Αρχική Αναδιάρθρωση ΔομώνA1. Θεωρείτε αναγκαία την ίδρυση ενός νέου φορέα που θα έχει ως έργο τη συνολική επιστημονική υποστήριξη του παιδαγωγικού και εκπαιδευτικού έργου του Υπουργείου Παιδείας με ταυτόχρονη κατάργηση των τεσσάρων υπαρχόντων;Σχόλιο του χρήστη Νίκος Πετρόπουλος | 25 Ιανουαρίου 2011, 23:10
  • Σχόλιο του χρήστη 'Νίκος Πετρόπουλος' | 25 Ιανουαρίου 2011, 23:42

    κα. Υπουργέ, Επιτρέψτε να σας συγχαρώ που φέρατε για διαβούλευση το γενικό πλαίσιο που αφορά την αναδιάρθρωση των γνωμοδοτικών οργάνων εκπαιδευτικής πολιτικής. Θεωρώ, όμως, ότι το πλαίσιο αυτό θα έπρεπε να είχε προηγηθεί χρονολογικά της σύνταξης του Σχεδίου Νόμου που έχετε κοινοποιήσει στο Π.Ι. και το οποίο θα πρέπει να αποσυρθεί για πολλούς λόγους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το Σχέδιο δεν περιλαμβάνει και καινοτόμες διατάξεις οι οποίες θα πρέπει να ληφθούν υπόψη. Όπως γνωρίζετε το Π.Ι. ιδρύθηκε το 1964 επί Πρωθυπουργίας Γ. Παπανδρέου ως «ανεξάρτητη δημόσια υπηρεσία» του Υπ. Παιδείας, μετονομάστηκε σε Κ.Ε.Μ.Ε. το 1975 και επανιδρύθηκε ως Παιδαγωγικό Ινστιτούτο το 1985 με το Ν. 1566. Το Π.Ι. έχει γνωμοδοτικές αρμοδιότητες σε θέματα σχολικής εκπαίδευσης., χωρίς όμως οι αποφάσεις και εισηγήσεις του να δεσμεύουν τον εκάστοτε Υπουργό Παιδείας. Κατά την πενήντακονταετή πορεία του έχουν διευρυνθεί οι γνωμοδοτικές του αρμοδιότητες ενώ παράλληλα έχουν αυξηθεί τα τμήματα που ασχολούνται με το επιστημονικό και παιδαγωγικό έργο. Σήμερα στο Π.Ι. λειτουργούν 7 τμήματα (Α/θμιας, Β/θμιας, Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Ερευνών, Τεκμηρίωσης και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας, Αξιολόγησης και Επιμόρφωσης, Ειδικής Αγωγής και Ποιότητας της Εκπαίδευσης) τα οποία απαρτίζονται από κύριο επιστημονικό προσωπικό διαφόρων ειδικοτήτων (Συμβούλους, Μόνιμους Παρέδρους και Παρέδρους επι-θητεία)•, το επιστημονικό προσωπικό κατέχει θέσεις αντίστοιχες των πανεπιστημιακών βαθμίδων. Τα μέλη του επιστημονικού προσωπικού έχουν δικαίωμα εισήγησης στον τομέα της ειδικότητάς τους, συμμετέχουν ισότιμα στο διάλογο και στην ψηφοφορία του τμήματος. Στα τμήματα μπορούν δυνητικά να συμμετέχουν και εκπρόσωποι οργανώσεων της εκπαιδευτικής κοινότητας μετά από πρόσκληση των Προέδρων των τμημάτων. Αν και η σύνθεση των προέδρων και αντι-προέδρων που διορίζονται από τον Υπουργό και αποτελούν την πλειοψηφία στο Συντονιστικό Συμβούλιο ευνοεί τη χειραγώγηση των τμημάτων, στην πράξη έχει αποδειχθεί ότι οι αποφάσεις και εισηγήσεις των τμημάτων, οι οποίες έχουν κριθεί μετά από διεξοδικό δημοκρατικό διάλογο, είναι επιστημονικά τεκμηριωμένες και έχουν τύχει της υποστήριξης τουλάχιστον της πλειοψηφίας των μελών του τμήματος, σπανίως ανατρέπονται από το Συντονιστικό Συμβούλιο και τον Πρόεδρο του Π.