1. Η παράγραφος 1 του άρθρου 10 του ν.3699/2008 ( Α΄ 199), αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Όργανα διοίκησης των ΣΜΕΑΕ είναι ο διευθυντής, ο υποδιευθυντής και ο σύλλογος διδασκόντων. Στο σύλλογο διδασκόντων μετέχουν ισότιμα όλοι οι εκπαιδευτικοί καθώς και τα όλα μέλη του Ειδικού Εκπαιδευτικού και Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού».
2. α) Η παράγραφος 1 του άρθρου 16 του ν.3699/2008 , αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Η στελέχωση των ΣΜΕΑΕ, των ΤΕ, των ΚΕΔΔΥ, των προγραμμάτων πρώιμης παρέμβασης, των προγραμμάτων παράλληλης στήριξης και παροχής διδασκαλίας στο σπίτι γίνεται από :
α) Εκπαιδευτικούς ΕΑΕ πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κλάδων ΠΕ61 και ΠΕ71, και
β) Εκπαιδευτικούς ΕΑΕ πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης των κλάδων που προβλέπονται στα άρθρα 12, 13 και 14 του ν.1566/1985, όπως ισχύουν, με εξειδίκευση στην ΕΑΕ. Η εξειδίκευση στην ΕΑΕ αποδεικνύεται με:
αα) Διδακτορικό δίπλωμα στην ΕΑΕ, με βασικές σπουδές σε Πανεπιστήμια της ημεδαπής ή με αναγνωρισμένο ως ισότιμο και αντίστοιχο πτυχίο της αλλοδαπής ή
ββ) Μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στην ΕΑΕ, με βασικές σπουδές σε Πανεπιστήμια της ημεδαπής ή με αναγνωρισμένο ως ισότιμο και αντίστοιχο πτυχίο της αλλοδαπής ή
γγ) Πτυχίο διετούς μετεκπαίδευσης στην ΕΑΕ των Διδασκαλείων της ημεδαπής ή αναγνωρισμένο ως ισότιμο και αντίστοιχο πτυχίο της αλλοδαπής, με βασικές σπουδές σε Πανεπιστήμια της ημεδαπής ή με αναγνωρισμένο ως ισότιμο και αντίστοιχο πτυχίο της αλλοδαπής ή
δδ) Πτυχίο από Πανεπιστήμια της ημεδαπής ή αναγνωρισμένο ως ισότιμο και αντίστοιχο πτυχίο της αλλοδαπής με τουλάχιστον πενταετή αποδεδειγμένη προϋπηρεσία στην ΕΑΕ.
εε) Ειδικά για τον κλάδο ΠΕ11, επιπροσθέτως των ανωτέρω, πτυχίο ΤΕΦΑΑ των Πανεπιστημίων της ημεδαπής ή αναγνωρισμένο ως αντίστοιχο και ισότιμο πτυχίο της αλλοδαπής με κύρια ειδικότητα την «ΕΑΕ» ή την «Ειδική Φυσική Αγωγή» ή την «Ειδική Φυσική Αγωγή-Θεραπευτική Γυμναστική» ή την «Προσαρμοσμένη Φυσική Αγωγή» ή την «Προσαρμοσμένη Κινητική Αγωγή» ή την «Άσκηση σε χρόνιες παθήσεις και Αναπηρία».
Οι ανωτέρω εκπαιδευτικοί τοποθετούνται στις θέσεις των ΣΜΕΑΕ, των ΤΕ, των προγραμμάτων πρώιμης παρέμβασης, των προγραμμάτων παράλληλης στήριξης και παροχής διδασκαλίας στο σπίτι με μετάθεση ή διορισμό ή απόσπαση ή προσωρινή αναπλήρωση, σύμφωνα με τα ισχύοντα στην γενική εκπαίδευση. Ειδικότερα οι οργανικές θέσεις εκπαιδευτικών Νηπιαγωγών και Δασκάλων των Ειδικών Νηπιαγωγείων, των Ειδικών Δημοτικών Σχολείων, των Τμημάτων Ένταξης πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, των Κέντρων Διαφοροδιάγνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης (ΚΕ.Δ.Δ.Υ.) και των Εργαστηρίων Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (Ε.Ε.Ε.Ε.Κ.) πληρούνται από εκπαιδευτικούς των κλάδων ΠΕ61 και ΠΕ71 καθώς και των κλάδων ΠΕ60 και ΠΕ70 που κατέχουν τα προβλεπόμενα στην περιπτ.β΄ προσόντα, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις».
β) Οι περιπτ. γ΄ και δ΄ της παρ. 1 του άρθρου 19 του ν.3699/2008, οι υποπαράγραφοι 1.3 και 1.4 της παρ. 1 του άρθρου 20 του ν.3699/2008 καθώς και η παρ. 1 του άρθρου 56 του ν.3966/2011 (Α΄ 118) καταργούνται.
3. Το άρθρο 21 του ν.3699/2008, όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 21
Διορισμοί εκπαιδευτικών ΕΑΕ -Υπηρεσιακές μεταβολές
1. Σε κενές οργανικές θέσεις εκπαιδευτικών ΕΑΕ μπορεί να μετατίθενται εκπαιδευτικοί της παρ.1 του άρθρου 16. Ειδικά οι εκπαιδευτικοί της περιπτ.β΄ της παρ.1 του άρθρου 16 που υπηρετούν στη γενική και επαγγελματική εκπαίδευση μπορεί να μετατίθενται σε κενές οργανικές θέσεις εκπαιδευτικών ΕΑΕ, εφόσον έχουν συμπληρώσει τριετή (3) διδακτική υπηρεσία. Οι εκπαιδευτικοί του προηγούμενου εδαφίου διατηρούν το δικαίωμα μετάθεσης σε κενές οργανικές θέσεις του αντίστοιχου κλάδου στη γενική και επαγγελματική εκπαίδευση, μετά τη συμπλήρωση διετούς διδακτικής υπηρεσίας σε δομές ΕΑΕ.
Οι εκπαιδευτικοί της παρούσας παραγράφου, οι οποίοι πέραν των προβλεπόμενων προσόντων διαθέτουν επιπλέον εξειδίκευση στην ελληνική νοηματική γλώσσα των κωφών και στη γραφή Braille των τυφλών που πιστοποιείται με βάση την παράγραφο 3 του άρθρου 7, μετατίθενται κατά προτεραιότητα σε σχολικές μονάδες τυφλών και κωφών.
Κατά την προσωρινή ή οριστική τοποθέτηση σε κενές οργανικές θέσεις μόνιμου εκπαιδευτικού προσωπικού των ΣΜΕΑΕ, προηγούνται εκπαιδευτικοί που είναι άτομα με μόνιμη αναπηρία τουλάχιστον εξήντα επτά τοις εκατό (67%) σε αντίστοιχες σχολικές μονάδες και σε ποσοστό που δεν υπερβαίνει το είκοσι τοις εκατό (20%) των υπηρετούντων εκπαιδευτικών σε αυτές. Η τοποθέτηση των εκπαιδευτικών από μετάθεση σε κενές οργανικές θέσεις γίνεται σύμφωνα με το σύνολο των μορίων τους και εφόσον αυτοί πληρούν τις προϋποθέσεις ικανότητας όπως αυτές προβλέπονται κατωτέρω και η αναπηρία δεν οφείλεται σε θέματα ψυχικής υγείας.
2. Οι εκπαιδευτικοί της παρ.1 του άρθρου 16, όπως αντικαθίσταται με το παρόν, μπορεί να τοποθετούνται με μετάθεση ή απόσπαση σε θέσεις των ΚΕΔΔΥ, εφόσον συμπληρώσουν τριετή διδακτική προϋπηρεσία σε ΣΜΕΑΕ, ΤΕ, προγράμματα πρώιμης παρέμβασης, προγράμματα παράλληλης στήριξης και παροχής διδασκαλίας στο σπίτι και εφόσον οι κλάδοι τους προβλέπονται στα οικεία οργανογράμματα των ΚΕΔΔΥ.
3. Στις απομένουσες μετά τις μεταθέσεις κενές οργανικές θέσεις διορίζονται οι περιλαμβανόμενοι στους πίνακες διοριστέων του ΑΣΕΠ εκπαιδευτικοί ΕΑΕ της παρ.1 του άρθρου 16, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
Οι εκπαιδευτικοί του προηγούμενου εδαφίου που κατέχουν τα προσόντα της περ.β΄ της παρ. 1 του άρθρου 16 μπορεί να μετατίθενται σε κενές οργανικές θέσεις της γενικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης, μετά την συμπλήρωση τριετούς διδακτικής υπηρεσίας σε δομές ΕΑΕ.
4. Όταν δεν καλύπτονται τα κενά με μετάθεση ή διορισμό, αποσπώνται σε ΣΜΕΑΕ, Τμήματα Ένταξης, προγράμματα παράλληλης στήριξης, πρώιμης παρέμβασης και παροχής διδασκαλίας στο σπίτι, μόνιμοι εκπαιδευτικοί, ως ακολούθως:
α) Κατά προτεραιότητα εκπαιδευτικοί ΕΑΕ της παρ.1 του άρθρου 16.
β) Ακολουθούν εκπαιδευτικοί, οι οποίοι πληρούν τις προϋποθέσεις τουλάχιστον μίας (1) εκ των κατωτέρω περιπτώσεων, κατά την ακόλουθη ιεράρχηση:
αα) Είναι κάτοχοι πιστοποιητικού παρακολούθησης σεμιναρίων ετήσιας επιμόρφωσης – εξειδίκευσης στην ΕΑΕ από Πανεπιστήμια ή από αναγνωρισμένους κρατικούς φορείς που εποπτεύονται από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, αποδεδειγμένης διάρκειας τουλάχιστον τετρακοσίων (400) ωρών.
ββ) Έχουν προϋπηρεσία τουλάχιστον ενός διδακτικού έτους στις ανωτέρω δομές και προγράμματα.
γγ) Είναι γονείς παιδιών με ποσοστό αναπηρίας άνω του 67% .
δδ) Είναι κάτοχοι πιστοποιητικού παρακολούθησης σεμιναρίων επιμόρφωσης – εξειδίκευσης στην ΕΑΕ από Πανεπιστήμια ή από αναγνωρισμένους κρατικούς φορείς που εποπτεύονται από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων.
εε) Έχουν προϋπηρεσία σε προγράμματα ενισχυτικής διδασκαλίας.
γ) Αν εξακολουθεί να συντρέχει αδυναμία πλήρωσης των κενών διατίθενται εκπαιδευτικοί χωρίς κανένα από τα ανωτέρω προσόντα ή χαρακτηριστικά. Οι εκπαιδευτικοί αυτοί συμμετέχουν υποχρεωτικά κατά προτεραιότητα σε προγράμματα επιμόρφωσης και εξειδίκευσης που υλοποιούνται από τους αρμόδιους φορείς για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών».
4. Η περίπτωση γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 8 του ν. 3699/2008, όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής:
«γ) Για τη δευτεροβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση :
αα) Τα Ενιαία Ειδικά Επαγγελματικά Γυμνάσια-Λύκεια, τα οποία λειτουργούν υπό ενιαία διοίκηση, Διευθυντή και κοινό Σύλλογο Διδασκόντων. Τα Ενιαία Ειδικά Επαγγελματικά Γυμνάσια-Λύκεια περιλαμβάνουν τις τάξεις Α΄, Β΄,Γ΄ Δ΄ Γυμνασίου και τις τάξεις Α΄, Β΄,Γ΄, Δ΄ Λυκείου. Στα Ενιαία Ειδικά Επαγγελματικά Γυμνάσια-Λύκεια εγγράφονται, κατόπιν γνωμάτευσης του ΚΕΔΔΥ, μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, οι οποίοι επωφελούνται από τα ωρολόγια και αναλυτικά προγράμματα της συγκεκριμένης δομής, και μέσα από την ακαδημαϊκή και επαγγελματική εκπαίδευση μπορούν να οδηγηθούν σε μεταλυκειακές δομές εκπαίδευσης και σε ανεξάρτητη ή εποπτευόμενη εργασία. Αναλυτικά:
Οργάνωση και Λειτουργία των Α΄, Β΄,Γ΄ Δ΄ τάξεων Γυμνασίου του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου
Στις τάξεις Α΄, Β΄,Γ΄ Δ΄ Γυμνασίου εφαρμόζονται τα ωρολόγια και αναλυτικά προγράμματα των Γυμνασίων γενικής εκπαίδευσης, όπως διαμορφώνονται με την Υπουργική Απόφαση που εκδίδεται δυνάμει της περ.α΄ της παρ.2 του άρθρου 28 του ν.4186/2013 (Α΄193), όπως ισχύει, ύστερα από εισήγηση της Διεύθυνσης Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του ΥΠΠΕΘ και σχετική γνωμοδότηση του Ι.Ε.Π.
Στην Α΄ τάξη Γυμνασίου δύνανται να εγγράφονται, κατόπιν γνωμάτευσης του ΚΕΔΔΥ, μαθητές απόφοιτοι Γενικού ή Ειδικού Δημοτικού Σχολείου και της Α΄ή Β΄ τάξης των ΕΕΕΕΚ. Δικαίωμα πρώτης εγγραφής έχουν οι μαθητές έως το 16ο έτος της ηλικίας τους. Μετά την ολοκλήρωση της φοίτησης των μαθητών στη Δ΄ τάξη χορηγείται τίτλος απολυτηρίου Γυμνασίου.
Oι κάτοχοι απολυτηρίου Γυμνασίου του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου δύνανται να συνεχίσουν τη φοίτησή τους, κατόπιν σχετικής γνωμάτευσης του ΚΕΔΔΥ: i) στην Α΄ τάξη Λυκείου του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου, ii) στην Α΄ τάξη του Γενικού Λυκείου, iii) στην Α΄ τάξη του Ειδικού Λυκείου, iv) στην Α΄ τάξη του Επαγγελματικού Λυκείου, v) στην Α΄ τάξη του Εσπερινού Επαγγελματικού Λυκείου και vi) σε ΔΙΕΚ ενηλίκων αποφοίτων υποχρεωτικής εκπαίδευσης.
Για τις μετεγγραφές μαθητών στις Α΄, Β΄, Γ΄, Δ΄ τάξεις Γυμνασίου εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα στην κείμενη νομοθεσία και επιπλέον απαιτείται σχετική γνωμάτευση των ΚΕΔΔΥ. Αναλυτικά:
i) οι μαθητές Γυμνασίου του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου μετεγγράφονται ως εξής :
-Απόφοιτος της Α΄ τάξης Γυμνασίου, του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου, μετεγγράφεται στη Β΄ τάξη Γυμνασίου γενικής ή ειδικής εκπαίδευσης,
-Απόφοιτος της Β΄ τάξης Γυμνασίου, του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου, μετεγγράφεται στη Γ΄ τάξη Γυμνασίου γενικής ή ειδικής εκπαίδευσης,
-Απόφοιτος της Γ΄ τάξης Γυμνασίου, του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου, μετεγγράφεται στη Γ΄ τάξη του Γυμνασίου γενικής ή ειδικής εκπαίδευσης.
ii) οι μαθητές Γυμνασίου σχολικής μονάδας γενικής ή ειδικής εκπαίδευσης, μετεγγράφονται ως εξής:
-Απόφοιτος της Α΄ τάξης Γυμνασίου γενικής ή ειδικής εκπαίδευσης μετεγγράφεται στη Β΄ τάξη Γυμνασίου του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου,
-Απόφοιτος της Β΄ τάξης Γυμνασίου γενικής ή ειδικής εκπαίδευσης μετεγγράφεται στη Γ΄ τάξη Γυμνασίου του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου.
Οργάνωση και Λειτουργία των Α΄, Β΄,Γ΄ Δ΄ τάξεων Λυκείου του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου
Στις τάξεις Α΄, Β΄, Γ΄ και Δ΄ Λυκείου του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου εφαρμόζονται τα ωρολόγια και αναλυτικά προγράμματα του Εσπερινού Επαγγελματικού Λυκείου, όπως διαμορφώνονται με την Υπουργική Απόφαση που εκδίδεται δυνάμει της περ.α΄ της παρ.2 του άρθρου 28 του ν.4186/2013 (Α΄193), όπως ισχύει, ύστερα από εισήγηση της Διεύθυνσης Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του ΥΠΠΕΘ και σχετική γνωμοδότηση του Ι.Ε.Π.
Στην Α΄ τάξη Λυκείου του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου εγγράφονται, κατόπιν γνωμάτευσης του ΚΕΔΔΥ, κάτοχοι απολυτηρίου Γυμνασίου του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου καθώς και κάτοχοι απολυτηρίου των Ειδικών και Γενικών Γυμνασίων.
Μετά την ολοκλήρωση της φοίτησης των μαθητών στη Δ΄ τάξη, χορηγείται απολυτήριο Λυκείου, ισότιμο του Γενικού Λυκείου, και Επαγγελματικό πτυχίο ειδικότητας επιπέδου 4, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις κείμενες διατάξεις του Εσπερινού Επαγγελματικού Λυκείου. Το ίδιο ισχύει και για το «Μεταλυκειακό έτος-τάξη μαθητείας».
Για τις εγγραφές, μετεγγραφές και φοίτηση των μαθητών στις Α΄, Β΄, Γ΄, Δ΄ τάξεις του Λυκείου του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα στις κείμενες διατάξεις για τα ημερήσια και εσπερινά Επαγγελματικά Λύκεια και επιπλέον απαιτείται σχετική γνωμάτευση των ΚΕΔΔΥ.
