Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Γιώργος Αθανασιάδης' | 17 Φεβρουαρίου 2024, 19:24

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Αρχικά, να σημειώσω και εγώ, όπως πολλοί άλλοι, ότι πολλά από τα γνωστά Πανεπιστήμια του εξωτερικού που προβάλλονται ως ιδιωτικά ΔΕΝ είναι ιδιωτικά και φυσικά δεν θα επιχειρήσουν να ιδρύσουν παραρτήματα στη χώρα μας. Έχει καταστεί πια σαφές από τη συζήτηση στη σελίδα της διαβούλευσης ότι μιλάμε για πανεπιστήμια «δεύτερης ευκαιρίας» και «έσχατης επιλογής». Ξέρουμε όλοι ότι δεν πρόκειται να έρθει το Χάρβαρντ, όπως υποστήριζαν αρχικά οι υπέρμαχοι της «αριστείας». Το ομολογούν άλλωστε υποστηρικτές του νομοσχεδίου, όπως οι κύριοι Μπαμπινιώτης και Αλιβιζάτος. Θα είναι πανεπιστήμια κυρίως της διδασκαλίας παρά της έρευνας (πότε να κάνεις έρευνα άλλωστε με 12 ώρες διδασκαλίας). Συζητάμε, λοιπόν, για πανεπιστήμια που με πολύ χαμηλότερη βάση εισαγωγής θα δέχονται φοιτητές επί πληρωμή. Άρα κάποιος που απέτυχε στις Πανελλαδικές και έχει χρήματα θα μπορεί να σπουδάσει. Κάποιος που απέτυχε, αλλά δεν έχει χρήματα, όχι. Αυτό δεν λέγεται δικαίωμα, αλλά προνόμιο! Η διασφάλιση της αξιοκρατίας και εντός αυτών των ιδρυμάτων είναι επίσης αμφίβολη. Αν κάποιοι κατηγορούν τα δημόσια Πανεπιστήμια για κομματικοποιήσεις και άλλα τοιαύτα, στα ιδιωτικά πανεπιστήμια οι πελατειακές σχέσεις θα δίνουν και θα παίρνουν. Αναρωτιέμαι, επίσης, τα ιδιωτικά «πανεπιστήμια» είναι ο Μεσσίας; Προφανώς όλοι οι νυν και μέλλοντες φοιτητές δεν θέλουν να γίνουν ερευνητές. Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια δεν θα λύσουν το πρόβλημα της ανεργίας στη χώρα συλλήβδην, άντε να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας για καθηγητές (δεν θα χρησιμοποιήσω τον όρο μέλη ΔΕΠ). Συνεπώς, η αποφοίτηση από αυτά δεν εγγυάται επαγγελματική αποκατάσταση. Μας νοιάζει απλά να σπουδάσει κανείς κάτι όπως-όπως, αλλά το μετά το σκέφτεται κανείς; Επιπλέον, όπως ανέφερε σε σχόλιό της φοιτήτρια του ΕΜΠ, οι μισθολογικές συνέπειες τόσο στους αποφοίτους αυτών των ιδρυμάτων όσο και στους αποφοίτους των εγνωσμένων δημόσιων ΑΕΙ θα είναι πιθανότατα σημαντικές. Ένα άλλο σενάριο είναι, βέβαια, και ο «αποκλεισμός» αυτών των «πτυχιούχων». Ζούμε σε μία κοινωνία που συζητά αν κάποιος τελείωσε τη Νομική της Αθήνας ή της Κομοτηνής ή αν κάποιος είναι φιλόλογος από τη Φιλολογία, το ΦΠΨ ή το Ιστορικό-Αρχαιολογικό. Πιστεύουμε ότι οι απόφοιτοι της ιδιωτικής Νομικής δεν θα φέρουν αυτή τη «ρετσινιά» και θα προτιμηθούν έναντι ενός αριστούχου των λοιπών Νομικών; Αμφιβάλλω. Για τη σύνδεση πανεπιστημίων και αγοράς εργασίας σημειώνω ξανά τη γνώμη καθηγητών