιες ετικέτες που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, γιατί αρχικά δεν συμφωνούν για να προσδιορίσουν συγκεκριμένα για τους βασικούς παράγοντες, αλλά τους θεωρούν αυτονόητα δεδομένους όπως τι σχολείο οραματιζόμαστε , τι είδους μαθητές, τι περιεχόμενο μαθημάτων, όπως τι μαθηματικά και πώς να διδάσκονται, τι σχολικά βιβλία , πώς να αξιολογούνται οι μαθητές… οι οποίοι είναι κρίκοι μιας αλυσίδας που πρέπει να είναι σχεδιασμένοι αρμονικά σε διαλεκτική σχέση μεταξύ τους. Έτσι σχεδιάσουν τον έβδομο όροφο, χωρίς να υπάρχουν τα θεμέλια.
Διαπιστώνεται ότι στο Δημοτικό και στο Γυμνάσιο ο μαθητής συχνά δεν μαθαίνει να σκέφτεται, ώστε να αναπτύσσει την μαθηματική σκέψη, απλά μαθαίνει να λύνει μηχανικά ασκήσεις, δεν μαθαίνει να διαβάζει σωστά ένα κείμενο και να διαμορφώνει το δικό του νόημα, αλλά να αποστηθίζει. Στην Τρίτη Λυκείου, χωρίς να έχει την κατάλληλη υποδομή, πρέπει να ανταποκριθεί στις εξετάσεις, σε δύσκολα θέματα τα οποία πιθανόν δεν έχει διδαχθεί και να πληρώνει το φροντιστήριο. Έτσι αναπαράγεται το "θέατρο του παραλόγου όπως να βγει η ύλη", χωρίς να την κατανοούν οι περισσότεροι μαθητές και χωρίς να βοηθάει στην νοητική , συναισθηματική και πνευματική ανάπτυξη τους. Ας προβληματιστούμε οι Πανελλαδικές εξετάσεις είναι δίκαιες και σε ποιο τομέα αξιολογούν τους μαθητές; Δυστυχώς το σύστημα με τις Πανελλαδικές εξετάσεις έχει πρόβλημα και ταλαιπωρεί άδικα μαθητές και γονείς.
Πιστεύουμε ότι είναι καταστροφικό ο σχεδιασμός της Εκπαίδευσης να στηρίζεται μόνο σε λίγα άτομα και να μην αξιοποιείται το δυναμικό των εκπαιδευτικών, γιατί όσο πιο πλατιά είναι η βάση της πυραμίδας, τόσο πιο σταθερή είναι η κορυφή της.
Παρατηρούμε γενικότερα ότι οι απαντήσεις των επιστημονικών φορέων και των συνδικαλιστών είναι περίπου στο ίδιο επίπεδο με τις ανακοινώσεις του Υπουργείου Παιδείας και του Ι.Ε.Π., αποσπασματικές, με ωραίες λέξεις - ετικέτες, για επικοινωνιακή πολιτική που δεν δίνουν ολοκληρωμένες προτάσεις και λύσεις στα προβλήματα και για το σχολείο, επειδή και οι ίδιοι δεν έχουν διαμορφώσει μία ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη άποψη για την εκπαίδευση. Έτσι οι προσπάθειες για διαβούλευση που γίνονται με τους εμπλεκομένους δεν έχουν ουσιαστικό αποτέλεσμα. Για παράδειγμα έδωσαν κάποιες προτάσεις για τα μαθηματικά στο πολυνομοσχέδιο. Πιστεύω ότι τα μαθηματικά είναι αδικημένα, γιατί διδάσκονται συχνά μόνο στη λογική διάσταση "1+1=2", στο συμβολικό και στο αφαιρετικό επίπεδο και δεν αναδεικνύεται η ομορφιά τους. Διαπιστώθηκε ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος λειτουργεί ολιστικά όταν δέχεται συναισθηματικές και λογικές πληροφορίες ταυτόχρονα, γι' αυτό είναι ανάγκη να συνδεθούν τα μαθηματικά με τα συναισθήματα των μαθητών και με τη πραγματικότητα. Πρωταρχικά είναι ανάγκη να επαναπροσδιορίσουμε τι είναι μαθηματικά στην εποχή μας, ποιο το περιεχόμενο τους και ποιες είναι οι σύγχρονες μέθοδοι διδασκαλίας που ανταποκρίνονται στον τρόπο σκέψης των μαθητών, ώστε να τα καταλαβαίνουν και να είναι ελκυστικά.
Έχω μια έρευνα ζωγραφική, παραμύθι και μαθηματικά όπου διερευνώ τη συναισθηματική γλώσσα των μαθητών. Διαμόρφωσα ένα μοντέλο διδασκαλίας των μαθηματικών το οποίο το εφάρμοσα ως Σχολική Σύμβουλος μαθηματικών σε σχολεία της Θράκης όπου αποδεικνύεται η σχέση της λογικής με τα συναισθήματα και με τα Μαθηματικά και ενθάρρυνα τους μαθητές .
Ακόμη πιστεύουμε ότι η διαδικασία με την συγκέντρωση προτάσεων σε ηλεκτρονική μορφή στο Ι.Ε.Π και στη Διαβούλευση αποσπασματικά, δεν θα βοηθήσει ουσιαστικά στην προσέγγιση και στην λύση των προβλημάτων. Παρατηρούμε ότι ο προφορικός λόγος ο οποίος εκφέρεται από ένα παρόν πρόσωπο παριστά την παρουσία και εξ αντιδιαστολής με το γραπτό λόγο που δείχνει την απουσία. Απαιτείται διάλογος "πρόσωπο με πρόσωπο" ώστε με την ανταλλαγή απόψεων να διαμορφωθούν πιο ολοκληρωμένες προτάσεις. Υπάρχει έρευνα που υποστηρίζει ότι οι λέξεις μεταφέρουν μόνο το 7% από το νόημα, αλλά το υπόλοιπο μεταφέρεται από τις μη λεκτικές κινήσεις, το συναίσθημα και τα υπονοούμενα, τις σκέψεις που βρίσκονται στο πίσω μέρος του μυαλού.