Σε περίπτωση επανεγγραφής μαθητή σε διαφορετικό τομέα-ειδικότητα από αυτήν που αποφοίτησε, για την εύρυθμη λειτουργία της σχολικής μονάδας, ο μαθητής δύναται να παρακολουθεί τα μαθήματα Γενικής Παιδείας και να απαλλάσσεται από τις εξετάσεις των μαθημάτων αυτών. Κάθε απόφοιτος μαθητής του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου δύναται να επανεγγραφεί και να φοιτήσει σε ένα (1) μόνο ακόμα πρόγραμμα ειδικότητας του ίδιου ή διαφορετικού τομέα, ύστερα από γνωμάτευση ΚΕΔΔΥ, η οποία λαμβάνει υπόψη αξιολόγηση του συλλόγου διδασκόντων.
Στα Ενιαία Ειδικά Επαγγελματικά Γυμνάσια-Λύκεια υλοποιούνται για όλους τους μαθητές Εξατομικευμένα Προγράμματα Εκπαίδευσης (ΕΠΕ). Ο αριθμός των φοιτούντων μαθητών στα Ενιαία Ειδικά Επαγγελματικά Γυμνάσια-Λύκεια ανά τμήμα γενικής παιδείας, τομέα ή ειδικότητας ορίζεται από κατ’ ελάχιστον 5 έως κατ’ ανώτατο όριο 10 μαθητές. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ο αριθμός δύναται να μειώνεται με απόφαση του οικείου Περιφερειακού Διευθυντή Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ύστερα από εισήγηση του αρμόδιου Διευθυντή Εκπαίδευσης. Η εισήγηση του Διευθυντή Εκπαίδευσης διατυπώνεται ύστερα από ειδικώς αιτιολογημένη πρόταση του συλλόγου διδασκόντων, εισήγηση του ΚΕΔΔΥ και σύμφωνη γνώμη του σχολικού συμβούλου Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης.
ββ) Τα Εργαστήρια Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (Ε.Ε.Ε.ΕΚ.) αποτελούν σχολικές μονάδες δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και καλύπτουν την υποχρεωτικότητα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και διοικητικά υπάγονται στην οικεία Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
Στα Ε.Ε.Ε.ΕΚ. εγγράφονται απόφοιτοι δημοτικών σχολείων γενικής ή ειδικής εκπαίδευσης, κατόπιν σχετικής εισήγησης των ΚΕΔΔΥ, οι οποίοι αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην παρακολούθηση ακαδημαϊκού προγράμματος του γυμνασίου και παρουσιάζουν αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
Ο αριθμός των μαθητών σε κάθε τμήμα των Ε.Ε.Ε.ΕΚ. ορίζεται από 5 έως και 8. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ο αριθμός δύναται να μειώνεται με απόφαση του οικείου Περιφερειακού Διευθυντή Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ύστερα από εισήγηση του αρμόδιου Διευθυντή Εκπαίδευσης. Η εισήγηση του Διευθυντή Εκπαίδευσης διατυπώνεται ύστερα από ειδικώς αιτιολογημένη πρόταση του συλλόγου διδασκόντων, εισήγηση του ΚΕΔΔΥ και σύμφωνη γνώμη του σχολικού συμβούλου Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης.
Η φοίτηση στα Ε.Ε.Ε.ΕΚ. διαρκεί έξι τάξεις (Α΄, Β΄, Γ΄, Δ΄, Ε΄, Στ΄) και ακολουθούνται τα αναλυτικά και ωρολόγια προγράμματα, όπως προβλέπονται από τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις, λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών, όπως αυτές περιγράφονται στα Εξατομικευμένα Προγράμματα Εκπαίδευσης (ΕΠΕ), τα οποία υλοποιούνται για όλους τους μαθητές. Κάθε διδακτικό έτος στα Ε.Ε.Ε.ΕΚ. αποτελείται από δύο τετράμηνα.
Κατά τη διάρκεια της Στ’ τάξης υλοποιείται πρακτική άσκηση, η οποία προσδιορίζεται με απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων, στο πλαίσιο των εργαστηριακών μαθημάτων. Το ωρολόγιο πρόγραμμα της ΣΤ΄ τάξης συμπληρώνεται από μαθήματα των προηγούμενων τάξεων, ανάλογα με τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών, όπως αυτές προκύπτουν από την εκπαιδευτική αξιολόγηση. Η ΣΤ΄ τάξη λειτουργεί ως τάξη επαγγελματικής εξειδίκευσης με σκοπό τον εμπλουτισμό των δεξιοτήτων των μαθητών και την εξοικείωσή τους στο εργασιακό περιβάλλον. Σε περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο δεν είναι δυνατή η πρακτική άσκηση των μαθητών, τότε αυτή υλοποιείται με την υποστήριξη του σχολικού συνεταιρισμού ή στα εργαστήρια του σχολείου.
Οι απόφοιτοι των Ε.Ε.Ε.ΕΚ. μπορούν να εγγραφούν, κατόπιν γνωμάτευσης του ΚΕΔΔΥ σε ΔΙΕΚ ενηλίκων, αποφοίτων υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Μαθητές που έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική εκπαίδευση σε δομή της γενικής ή ειδικής εκπαίδευσης δεν μπορούν να εγγραφούν ή να επανεγγραφούν σε Ε.Ε.Ε.ΕΚ. στην ίδια ή σε άλλη ειδικότητα.
Με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, η οποία εκδίδεται ύστερα από γνώμη της Διεύθυνσης Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης ΥΠΠΕΘ καθορίζονται: i) θέματα λειτουργίας και οργάνωσης των Ε.Ε.Ε.ΕΚ, και ii) τα προγράμματα σπουδών των Ε.Ε.Ε.ΕΚ., κατόπιν σχετικής γνωμοδότησης του Ι.Ε.Π.
5. α) Όλα τα Ειδικά Επαγγελματικά Γυμνάσια και Ειδικά Επαγγελματικά Λύκεια μετατρέπονται από το σχολικό έτος 2017-2018 σε Ενιαία Ειδικά Επαγγελματικά Γυμνάσια-Λύκεια.
β) Το σύνολο των οργανικών θέσεων του εκπαιδευτικού προσωπικού, του ειδικού εκπαιδευτικού προσωπικού, του ειδικού βοηθητικού προσωπικού καθώς και των στελεχών εκπαίδευσης των σχολικών μονάδων της περιπτ.α΄ μεταφέρεται από το σχολικό έτος 2017-2018 αυτοδικαίως στα Ενιαία Ειδικά Επαγγελματικά Γυμνάσια-Λύκεια.
γ) Το σύνολο των φοιτούντων μαθητών εγγράφονται και συνεχίζουν τη φοίτησή τους στις αντίστοιχες τάξεις του Ενιαίου Ειδικού Επαγγελματικού Γυμνασίου-Λυκείου με απόφαση του συλλόγου διδασκόντων.
δ) Με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, η οποία εκδίδεται ύστερα από γνώμη της Διεύθυνσης Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης ΥΠΠΕΘ: αα) καθορίζεται για το σχολικό έτος 2016-2017 η λειτουργία των υφιστάμενων Ειδικών Επαγγελματικών Γυμνασίων, των λειτουργούντων σε αυτά Λυκειακών Τάξεων καθώς και των υφιστάμενων Ειδικών Επαγγελματικών Λυκείων, ββ) πραγματοποιείται η μετατροπή και μετονομασία των υφιστάμενων σχολικών μονάδων σε Ενιαία Ειδικά Επαγγελματικά Γυμνάσια-Λύκεια, γγ) καθορίζονται ειδικότερα θέματα σχετικά με την φοίτηση και αποφοίτηση των μαθητών καθώς και την αντιστοίχηση τάξεων, δδ) καθορίζονται οι τομείς και οι ειδικότητες των Ενιαίων Ειδικών Επαγγελματικών Γυμνασίων-Λυκείων, εε) επιτρέπεται, σε εξαιρετικές περιπτώσεις και εφόσον το επιβάλλουν οι συνθήκες κτιριακής υποδομής, να λειτουργήσουν οι σχολικές μονάδες της περιπτ.α΄ μόνο ως Ειδικά Επαγγελματικά Γυμνάσια ή μόνο ως Ειδικά Επαγγελματικά Λύκεια για χρονικό διάστημα κατά ανώτατο όριο έως δύο (2) σχολικά έτη, στστ) ρυθμίζεται κάθε λεπτομέρεια που είναι αναγκαία για την εφαρμογή της υποπερ.αα΄ της περίπτωση γ΄ της παρ. 1 του άρθρου 8 του ν. 3699/2008 .
Στηρίζω την απόφαση του υπουργείου. Ισότιμη αντιμετώπιση των εκπ/κών που εργάζονται στην ε.α.
Απαιτούμε την άμεση απόσυρση της τροπολογίας που συνθλίβει μαθητές με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και εκπαιδευτικούς ΕΑΕ ΠΕ61 και ΠΕ71, όπως προτείνει στις σαφείς και τεκμηριωμένες θέσεις του ο Σ.Α.Τ.Ε.Α.. Η αποσπασματικότητα νομοθετικών διατάξεων, χωρίς τη διεξαγωγή ενός εθνικού διαλόγου για μια ολοκληρωμένη νομοθετική πρόταση με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, δεν συμβάλλει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της εκπαίδευσης, Γενικής και Ειδικής.
19 Αυγούστου 2016, 17:44 | Δέσποινα Μόνιμος ΣύνδεσμοςΣΥΜΦΩΝΩ ΑΠΌΛΥΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ! ΠΕΣΕΑ :Γούναρη 21 – 23, 18531 Πειραιάς Αρ.
Πρωτ.: 44Τηλ.: 2651048830, 2104535
Πειραιάς, 10 – 08 – 2016Αρ. Πρωτ.: 44http://www.pesea.gr
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ του Π.Ε.Σ.Ε.Α. για τις τροπολογίεςπου αφορούν την Ειδική Αγωγή & Εκπαίδευσηστο Νομοσχέδιο για την «Ελληνόγλωσση και Διαπολιτισμική Εκπαίδευση»Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανελλήνιου Επιστημονικού ΣυλλόγουΕιδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α.- θεωρεί ότι οι τροπολογίες για την Ειδική Αγωγή καιΕκπαίδευση που κατέθεσε το Υπουργείο Παιδείας στο Νομοσχέδιο για την«ελληνόγλωσση και διαπολιτισμική εκπαίδευση» κινούνται σε θετική κατεύθυνσηκαι συνάδουν με τη φιλοσοφία της συμπερίληψης για ένα Ενιαίο Σχολείοχωρίς διαχωρισμούς και κατηγοριοποιήσεις των εκπαιδευτικών.Η κατάργηση της παραγράφου 1 του άρθρου 56 του ν. 3966/2011αποτελεί δικαίωση και αποκατάσταση της συνταγματικής νομιμότητας γιατους χιλιάδες εκπαιδευτικούς (ΠΕ 70 και ΠΕ60) που σε μια νύκτα το 2011 είδανμε μια διάταξη (άρθρο 56 του ν. 3966) να διαγράφονται τα επιστημονικά τουςπροσόντα, η παιδαγωγική τους διαδρομή, η προϋπηρεσία τους, καθώς και η μεγάλητους προσφορά στις δομές της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης. Η συγκεκριμένηδιάταξη, που δεν έχει προηγούμενο σε κανέναν επαγγελματικό χώρο, αποτέλεσε τοcolpo grosso στο χώρο της ειδικής αγωγής & εκπαίδευσης. Καλλιέργησε σκόπιματον έντονο διαχωρισμό και την κατηγοριοποίηση των εκπαιδευτικών με δραματικέςκαι άδικες αλλαγές στις εργασιακές και υπηρεσιακές σχέσεις στο υποσύστημα τηςειδικής αγωγής και εκπαίδευσης ανοίγοντας το δρόμο για αντιδημοκρατικές και αντιεπιστημονικές ρυθμίσεις που είχαν σκοπό την εξυπηρέτηση πελατειακώνσχέσεων και την εξαργύρωση συντεχνιακών εκδουλεύσεων. Υιοθετούσε μια στρεβλήδιάκριση, στην οποία ο «ειδικός» και ο «γενικός» παιδαγωγός αποτελούν ξεχωριστέςοντότητες και κατηγοριοποιούνται σαν να προέρχονται από διαφορετικούςεπιστημονικούς κλάδους. Επίσης ενισχύοντας το ξεπερασμένο διαχωριστικόιατρικο-παιδαγωγικό μοντέλο, βρίσκονταν σε αντίθεση με την όποια προσπάθειαεναρμόνισης της φιλοσοφίας του εκπαιδευτικού συστήματος με την πολιτική τηςένταξης και των ίσων ευκαιριών (Σύμβαση των Δικαιωμάτων των Ατόμων μεΑναπηρία, που επικυρώθηκε από τη Βουλή των Ελλήνων με το Ν. 4074/2012).Η ειδική αγωγή και εκπαίδευση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ΕνιαίαςΓενικής Εκπαίδευσης και τώρα είναι η ώρα για την αναγκαία αναμόρφωση σπουδώντων Παιδαγωγικών Τμημάτων με στόχο «τη διαμόρφωση ενός νέου προφίλ τουεκπαιδευτικού της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ο οποίος θαμπορεί ν’ ανιχνεύει και να αντιμετωπίζει παιδαγωγικά όλα τα παιδιά μέσα στο πλαίσιοτης γενικής εκπαίδευσης» (Π.Ο.Ε.Δ./Δ.Ο.Ε., 2003). Σύμφωνα με τη διακήρυξη τηςΣαλαμάνκα επισημαίνεται στις κυβερνήσεις να διασφαλίσουν, στα πλαίσια μιαςδομικής αλλαγής του εκπαιδευτικού συστήματος, τα προγράμματα εκπαίδευσης τωνεκπαιδευτικών, πριν και κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας τους εξίσου και ναπροσανατολίζουν τη φροντίδα των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών σε σχολεία γιαόλους (UNESCO, 1996).Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανελλήνιου Επιστημονικού ΣυλλόγουΕιδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α.- θεωρεί ότι πρέπει να αποσυρθεί το εδάφιο εε τηςπαρ. 4 του άρθ. 21 που αναφέρεται στην τοποθέτηση σε ΣΜΕΑΕ μεαπόσπαση εκπαιδευτικών με προϋπηρεσία σε προγράμματα ενισχυτικήςδιδασκαλίας. Η Ενισχυτική Διδασκαλία αποτελεί υποστηρικτικό διδακτικό θεσμό όπως ορίζεται από το Π.Δ. 462/91 με διαφορετική φιλοσοφία και διαδικασία από την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Οι ειδικές νομοθετικές παρεμβάσεις όπου και όταν απαιτούνται, θα πρέπει να αποτελούν μέρος της γενικότερης νομοθετικής παρέμβασης, να εναρμονίζεται με τους γενικούς και ειδικούς στόχους, να συνυφαίνεται με τη γενική εκπαιδευτική διαδικασία και κατά κανόνα να υλοποιούνται στους χώρους, στα πλαίσια και τα προγράμματα της γενικής εκπαίδευσης. Για το λόγο αυτό χρειάζεται ένας νέος Ενιαίος Νόμος για την Εκπαίδευση. Με την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση αναπόσπαστο κομμάτι του Δημόσιου Εκπαιδευτικού Συστήματος, που έχει ως βασική σχολική δομή το γενικό σχολείο στη δωδεκάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση. Στην Ελλάδα η ειδική αγωγή και εκπαίδευση διασφαλίστηκε θεσμικά με το Προεδρικό Διάταγμα 603/1983 και το Ν. 1566/1985 (άρθρα 12, 13, 14, 32, 33, 34, και 35), όπου για πρώτη φορά η νομοθεσία για την εκπαίδευση των παιδιών με ειδικές ανάγκες, απετέλεσε μέρος της νομοθεσίας για τη Γενική Εκπαίδευση, θέτοντας στην πράξη τις νομοθετικές και διοικητικές προϋποθέσεις για την ένταξη των μαθητών με ειδικές ανάγκες. Πριν από 15 έτη, η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε το Ν. 2817/2000 με τον οποίο το ελληνικό κράτος υιοθέτησε πλήρως την φιλοσοφία της ένταξης ενσωματώνοντας στην ελληνική νομοθεσία όλες τις Διεθνείς Συμβάσεις και Διακηρύξεις για τα Δικαιώματα των Παιδιών και των Αναπήρων. Δημιούργησε μια προοδευτική βάση και γέννησε θετικό κλίμα προσδοκιών σε όσους προασπίζονταν με συνέπεια και ήθος τα δικαιώματα, τις ίσες ευκαιρίες και την εξασφάλιση της ισονομίας στο κοινωνικό, πολιτικό και εκπαιδευτικό σύστημα για τα ανάπηρα άτομα και τα άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Ωστόσο, στα χρόνια που ακολούθησαν δεν υπήρξε η στοιχειώδης έστω πολιτική βούληση ώστε οι προσδοκίες να μεταφραστούν σε πράξη. Οι Νόμοι 3194/2003, 3699/2008 και το άρθρο 56 του Ν. 3966/2011, λόγω πολλών αμφισβητούμενων ρυθμίσεων αλλά και του τρόπου που εφαρμόστηκαν, έφεραν την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση πιο κοντά στην ιδιωτική πρωτοβουλία και την εμπορευματοποίηση. Προώθησαν την ιατροποίηση, κατηγοριοποίηση και διαχωρισμό των εκπαιδευτικών και ανέτρεψαν τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζόμενων στο χώρο της ειδικής εκπαίδευσης. Για τον Πανελλήνιο Επιστημονικό Σύλλογο Ειδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α.- η Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση αποτέλεσε και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Γενικής Εκπαίδευσης. Οι νομοθετικές ρυθμίσεις για την ΕΑΕ, όπου και όταν απαιτούνται, πρέπει να είναι μέρος της νομοθεσίας για την ενιαία δημόσια εκπαίδευση. Γι’ αυτό το Δ.Σ. του Π.Ε.Σ.Ε.Α., στο πλαίσιο ενός ουσιαστικού διαλόγου με τις επεξεργασμένες θέσεις του στηρίζει το «Σχολείο για Όλους», χωρίς αποκλεισμούς, διακρίσεις, κατηγοριοποιήσεις και πελατειακές σχέσεις προτείνει: Τη διαμόρφωση και την άμεση υλοποίηση ενός ενιαίου νόμου για την Εκπαίδευση στον οποίο η ειδική εκπαίδευση να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της γενικής εκπαίδευσης και του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος. Βασικός στόχος του Ελληνικού Κράτους: «το σχολείο της γειτονιάς να γίνει «ένα Σχολείο για Όλους» με την εισαγωγή μιας σειράς αλλαγών, μέσω των οποίων τα ίδια τα σχολεία θα αναδιαρθρώνονται, προκειμένου να μειωθούν τα εμπόδια στη μάθηση και στη συμμετοχή όλων των παιδιών σύμφωνα με τη φιλοσοφία της συμπερίληψης». Σε μια τέτοια κατεύθυνση, έχουν θέση θέματα όπως: α) η έγκαιρη παρέμβαση που πρέπει να πάρει συγκεκριμένη μορφή ώστε να γίνει πράξη το δικαίωμα όλων των παιδιών να συμμετέχουν στην εκπαίδευση όσο πιο γρήγορα και έτοιμα μπορούν, β) η προσχολική και η σχολική εκπαίδευση με Τμήματα Ένταξης στα Νηπιαγωγεία και τα Δημοτικά Σχολεία σε προσβάσιμες αίθουσες πολλαπλών χρήσεων με γωνιές εκπαιδευτικών δράσεων και στελέχωση με εκπαιδευτικούς ειδικής αγωγής, γ) οι δομικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν στα σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ώστε να εξασφαλίζουν σε όλους τους μαθητές και μαθήτριες πραγματική πρόσβαση στα εφόδια της γενικής και της ειδικής αγωγής, εκπαίδευσης και επαγγελματικής εκπαίδευσης των μαθητών/τριών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Ενεργοποίηση του άρθ. 34 παρ. 3 του ν. 1566/85 σύμφωνα με το οποίο «Μονάδες ειδικής αγωγής και ειδικής επαγγελματικής εκπαίδευσης, που ανήκουν στην αρμοδιότητα ή την εποπτεία άλλων υπουργείων και οργανισμών και λειτουργούν είτε ως δημόσια σχολεία είτε ως σχολεία νομικών προσώπων δημόσιου δικαίου είτε ως ιδιωτικά σχολεία, υπάγονται εφεξής στην αρμοδιότητα ή την εποπτεία του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων». Σήμερα η συνεκπαίδευση των μαθητών και μαθητριών με αναπηρίες και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στα γενικά σχολεία θεωρείται πλέον, ως η πιο ενδεδειγμένη μορφή εκπαίδευσης, κι αποτελεί πολιτική προτεραιότητα στις περισσότερες χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας (;). Σκοπός είναι η εξάλειψη του ρατσισμού και των διακρίσεων σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος διασφαλίζοντας έτσι, το θεμελιώδες δικαίωμα κάθε παιδιού στη μάθηση με τη φοίτησή του σε ένα ριζικά μεταρρυθμισμένο γενικό σχολείο, το οποίο θα είναι ένα «Σχολείο για Όλους» που θα κατοχυρώνει τα μορφωτικά δικαιώματα όλων των παιδιών και θα παρέχει, με κάθε δυνατό μέσο, όλα όσα χρειάζονται για την κάλυψη των εκπαιδευτικών τους αναγκών. Για το σκοπό αυτό απαιτείται η εκπαιδευτική πολιτική να προωθεί την «Παιδαγωγική της Ένταξης», στηρίζοντας ένα σχολείο σε μια κοινωνία για όλους, ένα σχολείο το οποίο πρέπει να αποτελεί εστία καταπολέμησης ρατσιστικών και διαχωριστικών στάσεων, με τη δημιουργία φιλόξενων κοινοτήτων όπου η εκπαίδευση και η σχολική ένταξη των μαθητών και μαθητριών αναπηρία ή όχι να είναι υποχρέωση και έγνοια όλων των δομών του εκπαιδευτικού συστήματος, σε ένα ενιαίο νομοθετικό πλαίσιο για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.
