Αρχική Εθνικό Σύστημα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Διά Βίου Μάθησης και άλλες διατάξειςΣχέδιο νόμου «Εθνικό Σύστημα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Διά Βίου Μάθησης και άλλες διατάξεις»Σχόλιο του χρήστη ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ | 3 Δεκεμβρίου 2020, 01:29
Το Υπουργείο Παιδείας όλο το προηγούμενο διάστημα υποστήριζε ότι το νομοσχέδιο «θα λύσει τα χρόνια προβλήματα» της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης. Μεταξύ των δομών που επηρεάζονται αρνητικά από αυτό είναι και οι ΕΠΑΣ του ΟΑΕΔ. Για να είναι επιτυχημένο ένα σύστημα αλλαγών και να έχει διάρκεια και απήχηση στην κοινωνία, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι θέσεις όλων των εμπλεκομένων που στην περίπτωση των ΕΠΑΣ ΟΑΕΔ είναι η Διοίκηση, οι εκπαιδευτικοί του ΟΑΕΔ και οι κοινωνικοί εταίροι που ήταν διαχρονικά υποστηρικτές των Σχολών και του Συστήματος μαθητείας (ΓΣΕΕ, ΓΣΕΒΕ, ΣΕΒ, ΕΣΕΕ κτλ). Οι ΕΠΑΣ ΟΑΕΔ λειτουργούν με το επιτυχημένο δυϊκό σύστημα εδώ και 68 χρόνια. Η Μαθητεία του Ο.Α.Ε.Δ. είναι το μόνο δυικό σύστημα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης της χώρας μας που ταυτίζεται με τα Ευρωπαϊκά Συστήματα και έχει ήδη αξιολογηθεί ως το πιο αποτελεσματικό από κάθε άλλο εθνικό σύστημα. Οι έρευνες του CEDEFOP την περίοδο 2013-2015, στο πλαίσιο αναδιάρθρωσης του Ο.Α.Ε.Δ., αναφέρουν ότι το 50% περίπου των αποφοίτων βρίσκει θέση εργασίας άμεσα μετά την αποφοίτηση στην ειδικότητα που σπούδασε. Η Κυβέρνηση της ΝΔ μάλιστα το 2006 με τον νόμο 3475 τοποθέτησε τις ΕΠΑΣ Μαθητείας του ΟΑΕΔ στον ανώτερο κύκλο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε πλήρη ισοτιμία με τα ΕΠΑΛ, (Υπουργός Παιδείας Μ. Γιαννάκου και Διοικητής του ΟΑΕΔ Γ. Βερναρδάκης). Επιπρόσθετα στο επιτυχημένο πλαίσιο λειτουργίας των ΕΠΑΣ στηρίχθηκε και το Υπουργείο Παιδείας Ν.4148/2013 (ΦΕΚ 193/Α/17.9.2013 ) για να εφαρμόσει την τάξη μαθητείας. Το υπουργείο εργασίας (στο οποίο ανήκουν οι ΕΠΑΣ του ΟΑΕΔ), δια στόματος του Υπουργού κ. Βρούτση, διαβεβαίωνε ότι οι ΕΠΑΣ ΟΑΕΔ θα αναβαθμιστούν. Εντούτοις με το εν λόγω σχέδιο νόμου οι ΕΠΑΣ ΟΑΕΔ και το σύστημα μαθητείας οδηγούνται όχι σε αναβάθμιση αλλά σε συρρίκνωση και στον άμεσο αφανισμό τους. Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, το όνομα των ΕΠΑΣ θα είναι το μόνο που θα παραμείνει το ίδιο, μένει λοιπόν το περιτύλιγμα και αφαιρείται όλη την φιλοσοφία και το περιεχόμενο. Αναρωτιόμαστε αν αυτές οι αλλαγές σε ένα επιτυχημένο σύστημα μαθητείας που προτείνει το νομοσχέδιο, στηρίζονται σε συγκεκριμένες μελέτες και στοιχεία. Οι απαράδεκτες αλλαγές που μεθοδεύονται για τις ΕΠΑΣ του ΟΑΕΔ είναι: 1. Υποβαθμίζονται και περνούν από το ανώτερο επίπεδο της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην κατάρτιση με ότι συνεπάγεται αυτό για τους μαθητές. Όσον αφορά τους μαθητές είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και η φετινή προκήρυξη “Έγκριση λειτουργίας ειδικοτήτων ΕΠΑΣ Μαθητείας του ΟΑΕΔ σχολικό έτος 2020 – 2021”που εκδόθηκε 24/6/2020 (ΑΔΑ ΩΔ3Λ4691Ω2-ΖΝ3, στην σελίδα 23) αναφέρει: …..