του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής ΑΠΘ: «η τριτοβάθμια εκπαίδευση πρέπει να λαμβάνει υπόψη στη διαμόρφωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων τις ανάγκες της αγοράς, αλλά να μην ευθυγραμμίζεται με τις απαιτήσεις της, τα ήθη και τη νοοτροπία της». Περί συνταγματικότητας δεν είμαι αρμόδιος να μιλήσω. Εντούτοις, στον πολύ διαφορετικό δικό μου κλάδο (Φιλολογία, Ιστορία) αναγνωρίζουμε ότι η ερμηνεία έχει όρια. Και οι λέξεις «αποκλειστικά» και «απαγορεύεται» είναι εξαιρετικά σαφείς. Η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται από ΝΠΔΔ και όχι αινιγματικά ΝΠΠΕ. Ακόμη κι αν δεχτούμε ότι δεν είναι αντισυνταγματικό το νομοσχέδιο, και μόνο που τίθεται τέτοιο θέμα (και από Νομικούς) θα έπρεπε να ακολουθηθεί η νομικά και ηθικά ορθή οδός της αναθεώρησης του Συντάγματος. Είναι μάλιστα πολύ τρομακτικό πώς μπορεί κανείς να ερμηνεύει κατά το δοκούν όποτε θέλει, όποτε το θυμάται και όπως τον *συμφέρει* έναν νόμο, ακόμη και το ίδιο το Σύνταγμα. Η προτεινόμενη ερμηνεία, άλλωστε, δεν ήταν δυνατή τόσα χρόνια που πολλές κυβερνήσεις θέλησαν και δεν πέτυχαν να αναθεωρήσουν το άρθρο 16; Μήπως κρύβονται άλλα συμφέροντα πίσω από αυτή την ξαφνική επιμονή-εμμονή ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων; Σε κάθε περίπτωση, το άρθρο 16, σύμφωνα με νομικούς, δεν αντίκειται σε ευρωπαϊκή νομοθεσία περί ανώτατης εκπαίδευσης και η χώρα μας δεν έχει καταδικαστεί από την ΕΕ για αυτήν αλλά για πολλές άλλες παραλείψεις. Περί Κυπριακών ιδιωτικών Πανεπιστημίων θα παραπέμψω σε προηγούμενο σχόλιό μου με αριθμητικά δεδομένα για το πόσοι Έλληνες φοιτούν σε αυτά και πόσοι Κύπριοι φοιτητές προτιμούν τα δημόσια Ελληνικά ΑΕΙ. Φυσικά και στις αξιολογήσεις αυτών των ιδρυμάτων και στην (κάκιστη) φήμη που τα συνοδεύει στην ακαδημαϊκή και όχι μόνο κοινότητα. Εξοργίζομαι με σχόλια που διαβάζω κατά των δημόσιων Πανεπιστημίων και των φοιτητών τους, τα οποία φανερώνουν άγνοια. Η επίθεση στο ήθος του αντιπάλου (στον αντίπαλο εντάσσω και τα δημόσια Πανεπιστήμια) δείχνει απλώς την έλλειψη επιχειρημάτων. 1. Όσον αφορά τους φοιτητές, δεν είναι φοιτητές του 34ου εξαμήνου. Είναι φοιτήτριες και φοιτητές από όλες τις Σχολές όλων των Πανεπιστημίων της χώρας. Είναι φοιτήτριες/φοιτητές Νομικής, Ιατρικής και Πολυτεχνείου (για να μιλήσω με στερεότυπα), δηλαδή οι «αριστούχοι» και οι «πρώτοι των πρώτων» που επαινούμε, όταν βγαίνουν οι βάσεις, αλλά λοιδορούμε, όταν δεν μας συμφέρει. Είναι μεταπτυχιακές/οί φοιτήτριες/φοιτητές και υποψήφιες/οι διδακτόρισσες/διδάκτορες που αγωνιούν για το μέλλον τους και για το μέλλον της δημόσιας εκπαίδευσης. 