Απαιτούμε την άμεση απόσυρση της τροπολογίας που συνθλίβει μαθητές με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και εκπαιδευτικούς ΕΑΕ ΠΕ61 και ΠΕ71, όπως προτείνει στις σαφείς και τεκμηριωμένες θέσεις του ο Σ.Α.Τ.Ε.Α.. Η αποσπασματικότητα νομοθετικών διατάξεων, χωρίς τη διεξαγωγή ενός εθνικού διαλόγου για μια ολοκληρωμένη νομοθετική πρόταση με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, δεν συμβάλλει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της εκπαίδευσης, Γενικής και Ειδικής.
19 Αυγούστου 2016, 17:44 | Δέσποινα Μόνιμος ΣύνδεσμοςΣΥΜΦΩΝΩ ΑΠΌΛΥΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ! ΠΕΣΕΑ :Γούναρη 21 – 23, 18531 Πειραιάς Αρ.
Πρωτ.: 44Τηλ.: 2651048830, 2104535
Πειραιάς, 10 – 08 – 2016Αρ. Πρωτ.: 44http://www.pesea.gr
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ του Π.Ε.Σ.Ε.Α. για τις τροπολογίεςπου αφορούν την Ειδική Αγωγή & Εκπαίδευσηστο Νομοσχέδιο για την «Ελληνόγλωσση και Διαπολιτισμική Εκπαίδευση»Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανελλήνιου Επιστημονικού ΣυλλόγουΕιδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α.- θεωρεί ότι οι τροπολογίες για την Ειδική Αγωγή καιΕκπαίδευση που κατέθεσε το Υπουργείο Παιδείας στο Νομοσχέδιο για την«ελληνόγλωσση και διαπολιτισμική εκπαίδευση» κινούνται σε θετική κατεύθυνσηκαι συνάδουν με τη φιλοσοφία της συμπερίληψης για ένα Ενιαίο Σχολείοχωρίς διαχωρισμούς και κατηγοριοποιήσεις των εκπαιδευτικών.Η κατάργηση της παραγράφου 1 του άρθρου 56 του ν. 3966/2011αποτελεί δικαίωση και αποκατάσταση της συνταγματικής νομιμότητας γιατους χιλιάδες εκπαιδευτικούς (ΠΕ 70 και ΠΕ60) που σε μια νύκτα το 2011 είδανμε μια διάταξη (άρθρο 56 του ν. 3966) να διαγράφονται τα επιστημονικά τουςπροσόντα, η παιδαγωγική τους διαδρομή, η προϋπηρεσία τους, καθώς και η μεγάλητους προσφορά στις δομές της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης. Η συγκεκριμένηδιάταξη, που δεν έχει προηγούμενο σε κανέναν επαγγελματικό χώρο, αποτέλεσε τοcolpo grosso στο χώρο της ειδικής αγωγής & εκπαίδευσης. Καλλιέργησε σκόπιματον έντονο διαχωρισμό και την κατηγοριοποίηση των εκπαιδευτικών με δραματικέςκαι άδικες αλλαγές στις εργασιακές και υπηρεσιακές σχέσεις στο υποσύστημα τηςειδικής αγωγής και εκπαίδευσης ανοίγοντας το δρόμο για αντιδημοκρατικές και αντιεπιστημονικές ρυθμίσεις που είχαν σκοπό την εξυπηρέτηση πελατειακώνσχέσεων και την εξαργύρωση συντεχνιακών εκδουλεύσεων. Υιοθετούσε μια στρεβλήδιάκριση, στην οποία ο «ειδικός» και ο «γενικός» παιδαγωγός αποτελούν ξεχωριστέςοντότητες και κατηγοριοποιούνται σαν να προέρχονται από διαφορετικούςεπιστημονικούς κλάδους. Επίσης ενισχύοντας το ξεπερασμένο διαχωριστικόιατρικο-παιδαγωγικό μοντέλο, βρίσκονταν σε αντίθεση με την όποια προσπάθειαεναρμόνισης της φιλοσοφίας του εκπαιδευτικού συστήματος με την πολιτική τηςένταξης και των ίσων ευκαιριών (Σύμβαση των Δικαιωμάτων των Ατόμων μεΑναπηρία, που επικυρώθηκε από τη Βουλή των Ελλήνων με το Ν. 4074/2012).Η ειδική αγωγή και εκπαίδευση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ΕνιαίαςΓενικής Εκπαίδευσης και τώρα είναι η ώρα για την αναγκαία αναμόρφωση σπουδώντων Παιδαγωγικών Τμημάτων με στόχο «τη διαμόρφωση ενός νέου προφίλ τουεκπαιδευτικού της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ο οποίος θαμπορεί ν’ ανιχνεύει και να αντιμετωπίζει παιδαγωγικά όλα τα παιδιά μέσα στο πλαίσιοτης γενικής εκπαίδευσης» (Π.Ο.Ε.Δ./Δ.Ο.Ε., 2003). Σύμφωνα με τη διακήρυξη τηςΣαλαμάνκα επισημαίνεται στις κυβερνήσεις να διασφαλίσουν, στα πλαίσια μιαςδομικής αλλαγής του εκπαιδευτικού συστήματος, τα προγράμματα εκπαίδευσης τωνεκπαιδευτικών, πριν και κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας τους εξίσου και ναπροσανατολίζουν τη φροντίδα των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών σε σχολεία γιαόλους (UNESCO, 1996).Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανελλήνιου Επιστημονικού ΣυλλόγουΕιδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α.- θεωρεί ότι πρέπει να αποσυρθεί το εδάφιο εε τηςπαρ. 4 του άρθ. 21 που αναφέρεται στην τοποθέτηση σε ΣΜΕΑΕ μεαπόσπαση εκπαιδευτικών με προϋπηρεσία σε προγράμματα ενισχυτικήςδιδασκαλίας. Η Ενισχυτική Διδασκαλία αποτελεί υποστηρικτικό διδακτικό θεσμό όπως ορίζεται από το Π.Δ. 462/91 με διαφορετική φιλοσοφία και διαδικασία από την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Οι ειδικές νομοθετικές παρεμβάσεις όπου και όταν απαιτούνται, θα πρέπει να αποτελούν μέρος της γενικότερης νομοθετικής παρέμβασης, να εναρμονίζεται με τους γενικούς και ειδικούς στόχους, να συνυφαίνεται με τη γενική εκπαιδευτική διαδικασία και κατά κανόνα να υλοποιούνται στους χώρους, στα πλαίσια και τα προγράμματα της γενικής εκπαίδευσης. Για το λόγο αυτό χρειάζεται ένας νέος Ενιαίος Νόμος για την Εκπαίδευση. Με την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση αναπόσπαστο κομμάτι του Δημόσιου Εκπαιδευτικού Συστήματος, που έχει ως βασική σχολική δομή το γενικό σχολείο στη δωδεκάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση. Στην Ελλάδα η ειδική αγωγή και εκπαίδευση διασφαλίστηκε θεσμικά με το Προεδρικό Διάταγμα 603/1983 και το Ν. 1566/1985 (άρθρα 12, 13, 14, 32, 33, 34, και 35), όπου για πρώτη φορά η νομοθεσία για την εκπαίδευση των παιδιών με ειδικές ανάγκες, απετέλεσε μέρος της νομοθεσίας για τη Γενική Εκπαίδευση, θέτοντας στην πράξη τις νομοθετικές και διοικητικές προϋποθέσεις για την ένταξη των μαθητών με ειδικές ανάγκες. Πριν από 15 έτη, η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε το Ν. 2817/2000 με τον οποίο το ελληνικό κράτος υιοθέτησε πλήρως την φιλοσοφία της ένταξης ενσωματώνοντας στην ελληνική νομοθεσία όλες τις Διεθνείς Συμβάσεις και Διακηρύξεις για τα Δικαιώματα των Παιδιών και των Αναπήρων. Δημιούργησε μια προοδευτική βάση και γέννησε θετικό κλίμα προσδοκιών σε όσους προασπίζονταν με συνέπεια και ήθος τα δικαιώματα, τις ίσες ευκαιρίες και την εξασφάλιση της ισονομίας στο κοινωνικό, πολιτικό και εκπαιδευτικό σύστημα για τα ανάπηρα άτομα και τα άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Ωστόσο, στα χρόνια που ακολούθησαν δεν υπήρξε η στοιχειώδης έστω πολιτική βούληση ώστε οι προσδοκίες να μεταφραστούν σε πράξη. Οι Νόμοι 3194/2003, 3699/2008 και το άρθρο 56 του Ν. 3966/2011, λόγω πολλών αμφισβητούμενων ρυθμίσεων αλλά και του τρόπου που εφαρμόστηκαν, έφεραν την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση πιο κοντά στην ιδιωτική πρωτοβουλία και την εμπορευματοποίηση. Προώθησαν την ιατροποίηση, κατηγοριοποίηση και διαχωρισμό των εκπαιδευτικών και ανέτρεψαν τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζόμενων στο χώρο της ειδικής εκπαίδευσης. Για τον Πανελλήνιο Επιστημονικό Σύλλογο Ειδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α.- η Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση αποτέλεσε και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Γενικής Εκπαίδευσης. Οι νομοθετικές ρυθμίσεις για την ΕΑΕ, όπου και όταν απαιτούνται, πρέπει να είναι μέρος της νομοθεσίας για την ενιαία δημόσια εκπαίδευση. Γι’ αυτό το Δ.Σ. του Π.Ε.Σ.Ε.Α., στο πλαίσιο ενός ουσιαστικού διαλόγου με τις επεξεργασμένες θέσεις του στηρίζει το «Σχολείο για Όλους», χωρίς αποκλεισμούς, διακρίσεις, κατηγοριοποιήσεις και πελατειακές σχέσεις προτείνει: Τη διαμόρφωση και την άμεση υλοποίηση ενός ενιαίου νόμου για την Εκπαίδευση στον οποίο η ειδική εκπαίδευση να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της γενικής εκπαίδευσης και του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος. Βασικός στόχος του Ελληνικού Κράτους: «το σχολείο της γειτονιάς να γίνει «ένα Σχολείο για Όλους» με την εισαγωγή μιας σειράς αλλαγών, μέσω των οποίων τα ίδια τα σχολεία θα αναδιαρθρώνονται, προκειμένου να μειωθούν τα εμπόδια στη μάθηση και στη συμμετοχή όλων των παιδιών σύμφωνα με τη φιλοσοφία της συμπερίληψης». Σε μια τέτοια κατεύθυνση, έχουν θέση θέματα όπως: α) η έγκαιρη παρέμβαση που πρέπει να πάρει συγκεκριμένη μορφή ώστε να γίνει πράξη το δικαίωμα όλων των παιδιών να συμμετέχουν στην εκπαίδευση όσο πιο γρήγορα και έτοιμα μπορούν, β) η προσχολική και η σχολική εκπαίδευση με Τμήματα Ένταξης στα Νηπιαγωγεία και τα Δημοτικά Σχολεία σε προσβάσιμες αίθουσες πολλαπλών χρήσεων με γωνιές εκπαιδευτικών δράσεων και στελέχωση με εκπαιδευτικούς ειδικής αγωγής, γ) οι δομικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν στα σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ώστε να εξασφαλίζουν σε όλους τους μαθητές και μαθήτριες πραγματική πρόσβαση στα εφόδια της γενικής και της ειδικής αγωγής, εκπαίδευσης και επαγγελματικής εκπαίδευσης των μαθητών/τριών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Ενεργοποίηση του άρθ. 34 παρ. 3 του ν. 1566/85 σύμφωνα με το οποίο «Μονάδες ειδικής αγωγής και ειδικής επαγγελματικής εκπαίδευσης, που ανήκουν στην αρμοδιότητα ή την εποπτεία άλλων υπουργείων και οργανισμών και λειτουργούν είτε ως δημόσια σχολεία είτε ως σχολεία νομικών προσώπων δημόσιου δικαίου είτε ως ιδιωτικά σχολεία, υπάγονται εφεξής στην αρμοδιότητα ή την εποπτεία του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων». Σήμερα η συνεκπαίδευση των μαθητών και μαθητριών με αναπηρίες και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στα γενικά σχολεία θεωρείται πλέον, ως η πιο ενδεδειγμένη μορφή εκπαίδευσης, κι αποτελεί πολιτική προτεραιότητα στις περισσότερες χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας (;). Σκοπός είναι η εξάλειψη του ρατσισμού και των διακρίσεων σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος διασφαλίζοντας έτσι, το θεμελιώδες δικαίωμα κάθε παιδιού στη μάθηση με τη φοίτησή του σε ένα ριζικά μεταρρυθμισμένο γενικό σχολείο, το οποίο θα είναι ένα «Σχολείο για Όλους» που θα κατοχυρώνει τα μορφωτικά δικαιώματα όλων των παιδιών και θα παρέχει, με κάθε δυνατό μέσο, όλα όσα χρειάζονται για την κάλυψη των εκπαιδευτικών τους αναγκών. Για το σκοπό αυτό απαιτείται η εκπαιδευτική πολιτική να προωθεί την «Παιδαγωγική της Ένταξης», στηρίζοντας ένα σχολείο σε μια κοινωνία για όλους, ένα σχολείο το οποίο πρέπει να αποτελεί εστία καταπολέμησης ρατσιστικών και διαχωριστικών στάσεων, με τη δημιουργία φιλόξενων κοινοτήτων όπου η εκπαίδευση και η σχολική ένταξη των μαθητών και μαθητριών αναπηρία ή όχι να είναι υποχρέωση και έγνοια όλων των δομών του εκπαιδευτικού συστήματος, σε ένα ενιαίο νομοθετικό πλαίσιο για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.Για το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανελλήνιου Επιστημονικού Συλλόγου Ειδικής Αγωγής Ο Πρόεδρος Ο Γενικός Γραμματέα
ΣΥΜΦΩΝΩ ΑΠΌΛΥΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ! ΠΕΣΕΑ :Γούναρη 21 – 23, 18531 Πειραιάς Αρ.
