Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Νίκος Λινάρδος, Ζάννειο Πειραματικό Γυμνάσιο Πειραιά' | 23 Ιανουαρίου 2011, 20:38

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Το κείμενο για τα πρότυπα-πειραματικά σχολεία, επί του οποίου γίνεται η συζήτηση, υποθέτω ότι φιλοδοξεί απλώς να θέσει το γενικό πλαίσιο του διαλόγου. Είναι μια αρκετά γενικόλογη διακήρυξη προθέσεων, που αφήνει πολλά ζητήματα αδιευκρίνιστα. Παρακάμπτοντας λοιπόν αυτή τη δυσκολία, έχω να κάνω τις εξής παρατηρήσεις: 1. Κατ’ αρχάς, η «ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του κάθε μαθητή», που τίθεται ως σκοπός λειτουργίας των ΠΠΣ, πρέπει να είναι στόχος όλου του εκπαιδευτικού συστήματος. 2. Κατά τα άλλα, το κείμενο προσπαθεί να βάλει δύο καρπούζια σε μία μασχάλη. Με άλλα λόγια, όπως έχει ήδη επισημανθεί από πολλούς, η φιλοσοφία και η εκπαιδευτική στόχευση ενός πειραματικού και ενός προτύπου σχολείου διαφέρουν. 3. Οι περισσότεροι από τους στόχους που θέτει το προς συζήτηση κείμενο, όπως η προαγωγή της εκπαιδευτικής έρευνας, η πειραματική εφαρμογή προγραμμάτων και μεθόδων διδασκαλίας και η σύνδεση με πανεπιστημιακές σχολές και τμήματα, προσιδιάζουν στη φιλοσοφία ενός πειραματικού σχολείου. Γιατί το πειραματικό σχολείο είναι σχολείο που πειραματίζεται, δηλ. καλείται να υλοποιήσει προγράμματα που βρίσκονται σε στάδιο πειραματικής εφαρμογής και αποτίμησης των αποτελεσμάτων τους, προκειμένου να τύχουν στη συνέχεια γενικής αποδοχής ή απόρριψης. Ένα τέτοιο σχολείο, για να επιτελέσει τον ρόλο του, πρέπει να συνεχίσει να δέχεται τους μαθητές του με κλήρωση, γιατί πρέπει το μαθητικό δυναμικό του να είναι αντιπροσωπευτικό του γενικού μαθητικού πληθυσμού. Τα ήδη υπάρχοντα πειραματικά σχολεία μπορούν να υλοποιήσουν τους στόχους αυτούς, χωρίς ευρεία θεσμική αλλαγή. Αρκεί το διδακτικό τους προσωπικό να επιμορφωθεί ουσιαστικά, και να εφαρμοστεί ένα αξιόπιστο σύστημα αξιολόγησης του εκπαιδευτικού τους έργου. 4. Ο στόχος όμως της «ανάδειξης, προώθησης και εκπαίδευσης μαθητών με υψηλές μαθησιακές δυνατότητες και ταλέντα» και η «υποστήριξη του στόχου της αριστείας» είναι διαφορετική υπόθεση. Σήμερα χρειαζόμαστε και σχολεία αριστείας (το άν θα τα ονομάσουμε «πρότυπα» ή θα τους δώσουμε άλλη ονομασία δεν έχει σημασία). Τα σχολεία αυτά θα ξαναχτίσουν μια εκπαιδευτική παράδοση, την οποία σήμερα θαυμάζουμε σε διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού, και κάποτε μπορούσαμε να επικαλεστούμε και για κάποια δικά μας εκπαιδευτικά ιδρύματα. Η ίδρυση σχολείων αριστείας δεν είναι ένδειξη ελιτισμού αλλά βαθιά φιλολαϊκό μέτρο, γιατί θα συντελέσει στην αναβάθμιση όλου του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Σε αυτά τα σχολεία οι μαθητές πρέπει να εισέρχονται με εξετάσεις (από το Γυμνάσιο) στα τρία θεμελιώδη πεδία της ανθρώπινης γνώσης: γλώσσα, μαθηματικά, φυσική. Όχι με τεστ ευφυίας, γιατί δεν θέλουμε να δημιουργήσουμε σχολεία παιδιών-θαυμάτων, πείραμα που δοκιμάστηκε στο εξωτερικό και αποδοκιμάστηκε παιδαγωγικά. Οι εξετάσεις εισαγωγής έχουν το εξής νόημα: οι μαθητές (και οι οικογένειές τους) επιδιώκουν ενσυνείδητα να εισέλθουν σε ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον υψηλών απαιτήσεων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε κόπο, χρόνο και οργανωτική προσπάθεια. Ο αριθμός των μαθητών να είναι σχετικά μικρός (ολιγομελή τμήματα), να υπάρχει όμως η δυνατότητα πλήρωσης ορισμένων θέσεων – πάλι μέσω εξετάσεων – στις ενδιάμεσες τάξεις. Ορισμένα σχολεία της χώρας (όχι κατ’ ανάγκη μόνο από τα πειραματικά) μπορούν να μετεξελιχθούν σε πρότυπα, αφού τεθούν συγκεκριμένα μετρήσιμα κριτήρια της μέχρι τώρα εκπαιδευτικής τους προσφοράς. Επειδή όμως οι υψηλές απαιτήσεις δεν αφορούν μόνο τους διδασκομένους αλλά και τους διδάσκοντες, πρέπει να ισχύουν για τους δεύτερους συγκεκριμένα κίνητρα-αμοιβές. Το μειωμένο διδακτικό ωράριο των εκπαιδευτικών είναι κατά τη γνώμη μου προϋπόθεση εκ των ων ουκ άνευ για να λειτουργήσουν σωστά αυτά τα σχολεία. Ενδεχόμενη κατάργησή του θα υπονομεύσει το έργο των εκπαιδευτικών που με αίσθημα ευθύνης αξιοποιούν αυτή τη διάταξη για να προσφέρουν περισσότερα στους μαθητές. 5. Τέλος, κακά τα ψέματα: χωρίς γενναία οικονομική υποστήριξη, καμία θεσμική αλλαγή, καμία νομοθετική ρύθμιση, δεν θα δημιουργήσει από μόνη της ποιοτικά σχολεία. Χωρίς πλήρως εξοπλισμένα εργαστήρια, πλούσιες βιβλιοθήκες, χώρους άθλησης, σύγχρονες αίθουσες εκδηλώσεων, χωρίς υποδομές γενικά, σχολεία αριστείας δεν πρόκειται να υπάρξουν.