Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Λεωνίδας Χ' | 17 Φεβρουαρίου 2024, 19:07

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Διαβάζοντας το ΜΕΡΟΣ Δ’ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ κάποιος που είναι χρόνια στην τριτοβάθμια εκπαίδευση εύκολα βγάζει τα εξής γενικά συμπεράσματα: - Είναι ένας νόμος που δε μοιάζει με τους αντίστοιχους που έχουμε δει όλα τα προηγούμενα χρόνια για την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Είναι πολύ ασαφής και γενικόλογος ενώ σε πολλά σημεία δεν προσδιορίζει τις προϋποθέσεις λειτουργίας των μη κρατικών πανεπιστημίων και απλώς αναφέρει ότι θα τηρηθούν οι «προϋποθέσεις που ισχύουν στο μητρικό ίδρυμα». - Το προσχέδιο επιβάλλει περιορισμένη γραφειοκρατία στα ιδιωτικά, ενώ φέρνει ακόμα μεγαλύτερη γραφειοκρατία στα δημόσια πανεπιστήμια. - Μοιάζει περισσότερο με πανεπιστημιοποίηση των κολεγίων και όχι με νόμο για την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων. Η σύγκριση για παράδειγμα με τον νόμο της Κύπρου για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια (https://www.cylaw.org/nomoi/enop/non-ind/2005_1_109/full.html) είναι χαρακτηριστική καθώς υπάρχουν κάποιες ομοιότητες αλλά και σημαντικές διαφορές δεδομένου ότι τα κριτήρια που θέτει ο νόμος της Κύπρου είναι πιο αυστηρά. Ειδικά για τα πρώτα 5 χρόνια λειτουργίας των Ιδιωτικών Πανεπιστημίων στην Κύπρο, ο έλεγχος είναι πολύ στενός από το Υπουργικό Συμβούλιο. - Με τον νόμο φαίνεται ότι αναπτύσσεται ένας νέος ανεξάρτητος πυλώνας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που δε θα συναντιέται με τον αντίστοιχο των δημοσίων πανεπιστημίων. - Έχει προβλήματα συνταγματικότητας. Ακόμη και αν θεωρηθεί από το ΣΤΕ συνταγματικά ορθός, αυτό θα γίνει μετά από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα και θα δημιουργήσει, ειδικά στην αρχή, δεύτερες σκέψεις στις πιο σοβαρές υποψηφιότητες. - Δεν υπάρχει κάποιος ανώτατος αριθμός πανεπιστημίων που θα αδειοδοτηθούν βάσει ενός στρατηγικού σχεδιασμού για την τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε έναν πληθωρισμό μικρών, κακής ποιότητας, θνησιγενών ιδιωτικών πανεπιστημίων. Έτσι τμήματα και πανεπιστήμια τόσο δημόσια όσο και ιδιωτικά για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα θα κλείνουν δημιουργώντας μεγάλη αναστάτωση στους/τις φοιτητές/τριες και τους γονείς τους. - Δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για το που θα δημιουργηθούν αυτά τα πανεπιστήμια. Το λογικό είναι ότι θα συγκεντρωθούν κυρίως στην Αθήνα και ακολούθως στη Θεσσαλονίκη. Τι θα γίνει με τα περιφερειακά πανεπιστήμια; Πώς θα επηρεάσει τα ενοίκια, το κόστος διαβίωσης, τις μετακινήσεις στις δύο μεγάλες πόλεις η υπερσυγκέντρωση των φοιτητών/τριων σε αυτές; Πιο συγκεκριμένα φαίνεται ότι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα λειτουργήσουν ανταγωνιστικά προς τα δημόσια πανεπιστήμια για τους εξής λόγους: Φοιτητές - Στο άρθρο 146 φαίνεται ότι οι φοιτητές/τριες θα επιλέγονται βάσει της ΕΒΕ ανά επιστημονικό πεδίο και όχι ανά τμήμα (αυτό έχει αναλυθεί πολύ στις δημόσιες συζητήσεις). Έτσι π.