Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΒΙΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΑΘΗΝΑΣ' | 2 Δεκεμβρίου 2020, 16:52

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΘΕΣΕΙΣ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ – ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ Α. Εισαγωγή: Η Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (ΕΕΚ) στις σύγχρονες κοινωνίες καλείται να διαδραματίσει έναν πολυδιάστατο και ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο. Να προετοιμάσει με κατάλληλο τρόπο ένα μεγάλο τμήμα της νέας γενιάς για την άσκηση συγκεκριμένου επαγγέλματος, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα το μορφωτικό υπόβαθρο που είναι αναγκαίο για την αποτελεσματική συμμετοχή τους στα κοινωνικά δρώμενα. Υπηρετώντας αυτό το στόχο η ΕΕΚ συμβάλλει άμεσα και ουσιαστικά αφενός στην επαγγελματική και κοινωνική ένταξη όσων νέων την επιλέγουν και αφετέρου στη συνολική ανάπτυξη της χώρας. Για τους λόγους αυτούς τα ζητήματα της ΕΕΚ πρέπει να βρίσκονται στον πυρήνα κάθε προσπάθειας που στοχεύει στη μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος. Η αναβάθμιση της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης θα πρέπει να συνιστά μια από τις βασικές πολιτικές προτεραιότητες της πολιτείας. Οι αλλαγές στην ΕΕΚ πρέπει να βασίζονται στην ανάγκη: • συνεχούς εναρμόνισης της ΕΕΚ με τις απαιτήσεις της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, • συμμετοχής της επιχειρηματικότητας στη διαμόρφωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και υλοποίησης του μέρους της πρακτικής εξάσκησης • αναγνώρισης και ενίσχυσης του κοινωνικού ρόλου της ΕΕΚ, με τον περιορισμό της επίδρασης των κοινωνικών ανισοτήτων, • παροχής ποιοτικής εκπαίδευσης καθώς και ασφαλών επαγγελματικών διεξόδων στους μαθητές και στις μαθήτριες της ΕΕΚ. Β. Συγκεκριμένες Προτάσεις: 1. Σύνδεση της ΕΕΚ με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και της επιχειρηματικότητας (με έμφαση στις ΜμΕ) Προοπτικές της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΠΑ.Λ., προγράμματα μαθητείας, μηχανισμοί υποστήριξης των ΜμΕ για συμμετοχή σε προγράμματα μάθησης με βάση την εργασία, σχολές μαθητείας ΟΑΕΔ) • Σύστημα πιστοποίησης προγραμμάτων συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης. • Περαιτέρω ενίσχυση και υποστήριξη των ΕΠΑΛ με αύξηση των διαθέσιμων πόρων ιδίως για τον εκσυγχρονισμό και τη δημιουργία νέων εργαστηρίων πρακτικής άσκησης. • Επισκόπηση, αξιολόγηση και βελτίωση του Έτους Μαθητείας ΕΠΑΛ. • Θεσμικές ρυθμίσεις για τη διαβάθμιση στο Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων των αποφοίτων του Έτους Μαθητείας ΕΠΑΛ, ΙΕΚ, διετών κύκλων σπουδών των ΚΕΕ των ΑΕΙ. • Διατήρηση και ενίσχυση με νέες ειδικότητες (π.χ. τεχνίτες ηλεκτροκίνητων οχημάτων) των Σχολών Μαθητείας του ΟΑΕΔ. • Διαμόρφωση πλαισίου υποστήριξης των μικρών επιχειρήσεων (σε κατάρτιση εκπαιδευτών και χρηματοδότηση), για πιο μαζική και ενεργή ένταξη στη μαθητεία με προσφορά θέσεων μαθητευομένων. • Εκσυγχρονισμός των μορφών και των περιεχομένων μάθησης στην επιχείρηση κατά την πρακτική άσκηση / μαθητεία. • Υιοθέτηση και εφαρμογή των πορισμάτων της μελέτης του CEDEFOP για τη μαθητεία στην Ελλάδα. • Συμμετοχή των Επιμελητηρίων στην διαμόρφωση των προγραμμάτων μαθητείας. 