Διαπιστώνουμε ότι η μοναδική λύση είναι, όσοι ενδιαφέρονται να βελτιωθεί η κατάσταση, να γίνει μια "ειρηνική επανάσταση", ώστε να κάνουν διάλογο για να θέσουν τα προβλήματα στο «τραπέζι», να καταγράψουν τις προσωπικές τους απόψεις, με στόχο να διαμορφωθεί μια ενιαία τεκμηριωμένη πρόταση για την αναβάθμιση της Εκπαίδευσης, καθώς ως τώρα τα αποσπασματικά μέτρα λειτουργούν υπονομευτικά. Αυτό απαιτεί κόπο, αλλά αποτελεί μονόδρομο, για την αντιμετώπιση των συσσωρευμένων προβλημάτων της Παιδείας μας.
Συνεπώς, είναι ανάγκη να διαμορφωθούν διαδικασίες αμφίδρομης συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Παιδείας, του Ι.Ε.Π. και όλων των φορέων, των εκπαιδευτικών, των μαθητών και των γονιών , ώστε να σχεδιαστεί μια ολοκληρωμένη πρόταση για την αναβάθμιση της Εκπαίδευσης μέσα στο πλαίσιο της συνισταμένης - ενιαίας ματιάς - αντίληψης όλων των ρόλων των συμμετεχόντων. Επιπλέον, να διαμορφωθεί ενιαίο σχέδιο για την αναβάθμιση της εκπαίδευσης και την ανάπτυξη της Χώρας μας, σε διαλεκτική σχέση τα οποία θα λειτουργήσουν σαν πυξίδα και σαν πλαίσιο, μέσα στα οποία θα εντάσσονται διαχρονικά οι νέες προτάσεις και προγράμματα, ώστε να αναμορφώνονται και με βάση το συμφέρον των μαθητών, αφού προηγουμένως το προσδιορίσουμε.
Διαπιστώνουμε ότι οι πολιτικοί δεν πρόκειται να κάνουν μόνοι τους «θαύματα», αλλά για να ξεπεραστεί η κρίση και να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα, απαιτείται σοβαρή συλλογική εργασία, να "ακούσουν" και να συνεργαστούν, να δημιουργηθούν κανάλια - γέφυρες επικοινωνίας μεταξύ της εξουσίας και της βάσης, ώστε να αντιμετωπίσουν ουσιαστικά τα προβλήματα. Η κυβέρνηση στην περίπτωση του κορονοιού άκουσε τους επιστήμονες. Το Υπουργείο Παιδείας πότε θα αρχίσει να ακούει τους επιστήμονες, τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές, ώστε να συνδεθεί η επιστημονική γνώση με την καθημερινή εκπαιδευτική πραγματικότητα;
Παρατηρούμε ότι στην Ελλάδα ποτέ δεν είχε σχεδιαστεί τεκμηριωμένα η εκπαιδευτική πολιτική, ώστε να έχει ταυτότητα, σαφή προσανατολισμό και παιδαγωγική διάσταση σύμφωνα με τις υπάρχουσες κοινωνικές ανάγκες.
Μια από τις αυτονόητες διαπιστώσεις που συστηματικά παραβλέπουμε όλα αυτά τα χρόνια είναι ότι θα πρέπει να διαμορφωθεί μια ισχυρή Πολιτική βούληση που θα συγκεντρώνει την αναγκαία διακομματική συναίνεση, με στόχο την ανασυγκρότηση εκ βάθρων του εκπαιδευτικού συστήματος με ορίζοντα την εικοσαετίας για να ανταποκριθούμε στις αναπτυξιακές και μορφωτικές προκλήσεις της επόμενης εικοσαετίας. Πρωταρχικά, επειδή η εκπαίδευση, είναι βασικά πολιτικό θέμα, είναι η κατάλληλη στιγμή να υπάρξει η πολιτική βούληση να συνεργαστούν η Κυβέρνηση, τα Κόμματα, η εκπαιδευτική κοινότητα και οι γονείς για να συμφωνήσουμε στις βασικές συντεταγμένες του εκπαιδευτικού συστήματος με στόχο να προσδιορίσουν μια ποιοτική εκπαιδευτική πολιτική τεκμηριωμένα, όπου θα συνδέεται η αναπτυξιακή της πορεία με ένα ποιοτικό εκπαιδευτικό σύστημα.
Στη συνέχεια πρέπει να επαναπροσδιοριστεί τι σχολείο "οραματιζόμαστε" το οποίο θα λειτουργήσει σαν πυξίδα- πλαίσιο και βάση με το οποίο θα προσδιοριστούν τα μαθηματικά. Το σχολείο και τα Μαθηματικά πρέπει να στηριχθούν στον προβληματισμό για την προσέγγιση της ολιστικής μάθησης, που αντιμετωπίζει το μαθητή ως ολοκληρωμένο άτομο και στηρίζεται στην αρχή ότι αυτός κατέχει ένα λογικό και δημιουργικό μυαλό, συναισθήματα και ένα σώμα. Γενικά χρειάζεται να προσδιορίσουμε πώς οι μαθητές μαθαίνουν καλύτερα. Ακόμη πιστεύω ότι για να σχεδιαστούν συστήματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης αποσπασματικά πρέπει να έχουμε προσδιορίσει ποια είναι η εκπαιδευτική πολιτική και ποιο σχολείο οραματιζόμαστε.
Οι κυβερνήσεις μόνες τους δεν μπορούν να δημιουργήσουν ένα καλό σύστημα εκπαίδευσης, ώστε το σχολείο να γίνει ελκυστικό και οι μαθητές να απολαμβάνουν το μάθημα αλλά πρέπει να συμμετέχουν στο σχεδιασμό του όλοι οι εμπλεκόμενοι σε αυτό. Υπάρχει η παροιμία από το κεφάλι βρωμάει το ψάρι, αλλά πρέπει συγχρόνως και κάθε κύτταρο να λειτουργεί σωστά. Για αυτό πρέπει το Υπουργείο Παιδείας να συνεργαστεί με τους εκπαιδευτικούς, ώστε να αξιοποιηθούν οι απόψεις τους.