Πρωτ.: 44Τηλ.: 2651048830, 2104535
Πειραιάς, 10 – 08 – 2016Αρ. Πρωτ.: 44http://www.pesea.gr
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ του Π.Ε.Σ.Ε.Α. για τις τροπολογίεςπου αφορούν την Ειδική Αγωγή & Εκπαίδευσηστο Νομοσχέδιο για την «Ελληνόγλωσση και Διαπολιτισμική Εκπαίδευση»Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανελλήνιου Επιστημονικού ΣυλλόγουΕιδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α.- θεωρεί ότι οι τροπολογίες για την Ειδική Αγωγή καιΕκπαίδευση που κατέθεσε το Υπουργείο Παιδείας στο Νομοσχέδιο για την«ελληνόγλωσση και διαπολιτισμική εκπαίδευση» κινούνται σε θετική κατεύθυνσηκαι συνάδουν με τη φιλοσοφία της συμπερίληψης για ένα Ενιαίο Σχολείοχωρίς διαχωρισμούς και κατηγοριοποιήσεις των εκπαιδευτικών.Η κατάργηση της παραγράφου 1 του άρθρου 56 του ν. 3966/2011αποτελεί δικαίωση και αποκατάσταση της συνταγματικής νομιμότητας γιατους χιλιάδες εκπαιδευτικούς (ΠΕ 70 και ΠΕ60) που σε μια νύκτα το 2011 είδανμε μια διάταξη (άρθρο 56 του ν. 3966) να διαγράφονται τα επιστημονικά τουςπροσόντα, η παιδαγωγική τους διαδρομή, η προϋπηρεσία τους, καθώς και η μεγάλητους προσφορά στις δομές της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης. Η συγκεκριμένηδιάταξη, που δεν έχει προηγούμενο σε κανέναν επαγγελματικό χώρο, αποτέλεσε τοcolpo grosso στο χώρο της ειδικής αγωγής & εκπαίδευσης. Καλλιέργησε σκόπιματον έντονο διαχωρισμό και την κατηγοριοποίηση των εκπαιδευτικών με δραματικέςκαι άδικες αλλαγές στις εργασιακές και υπηρεσιακές σχέσεις στο υποσύστημα τηςειδικής αγωγής και εκπαίδευσης ανοίγοντας το δρόμο για αντιδημοκρατικές και αντιεπιστημονικές ρυθμίσεις που είχαν σκοπό την εξυπηρέτηση πελατειακώνσχέσεων και την εξαργύρωση συντεχνιακών εκδουλεύσεων. Υιοθετούσε μια στρεβλήδιάκριση, στην οποία ο «ειδικός» και ο «γενικός» παιδαγωγός αποτελούν ξεχωριστέςοντότητες και κατηγοριοποιούνται σαν να προέρχονται από διαφορετικούςεπιστημονικούς κλάδους. Επίσης ενισχύοντας το ξεπερασμένο διαχωριστικόιατρικο-παιδαγωγικό μοντέλο, βρίσκονταν σε αντίθεση με την όποια προσπάθειαεναρμόνισης της φιλοσοφίας του εκπαιδευτικού συστήματος με την πολιτική τηςένταξης και των ίσων ευκαιριών (Σύμβαση των Δικαιωμάτων των Ατόμων μεΑναπηρία, που επικυρώθηκε από τη Βουλή των Ελλήνων με το Ν. 4074/2012).Η ειδική αγωγή και εκπαίδευση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ΕνιαίαςΓενικής Εκπαίδευσης και τώρα είναι η ώρα για την αναγκαία αναμόρφωση σπουδώντων Παιδαγωγικών Τμημάτων με στόχο «τη διαμόρφωση ενός νέου προφίλ τουεκπαιδευτικού της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ο οποίος θαμπορεί ν’ ανιχνεύει και να αντιμετωπίζει παιδαγωγικά όλα τα παιδιά μέσα στο πλαίσιοτης γενικής εκπαίδευσης» (Π.Ο.Ε.Δ./Δ.Ο.Ε., 2003). Σύμφωνα με τη διακήρυξη τηςΣαλαμάνκα επισημαίνεται στις κυβερνήσεις να διασφαλίσουν, στα πλαίσια μιαςδομικής αλλαγής του εκπαιδευτικού συστήματος, τα προγράμματα εκπαίδευσης τωνεκπαιδευτικών, πριν και κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας τους εξίσου και ναπροσανατολίζουν τη φροντίδα των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών σε σχολεία γιαόλους (UNESCO, 1996).Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανελλήνιου Επιστημονικού ΣυλλόγουΕιδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α.- θεωρεί ότι πρέπει να αποσυρθεί το εδάφιο εε τηςπαρ. 4 του άρθ. 21 που αναφέρεται στην τοποθέτηση σε ΣΜΕΑΕ μεαπόσπαση εκπαιδευτικών με προϋπηρεσία σε προγράμματα ενισχυτικήςδιδασκαλίας. Η Ενισχυτική Διδασκαλία αποτελεί υποστηρικτικό διδακτικό θεσμό όπως ορίζεται από το Π.Δ. 462/91 με διαφορετική φιλοσοφία και διαδικασία από την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Οι ειδικές νομοθετικές παρεμβάσεις όπου και όταν απαιτούνται, θα πρέπει να αποτελούν μέρος της γενικότερης νομοθετικής παρέμβασης, να εναρμονίζεται με τους γενικούς και ειδικούς στόχους, να συνυφαίνεται με τη γενική εκπαιδευτική διαδικασία και κατά κανόνα να υλοποιούνται στους χώρους, στα πλαίσια και τα προγράμματα της γενικής εκπαίδευσης. Για το λόγο αυτό χρειάζεται ένας νέος Ενιαίος Νόμος για την Εκπαίδευση. Με την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση αναπόσπαστο κομμάτι του Δημόσιου Εκπαιδευτικού Συστήματος, που έχει ως βασική σχολική δομή το γενικό σχολείο στη δωδεκάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση. Στην Ελλάδα η ειδική αγωγή και εκπαίδευση διασφαλίστηκε θεσμικά με το Προεδρικό Διάταγμα 603/1983 και το Ν. 1566/1985 (άρθρα 12, 13, 14, 32, 33, 34, και 35), όπου για πρώτη φορά η νομοθεσία για την εκπαίδευση των παιδιών με ειδικές ανάγκες, απετέλεσε μέρος της νομοθεσίας για τη Γενική Εκπαίδευση, θέτοντας στην πράξη τις νομοθετικές και διοικητικές προϋποθέσεις για την ένταξη των μαθητών με ειδικές ανάγκες. Πριν από 15 έτη, η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε το Ν. 2817/2000 με τον οποίο το ελληνικό κράτος υιοθέτησε πλήρως την φιλοσοφία της ένταξης ενσωματώνοντας στην ελληνική νομοθεσία όλες τις Διεθνείς Συμβάσεις και Διακηρύξεις για τα Δικαιώματα των Παιδιών και των Αναπήρων. Δημιούργησε μια προοδευτική βάση και γέννησε θετικό κλίμα προσδοκιών σε όσους προασπίζονταν με συνέπεια και ήθος τα δικαιώματα, τις ίσες ευκαιρίες και την εξασφάλιση της ισονομίας στο κοινωνικό, πολιτικό και εκπαιδευτικό σύστημα για τα ανάπηρα άτομα και τα άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Ωστόσο, στα χρόνια που ακολούθησαν δεν υπήρξε η στοιχειώδης έστω πολιτική βούληση ώστε οι προσδοκίες να μεταφραστούν σε πράξη. Οι Νόμοι 3194/2003, 3699/2008 και το άρθρο 56 του Ν. 3966/2011, λόγω πολλών αμφισβητούμενων ρυθμίσεων αλλά και του τρόπου που εφαρμόστηκαν, έφεραν την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση πιο κοντά στην ιδιωτική πρωτοβουλία και την εμπορευματοποίηση. Προώθησαν την ιατροποίηση, κατηγοριοποίηση και διαχωρισμό των εκπαιδευτικών και ανέτρεψαν τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζόμενων στο χώρο της ειδικής εκπαίδευσης. Για τον Πανελλήνιο Επιστημονικό Σύλλογο Ειδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α.- η Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση αποτέλεσε και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Γενικής Εκπαίδευσης. Οι νομοθετικές ρυθμίσεις για την ΕΑΕ, όπου και όταν απαιτούνται, πρέπει να είναι μέρος της νομοθεσίας για την ενιαία δημόσια εκπαίδευση. Γι’ αυτό το Δ.Σ. του Π.Ε.Σ.Ε.Α., στο πλαίσιο ενός ουσιαστικού διαλόγου με τις επεξεργασμένες θέσεις του στηρίζει το «Σχολείο για Όλους», χωρίς αποκλεισμούς, διακρίσεις, κατηγοριοποιήσεις και πελατειακές σχέσεις προτείνει: Τη διαμόρφωση και την άμεση υλοποίηση ενός ενιαίου νόμου για την Εκπαίδευση στον οποίο η ειδική εκπαίδευση να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της γενικής εκπαίδευσης και του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος. Βασικός στόχος του Ελληνικού Κράτους: «το σχολείο της γειτονιάς να γίνει «ένα Σχολείο για Όλους» με την εισαγωγή μιας σειράς αλλαγών, μέσω των οποίων τα ίδια τα σχολεία θα αναδιαρθρώνονται, προκειμένου να μειωθούν τα εμπόδια στη μάθηση και στη συμμετοχή όλων των παιδιών σύμφωνα με τη φιλοσοφία της συμπερίληψης». Σε μια τέτοια κατεύθυνση, έχουν θέση θέματα όπως: α) η έγκαιρη παρέμβαση που πρέπει να πάρει συγκεκριμένη μορφή ώστε να γίνει πράξη το δικαίωμα όλων των παιδιών να συμμετέχουν στην εκπαίδευση όσο πιο γρήγορα και έτοιμα μπορούν, β) η προσχολική και η σχολική εκπαίδευση με Τμήματα Ένταξης στα Νηπιαγωγεία και τα Δημοτικά Σχολεία σε προσβάσιμες αίθουσες πολλαπλών χρήσεων με γωνιές εκπαιδευτικών δράσεων και στελέχωση με εκπαιδευτικούς ειδικής αγωγής, γ) οι δομικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν στα σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ώστε να εξασφαλίζουν σε όλους τους μαθητές και μαθήτριες πραγματική πρόσβαση στα εφόδια της γενικής και της ειδικής αγωγής, εκπαίδευσης και επαγγελματικής εκπαίδευσης των μαθητών/τριών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Ενεργοποίηση του άρθ. 34 παρ. 3 του ν. 1566/85 σύμφωνα με το οποίο «Μονάδες ειδικής αγωγής και ειδικής επαγγελματικής εκπαίδευσης, που ανήκουν στην αρμοδιότητα ή την εποπτεία άλλων υπουργείων και οργανισμών και λειτουργούν είτε ως δημόσια σχολεία είτε ως σχολεία νομικών προσώπων δημόσιου δικαίου είτε ως ιδιωτικά σχολεία, υπάγονται εφεξής στην αρμοδιότητα ή την εποπτεία του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων». Σήμερα η συνεκπαίδευση των μαθητών και μαθητριών με αναπηρίες και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στα γενικά σχολεία θεωρείται πλέον, ως η πιο ενδεδειγμένη μορφή εκπαίδευσης, κι αποτελεί πολιτική προτεραιότητα στις περισσότερες χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας (;). Σκοπός είναι η εξάλειψη του ρατσισμού και των διακρίσεων σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος διασφαλίζοντας έτσι, το θεμελιώδες δικαίωμα κάθε παιδιού στη μάθηση με τη φοίτησή του σε ένα ριζικά μεταρρυθμισμένο γενικό σχολείο, το οποίο θα είναι ένα «Σχολείο για Όλους» που θα κατοχυρώνει τα μορφωτικά δικαιώματα όλων των παιδιών και θα παρέχει, με κάθε δυνατό μέσο, όλα όσα χρειάζονται για την κάλυψη των εκπαιδευτικών τους αναγκών. Για το σκοπό αυτό απαιτείται η εκπαιδευτική πολιτική να προωθεί την «Παιδαγωγική της Ένταξης», στηρίζοντας ένα σχολείο σε μια κοινωνία για όλους, ένα σχολείο το οποίο πρέπει να αποτελεί εστία καταπολέμησης ρατσιστικών και διαχωριστικών στάσεων, με τη δημιουργία φιλόξενων κοινοτήτων όπου η εκπαίδευση και η σχολική ένταξη των μαθητών και μαθητριών αναπηρία ή όχι να είναι υποχρέωση και έγνοια όλων των δομών του εκπαιδευτικού συστήματος, σε ένα ενιαίο νομοθετικό πλαίσιο για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.Για το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανελλήνιου Επιστημονικού Συλλόγου Ειδικής Αγωγής Ο Πρόεδρος Ο Γενικός Γραμματέα
Απαιτούμε την άμεση απόσυρση της τροπολογίας που συνθλίβει μαθητές με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και εκπαιδευτικούς ΕΑΕ ΠΕ61 και ΠΕ71, όπως προτείνει στις σαφείς και τεκμηριωμένες θέσεις του ο Σ.Α.Τ.Ε.Α.. Η αποσπασματικότητα νομοθετικών διατάξεων, χωρίς τη διεξαγωγή ενός εθνικού διαλόγου για μια ολοκληρωμένη νομοθετική πρόταση με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, δεν συμβάλλει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της εκπαίδευσης, Γενικής και Ειδικής.
ΣΥΜΦΩΝΩ ΑΠΌΛΥΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ! ΠΕΣΕΑ :Γούναρη 21 – 23, 18531 Πειραιάς Αρ.