χ. με βαθμούς ακόμα και κάτω από τη βάση θα μπορεί κάποιος να σπουδάζει στην ιατρική. Ωστόσο, οι απόφοιτοι λυκείου πριν από την εφαρμογή της ΕΒΕ (2021) θα μπαίνουν ελεύθερα όπως και όσοι είναι κάτοχοι ισότιμων απολυτηρίων τίτλων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Δ.Ε.) αναγνωρισμένων ξένων σχολείων της ημεδαπής. Π.χ. σχολεία όπως το λύκειο της Σχολής Pierce του Αμερικάνικου Κολεγίου Αθηνών, το ΔΕΛΑΣΑΛ, το ΑΝΑΤΟΛΙΑ, το Γερμανικό σχολείο, η Αμερικάνικη Γεωργική Σχολή και άλλα πολλά σε όλη τη χώρα. Οπότε δημιουργείται ένα μονοπάτι των ελίτ ιδιωτικών σχολείων προς τα ιδιωτικά πανεπιστήμια που θα αφήνει τελείως εκτός τα δημόσια πανεπιστήμια και δε θα περνάει μέσα από πανελλήνιες εξετάσεις. Έτσι οι μαθητές/τριες των δημοσίων σχολείων θα κατανέμονται στα δημόσια πανεπιστήμια μετά από τη συμμετοχή τους σε απαιτητικές πανελλήνιες εξετάσεις, ενώ οι μαθητές/τριες ιδιωτικών σχολείων απλώς θα εγγράφονται στα ιδιωτικά πανεπιστήμια και στις σχολές της αρεσκείας τους, πληρώνοντας το απαραίτητο χρηματικό αντίτιμο. ΔΕΠ - Το άρθρο 151 περιγράφει τα γενικά προσόντα των μελών ΔΕΠ και αναφέρει ότι το 80% θα πρέπει να έχουν διδακτορικό. Στην Κύπρο είναι το 100%, όπως και στα δημόσια ελληνικά πανεπιστήμια. - Θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον 30 μέλη ΔΕΠ πλήρους απασχόλησης, 10 σε κάθε σχόλη. Θα διδάσκουν μέχρι 12 ώρες εβδομαδιαίως και όχι 6 όπως είναι στα δημόσια πανεπιστήμια. Έτσι δημιουργούνται ερωτηματικά για το κατά πόσο τα μέλη ΔΕΠ των ιδιωτικών πανεπιστημίων θα έχουν τον χρόνο για να διεξάγουν έρευνα. - Δεν υπάρχει κάποιο άρθρο που να απαγορεύει το να θεωρηθεί ότι ανήκουν σε αυτούς τους 30 και μέλη ΔΕΠ του μητρικού πανεπιστήμιου. Δηλαδή να εμφανίζονται πλασματικά στο ελληνικό ιδιωτικό πανεπιστήμιο, ενώ στην πραγματικότητα είναι σε άλλη χώρα. - Η επιλογή των μελών ΔΕΠ θα γίνεται και πάλι με τον τρόπο που θα ορίζει το μητρικό πανεπιστήμιο. Στα κολέγια σήμερα επιλέγει η επιχείρηση από γνωστούς, φίλους, ή αγγελίες (με άτυπες συνεντεύξεις από ακατάλληλους συνεντευξιαστές) και μετά εγκρίνει το μητρικό. Ποιος μας λέει ότι δε θα ακολουθείται η ίδια πρακτική και στα ιδιωτικά πανεπιστήμια; - Στην Κύπρο υπάρχουν κριτήρια για την εξέλιξη των μελών ΔΕΠ (π.χ. για τη θέση καθηγητή απαιτούνται 11 χρόνια διδακτικής προϋπηρεσίας). Γενικά στον κυπριακό νόμο για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια αναφέρεται ότι τα κριτήρια είναι αντίστοιχα με τα ισχύοντα στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Στο ελληνικό προσχέδιο νόμου όλα εξαρτώνται από το μητρικό πανεπιστήμιο. Παρότι δηλαδή θα εδρεύουν στην Ελλάδα θα ακολουθούν διαδικασίες τρίτων χωρών ή διαδικασίες που επιλέγει πρόχειρα το παράρτημά τους στην Ελλάδα. - Στην Κύπρο επίσης τα μέλη ΔΕΠ επιλέγονται από εκλεκτορικά σώματα στα οποία συμμετέχουν και καθηγητές των δημοσίων πανεπιστημίων και όχι από ακατάλληλους recruiters. Δεν προβλέπεται κάτι αντίστοιχο στο ελληνικό προσχέδιο κι έτσι δημιουργούνται δύο παράλληλοι πυλώνες τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα που δε συναντιούνται