Ο διάλογος μεταξύ τους να μην είναι μόνο ανταγωνιστικός, όπως ο διάλογος που γίνεται στις συζητήσεις στη τηλεόραση και στη Βουλή, ο οποίος πραγματοποιείται σε ένα πλαίσιο με βασικούς άξονες "εσείς οι κακοί που δεν κάνατε τίποτα και εμείς οι καλοί", που όμως και εμείς δεν έχουμε προσδιορίσει ποιο είναι το "καλύτερο" που πρέπει να γίνει. Συνεπώς το ζητούμενο σε όλους τους τομείς είναι να κάνουμε Υπέρβαση να προσδιοριστεί συγκεκριμένα τι χρειάζεται , τι είναι το καλύτερο να γίνει και να ληφθούν οι σωστές αποφάσεις. Όλοι οι πολιτικοί, οι δημοσιογράφοι συμφωνούν ότι η εκπαίδευση είναι σημαντική, αλλά αντιστέκονται να προσεγγίσουν τη πολυπλοκότητα των προβλημάτων, γιατί απαιτείται συστηματική εργασία και συστημική για να διαπραγματευτούν με πολλούς παράγοντες.
Παρατηρούμε ότι στην Ελλάδα ποτέ δεν είχε σχεδιαστεί τεκμηριωμένα η εκπαιδευτική πολιτική, ώστε να έχει ταυτότητα, σαφή προσανατολισμό και παιδαγωγική διάσταση σύμφωνα με τις υπάρχουσες κοινωνικές ανάγκες. Μια από τις αυτονόητες διαπιστώσεις που συστηματικά παραβλέπουμε όλα αυτά τα χρόνια είναι ότι θα πρέπει να διαμορφωθεί μια ισχυρή Πολιτική βούληση που θα συγκεντρώνει την αναγκαία διακομματική συναίνεση, με στόχο την ανασυγκρότηση εκ βάθρων του εκπαιδευτικού συστήματος με ορίζοντα την εικοσαετίας. Πρωταρχικά, επειδή η εκπαίδευση, είναι βασικά πολιτικό θέμα, είναι η κατάλληλη στιγμή να υπάρξει η πολιτική βούληση να συνεργαστούν η Κυβέρνηση, τα Κόμματα, η εκπαιδευτική κοινότητα και οι γονείς για να προσδιορίσουν μια ποιοτική εκπαιδευτική πολιτική τεκμηριωμένα. Η Υπουργός Παιδείας σωστά ενημέρωσε τους Υπευθύνους Παιδείας των Κομμάτων της Αντιπολίτευσης για τη δέσμη των πρωτοβουλιών που αφορούν στα συστήματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και στις σχετικές δράσεις του Υπουργείου Παιδείας για όλες τις βαθμίδες της. Πιστεύω ότι πιο σημαντικό να οργανωθεί είναι μια συνάντηση με τους Υπευθύνους Παιδείας όλων των Κομμάτων για να προσδιορίσουν την εκπαιδευτική πολιτική τεκμηριωμένα, όπου θα συνδέεται η αναπτυξιακή της πορεία με ένα ποιοτικό εκπαιδευτικό σύστημα.
Το σύστημα με τις Πανελλαδικές εξετάσεις έχει πρόβλημα. Διαπιστώνεται ότι από το Δημοτικό ο μαθητής συχνά δεν εκπαιδεύεται σωστά για να σκέφτεται, ώστε να αναπτύσσει την μαθηματική σκέψη ή να μαθαίνει να λύνει μηχανικά ασκήσεις, δεν μαθαίνει να διαβάζει σωστά ένα κείμενο και να διαμορφώνει το δικό του νόημα, αλλά να αποστηθίζει. Στην Τρίτη Λυκείου πρέπει να ανταποκριθεί στις εξετάσεις σε δύσκολα θέματα τα οποία δεν έχουν διδαχθεί κα πρέπει να πληρώνουν το φροντιστήριο. Προβληματίζομαι οι πανελλήνιες εξετάσεις σε ποιο τομέα αξιολογούν τους μαθητές; .
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Προτείνουμε το Υπουργείο Παιδείας και το Ι.Ε.Π. σε συνεργασία και με άλλους επιστημονικούς και συνδικαλιστικούς φορείς όπως η Ε.Μ.Ε. η Ο.Λ.ΜΕ. ΚΑΙ Δ.Ο.Ε. και με εκπαιδευτικούς , να συγκροτήσουν στην Αθήνα μια «Κεντρική ομάδα Προβληματισμού και Σχεδιασμού της Μεταρρύθμισης της Εκπαίδευσης». Παράλληλα, να οργανωθούν «Ομάδες Συλλογικής Δράσης Εκπαιδευτικών» σε κάθε περιφέρεια από άτομα που ενδιαφέρονται ειλικρινά. Ανάμεσα τους είναι απαραίτητο να υπάρχει μια αμφίδρομη επικοινωνία.
Ο διάλογος μπορεί να γίνεται με την φυσική παρουσία των ατόμων "πρόσωπο με πρόσωπο" ή με τηλεδιασκέψεις, για να είναι ουσιαστικός ο διάλογος, ώστε να μεταβιβάζεται με μη λεκτικές κινήσεις το νόημα, να συντίθενται οι απόψεις με στόχο να προκύπτουν νέες ιδέες. Ακόμη είναι απαραίτητο οι διάλογοι στα Συνέδρια, στην Τηλεόραση και στις "ομάδες" να μην είναι μόνο «έπεα πτερόεντα», αλλά να γίνεται η καταγραφή των προτάσεων «τα γραπτά μένουν». Συνεπώς, είναι απαραίτητο να βιντεοσκοπούνται ή να μαγνητοφωνούνται και να απομαγνητοφωνούνται, να γίνεται η επεξεργασία και η σύνθεσή τους, ώστε να "εξορύξουμε" νέες γνώσεις και προτάσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων.