Πρωτ.: 44Τηλ.: 2651048830, 2104535
Πειραιάς, 10 – 08 – 2016Αρ. Πρωτ.: 44http://www.pesea.gr
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ του Π.Ε.Σ.Ε.Α. για τις τροπολογίεςπου αφορούν την Ειδική Αγωγή & Εκπαίδευσηστο Νομοσχέδιο για την «Ελληνόγλωσση και Διαπολιτισμική Εκπαίδευση»Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανελλήνιου Επιστημονικού ΣυλλόγουΕιδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α.- θεωρεί ότι οι τροπολογίες για την Ειδική Αγωγή καιΕκπαίδευση που κατέθεσε το Υπουργείο Παιδείας στο Νομοσχέδιο για την«ελληνόγλωσση και διαπολιτισμική εκπαίδευση» κινούνται σε θετική κατεύθυνσηκαι συνάδουν με τη φιλοσοφία της συμπερίληψης για ένα Ενιαίο Σχολείοχωρίς διαχωρισμούς και κατηγοριοποιήσεις των εκπαιδευτικών.Η κατάργηση της παραγράφου 1 του άρθρου 56 του ν. 3966/2011αποτελεί δικαίωση και αποκατάσταση της συνταγματικής νομιμότητας γιατους χιλιάδες εκπαιδευτικούς (ΠΕ 70 και ΠΕ60) που σε μια νύκτα το 2011 είδανμε μια διάταξη (άρθρο 56 του ν. 3966) να διαγράφονται τα επιστημονικά τουςπροσόντα, η παιδαγωγική τους διαδρομή, η προϋπηρεσία τους, καθώς και η μεγάλητους προσφορά στις δομές της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης. Η συγκεκριμένηδιάταξη, που δεν έχει προηγούμενο σε κανέναν επαγγελματικό χώρο, αποτέλεσε τοcolpo grosso στο χώρο της ειδικής αγωγής & εκπαίδευσης. Καλλιέργησε σκόπιματον έντονο διαχωρισμό και την κατηγοριοποίηση των εκπαιδευτικών με δραματικέςκαι άδικες αλλαγές στις εργασιακές και υπηρεσιακές σχέσεις στο υποσύστημα τηςειδικής αγωγής και εκπαίδευσης ανοίγοντας το δρόμο για αντιδημοκρατικές και αντιεπιστημονικές ρυθμίσεις που είχαν σκοπό την εξυπηρέτηση πελατειακώνσχέσεων και την εξαργύρωση συντεχνιακών εκδουλεύσεων. Υιοθετούσε μια στρεβλήδιάκριση, στην οποία ο «ειδικός» και ο «γενικός» παιδαγωγός αποτελούν ξεχωριστέςοντότητες και κατηγοριοποιούνται σαν να προέρχονται από διαφορετικούςεπιστημονικούς κλάδους. Επίσης ενισχύοντας το ξεπερασμένο διαχωριστικόιατρικο-παιδαγωγικό μοντέλο, βρίσκονταν σε αντίθεση με την όποια προσπάθειαεναρμόνισης της φιλοσοφίας του εκπαιδευτικού συστήματος με την πολιτική τηςένταξης και των ίσων ευκαιριών (Σύμβαση των Δικαιωμάτων των Ατόμων μεΑναπηρία, που επικυρώθηκε από τη Βουλή των Ελλήνων με το Ν. 4074/2012).Η ειδική αγωγή και εκπαίδευση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ΕνιαίαςΓενικής Εκπαίδευσης και τώρα είναι η ώρα για την αναγκαία αναμόρφωση σπουδώντων Παιδαγωγικών Τμημάτων με στόχο «τη διαμόρφωση ενός νέου προφίλ τουεκπαιδευτικού της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ο οποίος θαμπορεί ν’ ανιχνεύει και να αντιμετωπίζει παιδαγωγικά όλα τα παιδιά μέσα στο πλαίσιοτης γενικής εκπαίδευσης» (Π.Ο.Ε.Δ./Δ.Ο.Ε., 2003). Σύμφωνα με τη διακήρυξη τηςΣαλαμάνκα επισημαίνεται στις κυβερνήσεις να διασφαλίσουν, στα πλαίσια μιαςδομικής αλλαγής του εκπαιδευτικού συστήματος, τα προγράμματα εκπαίδευσης τωνεκπαιδευτικών, πριν και κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας τους εξίσου και ναπροσανατολίζουν τη φροντίδα των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών σε σχολεία γιαόλους (UNESCO, 1996).Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανελλήνιου Επιστημονικού ΣυλλόγουΕιδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α.- θεωρεί ότι πρέπει να αποσυρθεί το εδάφιο εε τηςπαρ. 4 του άρθ. 21 που αναφέρεται στην τοποθέτηση σε ΣΜΕΑΕ μεαπόσπαση εκπαιδευτικών με προϋπηρεσία σε προγράμματα ενισχυτικήςδιδασκαλίας. Η Ενισχυτική Διδασκαλία αποτελεί υποστηρικτικό διδακτικό θεσμό όπως ορίζεται από το Π.Δ. 462/91 με διαφορετική φιλοσοφία και διαδικασία από την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Οι ειδικές νομοθετικές παρεμβάσεις όπου και όταν απαιτούνται, θα πρέπει να αποτελούν μέρος της γενικότερης νομοθετικής παρέμβασης, να εναρμονίζεται με τους γενικούς και ειδικούς στόχους, να συνυφαίνεται με τη γενική εκπαιδευτική διαδικασία και κατά κανόνα να υλοποιούνται στους χώρους, στα πλαίσια και τα προγράμματα της γενικής εκπαίδευσης. Για το λόγο αυτό χρειάζεται ένας νέος Ενιαίος Νόμος για την Εκπαίδευση. Με την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση αναπόσπαστο κομμάτι του Δημόσιου Εκπαιδευτικού Συστήματος, που έχει ως βασική σχολική δομή το γενικό σχολείο στη δωδεκάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση. Στην Ελλάδα η ειδική αγωγή και εκπαίδευση διασφαλίστηκε θεσμικά με το Προεδρικό Διάταγμα 603/1983 και το Ν. 1566/1985 (άρθρα 12, 13, 14, 32, 33, 34, και 35), όπου για πρώτη φορά η νομοθεσία για την εκπαίδευση των παιδιών με ειδικές ανάγκες, απετέλεσε μέρος της νομοθεσίας για τη Γενική Εκπαίδευση, θέτοντας στην πράξη τις νομοθετικές και διοικητικές προϋποθέσεις για την ένταξη των μαθητών με ειδικές ανάγκες. Πριν από 15 έτη, η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε το Ν. 2817/2000 με τον οποίο το ελληνικό κράτος υιοθέτησε πλήρως την φιλοσοφία της ένταξης ενσωματώνοντας στην ελληνική νομοθεσία όλες τις Διεθνείς Συμβάσεις και Διακηρύξεις για τα Δικαιώματα των Παιδιών και των Αναπήρων. Δημιούργησε μια προοδευτική βάση και γέννησε θετικό κλίμα προσδοκιών σε όσους προασπίζονταν με συνέπεια και ήθος τα δικαιώματα, τις ίσες ευκαιρίες και την εξασφάλιση της ισονομίας στο κοινωνικό, πολιτικό και εκπαιδευτικό σύστημα για τα ανάπηρα άτομα και τα άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Ωστόσο, στα χρόνια που ακολούθησαν δεν υπήρξε η στοιχειώδης έστω πολιτική βούληση ώστε οι προσδοκίες να μεταφραστούν σε πράξη. Οι Νόμοι 3194/2003, 3699/2008 και το άρθρο 56 του Ν. 3966/2011, λόγω πολλών αμφισβητούμενων ρυθμίσεων αλλά και του τρόπου που εφαρμόστηκαν, έφεραν την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση πιο κοντά στην ιδιωτική πρωτοβουλία και την εμπορευματοποίηση. Προώθησαν την ιατροποίηση, κατηγοριοποίηση και διαχωρισμό των εκπαιδευτικών και ανέτρεψαν τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζόμενων στο χώρο της ειδικής εκπαίδευσης. Για τον Πανελλήνιο Επιστημονικό Σύλλογο Ειδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α.- η Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση αποτέλεσε και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Γενικής Εκπαίδευσης. Οι νομοθετικές ρυθμίσεις για την ΕΑΕ, όπου και όταν απαιτούνται, πρέπει να είναι μέρος της νομοθεσίας για την ενιαία δημόσια εκπαίδευση. Γι’ αυτό το Δ.Σ. του Π.Ε.Σ.Ε.Α., στο πλαίσιο ενός ουσιαστικού διαλόγου με τις επεξεργασμένες θέσεις του στηρίζει το «Σχολείο για Όλους», χωρίς αποκλεισμούς, διακρίσεις, κατηγοριοποιήσεις και πελατειακές σχέσεις προτείνει: Τη διαμόρφωση και την άμεση υλοποίηση ενός ενιαίου νόμου για την Εκπαίδευση στον οποίο η ειδική εκπαίδευση να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της γενικής εκπαίδευσης και του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος. Βασικός στόχος του Ελληνικού Κράτους: «το σχολείο της γειτονιάς να γίνει «ένα Σχολείο για Όλους» με την εισαγωγή μιας σειράς αλλαγών, μέσω των οποίων τα ίδια τα σχολεία θα αναδιαρθρώνονται, προκειμένου να μειωθούν τα εμπόδια στη μάθηση και στη συμμετοχή όλων των παιδιών σύμφωνα με τη φιλοσοφία της συμπερίληψης». Σε μια τέτοια κατεύθυνση, έχουν θέση θέματα όπως: α) η έγκαιρη παρέμβαση που πρέπει να πάρει συγκεκριμένη μορφή ώστε να γίνει πράξη το δικαίωμα όλων των παιδιών να συμμετέχουν στην εκπαίδευση όσο πιο γρήγορα και έτοιμα μπορούν, β) η προσχολική και η σχολική εκπαίδευση με Τμήματα Ένταξης στα Νηπιαγωγεία και τα Δημοτικά Σχολεία σε προσβάσιμες αίθουσες πολλαπλών χρήσεων με γωνιές εκπαιδευτικών δράσεων και στελέχωση με εκπαιδευτικούς ειδικής αγωγής, γ) οι δομικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν στα σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ώστε να εξασφαλίζουν σε όλους τους μαθητές και μαθήτριες πραγματική πρόσβαση στα εφόδια της γενικής και της ειδικής αγωγής, εκπαίδευσης και επαγγελματικής εκπαίδευσης των μαθητών/τριών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Ενεργοποίηση του άρθ. 34 παρ. 3 του ν. 1566/85 σύμφωνα με το οποίο «Μονάδες ειδικής αγωγής και ειδικής επαγγελματικής εκπαίδευσης, που ανήκουν στην αρμοδιότητα ή την εποπτεία άλλων υπουργείων και οργανισμών και λειτουργούν είτε ως δημόσια σχολεία είτε ως σχολεία νομικών προσώπων δημόσιου δικαίου είτε ως ιδιωτικά σχολεία, υπάγονται εφεξής στην αρμοδιότητα ή την εποπτεία του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων». Σήμερα η συνεκπαίδευση των μαθητών και μαθητριών με αναπηρίες και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στα γενικά σχολεία θεωρείται πλέον, ως η πιο ενδεδειγμένη μορφή εκπαίδευσης, κι αποτελεί πολιτική προτεραιότητα στις περισσότερες χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας (;). Σκοπός είναι η εξάλειψη του ρατσισμού και των διακρίσεων σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος διασφαλίζοντας έτσι, το θεμελιώδες δικαίωμα κάθε παιδιού στη μάθηση με τη φοίτησή του σε ένα ριζικά μεταρρυθμισμένο γενικό σχολείο, το οποίο θα είναι ένα «Σχολείο για Όλους» που θα κατοχυρώνει τα μορφωτικά δικαιώματα όλων των παιδιών και θα παρέχει, με κάθε δυνατό μέσο, όλα όσα χρειάζονται για την κάλυψη των εκπαιδευτικών τους αναγκών. Για το σκοπό αυτό απαιτείται η εκπαιδευτική πολιτική να προωθεί την «Παιδαγωγική της Ένταξης», στηρίζοντας ένα σχολείο σε μια κοινωνία για όλους, ένα σχολείο το οποίο πρέπει να αποτελεί εστία καταπολέμησης ρατσιστικών και διαχωριστικών στάσεων, με τη δημιουργία φιλόξενων κοινοτήτων όπου η εκπαίδευση και η σχολική ένταξη των μαθητών και μαθητριών αναπηρία ή όχι να είναι υποχρέωση και έγνοια όλων των δομών του εκπαιδευτικού συστήματος, σε ένα ενιαίο νομοθετικό πλαίσιο για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.Για το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανελλήνιου Επιστημονικού Συλλόγου Ειδικής Αγωγής Ο Πρόεδρος Ο Γενικός Γραμματέα
ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 αποτελούν ουσιαστικότατο και βασικότατο βήμα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΕΕΑ), καθώς αποτρέπουν την κατεδάφιση ενός σημαντικότατου πυλώνα στήριξης της πορείας προς την ενταξιακή εκπαίδευση, η οποία επιβάλλεται από την ίδια την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Αναπήρων του ΟΗΕ (Ν.4074/2012).
Σύμφωνα με διεθνή κείμενα, που διευκρινίζουν τις αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης και παρέχουν βασικές οδηγίες για την εφαρμογή της, η δημιουργία οπουδήποτε χάσματος μεταξύ ειδικής και γενικής εκπαίδευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στους εκπαιδευτικούς, συνιστά όχι μόνο ένα διαχωρισμό επιστημονικά παρωχημένο αλλά και καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Σε όλα αυτά τα κείμενα (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank) γίνεται σαφές ότι αποτελεί καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών τους για τη συντήρηση ξεχωριστών συστημάτων ειδικής και γενικής αγωγής, η ύπαρξη των οποίων προδίδεται από (α) την αυστηρή διάκριση μεταξύ ειδικών και γενικών εκπαιδευτικών, και μάλιστα βάσει της αρχικής τους εκπαίδευσης, (β) τη λειτουργία ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας γενικών και ειδικών παιδαγωγών, και (γ) την προώθηση της αντίληψης ότι ο ειδικός παιδαγωγός αποτελεί διαφορετική και πλήρως διακριτή επιστημονική και επαγγελματική οντότητα από τον γενικό παιδαγωγό, καθιστώντας τον τελευταίο αναρμόδιο για την εκπαίδευση όλων των μαθητών.
Στην Ελλάδα δεν υπήρχε ανέκαθεν αυτή η διάκριση. Τα βασικά παιδαγωγικά πτυχία ουδέποτε ήταν πτυχία γενικής εκπαίδευσης και τα παιδαγωγικά τμήματα δεν δημιουργήθηκαν στην βάση μίας τέτοιας διάκρισης. Οι νηπιαγωγοί ΠΕ60 και δάσκαλοι ΠΕ70 διαθέτουν βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, τίτλος που τους δίνει την δυνατότητα να διορίζονται ως δάσκαλοι και νηπιαγωγοί σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία αντίστοιχα (χωρίς καμία διάκριση των σχολείων σε ειδικά και γενικά ή των μαθητών σε μαθητές με αναπηρία/ΕΕΑ και τυπικούς βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985). Όσοι εξ αυτών επέλεξαν να εξειδικευτούν στην εκπαίδευση παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, ήδη διέθεταν όταν ξεκίνησαν την εξειδίκευσή τους, το βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, το οποίο απέκτησαν μετά από παρακολούθηση 4ετούς προγράμματος βασικών παιδαγωγικών σπουδών, των οποίων η εκπαίδευση παιδιών με αναπηρίες ή/και ΕΕΑ αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα και αντικείμενο, εμβαθύνοντας και επεκτείνοντας τις σχετικές γνώσεις και δεξιότητές τους. Και αυτός ήταν ο μόνος έγκυρος τρόπος απόκτησης επαγγελματικών δικαιωμάτων στην ΕΑΕ μέχρι την ψήφιση του νόμου 3699/2008.
Το πτυχίο των τμημάτων ειδικής αγωγής μέχρι το 2008 δεν συνδέονταν με επαγγελματικά δικαιώματα στο χώρο της εκπαίδευσης (ούτε βέβαια της ΕΑΕ), παρόλα αυτά τα δύο τμήματα της χώρας από το 2001 συνέχιζαν διαρκώς να παράγουν αποφοίτους, κατά κύριο λόγο με κατεύθυνση (όχι επάρκεια) δασκάλων. Μέχρι το 2008, η δημιουργία ενός άτυπου ελαστικού πλαισίου έδωσε τη δυνατότητα στους αποφοίτους αυτούς να προσλαμβάνονται ως αναπληρωτές σε θέσεις νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ60 και δάσκαλων ΕΑΕ ΠΕ70, παρότι δεν διέθεταν την προαπαιτούμενη για τις θέσεις αυτές παιδαγωγική επάρκεια. Με την ψήφιση του νόμου 3699/2008 ικανοποιείται το πάγιο κλαδικό αίτημα των αποφοίτων ειδικής αγωγής (βλ. αιτιολογική έκθεση του Νόμου 3699), οι οποίοι χωρίς παιδαγωγική επάρκεια συγκέντρωσαν προϋπηρεσία στην ΕΑΕ, και αναγνωρίζονται για πρώτη φορά οι ξεχωριστοί κλάδοι δασκάλων ΕΑΕ ΠΕ71και νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ61, με τους δεύτερους να αριθμούν μόλις 15 άτομα την στιγμή εκείνη. Με το νόμο 3699 οι κλάδοι ΠΕ61/71 προστίθενται (δεν αντικαθιστούν) στους προϋπάρχοντες κλάδους νηπιαγωγών και δασκάλων ΠΕ60/70 ΕΑΕ και αποκτούν επαγγελματικά δικαιώματα.
Η εξασφάλιση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους ΠΕ61/71, η οποία είναι απόλυτα σεβαστή, σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνει την απόπειρα αφαίρεσης, και μάλιστα με τρόπο αναδρομικό, των ίδιων επαγγελματικών δικαιωμάτων από τους προϋπάρχοντες κλάδους εκπαιδευτικών ΕΑΕ ΠΕ60/70. Και όμως αυτό ακριβώς επιχειρήθηκε να γίνει με το άρθρο 56 του νόμου 3966 το 2011 με την μετατροπή των οργανικών ΠΕ60/ΠΕ70 σε ΠΕ61/71, χωρίς κανένα επιχείρημα για την συγκεκριμένη ρύθμιση, πέραν της διασφάλισης της δυνατότητας διορισμού των Π61/71. Όσο για την παράκαμψη του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τα κριτήρια πλήρωσης των θέσεων αυτών, το οποίο από την εμφάνιση της ειδικής αγωγής στη χώρα μας είναι σταθερό και προτάσσει τα αυξημένα προσόντα, με την εισαγωγή δύο ρυθμίσεων, της παρ.2.α του άρθρου 28 του Νόμου 4186 το 2013 και της περίπτωσης 5 της παρ. 2 του άρθρου 11 του Νόμου 4229, είναι δυνατό να παρακαμφθεί με την έκδοση μίας υπουργικής απόφασης. Η περίπτωση των αναπληρωτών νηπιαγωγών/δασκάλων ΕΑΕ από το σχολικό έτος 2014-2015 και μετά, που νηπιαγωγοί και δάσκαλοι ΠΕ60.50/70.50 , με βασικό παιδαγωγικό πτυχίο και μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην ειδική αγωγή και τη σχολική ψυχολογία, σε αρκετές περιπτώσεις αποκτημένα πολύ πριν την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους αποφοίτους των τμημάτων ειδικής αγωγής, και πολυετή προϋπηρεσία ως αναπληρωτές ΕΑΕ, βρέθηκαν να εκτοπίζονται από αποφοίτους ΠΕ61/71 με ένα μόνο βασικό πτυχίο και μηδενική προϋπηρεσία, δίνει ένα παράδειγμα του πιθανού περιεχομένου μίας τέτοιας υπουργικής απόφασης.
Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας προωθήθηκε συστηματικά η λήθη σχετικά με την ιστορία της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα, η οποία βέβαια δεν ξεκίνησε με την ίδρυση των πανεπιστημιακών τμημάτων ειδικής αγωγής, και τον έντονο προβληματισμό που συνόδεψε την ίδρυση των τμημάτων αυτών, τα οποία δεν λειτούργησαν αμέσως μετά την ίδρυσή τους, ενώ ήταν γνωστό ότι η ίδρυσή τους αποτελούσε παλινδρόμηση σε, ήδη από τότε θεωρούμενα, παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης. Παρόλα αυτά τα τμήματα αυτά ιδρύθηκαν και λειτούργησαν ενισχύοντας την απαράδεκτη, από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παιδαγωγικής, αντίληψη ότι αποτελεί αρμοδιότητα «ειδικών επιστημόνων», η «εκπαίδευση ατόμων με εκ «γενετής» ή επίκτητες μόνιμες ή παροδικές σωματικές, αισθητηριακές και ψυχοπνευματικές αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες, που δεν τους επιτρέπουν να ακολουθήσουν τον ρυθμό και τον τρόπο της σχολικής εκπαίδευσης των άλλων παιδιών» (πρόκειται για τη διατύπωση του Π.Δ. 177/1993 με το οποίο ιδρύθηκε το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), αν και στην ίδια την Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Αναπήρων αναφέρεται ρητώς ότι άτομα με αναπηρία δεν αποκλείονται από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα βάσει της αναπηρίας τους (Ν.4074/2012, article 24, παρ. 2a. Persons with disabilities are not excluded from the general education system on the basis of disability).