Οι απόφοιτοι των ΕΠΑΣ Μαθητείας έχον τη δυνατότητα: Α. Άμεσης πρόσβασης στην Αγορά Εργασίας με την απόκτηση Πτυχίου το οποίο αντιστοιχεί στο επίπεδο επαγγελματικών προσόντων 4…..Επομένως μεταβάλλονται δραματικά τα δεδομένα της φοίτησής τους και των επαγγελματικών τους δικαιωμάτων. Είναι μάλιστα εξωφρενικό ότι σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 14, κατατάσσονται αναδρομικά τα πτυχία όλων των μέχρι τώρα αποφοίτων των ΕΠΑΣ ΟΑΕΔ, τα οποία ήταν ισότιμα με αυτά των ΕΠΑΛ, στο επίπεδο 3. Επιπρόσθετα πως θα διασφαλιστεί η εμπιστοσύνη με την κοινωνία την στιγμή που ξαφνικά στο όνομα της αναβάθμισης της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης το σχέδιο νόμου υποβαθμίζει αναδρομικά τα επαγγελματικά δικαιώματα των έως τώρα αποφοίτων των ΕΠΑΣ ΟΑΕΔ; 2. Οι ΕΠΑΣ ΟΑΕΔ δεν θα χορηγούν πλέον Πτυχίο Επαγγελματικής Ειδικότητας μετά από ενδοσχολικές εξετάσεις αλλά οι απόφοιτοι θα λαμβάνουν μια απλή Βεβαίωση Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΒΕΚ) και θα μπορούν να πάρουν Πτυχίο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, επιπέδου 3, μετά από εξετάσεις πιστοποίησης στον ΕΟΠΠΕΠ. Επομένως οι απόφοιτοι δεν θα παίρνουν την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος αρχιτεχνίτη, αλλά βοηθού τεχνίτη μετά μάλιστα από εξετάσεις πιστοποίησης. Αυτό σημαίνει θα πρέπει να «καθυστερούν» τουλάχιστον ένα χρόνο για να πάρουν την πιστοποίηση, αφού οι εξετάσεις του ΕΟΠΠΕΠ πραγματοποιούνται κάθε 1 με 2 χρόνια (από το 2012 έως σήμερα έγινα μόνο 7 φορές εξετάσεις πιστοποίησης). Παράδειγμα της καθυστέρησης στη διαδικασία πιστοποίησης, είναι ότι οι καταρτιζόμενοι της ειδικότητας των ΙΕΚ «Προπονητής Αθλημάτων», κάτοχοι ΒΕΚ από τον Ιούνιο 2016, είχαν δικαίωμα πιστοποίησης για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 2020, αφού δεν είχε ολοκληρωθεί ο Οδηγός Σπουδών και η Τράπεζα Θεμάτων. 3. Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, στις ΕΠΑΣ ΟΑΕΔ θα εγγράφονται απόφοιτοι γυμνασίου κι όχι όσοι ολοκλήρωσαν την φοίτηση της 1ης τάξης του Λυκείου που ισχύει σήμερα, επαναφέροντας ένα αποτυχημένο σύστημα που προσπάθησε να εφαρμοστεί και στο παρελθόν. Το έτος 2013-2014 έγινε προσπάθεια να λειτουργήσει το μοντέλο των ΣΕΚ και απέτυχε παταγωδώς με αποτέλεσμα να παραμείνουν μόνοι οι ΕΠΑΣ που λειτουργούσαν παράλληλα με παράταση. Με τον τρόπο αυτό επιχειρείται να αλλάξει και το προφίλ των μαθητών των ΕΠΑΣ ΟΑΕΔ, αφού σήμερα το 94% των μαθητών είναι απόφοιτοι λυκείου (ΓΕΛ ή ΕΠΑΛ), και η δυνατότητα που δίνει το νομοσχέδιο στους αποφοίτους για εγγραφή στη Β΄ Λυκείου των ΕΠΑΛ αντίστοιχης ειδικότητας είναι χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα. Αυτό που προωθείται με το νομοσχέδιο είναι να επιλέγουν τις σχολές μας ανήλικοι που θα γίνονται τεχνίτες, χωρίς βασικές εγκύκλιες γνώσεις, απαραίτητες για τη ζωή τους. Υπάρχουν αμφιβολίες αν 15χρονοι μαθητές και οι οικογένειές θα επιλέγουν σχολεία με περιορισμένη επιλογή ειδικοτήτων, πτυχίο επιπέδου 3, εξετάσεις πιστοποίησης πτυχίου τύπου ΕΟΠΕΕΠ. 4. Το παρόν Νομοσχέδιο καταργεί τη δυνατότητα που είχαν οι απόφοιτοι των ΕΠΑ.