Η "Κεντρική ομάδα Προβληματισμού και Σχεδιασμού της Μεταρρύθμισης της Εκπαίδευσης» και οι «Ομάδες Συλλογικής Δράσης Εκπαιδευτικών» να έχουν ως στόχους:
• να διερευνήσουν τις απόψεις και τις προτάσεις και γενικότερα να αξιοποιηθεί ο "λόγος" των εκπαιδευτικών και όλων όσων ενδιαφέρονται, μέσα σε ένα πλαίσιο εμπιστοσύνης, με στόχο να καταγράψουν, να ταξινομήσουν και να ιεραρχήσουν τα προβλήματα, τις ιδέες και τις προτάσεις με στόχο να τις συνθέσουν.
• να συμφωνήσουν στην εκ νέου ρύθμιση όλων των παραγόντων της εκπαίδευσης που επιδρούν στην καθημερινή εκπαιδευτική διαδικασία σε λογική σειρά και για τα αντικειμενικά κριτήρια με βάση τα οποία πρέπει να είναι δομημένοι και στη συνέχεια να διαπραγματευτούν με όλους τους παράγοντες σε διαλεκτική σχέση μεταξύ τους, ώστε να έχουν μια αρμονική συνέχεια.
Με στόχο τη διαμόρφωση μιας ενιαίας πρότασης για την αναβάθμιση της Εκπαίδευσης και ειδικότερα της Μαθηματικής Εκπαίδευσης. Σε κάθε περιφέρεια είναι χρήσιμο να σχεδιαστεί το κατάλληλο υλικό με διαφοροποιήσεις ανάλογα με τις τοπικές ιδιομορφίες.
Οι δυσκολίες κατανόησης στα μαθηματικά έχουν βασική αιτία ότι οι εκπαιδευτικοί διδαχθήκαμε με τον παραδοσιακό τρόπο και ασχολούμαστε με το "τι και το που" και δεν προσπαθούμε να απαντήσουμε στο "γιατί ". Προτείνουμε να αρχίσει μία συνεργασία μεταξύ του Παιδαγωγικού τμήματος του Δ.Π.Θ. και του Παραρτήματος Νομού Έβρου της Ε.Μ.Ε. και επιστημόνων που εργάζονται ερευνητικά στο χώρο της διδακτικής των μαθηματικών, ώστε να προσδιοριστεί η διδακτική βασικών εννοιών. Ακόμη, θα δημιουργηθεί ένα "Εργαστήρι Εποπτικού υλικού στα μαθηματικά" στο Παιδαγωγικό τμήμα.
Πιστεύουμε ότι είναι ανάγκη η Ε.Μ.Ε. να συγκροτήσει «ομάδες εργασίας» στις οποίες οι μαθηματικοί με άλλες ειδικότητες, σε μόνιμη βάση, να συζητήσουν συστηματικά, για να διερευνήσουν και να προσδιορίσουν με ποιες εναλλακτικές μεθόδους διδασκαλίας και με ποιες συγκεκριμένες διαδικασίες ο μαθητής μπορεί να εμπεδώσει και να κατανοήσει τις βασικές έννοιες των μαθηματικών και να αποκτήσει αφαιρετική και κριτική σκέψη, για να γίνει «σκεπτόμενος πολίτης». Επιπλέον να γίνεται πειραματισμός με διάφορες μεθόδους διδασκαλίας σε σχολεία. Είναι χρήσιμο παράλληλα με το σχολικό βιβλίο να υπάρχει και το αντίστοιχο εποπτικό υλικό και να δημιουργηθούν «Εργαστήρια εποπτικού υλικού στα μαθηματικά» σε κάθε σχολείο. Η Ε.Μ.Ε είναι χρήσιμο να συνεργαστεί με τα Μ.Μ.Ε. και βασικά με την Ε.Ρ.Τ. για να οργανώσουν εκπομπές, με στόχο να ενημερώσουν το κοινό με χρήσιμες πληροφορίες σε εκπαιδευτικά θέματα.
ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑΣ
Διαπιστώνουμε ότι το βασικό πρόβλημα στο σχολείο και στη κοινωνία ευρύτερα, είναι ότι υπάρχει έλλειψη επικοινωνίας και σωστών διαπροσωπικών σχέσεων ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς – μαθητές και γονείς . Η αυτογνωσία και οι διαπροσωπικές σχέσεις του εκπαιδευτικού είναι σημαντικές για την ποιότητα της παρεχόμενης γνώσης. Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει κατάλληλο επιμορφωτικό υλικό. Συνεπώς είναι επιτακτική ανάγκη να συνεργαστούν οι εκπαιδευτικοί με παιδαγωγούς, ψυχολόγους και ψυχιάτρους και με άλλους ειδικούς επιστήμονες για να προσδιοριστεί το κατάλληλο υλικό με ολοκληρωμένες απόψεις υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θεωρητικό και βιωματικό πλαίσιο, σε θέματα παιδαγωγικής, διδακτικής μεθοδολογίας και την ψυχολογίας και ειδικά σε θέματα αυτογνωσίας , σχέσεων, ώστε να βελτιώσουν την αυτογνωσία, και να αυξήσουν την επικοινωνιακή τους ικανότητα για να αντιμετωπιστούν τα ψυχοκοινωνικά προβλήματα των μαθητών. Αυτός είναι ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος για να βελτιωθεί η ψυχική υγεία των ατόμων μέσα στο σχολείο. Πιστεύω ότι είναι λάθος το Υπουργείο Παιδείας να εστιάζει σε δραστηριότητες για τον εκφοβισμό που είναι η κορφή του παγόβουνου και δεν επικεντρώνεται πώς να διαμορφωθούν σωστές διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ εκπαιδευτικών, μαθητών αι γονιών.