πουθενά. - Είναι λοιπόν πιθανό οι θέσεις μελών ΔΕΠ στα ιδιωτικά πανεπιστήμια να μην είναι τόσο ελκυστικές όσο αναμένεται από κάποιους και τελικά να μοιάζουν με τις θέσεις εργασίας που ήδη προσφέρονται σε ελληνικά κολέγια. Έτσι οι νέοι διδάκτορες θα βιώσουν μία ασφυξία καθώς από τη μία θα κλείσουν κάποια περιφερειακά δημόσια πανεπιστήμια μειώνοντας τις διαθέσιμες θέσεις ΔΕΠ, ενώ την ίδια στιγμή οι θέσεις στα ιδιωτικά πανεπιστήμια δε θα μοιάζουν σε τίποτα με πραγματικές θέσεις καθηγητή/τριας. Αυτό όχι μόνο δε θα μειώσει το brain drain αλλά θα το εντείνει. Προγράμματα σπουδών - Γενικά δεν υπάρχουν συγκεκριμένες απαιτήσεις/προϋποθέσεις για την ίδρυση νέων προγραμμάτων σπουδών. Ούτε πόσα χρόνια θα διαρκούν, ούτε πόσα μαθήματα θα έχουν, ούτε αν θα είναι offline ή online, ούτε εάν μέρος τους θα διδάσκεται κατευθείαν από το μητρικό πανεπιστήμιο. - Για παράδειγμα το άρθρο 129 γράφει: ζ) «πρόγραμμα σπουδών»: το εκπαιδευτικό πρόγραμμα σπουδών του Ν.Π.Π.Ε., που έχει πιστοποιηθεί από το μητρικό ίδρυμα, υπό τη μορφή δια ζώσης ή εξ αποστάσεως εκπαιδευτικής διαδικασίας ή με συνδυασμό των μεθόδων αυτών ή άλλων διασυνοριακών μεθόδων προσφοράς εκπαίδευσης και οδηγεί στη χορήγηση αναγνωρισμένου τύπου τίτλων σπουδών, που εγκρίνεται από την ΕΘ.Α.Α.Ε.. - Επομένως, είναι πιθανό να υπάρξει ένας αθέμιτος ανταγωνισμός προς τα κάτω από προγράμματα σπουδών που θα είναι πολύ πιο εύκολα από τα αντίστοιχα των δημοσίων πανεπιστημίων. Το ίδιο φυσικά και για τα μεταπτυχιακά και για τα διδακτορικά. Αν ο ανταγωνισμός μεταξύ των πανεπιστημίων επικεντρωθεί στην ευκολία των προσφερόμενων προγραμμάτων και όχι στην ποιότητά τους, μόνο αρνητικά θα είναι τα αποτελέσματα για την ελληνική κοινωνία και οικονομία. Ερευνητική χρηματοδότηση - Δεν είναι σαφές στο νομοσχέδιο, αλλά φαίνεται ότι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα διεκδικούν τα ίδια ερευνητικά προγράμματα με τα δημόσια πανεπιστήμια. - Για παράδειγμα, στο Άρθρο 130 γίνεται αναφορά στη «συνεργασία με Α.Ε.Ι., ερευνητικούς και τεχνολογικούς φορείς της ημεδαπής και αλλοδαπής» και στο άρθρο 145 στο ότι θα «συμμετέχουν σε προγράμματα κινητικότητας ερευνητών». - Επομένως, αν χωρίς πρόβλεψη, ιδρυθούν πολλά ιδιωτικά πανεπιστήμια (δεν υπάρχει όριο πανεπιστημίων που θα αδειοδοτηθεί στο προσχέδιο) θα υπάρχει υψηλός ανταγωνισμός στη διεκδίκηση ερευνητικών προγραμμάτων τα οποία δε δίνονται πάντα με αντικειμενικά κριτήρια. Αυτό θα μειώσει περαιτέρω τους ήδη περιορισμένους πόρους που κατευθύνονται προς τα δημόσια πανεπιστήμια και θα καταστήσει το δημόσιο βασικό χρηματοδότη των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Θα έχουμε δηλαδή το οξύμωρο, οι φορολογούμενοι να πληρώνουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, τα οποία από την πλευρά τους θα επιβάλλουν υπέρογκα δίδακτρα στα παιδιά των φορολογουμένων. Λόγω όλων των παραπάνω διαφαίνεται ότι τα δημόσια πανεπιστήμια θα δεχθούν έναν αθέμιτο ανταγωνισμό που θα τραβήξει γενικά την ποιότητα των προγραμμάτων σπουδών προς τα κάτω και όχι προς τα πάνω. Συνολικά θα υποβαθμιστεί η τριτοβάθμια εκπαίδευση σε όλη τη χώρα.