Η τοποθέτηση των βασικών παιδαγωγικών σπουδών στον αντίποδα της ειδικής αγωγής, μέσα από τον χαρακτηρισμό τους ως «βασικών σπουδών γενικής αγωγής» δυστυχώς καταδεικνύει σοβαρότατη έλλειψη κατανόησης σχετικά με το τι είναι παιδαγωγική, τί συνιστά ειδική παιδαγωγική, ποιά η σχέση μεταξύ των δύο και έλλειψη ουσιαστικής κατανόησης των βασικών αρχών της φιλοσοφίας της ενταξιακής εκπαίδευσης. Ο ισχυρισμός λοιπόν ότι η ισότιμη αντιμετώπιση Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ, η οποία είναι μία εξισορροπητική μεταξύ εργαζομένων λύση για την επαναφορά της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας, αποτελεί υποβάθμιση του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή που εξισώνει τετραετείς σπουδές με ένα/δύο χρόνια σπουδών, είναι απόρροια παράληψης σειράς παραμέτρων, με κεντρική αυτή του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου, το οποίο προηγήθηκε των συμπληρωματικών σπουδών. Αυτή η παράληψη δυστυχώς καταδεικνύει άγνοια και αντιλήψεις που εξυπηρετούν σκοπιμότητες άσχετες με τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Και εδώ είναι σαφείς οι ευθύνες των ίδιων των τμημάτων ειδικής αγωγής, καθώς οι ελλείψεις αυτές έχουν εντοπιστεί και στις εξωτερικές τους αξιολογήσεις (http://www.hqaa.gr/eks/UniThessaly_SpecialEducation_2013.pdf http://www.hqaa.gr/eks/UniMacedonia_EducationalSocialPolicy_2013.pdf ).
Είναι σαφές λοιπόν σε τί έγκειται η αποσπασματική νομοθέτηση των προηγούμενων ετών και ποιά είναι τα συντεχνιακά συμφέροντα που αυτή εξυπηρετεί, τα οποία προφανώς και δεν περιορίστηκαν στην επαγγελματική κατοχύρωση των ΠΕ61/71. Όσο για την επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών ως επιχείρημα (α) για την απόλυτη κυριαρχία του βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής, (β) για τον χαρακτηρισμό του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου ως πτυχίου γενικής αγωγής, (γ) για την απαξίωση των συμπληρωματικών στο βασικό παιδαγωγικό πτυχίο σπουδών στην εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, (δ) για την διακοπή της κινητικότητας των εκπαιδευτικών σε θέσεις ειδικής και γενικής αγωγής, εν ολίγοις, για την ίδια την ακύρωση του πλαισίου εκπαίδευσης των ειδικών εκπαιδευτικών όπως αυτό περιγράφεται στην Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και σε άλλα κείμενα της UNESCO, καταδεικνύει το πόσο πίσω βρίσκεται η χώρα μας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υπογραμμίζει το βάρος των ευθυνών που φέρουν για αυτή τη κατάσταση οι αρμόδιοι για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας.
Η αναγνώριση από τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων των χειρισμών αυτών και η προώθηση μίας ρύθμιση που επιτέλους θέτει ένα φραγμό στην απόλυτη κυριαρχία της συντεχνιακής λογικής στον χώρο της ΕΑΕ αποτελούν κινήσεις αξιέπαινες.
Τέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
ΣΥΜΦΩΝΩ ΑΠΌΛΥΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ! ΠΕΣΕΑ :Γούναρη 21 – 23, 18531 Πειραιάς Αρ.
Πρωτ.: 44Τηλ.: 2651048830, 2104535
Πειραιάς, 10 – 08 – 2016Αρ. Πρωτ.: 44http://www.pesea.gr
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ του Π.Ε.Σ.Ε.Α. για τις τροπολογίεςπου αφορούν την Ειδική Αγωγή & Εκπαίδευσηστο Νομοσχέδιο για την «Ελληνόγλωσση και Διαπολιτισμική Εκπαίδευση»Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανελλήνιου Επιστημονικού ΣυλλόγουΕιδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α.- θεωρεί ότι οι τροπολογίες για την Ειδική Αγωγή καιΕκπαίδευση που κατέθεσε το Υπουργείο Παιδείας στο Νομοσχέδιο για την«ελληνόγλωσση και διαπολιτισμική εκπαίδευση» κινούνται σε θετική κατεύθυνσηκαι συνάδουν με τη φιλοσοφία της συμπερίληψης για ένα Ενιαίο Σχολείοχωρίς διαχωρισμούς και κατηγοριοποιήσεις των εκπαιδευτικών.Η κατάργηση της παραγράφου 1 του άρθρου 56 του ν. 3966/2011αποτελεί δικαίωση και αποκατάσταση της συνταγματικής νομιμότητας γιατους χιλιάδες εκπαιδευτικούς (ΠΕ 70 και ΠΕ60) που σε μια νύκτα το 2011 είδανμε μια διάταξη (άρθρο 56 του ν. 3966) να διαγράφονται τα επιστημονικά τουςπροσόντα, η παιδαγωγική τους διαδρομή, η προϋπηρεσία τους, καθώς και η μεγάλητους προσφορά στις δομές της ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης. Η συγκεκριμένηδιάταξη, που δεν έχει προηγούμενο σε κανέναν επαγγελματικό χώρο, αποτέλεσε τοcolpo grosso στο χώρο της ειδικής αγωγής & εκπαίδευσης. Καλλιέργησε σκόπιματον έντονο διαχωρισμό και την κατηγοριοποίηση των εκπαιδευτικών με δραματικέςκαι άδικες αλλαγές στις εργασιακές και υπηρεσιακές σχέσεις στο υποσύστημα τηςειδικής αγωγής και εκπαίδευσης ανοίγοντας το δρόμο για αντιδημοκρατικές και αντιεπιστημονικές ρυθμίσεις που είχαν σκοπό την εξυπηρέτηση πελατειακώνσχέσεων και την εξαργύρωση συντεχνιακών εκδουλεύσεων. Υιοθετούσε μια στρεβλήδιάκριση, στην οποία ο «ειδικός» και ο «γενικός» παιδαγωγός αποτελούν ξεχωριστέςοντότητες και κατηγοριοποιούνται σαν να προέρχονται από διαφορετικούςεπιστημονικούς κλάδους. Επίσης ενισχύοντας το ξεπερασμένο διαχωριστικόιατρικο-παιδαγωγικό μοντέλο, βρίσκονταν σε αντίθεση με την όποια προσπάθειαεναρμόνισης της φιλοσοφίας του εκπαιδευτικού συστήματος με την πολιτική τηςένταξης και των ίσων ευκαιριών (Σύμβαση των Δικαιωμάτων των Ατόμων μεΑναπηρία, που επικυρώθηκε από τη Βουλή των Ελλήνων με το Ν. 4074/2012).Η ειδική αγωγή και εκπαίδευση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ΕνιαίαςΓενικής Εκπαίδευσης και τώρα είναι η ώρα για την αναγκαία αναμόρφωση σπουδώντων Παιδαγωγικών Τμημάτων με στόχο «τη διαμόρφωση ενός νέου προφίλ τουεκπαιδευτικού της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ο οποίος θαμπορεί ν’ ανιχνεύει και να αντιμετωπίζει παιδαγωγικά όλα τα παιδιά μέσα στο πλαίσιοτης γενικής εκπαίδευσης» (Π.Ο.Ε.Δ./Δ.Ο.Ε., 2003). Σύμφωνα με τη διακήρυξη τηςΣαλαμάνκα επισημαίνεται στις κυβερνήσεις να διασφαλίσουν, στα πλαίσια μιαςδομικής αλλαγής του εκπαιδευτικού συστήματος, τα προγράμματα εκπαίδευσης τωνεκπαιδευτικών, πριν και κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας τους εξίσου και ναπροσανατολίζουν τη φροντίδα των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών σε σχολεία γιαόλους (UNESCO, 1996).Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανελλήνιου Επιστημονικού ΣυλλόγουΕιδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α.- θεωρεί ότι πρέπει να αποσυρθεί το εδάφιο εε τηςπαρ. 4 του άρθ. 21 που αναφέρεται στην τοποθέτηση σε ΣΜΕΑΕ μεαπόσπαση εκπαιδευτικών με προϋπηρεσία σε προγράμματα ενισχυτικήςδιδασκαλίας. Η Ενισχυτική Διδασκαλία αποτελεί υποστηρικτικό διδακτικό θεσμό όπως ορίζεται από το Π.Δ. 462/91 με διαφορετική φιλοσοφία και διαδικασία από την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Οι ειδικές νομοθετικές παρεμβάσεις όπου και όταν απαιτούνται, θα πρέπει να αποτελούν μέρος της γενικότερης νομοθετικής παρέμβασης, να εναρμονίζεται με τους γενικούς και ειδικούς στόχους, να συνυφαίνεται με τη γενική εκπαιδευτική διαδικασία και κατά κανόνα να υλοποιούνται στους χώρους, στα πλαίσια και τα προγράμματα της γενικής εκπαίδευσης. Για το λόγο αυτό χρειάζεται ένας νέος Ενιαίος Νόμος για την Εκπαίδευση. Με την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση αναπόσπαστο κομμάτι του Δημόσιου Εκπαιδευτικού Συστήματος, που έχει ως βασική σχολική δομή το γενικό σχολείο στη δωδεκάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση. Στην Ελλάδα η ειδική αγωγή και εκπαίδευση διασφαλίστηκε θεσμικά με το Προεδρικό Διάταγμα 603/1983 και το Ν. 1566/1985 (άρθρα 12, 13, 14, 32, 33, 34, και 35), όπου για πρώτη φορά η νομοθεσία για την εκπαίδευση των παιδιών με ειδικές ανάγκες, απετέλεσε μέρος της νομοθεσίας για τη Γενική Εκπαίδευση, θέτοντας στην πράξη τις νομοθετικές και διοικητικές προϋποθέσεις για την ένταξη των μαθητών με ειδικές ανάγκες. Πριν από 15 έτη, η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε το Ν. 2817/2000 με τον οποίο το ελληνικό κράτος υιοθέτησε πλήρως την φιλοσοφία της ένταξης ενσωματώνοντας στην ελληνική νομοθεσία όλες τις Διεθνείς Συμβάσεις και Διακηρύξεις για τα Δικαιώματα των Παιδιών και των Αναπήρων. Δημιούργησε μια προοδευτική βάση και γέννησε θετικό κλίμα προσδοκιών σε όσους προασπίζονταν με συνέπεια και ήθος τα δικαιώματα, τις ίσες ευκαιρίες και την εξασφάλιση της ισονομίας στο κοινωνικό, πολιτικό και εκπαιδευτικό σύστημα για τα ανάπηρα άτομα και τα άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Ωστόσο, στα χρόνια που ακολούθησαν δεν υπήρξε η στοιχειώδης έστω πολιτική βούληση ώστε οι προσδοκίες να μεταφραστούν σε πράξη. Οι Νόμοι 3194/2003, 3699/2008 και το άρθρο 56 του Ν. 3966/2011, λόγω πολλών αμφισβητούμενων ρυθμίσεων αλλά και του τρόπου που εφαρμόστηκαν, έφεραν την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση πιο κοντά στην ιδιωτική πρωτοβουλία και την εμπορευματοποίηση. Προώθησαν την ιατροποίηση, κατηγοριοποίηση και διαχωρισμό των εκπαιδευτικών και ανέτρεψαν τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζόμενων στο χώρο της ειδικής εκπαίδευσης. Για τον Πανελλήνιο Επιστημονικό Σύλλογο Ειδικής Αγωγής -Π.Ε.Σ.Ε.Α.- η Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση αποτέλεσε και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Γενικής Εκπαίδευσης. Οι νομοθετικές ρυθμίσεις για την ΕΑΕ, όπου και όταν απαιτούνται, πρέπει να είναι μέρος της νομοθεσίας για την ενιαία δημόσια εκπαίδευση. Γι’ αυτό το Δ.Σ. του Π.Ε.Σ.Ε.Α., στο πλαίσιο ενός ουσιαστικού διαλόγου με τις επεξεργασμένες θέσεις του στηρίζει το «Σχολείο για Όλους», χωρίς αποκλεισμούς, διακρίσεις, κατηγοριοποιήσεις και πελατειακές σχέσεις προτείνει: Τη διαμόρφωση και την άμεση υλοποίηση ενός ενιαίου νόμου για την Εκπαίδευση στον οποίο η ειδική εκπαίδευση να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της γενικής εκπαίδευσης και του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος. Βασικός στόχος του Ελληνικού Κράτους: «το σχολείο της γειτονιάς να γίνει «ένα Σχολείο για Όλους» με την εισαγωγή μιας σειράς αλλαγών, μέσω των οποίων τα ίδια τα σχολεία θα αναδιαρθρώνονται, προκειμένου να μειωθούν τα εμπόδια στη μάθηση και στη συμμετοχή όλων των παιδιών σύμφωνα με τη φιλοσοφία της συμπερίληψης». Σε μια τέτοια κατεύθυνση, έχουν θέση θέματα όπως: α) η έγκαιρη παρέμβαση που πρέπει να πάρει συγκεκριμένη μορφή ώστε να γίνει πράξη το δικαίωμα όλων των παιδιών να συμμετέχουν στην εκπαίδευση όσο πιο γρήγορα και έτοιμα μπορούν, β) η προσχολική και η σχολική εκπαίδευση με Τμήματα Ένταξης στα Νηπιαγωγεία και τα Δημοτικά Σχολεία σε προσβάσιμες αίθουσες πολλαπλών χρήσεων με γωνιές εκπαιδευτικών δράσεων και στελέχωση με εκπαιδευτικούς ειδικής αγωγής, γ) οι δομικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν στα σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ώστε να εξασφαλίζουν σε όλους τους μαθητές και μαθήτριες πραγματική πρόσβαση στα εφόδια της γενικής και της ειδικής αγωγής, εκπαίδευσης και επαγγελματικής εκπαίδευσης των μαθητών/τριών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Ενεργοποίηση του άρθ. 34 παρ. 3 του ν. 1566/85 σύμφωνα με το οποίο «Μονάδες ειδικής αγωγής και ειδικής επαγγελματικής εκπαίδευσης, που ανήκουν στην αρμοδιότητα ή την εποπτεία άλλων υπουργείων και οργανισμών και λειτουργούν είτε ως δημόσια σχολεία είτε ως σχολεία νομικών προσώπων δημόσιου δικαίου είτε ως ιδιωτικά σχολεία, υπάγονται εφεξής στην αρμοδιότητα ή την εποπτεία του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων». Σήμερα η συνεκπαίδευση των μαθητών και μαθητριών με αναπηρίες και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στα γενικά σχολεία θεωρείται πλέον, ως η πιο ενδεδειγμένη μορφή εκπαίδευσης, κι αποτελεί πολιτική προτεραιότητα στις περισσότερες χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας (;). Σκοπός είναι η εξάλειψη του ρατσισμού και των διακρίσεων σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος διασφαλίζοντας έτσι, το θεμελιώδες δικαίωμα κάθε παιδιού στη μάθηση με τη φοίτησή του σε ένα ριζικά μεταρρυθμισμένο γενικό σχολείο, το οποίο θα είναι ένα «Σχολείο για Όλους» που θα κατοχυρώνει τα μορφωτικά δικαιώματα όλων των παιδιών και θα παρέχει, με κάθε δυνατό μέσο, όλα όσα χρειάζονται για την κάλυψη των εκπαιδευτικών τους αναγκών. Για το σκοπό αυτό απαιτείται η εκπαιδευτική πολιτική να προωθεί την «Παιδαγωγική της Ένταξης», στηρίζοντας ένα σχολείο σε μια κοινωνία για όλους, ένα σχολείο το οποίο πρέπει να αποτελεί εστία καταπολέμησης ρατσιστικών και διαχωριστικών στάσεων, με τη δημιουργία φιλόξενων κοινοτήτων όπου η εκπαίδευση και η σχολική ένταξη των μαθητών και μαθητριών αναπηρία ή όχι να είναι υποχρέωση και έγνοια όλων των δομών του εκπαιδευτικού συστήματος, σε ένα ενιαίο νομοθετικό πλαίσιο για την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.Για το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανελλήνιου Επιστημονικού Συλλόγου Ειδικής Αγωγής Ο Πρόεδρος Ο Γενικός Γραμματέα
ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 αποτελούν ουσιαστικότατο και βασικότατο βήμα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΕΕΑ), καθώς αποτρέπουν την κατεδάφιση ενός σημαντικότατου πυλώνα στήριξης της πορείας προς την ενταξιακή εκπαίδευση, η οποία επιβάλλεται από την ίδια την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Αναπήρων του ΟΗΕ (Ν.4074/2012).
Σύμφωνα με διεθνή κείμενα, που διευκρινίζουν τις αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης και παρέχουν βασικές οδηγίες για την εφαρμογή της, η δημιουργία οπουδήποτε χάσματος μεταξύ ειδικής και γενικής εκπαίδευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στους εκπαιδευτικούς, συνιστά όχι μόνο ένα διαχωρισμό επιστημονικά παρωχημένο αλλά και καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Σε όλα αυτά τα κείμενα (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank) γίνεται σαφές ότι αποτελεί καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών τους για τη συντήρηση ξεχωριστών συστημάτων ειδικής και γενικής αγωγής, η ύπαρξη των οποίων προδίδεται από (α) την αυστηρή διάκριση μεταξύ ειδικών και γενικών εκπαιδευτικών, και μάλιστα βάσει της αρχικής τους εκπαίδευσης, (β) τη λειτουργία ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας γενικών και ειδικών παιδαγωγών, και (γ) την προώθηση της αντίληψης ότι ο ειδικός παιδαγωγός αποτελεί διαφορετική και πλήρως διακριτή επιστημονική και επαγγελματική οντότητα από τον γενικό παιδαγωγό, καθιστώντας τον τελευταίο αναρμόδιο για την εκπαίδευση όλων των μαθητών.