ΣΜΑΡΩ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΤΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΡΟΔΟΠΗΣ ΚΑΙ ΞΑΝΘΗΣ Θα ήθελα να εκφράσω συνολικά τις σκέψεις, την αγάπη και την αγωνία μου για την Εκπαίδευση .Σας ζητώ συγνώμη που θα είμαι πολύ ειλικρινής. Θα μου επιτρέψετε να παρομοιάσω ότι το σχολείο μερικές φορές λειτουργεί σαν τον Κορονοϊό, γιατί δεν βοηθάει ουσιαστικά στην λογική, στη συναισθηματική και στην πνευματική ανάπτυξη των μαθητών για αυτό χρειάζονται ουσιαστικές αλλαγές. Παρατηρούμε ότι σε όλες οι Κυβερνήσεις, το Υπουργείο Παιδείας και το Ι.Ε.Π. επαναλαμβάνει παρόμοιες λανθασμένες διαδικασίες στο σχεδιασμό της εκπαίδευσης. Αναλυτικότερα δεν αντιμετωπίζουν τις αιτίες των προβλημάτων, αποφασίζουν αποσπασματικά για νέους θεσμούς με βάση κάποιες ετικέτες που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, γιατί αρχικά δεν συμφωνούν για να προσδιορίσουν συγκεκριμένα για τους βασικούς παράγοντες, αλλά τους θεωρούν αυτονόητα δεδομένους όπως τι σχολείο οραματιζόμαστε , τι είδους μαθητές, τι περιεχόμενο μαθημάτων, όπως τι μαθηματικά και πώς να διδάσκονται, τι σχολικά βιβλία , πώς να αξιολογούνται οι μαθητές… οι οποίοι είναι κρίκοι μιας αλυσίδας που πρέπει να είναι σχεδιασμένοι αρμονικά σε διαλεκτική σχέση μεταξύ τους. Έτσι σχεδιάσουν τον έβδομο όροφο, χωρίς να υπάρχουν τα θεμέλια. Διαπιστώνεται ότι στο Δημοτικό και στο Γυμνάσιο ο μαθητής συχνά δεν μαθαίνει να σκέφτεται, ώστε να αναπτύσσει την μαθηματική σκέψη, απλά μαθαίνει να λύνει μηχανικά ασκήσεις, δεν μαθαίνει να διαβάζει σωστά ένα κείμενο και να διαμορφώνει το δικό του νόημα, αλλά να αποστηθίζει. Στην Τρίτη Λυκείου, χωρίς να έχει την κατάλληλη υποδομή, πρέπει να ανταποκριθεί στις εξετάσεις, σε δύσκολα θέματα τα οποία πιθανόν δεν έχει διδαχθεί και να πληρώνει το φροντιστήριο. Έτσι αναπαράγεται το "θέατρο του παραλόγου όπως να βγει η ύλη", χωρίς να την κατανοούν οι περισσότεροι μαθητές και χωρίς να βοηθάει στην νοητική , συναισθηματική και πνευματική ανάπτυξη τους. Ας προβληματιστούμε οι Πανελλαδικές εξετάσεις είναι δίκαιες και σε ποιο τομέα αξιολογούν τους μαθητές; Δυστυχώς το σύστημα με τις Πανελλαδικές εξετάσεις έχει πρόβλημα και ταλαιπωρεί άδικα μαθητές και γονείς. Πιστεύουμε ότι είναι καταστροφικό ο σχεδιασμός της Εκπαίδευσης να στηρίζεται μόνο σε λίγα άτομα και να μην αξιοποιείται το δυναμικό των εκπαιδευτικών, γιατί όσο πιο πλατιά είναι η βάση της πυραμίδας, τόσο πιο σταθερή είναι η κορυφή της. Παρατηρούμε γενικότερα ότι οι απαντήσεις των επιστημονικών φορέων και των συνδικαλιστών είναι περίπου στο ίδιο επίπεδο με τις ανακοινώσεις του Υπουργείου Παιδείας και του Ι.Ε.Π., αποσπασματικές, με ωραίες λέξεις - ετικέτες, για επικοινωνιακή πολιτική που δεν δίνουν ολοκληρωμένες προτάσεις και λύσεις στα προβλήματα και για το σχολείο, επειδή και οι ίδιοι δεν έχουν διαμορφώσει μία ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη άποψη για την εκπαίδευση. Έτσι οι προσπάθειες για διαβούλευση που γίνονται με τους εμπλεκομένους δεν έχουν ουσιαστικό αποτέλεσμα. Για παράδειγμα έδωσαν κάποιες προτάσεις για τα μαθηματικά στο πολυνομοσχέδιο. Πιστεύω ότι τα μαθηματικά είναι αδικημένα, γιατί διδάσκονται συχνά μόνο στη λογική διάσταση "1+1=2", στο συμβολικό και στο αφαιρετικό επίπεδο και δεν αναδεικνύεται η ομορφιά τους. Διαπιστώθηκε ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος λειτουργεί ολιστικά όταν δέχεται συναισθηματικές και λογικές πληροφορίες ταυτόχρονα, γι' αυτό είναι ανάγκη να συνδεθούν τα μαθηματικά με τα συναισθήματα των μαθητών και με τη πραγματικότητα. Πρωταρχικά είναι ανάγκη να επαναπροσδιορίσουμε τι είναι μαθηματικά στην εποχή μας, ποιο το περιεχόμενο τους και ποιες είναι οι σύγχρονες μέθοδοι διδασκαλίας που ανταποκρίνονται στον τρόπο σκέψης των μαθητών, ώστε να τα καταλαβαίνουν και να είναι ελκυστικά. Έχω μια έρευνα ζωγραφική, παραμύθι και μαθηματικά όπου διερευνώ τη συναισθηματική γλώσσα των μαθητών. Διαμόρφωσα ένα μοντέλο διδασκαλίας των μαθηματικών το οποίο το εφάρμοσα ως Σχολική Σύμβουλος μαθηματικών σε σχολεία της Θράκης όπου αποδεικνύεται η σχέση της λογικής με τα συναισθήματα και με τα Μαθηματικά και ενθάρρυνα τους μαθητές . Ακόμη πιστεύουμε ότι η διαδικασία με την συγκέντρωση προτάσεων σε ηλεκτρονική μορφή στο Ι.