Ι. Διαβάζοντας το Σχέδιο Νόμου με έκανε να νοσταλγήσω το Π.Ι. παρά τις οποιεσδήποτε ατέλειές του, γιατί το Σ.Ν. (α) δεν διατυπώνει με σαφήνεια τις ειδικότητες του επιστημονικού προσωπικού με αποτέλεσμα να μη διασφαλίζεται η απαιτούμενη διεπιστημονικότητα που το ίδιο επιδιώκει (β) καταργεί τα τμήματα τα οποία έχουν ακαδημαϊκό χαρακτήρα και εντάσσει το επιστημονικό προσωπικό σε «γραφεία» τα οποία έχουν μειωτική σημειολογία για τους επιστήμονες (γ) επανακρίνει το επιστημονικό προσωπικό, υποβαθμίζει τους Συμβούλους και τους Μόνιμους Παρέδρους που αυτοδίκαια ανήκουν στις κατηγορίες Α’ και Β’ Συμβούλων, και δημιουργεί μια κλασσική πυραμίδα η οποία δεν αρμόζει σε εθνικό, γνωμοδοτικό επιτελικό όργανο του Υπ. Παιδείας και, τέλος (δ) δεν διασφαλίζει το δημοκρατικό διάλογο και τη λήψη αποφάσεων από την πλειοψηφία τουλάχιστον των μελών των «γραφείων» ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο τη χειραγώγηση της εκπαιδευτικής πολιτικής αφού ο «προϊστάμενος» των «γραφείων» επιλέγεται από το Δ.Σ., το οποίο διορίζεται από τον Υπουργό Παιδείας. Κρίνεται σκόπιμο να μη δημιουργηθεί ένας νέος φορέας, ιδίως στα πρότυπα του Σ.Ν. που έχει κοινοποιηθεί στο Π.Ι., και η νέα ηγεσία του Υπ. Παιδείας να προχωρήσει άμεσα στην δεύτερη «επανίδρυση» και ταυτόχρονα την ενίσχυση του υπάρχοντος Π.Ι.. ως “ανεξάρτητης δημόσιας υπηρεσίας” του Υπ. Παιδείας. Το Π.Ι. θα πρέπει να αποτελέσει, όπως άλλωστε προβλέπεται και στο Σ.Ν., τον κεντρικό φορέα όπου θα ενταχθούν οι άλλοι φορείς (Οργανισμός Επιμόρφωσης Εκπαιδευτικών, το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και το Ινστιτούτο Παιδείας Ομογενών), δεδομένου ότι το Π.Ι. αποτελεί το πολυπληθέστερο και περιεκτικότερο γνωμοδοτικό όργανο του Υπ. Παιδείας και γιατί προηγήθηκε ιστορικά των άλλων τριών φορέων που κακώς σφετερίστηκαν της αρμοδιότητες του Π.Ι.. Το Π.Ι. έχει τμήματα σχεδόν για όλες τις αρμοδιότητες των άλλων φορέων και πολλές φορές ο υποφαινόμενος και άλλα μέλη του Π.Ι. αναρωτηθήκαμε για τη σκοπιμότητα ίδρυσης αυτών των παράλληλων φορέων. Από αυτή την άποψη, η κατάργηση των τριών φορέων και η συγχώνευση/ένταξή τους στο Π.Ι. αποτελούν μια ευεργετική πρωτοβουλία της νέας ηγεσίας από άποψη οικονομίας κλίμακας αλλά και από άποψη εξορθολογισμού και ενιαιοποίησης της εκπαιδευτικής πολιτικής. Σημειώνεται επίσης ότι η προσάρτηση των τριών φορέων μπορεί να ενισχύσει και το ρόλο του Π.Ι. Θεωρώ επίσης ότι θα πρέπει να διατηρηθεί το όνομα του Π.Ι. και να μη μετονομαστεί το αναδιαρθρωμένο Π.