2. Αναγκαία μέτρα ενίσχυσης και διασφάλισης της ποιότητας της επαγγελματικής κατάρτισης και της πιστοποίησης επαγγελματικών προσόντων • Επικαιροποίηση της μεθοδολογίας εκπόνησης των επαγγελματικών περιγραμμάτων μέσω συνεργασίας των κοινωνικών εταίρων, των Επιμελητηρίων και του ΕΟΠΠΕΠ και παράλληλη εκπόνηση νέων –καθώς και εκσυγχρονισμός υφιστάμενων- επαγγελματικών περιγραμμάτων. • Ανάπτυξη πλαισίου προδιαγραφών εκπαιδευτικών προγραμμάτων και πιστοποίηση αυτών από τον ΕΟΠΠΕΠ μαζί με το επαγγελματικό περίγραμμα. • Υιοθέτηση συστημάτων ποιότητας των διαδικασιών σχεδιασμού, παροχής και αξιολόγησης των ενεργειών κατάρτισης με αφετηρία την εκπόνηση σύγχρονου και ολοκληρωμένου εθνικού συστήματος διαχείρισης ενεργειών κατάρτισης. • Συνεχής εκπαίδευση των εκπαιδευτών ενηλίκων. • Νέο πλαίσιο αδειοδότησης, παρακολούθησης και ελέγχου των παρόχων κατάρτισης (ΚΔΒΜ) με έμφαση στις ποιοτικές προϋποθέσεις λειτουργίας και υλοποίησης των δράσεων κατάρτισης. • Νέο ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο για τις δράσεις συμβουλευτικής υποστήριξης και επαγγελματικού προσανατολισμού. • Ρύθμιση των ποικίλων θεμάτων πιστοποίησης επαγγελματικών προσόντων εκ μέρους του ΕΟΠΠΕΠ και παράλληλα συνεργασία με το ΕΣΥΔ του Υπ. Ανάπτυξης και Επενδύσεων για ολοκληρωμένη διευθέτηση των θεμάτων πιστοποίησης. 3. Αξιοποίηση του Μηχανισμού Διάγνωσης Αναγκών Δεξιοτήτων και Επαγγελμάτων • Σκοπός η όσο το δυνατόν πληρέστερη και τακτικότερη πληροφόρηση των μονάδων επαγγελματικού προσανατολισμού και των υποσυστημάτων της επαγγελματικής εκπαίδευσης, της αρχικής και της συνεχιζόμενης κατάρτισης για τις ανάγκες των κλάδων της οικονομίας σε νέα επαγγέλματα και δεξιότητες • Υιοθέτηση και εφαρμογή των πορισμάτων και προτάσεων της μελέτης του CEDEFOP σχετικά με το σύστημα διακυβέρνησης του Μηχανισμού Διάγνωσης Αναγκών Επαγγελμάτων και Δεξιοτήτων σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. 4. Ανάπτυξη κουλτούρας και πρακτικών μορφών συνεργασίας μεταξύ των συναρμόδιων Υπουργείων, φορέων και οργανισμών για θέματα κοινού ενδιαφέροντος • Καθορισμός και αποσαφήνιση των πεδίων και θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος και συναρμοδιότητας μεταξύ διαφορετικών Υπουργείων, φορέων και οργανισμών (ιδίως μεταξύ των Υπ. Παιδείας και Εργασίας). • Εξασφάλισης μορφών πρακτικής αποτελεσματικής διοικητικής συνεργασίας μεταξύ συναρμόδιων υπουργείων για τα κοινού ενδιαφέροντος θέματα π.χ. διαρκείς επιτροπές συντονισμού. • Προσαρμοσμένο στις νέες ανάγκες Ενιαίο Σύστημα Διαχείρισης Ενεργειών Κατάρτισης (ΕΣΔΕΚ) που να εξασφαλίζει ποιοτική εφαρμογή όλων των φάσεων της συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης και της γενικής εκπαίδευσης ενηλίκων και να διευκολύνει την υλοποίηση των εκπαιδευτικών έργων. • Ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο για τις δράσεις συμβουλευτικής υποστήριξης και επαγγελματικού προσανατολισμού. • Σχέδιο δράσης του Μηχανισμού Διάγνωσης Αναγκών Δεξιοτήτων και Επαγγελμάτων με σκοπό την όσο το δυνατόν πληρέστερη και τακτικότερη πληροφόρηση των υποσυστημάτων της επαγγελματικής εκπαίδευσης, της αρχικής και της συνεχιζόμενης κατάρτισης με τις ανάγκες των κλάδων της οικονομίας σε νέα επαγγέλματα και δεξιότητες. • Πλαίσιο πλήρους θεσμικής ρύθμισης των ποικίλων θεμάτων πιστοποίησης των επαγγελματικών προσόντων με τέτοιον τρόπο που αφενός να διασφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον και η αποφυγή καταχρηστικών πρακτικών, αφετέρου να εξασφαλίζονται ρεαλιστικές και λειτουργικές λύσεις για την ανταπόκριση στις αυξημένες ανάγκες πιστοποίησης. 