Ε.Π και στη Διαβούλευση αποσπασματικά, δεν θα βοηθήσει ουσιαστικά στην προσέγγιση και στην λύση των προβλημάτων. Παρατηρούμε ότι ο προφορικός λόγος ο οποίος εκφέρεται από ένα παρόν πρόσωπο παριστά την παρουσία και εξ αντιδιαστολής με το γραπτό λόγο που δείχνει την απουσία. Απαιτείται διάλογος "πρόσωπο με πρόσωπο" ώστε με την ανταλλαγή απόψεων να διαμορφωθούν πιο ολοκληρωμένες προτάσεις. Υπάρχει έρευνα που υποστηρίζει ότι οι λέξεις μεταφέρουν μόνο το 7% από το νόημα, αλλά το υπόλοιπο μεταφέρεται από τις μη λεκτικές κινήσεις, το συναίσθημα και τα υπονοούμενα, τις σκέψεις που βρίσκονται στο πίσω μέρος του μυαλού. Διαπιστώνουμε ότι η μοναδική λύση είναι, όσοι ενδιαφέρονται να βελτιωθεί η κατάσταση, να γίνει μια "ειρηνική επανάσταση", ώστε να κάνουν διάλογο για να θέσουν τα προβλήματα στο «τραπέζι», να καταγράψουν τις προσωπικές τους απόψεις, με στόχο να διαμορφωθεί μια ενιαία τεκμηριωμένη πρόταση για την αναβάθμιση της Εκπαίδευσης, καθώς ως τώρα τα αποσπασματικά μέτρα λειτουργούν υπονομευτικά. Αυτό απαιτεί κόπο, αλλά αποτελεί μονόδρομο, για την αντιμετώπιση των συσσωρευμένων προβλημάτων της Παιδείας μας. Συνεπώς, είναι ανάγκη να διαμορφωθούν διαδικασίες αμφίδρομης συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Παιδείας, του Ι.Ε.Π. και όλων των φορέων, των εκπαιδευτικών, των μαθητών και των γονιών , ώστε να σχεδιαστεί μια ολοκληρωμένη πρόταση για την αναβάθμιση της Εκπαίδευσης μέσα στο πλαίσιο της συνισταμένης - ενιαίας ματιάς - αντίληψης όλων των ρόλων των συμμετεχόντων. Επιπλέον, να διαμορφωθεί ενιαίο σχέδιο για την αναβάθμιση της εκπαίδευσης και την ανάπτυξη της Χώρας μας, σε διαλεκτική σχέση τα οποία θα λειτουργήσουν σαν πυξίδα και σαν πλαίσιο, μέσα στα οποία θα εντάσσονται διαχρονικά οι νέες προτάσεις και προγράμματα, ώστε να αναμορφώνονται και με βάση το συμφέρον των μαθητών, αφού προηγουμένως το προσδιορίσουμε. Διαπιστώνουμε ότι οι πολιτικοί δεν πρόκειται να κάνουν μόνοι τους «θαύματα», αλλά για να ξεπεραστεί η κρίση και να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα, απαιτείται σοβαρή συλλογική εργασία, να "ακούσουν" και να συνεργαστούν, να δημιουργηθούν κανάλια - γέφυρες επικοινωνίας μεταξύ της εξουσίας και της βάσης, ώστε να αντιμετωπίσουν ουσιαστικά τα προβλήματα. Η κυβέρνηση στην περίπτωση του κορονοιού άκουσε τους επιστήμονες. Το Υπουργείο Παιδείας πότε θα αρχίσει να ακούει τους επιστήμονες, τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές, ώστε να συνδεθεί η επιστημονική γνώση με την καθημερινή εκπαιδευτική πραγματικότητα; Παρατηρούμε ότι στην Ελλάδα ποτέ δεν είχε σχεδιαστεί τεκμηριωμένα η εκπαιδευτική πολιτική, ώστε να έχει ταυτότητα, σαφή προσανατολισμό και παιδαγωγική διάσταση σύμφωνα με τις υπάρχουσες κοινωνικές ανάγκες. Μια από τις αυτονόητες διαπιστώσεις που συστηματικά παραβλέπουμε όλα αυτά τα χρόνια είναι ότι θα πρέπει να διαμορφωθεί μια ισχυρή Πολιτική βούληση που θα συγκεντρώνει την αναγκαία διακομματική συναίνεση, με στόχο την ανασυγκρότηση εκ βάθρων του εκπαιδευτικού συστήματος με ορίζοντα την εικοσαετίας για να ανταποκριθούμε στις αναπτυξιακές και μορφωτικές προκλήσεις της επόμενης εικοσαετίας. Πρωταρχικά, επειδή η εκπαίδευση, είναι βασικά πολιτικό θέμα, είναι η κατάλληλη στιγμή να υπάρξει η πολιτική βούληση να συνεργαστούν η Κυβέρνηση, τα Κόμματα, η εκπαιδευτική κοινότητα και οι γονείς για να συμφωνήσουμε στις βασικές συντεταγμένες του εκπαιδευτικού συστήματος με στόχο να προσδιορίσουν μια ποιοτική εκπαιδευτική πολιτική τεκμηριωμένα, όπου θα συνδέεται η αναπτυξιακή της πορεία με ένα ποιοτικό εκπαιδευτικό σύστημα. Στη συνέχεια πρέπει να επαναπροσδιοριστεί τι σχολείο "οραματιζόμαστε" το οποίο θα λειτουργήσει σαν πυξίδα- πλαίσιο και βάση με το οποίο θα προσδιοριστούν τα μαθηματικά. Το σχολείο και τα Μαθηματικά πρέπει να στηριχθούν στον προβληματισμό για την προσέγγιση της ολιστικής μάθησης, που αντιμετωπίζει το μαθητή ως ολοκληρωμένο άτομο και στηρίζεται στην αρχή ότι αυτός κατέχει ένα λογικό και δημιουργικό μυαλό, συναισθήματα και ένα σώμα. Γενικά χρειάζεται να προσδιορίσουμε πώς οι μαθητές μαθαίνουν καλύτερα. Ακόμη πιστεύω ότι για να σχεδιαστούν συστήματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης αποσπασματικά πρέπει να έχουμε προσδιορίσει ποια είναι η εκπαιδευτική πολιτική και ποιο σχολείο οραματιζόμαστε. Οι κυβερνήσεις μόνες τους δεν μπορούν να δημιουργήσουν ένα καλό σύστημα εκπαίδευσης, ώστε το σχολείο να γίνει ελκυστικό και οι μαθητές να απολαμβάνουν το μάθημα αλλά πρέπει να συμμετέχουν στο σχεδιασμό του όλοι οι εμπλεκόμενοι σε αυτό. Υπάρχει η παροιμία από το κεφάλι βρωμάει το ψάρι, αλλά πρέπει συγχρόνως και κάθε κύτταρο να λειτουργεί σωστά. Για αυτό πρέπει το Υπουργείο Παιδείας να συνεργαστεί με τους εκπαιδευτικούς, ώστε να αξιοποιηθούν οι απόψεις τους. Ο διάλογος μεταξύ τους να μην είναι μόνο ανταγωνιστικός, όπως ο διάλογος που γίνεται στις συζητήσεις στη τηλεόραση και στη Βουλή, ο οποίος πραγματοποιείται σε ένα πλαίσιο με βασικούς άξονες "εσείς οι κακοί που δεν κάνατε τίποτα και εμείς οι καλοί", που όμως και εμείς δεν έχουμε προσδιορίσει ποιο είναι το "καλύτερο" που πρέπει να γίνει. Συνεπώς το ζητούμενο σε όλους τους τομείς είναι να κάνουμε Υπέρβαση να προσδιοριστεί συγκεκριμένα τι χρειάζεται , τι είναι το καλύτερο να γίνει και να ληφθούν οι σωστές αποφάσεις. Όλοι οι πολιτικοί, οι δημοσιογράφοι συμφωνούν ότι η εκπαίδευση είναι σημαντική, αλλά αντιστέκονται να προσεγγίσουν τη πολυπλοκότητα των προβλημάτων, γιατί απαιτείται συστηματική εργασία και συστημική για να διαπραγματευτούν με πολλούς παράγοντες. Παρατηρούμε ότι στην Ελλάδα ποτέ δεν είχε σχεδιαστεί τεκμηριωμένα η εκπαιδευτική πολιτική, ώστε να έχει ταυτότητα, σαφή προσανατολισμό και παιδαγωγική διάσταση σύμφωνα με τις υπάρχουσες κοινωνικές ανάγκες. Μια από τις αυτονόητες διαπιστώσεις που συστηματικά παραβλέπουμε όλα αυτά τα χρόνια είναι ότι θα πρέπει να διαμορφωθεί μια ισχυρή Πολιτική βούληση που θα συγκεντρώνει την αναγκαία διακομματική συναίνεση, με στόχο την ανασυγκρότηση εκ βάθρων του εκπαιδευτικού συστήματος με ορίζοντα την εικοσαετίας. Πρωταρχικά, επειδή η εκπαίδευση, είναι βασικά πολιτικό θέμα, είναι η κατάλληλη στιγμή να υπάρξει η πολιτική βούληση να συνεργαστούν η Κυβέρνηση, τα Κόμματα, η εκπαιδευτική κοινότητα και οι γονείς για να προσδιορίσουν μια ποιοτική εκπαιδευτική πολιτική τεκμηριωμένα. Η Υπουργός Παιδείας σωστά ενημέρωσε τους Υπευθύνους Παιδείας των Κομμάτων της Αντιπολίτευσης για τη δέσμη των πρωτοβουλιών που αφορούν στα συστήματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και στις σχετικές δράσεις του Υπουργείου Παιδείας για όλες τις βαθμίδες της. Πιστεύω ότι πιο σημαντικό να οργανωθεί είναι μια συνάντηση με τους Υπευθύνους Παιδείας όλων των Κομμάτων για να προσδιορίσουν την εκπαιδευτική πολιτική τεκμηριωμένα, όπου θα συνδέεται η αναπτυξιακή της πορεία με ένα ποιοτικό εκπαιδευτικό σύστημα. Το σύστημα με τις Πανελλαδικές εξετάσεις έχει πρόβλημα. Διαπιστώνεται ότι από το Δημοτικό ο μαθητής συχνά δεν εκπαιδεύεται σωστά για να σκέφτεται, ώστε να αναπτύσσει την μαθηματική σκέψη ή να μαθαίνει να λύνει μηχανικά ασκήσεις, δεν μαθαίνει να διαβάζει σωστά ένα κείμενο και να διαμορφώνει το δικό του νόημα, αλλά να αποστηθίζει. Στην Τρίτη Λυκείου πρέπει να ανταποκριθεί στις εξετάσεις σε δύσκολα θέματα τα οποία δεν έχουν διδαχθεί κα πρέπει να πληρώνουν το φροντιστήριο. Προβληματίζομαι οι πανελλήνιες εξετάσεις σε ποιο τομέα αξιολογούν τους μαθητές; . ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Προτείνουμε το Υπουργείο Παιδείας και το Ι.Ε.Π. σε συνεργασία και με άλλους επιστημονικούς και συνδικαλιστικούς φορείς όπως η Ε.Μ.Ε. η Ο.Λ.ΜΕ. ΚΑΙ Δ.Ο.Ε. και με εκπαιδευτικούς , να συγκροτήσουν στην Αθήνα μια «Κεντρική ομάδα Προβληματισμού και Σχεδιασμού της Μεταρρύθμισης της Εκπαίδευσης». Παράλληλα, να οργανωθούν «Ομάδες Συλλογικής Δράσης Εκπαιδευτικών» σε κάθε περιφέρεια από άτομα που ενδιαφέρονται ειλικρινά. Ανάμεσα τους είναι απαραίτητο να υπάρχει μια αμφίδρομη επικοινωνία. Ο διάλογος μπορεί να γίνεται με την φυσική παρουσία των ατόμων "πρόσωπο με πρόσωπο" ή με τηλεδιασκέψεις, για να είναι ουσιαστικός ο διάλογος, ώστε να μεταβιβάζεται με μη λεκτικές κινήσεις το νόημα, να συντίθενται οι απόψεις με στόχο να προκύπτουν νέες ιδέες. Ακόμη είναι απαραίτητο οι διάλογοι στα Συνέδρια, στην Τηλεόραση και στις "ομάδες" να μην είναι μόνο «έπεα πτερόεντα», αλλά να γίνεται η καταγραφή των προτάσεων «τα γραπτά