Ι. σε «Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής» για ιστορικούς αλλά και για ουσιαστικούς λόγους, δεδομένου ότι το αντικείμενό του δεν θα περιοριστεί στη χάραξη «εκπαιδευτικής πολιτικής» αλλά θα επεκταθεί και στην «εκπαιδευτική πράξη». Η συνένωση, όμως, ίσως να απαιτήσει και κάποιες αναδιαρθρώσεις/καταργήσεις των υπαρχόντων τμημάτων, τη σύσταση καινούργιων τμημάτων, και τροποποιήσεις στους κανονισμούς συγκρότησης οργάνων, εκλογής νέων μελών και συμμετοχής των μελών στα επιστημονικά τμήματα. Σε ότι αφορά τη συγκρότηση/κατάργηση τμημάτων, θα πρότεινα την κατάργηση του Τμήματος Ποιότητας της Εκπαίδευσης του Π.Ι. δεδομένου ότι το θέμα της ποιότητας της εκπαίδευσης θα πρέπει να αποτελεί στόχο και πρακτική όλων των τμημάτων.. Τα τμήματα Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Ερευνών, Τεκμηρίωσης και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας, Αξιολόγησης και Επιμόρφωσης και Ειδικής Αγωγής θα πρέπει να παραμείνουν ως έχουν. Τα τμήματα Α/θμιας και Β’/θμιας Εκπαίδευσης μπορούν να αποτελέσουν ένα ενιαίο τμήμα Γενικής Εκπαίδευσης—μια αναδιάρθρωση που θα διευκολύνει την κατάρτιση ενιαίων προγραμμάτων σπουδών. Συνιστάται επίσης η δημιουργία 4 νέων τμημάτων, δύο που προβλέπονται σε ΣΝ (Τμήμα Βιβλιοθήκης, Αρχείων και Εκδόσεων και Τμήμα Ευρωπαϊκής και Διεθνούς Εκπαιδευτικής Πολιτικής) καθώς και δύο άλλων τμημάτων, Τμήμα Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Τμήμα Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, που λειτουργούσαν είτε ως τομείς είτε ως άτυπες ομάδες εργασίας στο Π.Ι. Οι δύο αυτοί τομείς είναι πρωτεύουσας σημασίας και θα πρέπει να αναδειχθούν και να λειτουργήσουν ως αυτόνομες οριζόντιες οργανικές μονάδες. Σημειώνεται ότι ή ένταξη στο Π.Ι. επιστημονικού προσωπικού από τους τρεις υπο-κατάργηση φορείς θα ενδυναμώσει τα υπάρχοντα τμήματα, ιδίως της Επιμόρφωσης, της Έρευνας και της Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης. Ιδιαίτερα στο τμήμα Ερευνών, Τεκμηρίωσης και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας, εκτός από την έγκριση διεξαγωγής ερευνών από άλλους φορείς, .θα πρέπει να του δοθεί η δυνατότητα διεξαγωγής πρωτογενών ερευνών καθώς και αξιοποίησης των εκπαιδευτικών ερευνών που διεξάγονται από άλλους φορείς στο σχολικό μας σύστημα. Όλα τα τμήματα θα πρέπει να είναι διαβαθμικά και διεπιστημονικά όπως αναφέρεται και στο Σ.Ν. ώστε να διασφαλιστεί το ενιαίο των προγραμμάτων σπουδών και η διαθεματικότητα σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Κάθε μέλος το Π.Ι. θα συμμετέχει σε ένα τμήμα όπως προβλέπεται στο Σ.Ν. και όχι σε πολλά τμήματα όπως επιτρέπεται τώρα στο Π.Ι. Έτσι θα έχει το χρόνο για μεγαλύτερη εμβάθυνση στο τομέα του, για καλύτερα τεκμηριωμένες εισηγήσεις καθώς και για επαγγελματική ανέλιξη προς όφελος του ιδρύματος.. Μεταβατικές διατάξεις/ένταξη και πρόσληψη επιστημονικού προσωπικού. Το προσωπικό των υπό κατάργηση φορέων θα πρέπει να καταταχθεί και να ενταχθεί στο Π.