Σ ΟΑΕΔ να εγγραφούν στο 2ο έτος αντίστοιχης ειδικότητας σε ΙΕΚ που θα τους οδηγούσε σε αναβάθμιση του πτυχίου σε επίπεδο 5. 5. Όσον αφορά τους μόνιμους εκπαιδευτικούς του ΟΑΕΔ των οποίων τα δικαιώματα βασίζονται στο Ν. 1566/1985, δημιουργούνται ερωτηματικά. 6. Καταργούνται σχεδόν όλες τις επιτελικές δράσεις του Οργανισμού μας στο χώρο της εκπαίδευσης, όπως η επιλογή των ειδικοτήτων, ακόμη κι ο επαγγελματικός προσανατολισμός θα παρέχεται από τα Γραφεία Σταδιοδρομίας που συστήνονται. 7. Υπάρχει ελλιπής εκπροσώπηση του ΟΑΕΔ Δομές Διακυβέρνησης της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης Κατάρτισης και Δια βίου μάθησης (Κεφάλαιο Β΄ του Νομοσχεδίου). Συγκεκριμένα: I. Συμμετέχει μόνο ένας εκπρόσωπος του ΟΑΕΔ στο 16μελές Κεντρικό Συμβούλιο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Κ.Σ.Ε.Ε.Κ.), που θα σχεδιάζει την εθνική πολιτική σε θέματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. II. Στο 11μελές Περιφερειακό Συμβούλιο Σύνδεσης της Παραγωγής με την αγορά Εργασίας, που υποβάλει εισηγήσεις – γνωμοδοτήσεις προς το Κ.Σ.Ε.Ε.Κ. για θέματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης για τους τομείς και τις ειδικότητες που πρέπει να λειτουργήσουν σε κάθε περιφέρεια, συμμετέχει μόνο ένας εκπρόσωπος του ΟΑΕΔ. III. Στην 9μελή Κεντρική Επιστημονική Επιτροπή, που αποστολή της είναι η επιστημονική έρευνα, μελέτη για θέματα επαγγελματικής εκπαίδευσης, δεν συμμετέχει κανείς εκπρόσωπος του ΟΑΕΔ. 8. Διακυβεύεται το εργασιακό μέλλον των εκατοντάδων αναπληρωτών και ωρομισθίων εκπαιδευτικών που στηρίζουν τη λειτουργία των Σχολών μας. Όλοι επιλέγονται με αξιοκρατικά κριτήρια και πολλοί από αυτούς έχουν και 25έτη προϋπηρεσία στον ΟΑΕΔ με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, στηρίζοντας τον θεσμό της δυικής εκπαίδευσης. Μάλιστα το Υπουργείο Παιδείας οφείλει να αναγνωρίσει την προϋπηρεσία των αναπληρωτών και ωρομισθίων εκπαιδευτικών των ΕΠΑΣ ΟΑΕΔ. 9. Δεν περιγράφεται ξεκάθαρα το πλαίσιο λειτουργίας των ΕΠΑΣ ΟΑΕΔ όπως: I. Οι τάξεις Α΄ και Β΄ των ΕΠΑ.Σ Μαθητείας του Ο.Α.Ε.Δ., οργανώνονται σε τμήματα ειδικότητας. Σε κάθε ειδικότητα περιλαμβάνονται θεωρητικά και εργαστηριακά μαθήματα στο χώρο του σχολείου και «Πρόγραμμα μάθησης σε εργασιακό χώρο» σύμφωνα με τον Οδηγό Εκπαίδευσης-Κατάρτισης. Το πρόγραμμα μάθησης σε εργασιακό χώρο ορίζεται με σύμβαση μαθητείας, που συνάπτεται μεταξύ του μαθητευόμενου και του εργοδότη, φορέα του δημοσίου τομέα σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 1892/1990 (Α΄101), φυσικού ή νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου ή επιχείρησης, και θεωρείται από τον Διευθυντή της οικείας χολικής μονάδας. II. Η σύμβαση Μαθητείας δύναται να: - καταγγελθεί από τους μαθητευομένους ή τους εργοδότες, για λόγους που ανάγονται στην αθέτηση των υποχρεώσεών τους. Οι μαθητευόμενοι και οι εργοδότες υποχρεούνται να ενημερώσουν εγγράφως τον αρμόδιο Διευθυντή της ΕΠΑΣ - ακυρωθεί από τον Διευθυντή της ΕΠΑΣ, ύστερα από εισήγηση του διδάσκοντα-επόπτη, εφόσον ο εργοδότης αθετεί τις υποχρεώσεις