μένουν». Συνεπώς, είναι απαραίτητο να βιντεοσκοπούνται ή να μαγνητοφωνούνται και να απομαγνητοφωνούνται, να γίνεται η επεξεργασία και η σύνθεσή τους, ώστε να "εξορύξουμε" νέες γνώσεις και προτάσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Η "Κεντρική ομάδα Προβληματισμού και Σχεδιασμού της Μεταρρύθμισης της Εκπαίδευσης» και οι «Ομάδες Συλλογικής Δράσης Εκπαιδευτικών» να έχουν ως στόχους: • να διερευνήσουν τις απόψεις και τις προτάσεις και γενικότερα να αξιοποιηθεί ο "λόγος" των εκπαιδευτικών και όλων όσων ενδιαφέρονται, μέσα σε ένα πλαίσιο εμπιστοσύνης, με στόχο να καταγράψουν, να ταξινομήσουν και να ιεραρχήσουν τα προβλήματα, τις ιδέες και τις προτάσεις με στόχο να τις συνθέσουν. • να συμφωνήσουν στην εκ νέου ρύθμιση όλων των παραγόντων της εκπαίδευσης που επιδρούν στην καθημερινή εκπαιδευτική διαδικασία σε λογική σειρά και για τα αντικειμενικά κριτήρια με βάση τα οποία πρέπει να είναι δομημένοι και στη συνέχεια να διαπραγματευτούν με όλους τους παράγοντες σε διαλεκτική σχέση μεταξύ τους, ώστε να έχουν μια αρμονική συνέχεια. Με στόχο τη διαμόρφωση μιας ενιαίας πρότασης για την αναβάθμιση της Εκπαίδευσης και ειδικότερα της Μαθηματικής Εκπαίδευσης. Σε κάθε περιφέρεια είναι χρήσιμο να σχεδιαστεί το κατάλληλο υλικό με διαφοροποιήσεις ανάλογα με τις τοπικές ιδιομορφίες. Οι δυσκολίες κατανόησης στα μαθηματικά έχουν βασική αιτία ότι οι εκπαιδευτικοί διδαχθήκαμε με τον παραδοσιακό τρόπο και ασχολούμαστε με το "τι και το που" και δεν προσπαθούμε να απαντήσουμε στο "γιατί ". Προτείνουμε να αρχίσει μία συνεργασία μεταξύ του Παιδαγωγικού τμήματος του Δ.Π.Θ. και του Παραρτήματος Νομού Έβρου της Ε.Μ.Ε. και επιστημόνων που εργάζονται ερευνητικά στο χώρο της διδακτικής των μαθηματικών, ώστε να προσδιοριστεί η διδακτική βασικών εννοιών. Ακόμη, θα δημιουργηθεί ένα "Εργαστήρι Εποπτικού υλικού στα μαθηματικά" στο Παιδαγωγικό τμήμα. Πιστεύουμε ότι είναι ανάγκη η Ε.Μ.Ε. να συγκροτήσει «ομάδες εργασίας» στις οποίες οι μαθηματικοί με άλλες ειδικότητες, σε μόνιμη βάση, να συζητήσουν συστηματικά, για να διερευνήσουν και να προσδιορίσουν με ποιες εναλλακτικές μεθόδους διδασκαλίας και με ποιες συγκεκριμένες διαδικασίες ο μαθητής μπορεί να εμπεδώσει και να κατανοήσει τις βασικές έννοιες των μαθηματικών και να αποκτήσει αφαιρετική και κριτική σκέψη, για να γίνει «σκεπτόμενος πολίτης». Επιπλέον να γίνεται πειραματισμός με διάφορες μεθόδους διδασκαλίας σε σχολεία. Είναι χρήσιμο παράλληλα με το σχολικό βιβλίο να υπάρχει και το αντίστοιχο εποπτικό υλικό και να δημιουργηθούν «Εργαστήρια εποπτικού υλικού στα μαθηματικά» σε κάθε σχολείο. Η Ε.Μ.Ε είναι χρήσιμο να συνεργαστεί με τα Μ.Μ.Ε. και βασικά με την Ε.Ρ.Τ. για να οργανώσουν εκπομπές, με στόχο να ενημερώσουν το κοινό με χρήσιμες πληροφορίες σε εκπαιδευτικά θέματα. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑΣ Διαπιστώνουμε ότι το βασικό πρόβλημα στο σχολείο και στη κοινωνία ευρύτερα, είναι ότι υπάρχει έλλειψη επικοινωνίας και σωστών διαπροσωπικών σχέσεων ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς – μαθητές και γονείς . Η αυτογνωσία και οι διαπροσωπικές σχέσεις του εκπαιδευτικού είναι σημαντικές για την ποιότητα της παρεχόμενης γνώσης. Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει κατάλληλο επιμορφωτικό υλικό. Συνεπώς είναι επιτακτική ανάγκη να συνεργαστούν οι εκπαιδευτικοί με παιδαγωγούς, ψυχολόγους και ψυχιάτρους και με άλλους ειδικούς επιστήμονες για να προσδιοριστεί το κατάλληλο υλικό με ολοκληρωμένες απόψεις υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θεωρητικό και βιωματικό πλαίσιο, σε θέματα παιδαγωγικής, διδακτικής μεθοδολογίας και την ψυχολογίας και ειδικά σε θέματα αυτογνωσίας , σχέσεων, ώστε να βελτιώσουν την αυτογνωσία, και να αυξήσουν την επικοινωνιακή τους ικανότητα για να αντιμετωπιστούν τα ψυχοκοινωνικά προβλήματα των μαθητών. Αυτός είναι ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος για να βελτιωθεί η ψυχική υγεία των ατόμων μέσα στο σχολείο. Πιστεύω ότι είναι λάθος το Υπουργείο Παιδείας να εστιάζει σε δραστηριότητες για τον εκφοβισμό που είναι η κορφή του παγόβουνου και δεν επικεντρώνεται πώς να διαμορφωθούν σωστές διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ εκπαιδευτικών, μαθητών αι γονιών.