Ι. στα διάφορα επιστημονικά τμήματα ή στο διοικητικό προσωπικό αφού κριθεί από επιτροπή στην οποία θα συμμετέχουν εκπρόσωποι των διοικητικών οργάνων των 4 φορέων, με προεδρεύοντα τον Πρόεδρο του Π.Ι. Το επιστημονικό προσωπικό του Π.Ι. θα καταταχθεί σε τρεις κατηγορίες συμβούλων (Α’, Β’ και Γ’) όπως προβλέπεται και στο ΣΝ, χωρίς όμως να υπάρξει καμία υποβάθμιση, βαθμολογική ή μισθολογική, των στελεχών εφόσον έχουν ήδη υποστεί τις εκλογικές διαδικασίες.. Οι θέσεις τους θα συνεχίσουν να αντιστοιχούν σε πανεπιστημιακές βαθμίδες, δηλαδή όλοι οι Σύμβουλοι θα παραμείνουν στη θέση Συμβούλου Α’, όλοι οι Μόνιμοι Πάρεδροι στη θέση Συμβούλου Β’ και όλοι οι Πάρεδροι επί Θητεία στη θέση Συμβούλου Γ’. Μόνιμοι θα είναι οι Σύμβουλοι Α΄και Β΄ Το επιστημονικό προσωπικό που προέρχεται από τους υπό κατάργηση φορείς θα ενταχθεί επίσης σε μία από αυτές τις βαθμίδες, ανάλογα με τα προσόντα του και σε ένα από τα τμήματα σύμφωνα με τις προτιμήσεις του. Σημειώνεται ότι σε ένα εθνικό γνωμοδοτικό όργανο, το οποίο γνωμοδοτεί και συμβουλεύει τον Υπουργό για εκπαιδευτικά θέματα ζωτικής σημασίας, η ύπαρξη μια ανάστροφης πυραμίδας (όπου υπερτερούν αριθμητικά οι Σύμβουλοι Α΄) αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα για την υπηρεσία. Σε ότι αφορά την πρόσληψη νέων μελών επιστημονικού προσωπικού στο Π.Ι, η διαδικασία θα πρέπει να είναι αντίστοιχη με αυτή των ΑΕΙ και να συμβαδίζει με τις επικρατούσες διαδικασίες του Π.Ι. (π.χ. αξιοποίηση εκλεκτορικών σωμάτων). Βελτιώσεις για την κατοχύρωση του αδιάβλητου των διαδικασιών μπορούν να γίνουν αφού φυσικά ληφθούν υπόψη οι σχετικές εμπειρίες του Π.Ι. Στην εκλογή των νέων στελεχών θα συνυπολογιστούν τα ακαδημαϊκά τους προσόντα, η προϋπηρεσία και οι δημοσιεύσεις τους σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά, και όλα αυτά φυσικά σε συνάρτηση με το Τμήμα και τη θέση που έχει προκηρυχθεί. Συγκρότηση διοικητικών οργάνων – συντονιστικό συμβούλιο. Το ολιγομελές (επταμελές) Διοικητικό Συμβούλιο που προβλέπεται στο ΣΝ και που έχει κοινοποιηθεί στο Π.Ι. δεν επαρκεί για το εύρος των αναγκών της σχολικής εκπαίδευσης. Κρίνεται σκόπιμο το επανιδρυθέν Π.Ι. να συνεχίσει να λειτουργεί ως «ανεξάρτητη δημόσια υπηρεσία» του Υπ. Παιδείας η οποία θα διοικείται από ένα Συντονιστικό Συμβούλιο με ενδεχομένως κάποιες αλλαγές ως προς τη συγκρότησή του και με στόχο την υπερκομματική του σύνθεση. Το Συντονιστικό Συμβούλιο θα είναι 17μελές και θα απαρτίζεται από τον Πρόεδρο, 8 αντιπροέδρους (ένα για κάθε τμήμα) και 8 αντιπροσώπους από τα τμήματα. Ο πρόεδρος θα προτείνεται από τον Υπ. Παιδείας και ο διορισμός του θα επικυρώνεται από τα 2/3 της αρμόδιας επιτροπής τη Βουλής. Οι 8 αντιπρόεδροι θα διορίζονται από τον Υπ. Παιδείας και θα μπορούν να είναι είτε μέλη ΔΕΠ, είτε Σύμβουλοι Α’ του Π.Ι., είτε ερευνητές Α΄ θέσης. Τα 8 μέλη-εκπρόσωποι των τμημάτων στο Σ.