του, σύμφωνα με τη σύμβαση, - διακοπεί από τον Διευθυντή της ΕΠΑΣ εφόσον δεν τηρούνται τα όρια των απουσιών των μαθητευομένων, - διακοπεί από τον εργοδότη σε περίπτωση πτώχευσης με έγκαιρη ενημέρωση της ΕΠΑΣ, ώστε να διασφαλίζεται ο απαιτούμενος χρόνος για την ανεύρεση άλλου εργοδότη για τον μαθητευόμενο. III. Η έκδοση των πιστοποιητικών υγείας και οι ιατρικές πράξεις που απαιτούνται πριν την έναρξη της μαθητείας σε χώρους εργασίας, εφόσον οι μαθητευόμενοι δεν είναι άμεσα ή έμμεσα ασφαλισμένοι, παρέχονται δωρεάν από δημόσια νοσοκομεία ή από ιατρούς συμβεβλημένους με το Δημόσιο ή με φορείς κοινωνικής ασφάλισης. IV. Το Δημόσιο καλύπτει τις δαπάνες της ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης των μαθητευομένων, που έπαθαν ατύχημα κατά τη διάρκεια του εργαστηριακού μαθήματος ή στους χώρους εργασίας, κατά το μέρος που οι δαπάνες αυτές δεν καλύπτονται από άμεση ή έμμεση ασφάλισή τους. V. Οι μαθητευόμενοι των ΕΠΑΣ Μαθητείας ΟΑΕΔ υπάγονται ασφαλιστικά στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (Ε.Φ.Κ.Α.) για το διάστημα της Μαθητείας στον κλάδο παροχών ασθένειας σε είδος και στον κλάδο παροχών ασθένειας σε χρήμα, ο δε χρόνος ασφάλισής τους είναι συντάξιμος. Για τις ασφαλιστικές εισφορές εφαρμόζεται αναλογικά η περ γ) της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 2335/1995 (Α΄185), κατά την οποία οι εισφορές υπολογίζονται με βάση το ήμισυ των πράγματι καταβαλλόμενων αποδοχών. VI. Η αμοιβή του μαθητευομένου για το διάστημα της Μαθητείας ορίζεται ίση με το 75% επί του κατώτατου ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, (Πλήρης αντιστοιχία ωρών εργασίας με αμοιβή) και το πρόγραμμα μάθησης σε εργασιακό χώρο τόσο στους ιδιωτικούς, όσο και στους φορείς του δημοσίου είναι δυνατόν να χρηματοδοτείται από εθνικούς ή ενωσιακούς πόρους. VII. Οι μαθητευόμενοι των ΕΠΑΣ Μαθητείας ΟΑΕΔ: - δικαιούνται αναβολής στράτευσης σύμφωνα με την περ. β΄ της παρ. 1 του άρθρου 18 του ν. 3421/2005 (Α΄302), - συνεχίζουν να λαμβάνουν, κατά τη διάρκεια της Μαθητείας, επιδόματα πολυτεκνίας, τριτεκνίας ή αναπηρίας που δικαιούνται να λαμβάνουν, καθώς και συντάξεις - συνεχίζουν να θεωρούνται προστατευόμενα μέλη οικογενειών, VIII. Οι μαθητευόμενοι των ΕΠΑΣ Μαθητείας ΟΑΕΔ δύνανται, στο πλαίσιο προγραμμάτων της Ε.Ε. στον Τομέα της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, να πραγματοποιούν μέρος της Μαθητείας σε φορείς υποδοχής και παραγωγικές μονάδες που εδρεύουν σε κράτη μέλη της Ε.Ε. IX. Οι εκπαιδευτικοί για την παρακολούθηση της μάθησης στον χώρο εργασίας δικαιούνται οδοιπορικά έξοδα εποπτείας που ανέρχονται μηνιαίως σε δέκα ευρώ ανά μαθητευόμενο που εποπτεύουν. 10. Είναι θετικό ότι μας επιτρέπει να λειτουργούμε Πειραματικές ΕΠΑΣ υπό την εποπτεία και τον έλεγχο του Υπουργείου Εργασίας. 11. Τέλος είναι θετικό ότι η Πρακτική Άσκηση στα ΙΕΚ θα είναι αμειβόμενη, αν και στο νομοσχέδιο δεν είναι ξεκάθαρο ότι τα ΙΕΚ του ΟΑΕΔ καλύπτονται από την αναφορά για τα εποπτευόμενα από το Υπουργείο Παιδείας δημόσια ΙΕΚ. Θεόδωρος Ιωαννίδης Πρόεδρος Ομοσπονδίας Εκπαιδευτικών Λειτουργών ΟΑΕΔ