2. Τα δημόσια Πανεπιστήμια βρίσκονται υψηλότατα στις διεθνείς κατατάξεις παρά την υποχρηματοδότηση και υποστελέχωσή τους (https://hub.uoa.gr/jump-up-in-the-international-rankings-rankings-nkua/ ). 3. Τα μέλη ΔΕΠ περνούν από κρίση τόσο για την εκλογή τους στην «κατώτερη» βαθμίδα του επίκουρου καθηγητή, περνούν από κρίση για την εξέλιξή τους στις δύο ανώτερες βαθμίδες και το έργο τους κρίνεται στην πράξη από την απήχηση της έρευνάς τους, βιβλιοκρισίες κ.ά. Χαίρουν εκτίμησης διεθνώς, καλούνται σε συνέδρια, συμμετέχουν σε διεθνή ερευνητικά προγράμματα. 4. Δεν χρειαζόμαστε τα ιδιωτικά πανεπιστήμια για διεθνοποίηση. Το ΕΚΠΑ υπέγραψε πρόσφατα μνημόνια συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (https://www.uoa.gr/anakoinoseis_kai_ekdiloseis/proboli_anakoinosis/ekpa_kai_panepistimio_tis_sorbonnis_ypografi_mnimonioy_synergasias/) και το Χάρβαρντ (https://www.uoa.gr/anakoinoseis_kai_ekdiloseis/proboli_anakoinosis/synergasia_harvard_kai_ekpa/), τα έγκριτα Πανεπιστήμια του εξωτερικού που δεν θα ανοίξουν παραρτήματα. Το ΕΚΠΑ προσφέρει επίσης ξενόγλωσσα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών σε φοιτητές από την Ευρώπη, την Ασία και την Αμερική (https://www.uoa.gr/spoydes/xenoglossa_programmata_spoydon/). 5. Τα κτίρια του ΕΚΠΑ δεν είναι τέλεια, αλλά αναβαθμίζονται και δεν είναι όπως τα περιγράφουν μερικοί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Φιλοσοφική Σχολή, όπου συντελέστηκε σειρά επισκευών και καλλιτεχνικών παρεμβάσεων που έχουν κάνει πολύ πιο φιλόξενο το κτίριο της Σχολής (https://www.deanphil.uoa.gr/anakoinoseis_kai_ekdiloseis/proboli_anakoinosis/deltio_typoy_eikastiki_peridiabasi_sti_filosofiki_scholi_toy_ekpa/ ), η οποία διαθέτει και μία νέα υποδειγματική βιβλιοθήκη. Για τα χαλασμένα έδρανα που δεν έχουν αλλαχθεί εδώ και 40 χρόνια δεν φταίνε οι καταληψίες φοιτητές, αλλά η κρατική υποχρηματοδότηση. Το νομοσχέδιο έχει, τέλος, ελλείψεις και ασάφειες τις οποίες σημειώνουν υπέρμαχοι και διαφωνούντες. Πρόχειρα μέσα σε ούτε 30 άρθρα επιχειρείται η ίδρυση δήθεν ανώτατων ιδρυμάτων. Και όλα αυτά παρά τη διαφωνία της πλειοψηφίας των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας: φοιτητικοί σύλλογοι, μέλη ΔΕΠ, ΕΔΙΠ, ΕΤΕΠ, διοικητικοί υπάλληλοι, όπως αποδεικνύουν οι κινητοποιήσεις και τα πολλά ψηφίσματα που έχουν δημοσιευτεί. Χωρίς καμία προηγούμενη συζήτηση με τους αρμόδιους φορείς και την κοινωνία και με μια σύντομη τυπική διαβούλευση. Η παιδεία δεν είναι εμπόρευμα, αλλά δημόσιο αγαθό. Τα Δημόσια ΑΕΙ είναι τα μόνα Ελεύθερα Πανεπιστήμια και πρέπει να ενισχυθούν. Το νομοσχέδιο πρέπει να αποσυρθεί. Γιώργος Αθανασιάδης Υπ. Διδάκτορας ΕΚΠΑ