Σ. θα εκλέγονται με μυστική ψηφοφορία από τα μόνιμα μέλη των Τμημάτων (Συμβούλους Α’ και Β’). Οι αρμοδιότητες του Π.Ι. θα παραμείνουν ίδιες και θα είναι μεικτές (συντονισμός επιστημονικού και διοικητικού έργου του Π.Ι.). Σχολικά βιβλία-Προγράμματα Σπουδών, Προκήρυξη, Συγγραφή, εποπτεία και έκδοση βιβλίων. Αν και η διαδικασία συγγραφής-έκδοσης σχολικών βιβλίων επιδέχεται βελτιώσεις (π.χ. πιο ευέλικτα Π.Σ., περαιτέρω μείωση της ύλης, πιο ανταγωνιστικές αμοιβές για τις ομάδες συγγραφής,. κτλ), κατά την 15ετή υπηρεσία μου στο Π.Ι. ως Σύμβουλος Κοινωνιολογίας διαπίστωσα μια αλματώδη πρόοδο ως προς την ποιότητα των σχολικών βιβλίων και αρμονική συνεργασία μεταξύ του Π.Ι. και του Ο.Ε.Δ.Β. Διατηρώ επομένως σοβαρές επιφυλάξεις για τη διάλυση του Ο.Ε.Δ.Β., την «απελευθέρωση» της εκδοτικής διαδικασίας, και την ενδεχόμενη αποδυνάμωση του θεσμικού ρόλου του Π.Ι. στη διαδικασία παραγωγής σχολικών βιβλίων. Είναι πρωταρχικής σημασίας οι νέες δομές να μην συντελέσουν στην αύξηση το κόστους παραγωγής και έκδοσης σχολικών βιβλίων για τους γονείς και τους φορολογούμενους. Πάντως, οποιοσδήποτε τελικά θα είναι ο εκδότης, κρίνεται σκόπιμο τα βιβλία αυτά, είτε είναι σε έντυπη είτε σε ηλεκτρονική μορφή, να γράφονται με βάση τις προδιαγραφές (Π.Σ.) που έχει συντάξει το Π.Ι. και στη συνέχεια να εγκρίνονται από το Π.Ι. πριν κυκλοφορήσουν στα σχολεία. Στη διαδικασία αυτή, καθοριστικός θα είναι ο ρόλος των τμημάτων Τεχνικής – Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Γενικής Εκπαίδευσης καθώς και του τμήματος Ερευνών, Τεκμηρίωσης και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας. Είναι αυτονόητο ότι η όλη αυτή διαδικασία προϋποθέτει την περαιτέρω ενίσχυση του τελευταίου τμήματος, ιδίως της διάστασης της «εκπαιδευτικής τεχνολογίας», με αρμοδιότητες και στελέχωση με εξειδικευμένους επιστήμονες στην ψηφιακή εκπαιδευτική τεχνολογία, ώστε να είναι σε θέση να γνωμοδοτεί για την καταλληλότητα των ψηφιακών προϊόντων σε συνεργασία με τα άλλα δύο τμήματα του Π.Ι. . Κλείνοντας την παρέμβασή μου, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι το πιο καινοτόμο, επαναστατικό και οικονομικό κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης ίσως θα ήταν οι απλές μεταρρυθμίσεις, ο εξορθολογισμός των υπαρχόντων εκπαιδευτικών οργάνων, η καλύτερη ανακατανομή και αξιοποίηση του επιστημονικού δυναμικού του Π.Ι. και των υπό κατάργηση φορέων παρά η δημιουργία νέων φορέων. Δηλαδή, θεωρώ ότι περιττεύουν ο νέος «τεχνολογικός φορέας» και τα «ινστιτούτα ψηφιακής πολιτικής». Τέλος, θα ήταν σκόπιμο να μεριμνήσετε για μια δια ζώσης διαβούλευση με τα στελέχη και τις ενώσεις εργαζομένων του Π..Ι. και των υπό συγχώνευση/κατάργηση φορέων. Με τιμή, Νίκος Πετρόπουλος π. Σύμβουλος του Π.Ι. erc@otenet.gr