5. Σημασία του συστηματικού, οργανωμένου και διεξοδικού κοινωνικού διαλόγου πριν από κρίσιμες νομοθετικές πρωτοβουλίες • Μόνιμο δίκτυο (διαρκής ειδική επιτροπή) κοινωνικού διαλόγου μεταξύ κράτους, εκπροσώπων των εργοδοτών – επιμελητήρια- και εκπροσώπων των εργαζομένων για τα θέματα αρμοδιότητας του Υπ. Παιδείας με θεσμικές διασφαλίσεις αποτελεσματικής και διεξοδικής διαβούλευσης. • Είναι αναγκαίο να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα έλλειψης ουσιαστικού κοινωνικού διαλόγου πριν τις κρίσιμες νομοθετικές πρωτοβουλίες Είναι ενδεικτικό το παράδειγμα του Νόμου 4547/2018, άρθρο 89 «Ρυθμίσεις για τους φορείς της μη τυπικής εκπαίδευσης»: Τα θέματα που περιλαμβάνονται στον Νόμο είναι πολύ σημαντικά τόσο για τις προοπτικές της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, όσο και για τη σύνδεσή της με τις ανάγκες της οικονομίας και της δομής της απασχόλησης. Εντούτοις, κανένας ουσιαστικός δημόσιος κοινωνικός διάλογος δεν είχε προηγηθεί ώστε να συλλέξει και να αξιολογήσει τις απόψεις και τις προτάσεις των διαφόρων ενδιαφερόμενων φορέων και κοινωνικών εταίρων. Τα θέματα της ανάπτυξης δεξιοτήτων, της επαγγελματικής κατάρτισης των ενηλίκων (εργαζομένων, ανέργων, εργοδοτών κτλ) και της πιστοποίησης επαγγελματικών προσόντων (ενέργεια που συνδέεται με την αδειοδότηση των επαγγελμάτων) αποτελούν σημεία τομής μεταξύ της εκπαίδευσης, της απασχόλησης και της οικονομίας. Συνεπώς, το Υπουργείο Παιδείας, ως κυρίως αρμόδιο Υπουργείο για τα εν λόγω θέματα, χρειάζεται να επιδιώξει τη συνεννόηση με τα συναρμόδια Υπουργεία τους κοινωνικούς εταίρους και τα Επιμελητήρια, αλλά και να προβλέψει τη δημιουργία ενός σταθερού οργάνου συνεχούς διαβούλευσης, κάτι που απουσιάζει μέχρι σήμερα. 6. Αντιμετώπιση υποβάθμισης της ποιότητας της παρεχόμενης επαγγελματικής κατάρτισης από τα Κέντρα Διά Βίου Μάθησης Τα τελευταία χρόνια, ειδικότερα από τότε που νομοθετήθηκε η διάκριση μεταξύ Κέντρων Διά Βίου Μάθησης (ΚΔΒΜ) επιπέδου 1 και 2 και παράλληλα καταργήθηκαν όλες οι ποιοτικές προϋποθέσεις λειτουργίας αυτών των φορέων (π.χ. απαραίτητο ανθρώπινο δυναμικό, επιστημονική κατάρτιση και εμπειρία των στελεχών, κλαδική και θεματική εξειδίκευση των φορέων, συστήματα σχεδιασμού, υλοποίησης και αξιολόγησης της κατάρτισης) επήλθε ως αποτέλεσμα ο πολλαπλασιασμός των σχετικών φορέων με τη δημιουργία εκατοντάδων ΚΔΒΜ 1 σε όλη τη χώρα, ενώ την ίδια ώρα συρρικνώνονταν οι διαθέσιμοι πόροι για την παροχή υπηρεσιών κατάρτισης. Συνέπεια αυτών ήταν η σημαντική πτώση της ποιότητας της παρεχόμενης κατάρτισης, Σήμερα εκτιμούμε βρισκόμαστε πίσω από το «κεκτημένο» των ετών 2006-2008 όταν είχαν ληφθεί σημαντικά μέτρα εξυγίανσης και ποιοτικής αναβάθμισης (πιστοποίηση ΚΕΚ από το ΕΚΕΠΙΣ, εκπαίδευση και πιστοποίηση εκπαιδευτών ενηλίκων, ουσιαστικός έλεγχος παρόχων κατάρτισης και προγραμμάτων κοκ). 7. Θέματα ΕΟΠΠΕΠ και πιστοποίησης προσόντων • Κίνδυνος για υποβάθμιση του ρόλου των επαγγελματικών περιγραμμάτων και αδράνεια ως προς την πιστοποίηση νέων ή την επικαιροποίηση παλαιών περιγραμμάτων. • Χρόνια καθυστέρηση στη διαμόρφωση και υπογραφή κοινής υπουργικής απόφασης για την πιστοποίηση αποφοίτων των ΚΔΒΜ (επαγγελματίες που επιδιώκουν να λάβουν Βεβαίωση Επάρκειας). • Ανάγκη άμεσης μέριμνας για την θεσμική διαμόρφωση εθνικού πλαισίου για θέματα πιστοποίησης επαγγελματικών προσόντων φυσικών προσώπων σε σχέση με τον ρόλο του ΕΣΥΔ (Υπ. Ανάπτυξης). Γ. Επίλογος: Για τη βελτίωση των δράσεων επαγγελματικής κατάρτισης, χρειάζεται να ενισχυθούν τα μέτρα διασφάλισης της ποιότητας. Απέναντι στις τάσεις υποβάθμισης του περιεχομένου της επαγγελματικής κατάρτισης να αναδειχθεί η αξία του εκπαιδευτικού προγράμματος και η ανάγκη συνεχούς επιμέλειας της ποιότητάς του. Να ληφθούν μέτρα ανάσχεσης της δεσπόζουσας τάσης υποτίμησης των εισροών και διαδικασιών ποιοτικής κατάρτισης υπέρ μιας μονομερούς επικέντρωσης στις εκροές (μαθησιακά αποτελέσματα).