Στην Ελλάδα δεν υπήρχε ανέκαθεν αυτή η διάκριση. Τα βασικά παιδαγωγικά πτυχία ουδέποτε ήταν πτυχία γενικής εκπαίδευσης και τα παιδαγωγικά τμήματα δεν δημιουργήθηκαν στην βάση μίας τέτοιας διάκρισης. Οι νηπιαγωγοί ΠΕ60 και δάσκαλοι ΠΕ70 διαθέτουν βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, τίτλος που τους δίνει την δυνατότητα να διορίζονται ως δάσκαλοι και νηπιαγωγοί σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία αντίστοιχα (χωρίς καμία διάκριση των σχολείων σε ειδικά και γενικά ή των μαθητών σε μαθητές με αναπηρία/ΕΕΑ και τυπικούς βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985). Όσοι εξ αυτών επέλεξαν να εξειδικευτούν στην εκπαίδευση παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, ήδη διέθεταν όταν ξεκίνησαν την εξειδίκευσή τους, το βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, το οποίο απέκτησαν μετά από παρακολούθηση 4ετούς προγράμματος βασικών παιδαγωγικών σπουδών, των οποίων η εκπαίδευση παιδιών με αναπηρίες ή/και ΕΕΑ αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα και αντικείμενο, εμβαθύνοντας και επεκτείνοντας τις σχετικές γνώσεις και δεξιότητές τους. Και αυτός ήταν ο μόνος έγκυρος τρόπος απόκτησης επαγγελματικών δικαιωμάτων στην ΕΑΕ μέχρι την ψήφιση του νόμου 3699/2008.
Το πτυχίο των τμημάτων ειδικής αγωγής μέχρι το 2008 δεν συνδέονταν με επαγγελματικά δικαιώματα στο χώρο της εκπαίδευσης (ούτε βέβαια της ΕΑΕ), παρόλα αυτά τα δύο τμήματα της χώρας από το 2001 συνέχιζαν διαρκώς να παράγουν αποφοίτους, κατά κύριο λόγο με κατεύθυνση (όχι επάρκεια) δασκάλων. Μέχρι το 2008, η δημιουργία ενός άτυπου ελαστικού πλαισίου έδωσε τη δυνατότητα στους αποφοίτους αυτούς να προσλαμβάνονται ως αναπληρωτές σε θέσεις νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ60 και δάσκαλων ΕΑΕ ΠΕ70, παρότι δεν διέθεταν την προαπαιτούμενη για τις θέσεις αυτές παιδαγωγική επάρκεια. Με την ψήφιση του νόμου 3699/2008 ικανοποιείται το πάγιο κλαδικό αίτημα των αποφοίτων ειδικής αγωγής (βλ. αιτιολογική έκθεση του Νόμου 3699), οι οποίοι χωρίς παιδαγωγική επάρκεια συγκέντρωσαν προϋπηρεσία στην ΕΑΕ, και αναγνωρίζονται για πρώτη φορά οι ξεχωριστοί κλάδοι δασκάλων ΕΑΕ ΠΕ71και νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ61, με τους δεύτερους να αριθμούν μόλις 15 άτομα την στιγμή εκείνη. Με το νόμο 3699 οι κλάδοι ΠΕ61/71 προστίθενται (δεν αντικαθιστούν) στους προϋπάρχοντες κλάδους νηπιαγωγών και δασκάλων ΠΕ60/70 ΕΑΕ και αποκτούν επαγγελματικά δικαιώματα.
Η εξασφάλιση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους ΠΕ61/71, η οποία είναι απόλυτα σεβαστή, σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνει την απόπειρα αφαίρεσης, και μάλιστα με τρόπο αναδρομικό, των ίδιων επαγγελματικών δικαιωμάτων από τους προϋπάρχοντες κλάδους εκπαιδευτικών ΕΑΕ ΠΕ60/70. Και όμως αυτό ακριβώς επιχειρήθηκε να γίνει με το άρθρο 56 του νόμου 3966 το 2011 με την μετατροπή των οργανικών ΠΕ60/ΠΕ70 σε ΠΕ61/71, χωρίς κανένα επιχείρημα για την συγκεκριμένη ρύθμιση, πέραν της διασφάλισης της δυνατότητας διορισμού των Π61/71. Όσο για την παράκαμψη του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τα κριτήρια πλήρωσης των θέσεων αυτών, το οποίο από την εμφάνιση της ειδικής αγωγής στη χώρα μας είναι σταθερό και προτάσσει τα αυξημένα προσόντα, με την εισαγωγή δύο ρυθμίσεων, της παρ.2.α του άρθρου 28 του Νόμου 4186 το 2013 και της περίπτωσης 5 της παρ. 2 του άρθρου 11 του Νόμου 4229, είναι δυνατό να παρακαμφθεί με την έκδοση μίας υπουργικής απόφασης. Η περίπτωση των αναπληρωτών νηπιαγωγών/δασκάλων ΕΑΕ από το σχολικό έτος 2014-2015 και μετά, που νηπιαγωγοί και δάσκαλοι ΠΕ60.50/70.50 , με βασικό παιδαγωγικό πτυχίο και μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην ειδική αγωγή και τη σχολική ψυχολογία, σε αρκετές περιπτώσεις αποκτημένα πολύ πριν την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους αποφοίτους των τμημάτων ειδικής αγωγής, και πολυετή προϋπηρεσία ως αναπληρωτές ΕΑΕ, βρέθηκαν να εκτοπίζονται από αποφοίτους ΠΕ61/71 με ένα μόνο βασικό πτυχίο και μηδενική προϋπηρεσία, δίνει ένα παράδειγμα του πιθανού περιεχομένου μίας τέτοιας υπουργικής απόφασης.
Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας προωθήθηκε συστηματικά η λήθη σχετικά με την ιστορία της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα, η οποία βέβαια δεν ξεκίνησε με την ίδρυση των πανεπιστημιακών τμημάτων ειδικής αγωγής, και τον έντονο προβληματισμό που συνόδεψε την ίδρυση των τμημάτων αυτών, τα οποία δεν λειτούργησαν αμέσως μετά την ίδρυσή τους, ενώ ήταν γνωστό ότι η ίδρυσή τους αποτελούσε παλινδρόμηση σε, ήδη από τότε θεωρούμενα, παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης. Παρόλα αυτά τα τμήματα αυτά ιδρύθηκαν και λειτούργησαν ενισχύοντας την απαράδεκτη, από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παιδαγωγικής, αντίληψη ότι αποτελεί αρμοδιότητα «ειδικών επιστημόνων», η «εκπαίδευση ατόμων με εκ «γενετής» ή επίκτητες μόνιμες ή παροδικές σωματικές, αισθητηριακές και ψυχοπνευματικές αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες, που δεν τους επιτρέπουν να ακολουθήσουν τον ρυθμό και τον τρόπο της σχολικής εκπαίδευσης των άλλων παιδιών» (πρόκειται για τη διατύπωση του Π.Δ. 177/1993 με το οποίο ιδρύθηκε το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), αν και στην ίδια την Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Αναπήρων αναφέρεται ρητώς ότι άτομα με αναπηρία δεν αποκλείονται από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα βάσει της αναπηρίας τους (Ν.4074/2012, article 24, παρ. 2a. Persons with disabilities are not excluded from the general education system on the basis of disability).
Η τοποθέτηση των βασικών παιδαγωγικών σπουδών στον αντίποδα της ειδικής αγωγής, μέσα από τον χαρακτηρισμό τους ως «βασικών σπουδών γενικής αγωγής» δυστυχώς καταδεικνύει σοβαρότατη έλλειψη κατανόησης σχετικά με το τι είναι παιδαγωγική, τί συνιστά ειδική παιδαγωγική, ποιά η σχέση μεταξύ των δύο και έλλειψη ουσιαστικής κατανόησης των βασικών αρχών της φιλοσοφίας της ενταξιακής εκπαίδευσης. Ο ισχυρισμός λοιπόν ότι η ισότιμη αντιμετώπιση Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ, η οποία είναι μία εξισορροπητική μεταξύ εργαζομένων λύση για την επαναφορά της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας, αποτελεί υποβάθμιση του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή που εξισώνει τετραετείς σπουδές με ένα/δύο χρόνια σπουδών, είναι απόρροια παράληψης σειράς παραμέτρων, με κεντρική αυτή του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου, το οποίο προηγήθηκε των συμπληρωματικών σπουδών. Αυτή η παράληψη δυστυχώς καταδεικνύει άγνοια και αντιλήψεις που εξυπηρετούν σκοπιμότητες άσχετες με τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Και εδώ είναι σαφείς οι ευθύνες των ίδιων των τμημάτων ειδικής αγωγής, καθώς οι ελλείψεις αυτές έχουν εντοπιστεί και στις εξωτερικές τους αξιολογήσεις (http://www.hqaa.gr/eks/UniThessaly_SpecialEducation_2013.pdf http://www.hqaa.gr/eks/UniMacedonia_EducationalSocialPolicy_2013.pdf ).
Είναι σαφές λοιπόν σε τί έγκειται η αποσπασματική νομοθέτηση των προηγούμενων ετών και ποιά είναι τα συντεχνιακά συμφέροντα που αυτή εξυπηρετεί, τα οποία προφανώς και δεν περιορίστηκαν στην επαγγελματική κατοχύρωση των ΠΕ61/71. Όσο για την επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών ως επιχείρημα (α) για την απόλυτη κυριαρχία του βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής, (β) για τον χαρακτηρισμό του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου ως πτυχίου γενικής αγωγής, (γ) για την απαξίωση των συμπληρωματικών στο βασικό παιδαγωγικό πτυχίο σπουδών στην εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, (δ) για την διακοπή της κινητικότητας των εκπαιδευτικών σε θέσεις ειδικής και γενικής αγωγής, εν ολίγοις, για την ίδια την ακύρωση του πλαισίου εκπαίδευσης των ειδικών εκπαιδευτικών όπως αυτό περιγράφεται στην Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και σε άλλα κείμενα της UNESCO, καταδεικνύει το πόσο πίσω βρίσκεται η χώρα μας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υπογραμμίζει το βάρος των ευθυνών που φέρουν για αυτή τη κατάσταση οι αρμόδιοι για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας.
Η αναγνώριση από τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων των χειρισμών αυτών και η προώθηση μίας ρύθμιση που επιτέλους θέτει ένα φραγμό στην απόλυτη κυριαρχία της συντεχνιακής λογικής στον χώρο της ΕΑΕ αποτελούν κινήσεις αξιέπαινες.
Τέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Σεβαστείτε τα παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες!! Κανένας μόνιμος δε μπορεί να εργάζεται στην ειδική αγωγή χωρίς ακαδημαϊκά προσόντα! Επιτέλους σταματήστε τους πειραματισμούς και δείξτε πραγματικό ενδιαφέρον!
ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 αποτελούν ουσιαστικότατο και βασικότατο βήμα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΕΕΑ), καθώς αποτρέπουν την κατεδάφιση ενός σημαντικότατου πυλώνα στήριξης της πορείας προς την ενταξιακή εκπαίδευση, η οποία επιβάλλεται από την ίδια την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Αναπήρων του ΟΗΕ (Ν.4074/2012).
Σύμφωνα με διεθνή κείμενα, που διευκρινίζουν τις αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης και παρέχουν βασικές οδηγίες για την εφαρμογή της, η δημιουργία οπουδήποτε χάσματος μεταξύ ειδικής και γενικής εκπαίδευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στους εκπαιδευτικούς, συνιστά όχι μόνο ένα διαχωρισμό επιστημονικά παρωχημένο αλλά και καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Σε όλα αυτά τα κείμενα (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank) γίνεται σαφές ότι αποτελεί καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών τους για τη συντήρηση ξεχωριστών συστημάτων ειδικής και γενικής αγωγής, η ύπαρξη των οποίων προδίδεται από (α) την αυστηρή διάκριση μεταξύ ειδικών και γενικών εκπαιδευτικών, και μάλιστα βάσει της αρχικής τους εκπαίδευσης, (β) τη λειτουργία ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας γενικών και ειδικών παιδαγωγών, και (γ) την προώθηση της αντίληψης ότι ο ειδικός παιδαγωγός αποτελεί διαφορετική και πλήρως διακριτή επιστημονική και επαγγελματική οντότητα από τον γενικό παιδαγωγό, καθιστώντας τον τελευταίο αναρμόδιο για την εκπαίδευση όλων των μαθητών.
Στην Ελλάδα δεν υπήρχε ανέκαθεν αυτή η διάκριση. Τα βασικά παιδαγωγικά πτυχία ουδέποτε ήταν πτυχία γενικής εκπαίδευσης και τα παιδαγωγικά τμήματα δεν δημιουργήθηκαν στην βάση μίας τέτοιας διάκρισης. Οι νηπιαγωγοί ΠΕ60 και δάσκαλοι ΠΕ70 διαθέτουν βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, τίτλος που τους δίνει την δυνατότητα να διορίζονται ως δάσκαλοι και νηπιαγωγοί σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία αντίστοιχα (χωρίς καμία διάκριση των σχολείων σε ειδικά και γενικά ή των μαθητών σε μαθητές με αναπηρία/ΕΕΑ και τυπικούς βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985). Όσοι εξ αυτών επέλεξαν να εξειδικευτούν στην εκπαίδευση παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, ήδη διέθεταν όταν ξεκίνησαν την εξειδίκευσή τους, το βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, το οποίο απέκτησαν μετά από παρακολούθηση 4ετούς προγράμματος βασικών παιδαγωγικών σπουδών, των οποίων η εκπαίδευση παιδιών με αναπηρίες ή/και ΕΕΑ αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα και αντικείμενο, εμβαθύνοντας και επεκτείνοντας τις σχετικές γνώσεις και δεξιότητές τους. Και αυτός ήταν ο μόνος έγκυρος τρόπος απόκτησης επαγγελματικών δικαιωμάτων στην ΕΑΕ μέχρι την ψήφιση του νόμου 3699/2008.
Το πτυχίο των τμημάτων ειδικής αγωγής μέχρι το 2008 δεν συνδέονταν με επαγγελματικά δικαιώματα στο χώρο της εκπαίδευσης (ούτε βέβαια της ΕΑΕ), παρόλα αυτά τα δύο τμήματα της χώρας από το 2001 συνέχιζαν διαρκώς να παράγουν αποφοίτους, κατά κύριο λόγο με κατεύθυνση (όχι επάρκεια) δασκάλων. Μέχρι το 2008, η δημιουργία ενός άτυπου ελαστικού πλαισίου έδωσε τη δυνατότητα στους αποφοίτους αυτούς να προσλαμβάνονται ως αναπληρωτές σε θέσεις νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ60 και δάσκαλων ΕΑΕ ΠΕ70, παρότι δεν διέθεταν την προαπαιτούμενη για τις θέσεις αυτές παιδαγωγική επάρκεια. Με την ψήφιση του νόμου 3699/2008 ικανοποιείται το πάγιο κλαδικό αίτημα των αποφοίτων ειδικής αγωγής (βλ. αιτιολογική έκθεση του Νόμου 3699), οι οποίοι χωρίς παιδαγωγική επάρκεια συγκέντρωσαν προϋπηρεσία στην ΕΑΕ, και αναγνωρίζονται για πρώτη φορά οι ξεχωριστοί κλάδοι δασκάλων ΕΑΕ ΠΕ71και νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ61, με τους δεύτερους να αριθμούν μόλις 15 άτομα την στιγμή εκείνη. Με το νόμο 3699 οι κλάδοι ΠΕ61/71 προστίθενται (δεν αντικαθιστούν) στους προϋπάρχοντες κλάδους νηπιαγωγών και δασκάλων ΠΕ60/70 ΕΑΕ και αποκτούν επαγγελματικά δικαιώματα.
Η εξασφάλιση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους ΠΕ61/71, η οποία είναι απόλυτα σεβαστή, σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνει την απόπειρα αφαίρεσης, και μάλιστα με τρόπο αναδρομικό, των ίδιων επαγγελματικών δικαιωμάτων από τους προϋπάρχοντες κλάδους εκπαιδευτικών ΕΑΕ ΠΕ60/70. Και όμως αυτό ακριβώς επιχειρήθηκε να γίνει με το άρθρο 56 του νόμου 3966 το 2011 με την μετατροπή των οργανικών ΠΕ60/ΠΕ70 σε ΠΕ61/71, χωρίς κανένα επιχείρημα για την συγκεκριμένη ρύθμιση, πέραν της διασφάλισης της δυνατότητας διορισμού των Π61/71. Όσο για την παράκαμψη του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τα κριτήρια πλήρωσης των θέσεων αυτών, το οποίο από την εμφάνιση της ειδικής αγωγής στη χώρα μας είναι σταθερό και προτάσσει τα αυξημένα προσόντα, με την εισαγωγή δύο ρυθμίσεων, της παρ.2.α του άρθρου 28 του Νόμου 4186 το 2013 και της περίπτωσης 5 της παρ. 2 του άρθρου 11 του Νόμου 4229, είναι δυνατό να παρακαμφθεί με την έκδοση μίας υπουργικής απόφασης. Η περίπτωση των αναπληρωτών νηπιαγωγών/δασκάλων ΕΑΕ από το σχολικό έτος 2014-2015 και μετά, που νηπιαγωγοί και δάσκαλοι ΠΕ60.50/70.50 , με βασικό παιδαγωγικό πτυχίο και μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην ειδική αγωγή και τη σχολική ψυχολογία, σε αρκετές περιπτώσεις αποκτημένα πολύ πριν την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους αποφοίτους των τμημάτων ειδικής αγωγής, και πολυετή προϋπηρεσία ως αναπληρωτές ΕΑΕ, βρέθηκαν να εκτοπίζονται από αποφοίτους ΠΕ61/71 με ένα μόνο βασικό πτυχίο και μηδενική προϋπηρεσία, δίνει ένα παράδειγμα του πιθανού περιεχομένου μίας τέτοιας υπουργικής απόφασης.
Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας προωθήθηκε συστηματικά η λήθη σχετικά με την ιστορία της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα, η οποία βέβαια δεν ξεκίνησε με την ίδρυση των πανεπιστημιακών τμημάτων ειδικής αγωγής, και τον έντονο προβληματισμό που συνόδεψε την ίδρυση των τμημάτων αυτών, τα οποία δεν λειτούργησαν αμέσως μετά την ίδρυσή τους, ενώ ήταν γνωστό ότι η ίδρυσή τους αποτελούσε παλινδρόμηση σε, ήδη από τότε θεωρούμενα, παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης. Παρόλα αυτά τα τμήματα αυτά ιδρύθηκαν και λειτούργησαν ενισχύοντας την απαράδεκτη, από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παιδαγωγικής, αντίληψη ότι αποτελεί αρμοδιότητα «ειδικών επιστημόνων», η «εκπαίδευση ατόμων με εκ «γενετής» ή επίκτητες μόνιμες ή παροδικές σωματικές, αισθητηριακές και ψυχοπνευματικές αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες, που δεν τους επιτρέπουν να ακολουθήσουν τον ρυθμό και τον τρόπο της σχολικής εκπαίδευσης των άλλων παιδιών» (πρόκειται για τη διατύπωση του Π.Δ. 177/1993 με το οποίο ιδρύθηκε το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), αν και στην ίδια την Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Αναπήρων αναφέρεται ρητώς ότι άτομα με αναπηρία δεν αποκλείονται από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα βάσει της αναπηρίας τους (Ν.4074/2012, article 24, παρ. 2a. Persons with disabilities are not excluded from the general education system on the basis of disability).
Η τοποθέτηση των βασικών παιδαγωγικών σπουδών στον αντίποδα της ειδικής αγωγής, μέσα από τον χαρακτηρισμό τους ως «βασικών σπουδών γενικής αγωγής» δυστυχώς καταδεικνύει σοβαρότατη έλλειψη κατανόησης σχετικά με το τι είναι παιδαγωγική, τί συνιστά ειδική παιδαγωγική, ποιά η σχέση μεταξύ των δύο και έλλειψη ουσιαστικής κατανόησης των βασικών αρχών της φιλοσοφίας της ενταξιακής εκπαίδευσης. Ο ισχυρισμός λοιπόν ότι η ισότιμη αντιμετώπιση Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ, η οποία είναι μία εξισορροπητική μεταξύ εργαζομένων λύση για την επαναφορά της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας, αποτελεί υποβάθμιση του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή που εξισώνει τετραετείς σπουδές με ένα/δύο χρόνια σπουδών, είναι απόρροια παράληψης σειράς παραμέτρων, με κεντρική αυτή του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου, το οποίο προηγήθηκε των συμπληρωματικών σπουδών. Αυτή η παράληψη δυστυχώς καταδεικνύει άγνοια και αντιλήψεις που εξυπηρετούν σκοπιμότητες άσχετες με τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Και εδώ είναι σαφείς οι ευθύνες των ίδιων των τμημάτων ειδικής αγωγής, καθώς οι ελλείψεις αυτές έχουν εντοπιστεί και στις εξωτερικές τους αξιολογήσεις (http://www.hqaa.gr/eks/UniThessaly_SpecialEducation_2013.pdf http://www.hqaa.gr/eks/UniMacedonia_EducationalSocialPolicy_2013.pdf ).
Είναι σαφές λοιπόν σε τί έγκειται η αποσπασματική νομοθέτηση των προηγούμενων ετών και ποιά είναι τα συντεχνιακά συμφέροντα που αυτή εξυπηρετεί, τα οποία προφανώς και δεν περιορίστηκαν στην επαγγελματική κατοχύρωση των ΠΕ61/71. Όσο για την επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών ως επιχείρημα (α) για την απόλυτη κυριαρχία του βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής, (β) για τον χαρακτηρισμό του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου ως πτυχίου γενικής αγωγής, (γ) για την απαξίωση των συμπληρωματικών στο βασικό παιδαγωγικό πτυχίο σπουδών στην εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, (δ) για την διακοπή της κινητικότητας των εκπαιδευτικών σε θέσεις ειδικής και γενικής αγωγής, εν ολίγοις, για την ίδια την ακύρωση του πλαισίου εκπαίδευσης των ειδικών εκπαιδευτικών όπως αυτό περιγράφεται στην Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και σε άλλα κείμενα της UNESCO, καταδεικνύει το πόσο πίσω βρίσκεται η χώρα μας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υπογραμμίζει το βάρος των ευθυνών που φέρουν για αυτή τη κατάσταση οι αρμόδιοι για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας.
Η αναγνώριση από τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων των χειρισμών αυτών και η προώθηση μίας ρύθμιση που επιτέλους θέτει ένα φραγμό στην απόλυτη κυριαρχία της συντεχνιακής λογικής στον χώρο της ΕΑΕ αποτελούν κινήσεις αξιέπαινες.
Τέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Απαιτούμε την άμεση απόσυρση της τροπολογίας που συνθλίβει μαθητές με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και εκπαιδευτικούς ΕΑΕ ΠΕ61 και ΠΕ71, όπως προτείνει στις σαφείς και τεκμηριωμένες θέσεις του ο Σ.Α.Τ.Ε.Α.. Η αποσπασματικότητα νομοθετικών διατάξεων, χωρίς τη διεξαγωγή ενός εθνικού διαλόγου για μια ολοκληρωμένη νομοθετική πρόταση με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, δεν συμβάλλει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της εκπαίδευσης, Γενικής και Ειδικής.
ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 αποτελούν ουσιαστικότατο και βασικότατο βήμα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΕΕΑ), καθώς αποτρέπουν την κατεδάφιση ενός σημαντικότατου πυλώνα στήριξης της πορείας προς την ενταξιακή εκπαίδευση, η οποία επιβάλλεται από την ίδια την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Αναπήρων του ΟΗΕ (Ν.4074/2012).
Σύμφωνα με διεθνή κείμενα, που διευκρινίζουν τις αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης και παρέχουν βασικές οδηγίες για την εφαρμογή της, η δημιουργία οπουδήποτε χάσματος μεταξύ ειδικής και γενικής εκπαίδευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στους εκπαιδευτικούς, συνιστά όχι μόνο ένα διαχωρισμό επιστημονικά παρωχημένο αλλά και καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Σε όλα αυτά τα κείμενα (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank) γίνεται σαφές ότι αποτελεί καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών τους για τη συντήρηση ξεχωριστών συστημάτων ειδικής και γενικής αγωγής, η ύπαρξη των οποίων προδίδεται από (α) την αυστηρή διάκριση μεταξύ ειδικών και γενικών εκπαιδευτικών, και μάλιστα βάσει της αρχικής τους εκπαίδευσης, (β) τη λειτουργία ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας γενικών και ειδικών παιδαγωγών, και (γ) την προώθηση της αντίληψης ότι ο ειδικός παιδαγωγός αποτελεί διαφορετική και πλήρως διακριτή επιστημονική και επαγγελματική οντότητα από τον γενικό παιδαγωγό, καθιστώντας τον τελευταίο αναρμόδιο για την εκπαίδευση όλων των μαθητών.
Στην Ελλάδα δεν υπήρχε ανέκαθεν αυτή η διάκριση. Τα βασικά παιδαγωγικά πτυχία ουδέποτε ήταν πτυχία γενικής εκπαίδευσης και τα παιδαγωγικά τμήματα δεν δημιουργήθηκαν στην βάση μίας τέτοιας διάκρισης. Οι νηπιαγωγοί ΠΕ60 και δάσκαλοι ΠΕ70 διαθέτουν βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, τίτλος που τους δίνει την δυνατότητα να διορίζονται ως δάσκαλοι και νηπιαγωγοί σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία αντίστοιχα (χωρίς καμία διάκριση των σχολείων σε ειδικά και γενικά ή των μαθητών σε μαθητές με αναπηρία/ΕΕΑ και τυπικούς βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985). Όσοι εξ αυτών επέλεξαν να εξειδικευτούν στην εκπαίδευση παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, ήδη διέθεταν όταν ξεκίνησαν την εξειδίκευσή τους, το βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, το οποίο απέκτησαν μετά από παρακολούθηση 4ετούς προγράμματος βασικών παιδαγωγικών σπουδών, των οποίων η εκπαίδευση παιδιών με αναπηρίες ή/και ΕΕΑ αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα και αντικείμενο, εμβαθύνοντας και επεκτείνοντας τις σχετικές γνώσεις και δεξιότητές τους. Και αυτός ήταν ο μόνος έγκυρος τρόπος απόκτησης επαγγελματικών δικαιωμάτων στην ΕΑΕ μέχρι την ψήφιση του νόμου 3699/2008.
Το πτυχίο των τμημάτων ειδικής αγωγής μέχρι το 2008 δεν συνδέονταν με επαγγελματικά δικαιώματα στο χώρο της εκπαίδευσης (ούτε βέβαια της ΕΑΕ), παρόλα αυτά τα δύο τμήματα της χώρας από το 2001 συνέχιζαν διαρκώς να παράγουν αποφοίτους, κατά κύριο λόγο με κατεύθυνση (όχι επάρκεια) δασκάλων. Μέχρι το 2008, η δημιουργία ενός άτυπου ελαστικού πλαισίου έδωσε τη δυνατότητα στους αποφοίτους αυτούς να προσλαμβάνονται ως αναπληρωτές σε θέσεις νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ60 και δάσκαλων ΕΑΕ ΠΕ70, παρότι δεν διέθεταν την προαπαιτούμενη για τις θέσεις αυτές παιδαγωγική επάρκεια. Με την ψήφιση του νόμου 3699/2008 ικανοποιείται το πάγιο κλαδικό αίτημα των αποφοίτων ειδικής αγωγής (βλ. αιτιολογική έκθεση του Νόμου 3699), οι οποίοι χωρίς παιδαγωγική επάρκεια συγκέντρωσαν προϋπηρεσία στην ΕΑΕ, και αναγνωρίζονται για πρώτη φορά οι ξεχωριστοί κλάδοι δασκάλων ΕΑΕ ΠΕ71και νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ61, με τους δεύτερους να αριθμούν μόλις 15 άτομα την στιγμή εκείνη. Με το νόμο 3699 οι κλάδοι ΠΕ61/71 προστίθενται (δεν αντικαθιστούν) στους προϋπάρχοντες κλάδους νηπιαγωγών και δασκάλων ΠΕ60/70 ΕΑΕ και αποκτούν επαγγελματικά δικαιώματα.
Η εξασφάλιση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους ΠΕ61/71, η οποία είναι απόλυτα σεβαστή, σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνει την απόπειρα αφαίρεσης, και μάλιστα με τρόπο αναδρομικό, των ίδιων επαγγελματικών δικαιωμάτων από τους προϋπάρχοντες κλάδους εκπαιδευτικών ΕΑΕ ΠΕ60/70. Και όμως αυτό ακριβώς επιχειρήθηκε να γίνει με το άρθρο 56 του νόμου 3966 το 2011 με την μετατροπή των οργανικών ΠΕ60/ΠΕ70 σε ΠΕ61/71, χωρίς κανένα επιχείρημα για την συγκεκριμένη ρύθμιση, πέραν της διασφάλισης της δυνατότητας διορισμού των Π61/71. Όσο για την παράκαμψη του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τα κριτήρια πλήρωσης των θέσεων αυτών, το οποίο από την εμφάνιση της ειδικής αγωγής στη χώρα μας είναι σταθερό και προτάσσει τα αυξημένα προσόντα, με την εισαγωγή δύο ρυθμίσεων, της παρ.2.α του άρθρου 28 του Νόμου 4186 το 2013 και της περίπτωσης 5 της παρ. 2 του άρθρου 11 του Νόμου 4229, είναι δυνατό να παρακαμφθεί με την έκδοση μίας υπουργικής απόφασης. Η περίπτωση των αναπληρωτών νηπιαγωγών/δασκάλων ΕΑΕ από το σχολικό έτος 2014-2015 και μετά, που νηπιαγωγοί και δάσκαλοι ΠΕ60.50/70.50 , με βασικό παιδαγωγικό πτυχίο και μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην ειδική αγωγή και τη σχολική ψυχολογία, σε αρκετές περιπτώσεις αποκτημένα πολύ πριν την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους αποφοίτους των τμημάτων ειδικής αγωγής, και πολυετή προϋπηρεσία ως αναπληρωτές ΕΑΕ, βρέθηκαν να εκτοπίζονται από αποφοίτους ΠΕ61/71 με ένα μόνο βασικό πτυχίο και μηδενική προϋπηρεσία, δίνει ένα παράδειγμα του πιθανού περιεχομένου μίας τέτοιας υπουργικής απόφασης.
Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας προωθήθηκε συστηματικά η λήθη σχετικά με την ιστορία της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα, η οποία βέβαια δεν ξεκίνησε με την ίδρυση των πανεπιστημιακών τμημάτων ειδικής αγωγής, και τον έντονο προβληματισμό που συνόδεψε την ίδρυση των τμημάτων αυτών, τα οποία δεν λειτούργησαν αμέσως μετά την ίδρυσή τους, ενώ ήταν γνωστό ότι η ίδρυσή τους αποτελούσε παλινδρόμηση σε, ήδη από τότε θεωρούμενα, παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης. Παρόλα αυτά τα τμήματα αυτά ιδρύθηκαν και λειτούργησαν ενισχύοντας την απαράδεκτη, από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παιδαγωγικής, αντίληψη ότι αποτελεί αρμοδιότητα «ειδικών επιστημόνων», η «εκπαίδευση ατόμων με εκ «γενετής» ή επίκτητες μόνιμες ή παροδικές σωματικές, αισθητηριακές και ψυχοπνευματικές αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες, που δεν τους επιτρέπουν να ακολουθήσουν τον ρυθμό και τον τρόπο της σχολικής εκπαίδευσης των άλλων παιδιών» (πρόκειται για τη διατύπωση του Π.Δ. 177/1993 με το οποίο ιδρύθηκε το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), αν και στην ίδια την Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Αναπήρων αναφέρεται ρητώς ότι άτομα με αναπηρία δεν αποκλείονται από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα βάσει της αναπηρίας τους (Ν.4074/2012, article 24, παρ. 2a. Persons with disabilities are not excluded from the general education system on the basis of disability).
Η τοποθέτηση των βασικών παιδαγωγικών σπουδών στον αντίποδα της ειδικής αγωγής, μέσα από τον χαρακτηρισμό τους ως «βασικών σπουδών γενικής αγωγής» δυστυχώς καταδεικνύει σοβαρότατη έλλειψη κατανόησης σχετικά με το τι είναι παιδαγωγική, τί συνιστά ειδική παιδαγωγική, ποιά η σχέση μεταξύ των δύο και έλλειψη ουσιαστικής κατανόησης των βασικών αρχών της φιλοσοφίας της ενταξιακής εκπαίδευσης. Ο ισχυρισμός λοιπόν ότι η ισότιμη αντιμετώπιση Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ, η οποία είναι μία εξισορροπητική μεταξύ εργαζομένων λύση για την επαναφορά της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας, αποτελεί υποβάθμιση του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή που εξισώνει τετραετείς σπουδές με ένα/δύο χρόνια σπουδών, είναι απόρροια παράληψης σειράς παραμέτρων, με κεντρική αυτή του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου, το οποίο προηγήθηκε των συμπληρωματικών σπουδών. Αυτή η παράληψη δυστυχώς καταδεικνύει άγνοια και αντιλήψεις που εξυπηρετούν σκοπιμότητες άσχετες με τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Και εδώ είναι σαφείς οι ευθύνες των ίδιων των τμημάτων ειδικής αγωγής, καθώς οι ελλείψεις αυτές έχουν εντοπιστεί και στις εξωτερικές τους αξιολογήσεις (http://www.hqaa.gr/eks/UniThessaly_SpecialEducation_2013.pdf http://www.hqaa.gr/eks/UniMacedonia_EducationalSocialPolicy_2013.pdf ).
Είναι σαφές λοιπόν σε τί έγκειται η αποσπασματική νομοθέτηση των προηγούμενων ετών και ποιά είναι τα συντεχνιακά συμφέροντα που αυτή εξυπηρετεί, τα οποία προφανώς και δεν περιορίστηκαν στην επαγγελματική κατοχύρωση των ΠΕ61/71. Όσο για την επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών ως επιχείρημα (α) για την απόλυτη κυριαρχία του βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής, (β) για τον χαρακτηρισμό του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου ως πτυχίου γενικής αγωγής, (γ) για την απαξίωση των συμπληρωματικών στο βασικό παιδαγωγικό πτυχίο σπουδών στην εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, (δ) για την διακοπή της κινητικότητας των εκπαιδευτικών σε θέσεις ειδικής και γενικής αγωγής, εν ολίγοις, για την ίδια την ακύρωση του πλαισίου εκπαίδευσης των ειδικών εκπαιδευτικών όπως αυτό περιγράφεται στην Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και σε άλλα κείμενα της UNESCO, καταδεικνύει το πόσο πίσω βρίσκεται η χώρα μας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υπογραμμίζει το βάρος των ευθυνών που φέρουν για αυτή τη κατάσταση οι αρμόδιοι για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας.
Η αναγνώριση από τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων των χειρισμών αυτών και η προώθηση μίας ρύθμιση που επιτέλους θέτει ένα φραγμό στην απόλυτη κυριαρχία της συντεχνιακής λογικής στον χώρο της ΕΑΕ αποτελούν κινήσεις αξιέπαινες.
Τέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 αποτελούν ουσιαστικότατο και βασικότατο βήμα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΕΕΑ), καθώς αποτρέπουν την κατεδάφιση ενός σημαντικότατου πυλώνα στήριξης της πορείας προς την ενταξιακή εκπαίδευση, η οποία επιβάλλεται από την ίδια την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Αναπήρων του ΟΗΕ (Ν.4074/2012).
Σύμφωνα με διεθνή κείμενα, που διευκρινίζουν τις αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης και παρέχουν βασικές οδηγίες για την εφαρμογή της, η δημιουργία οπουδήποτε χάσματος μεταξύ ειδικής και γενικής εκπαίδευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στους εκπαιδευτικούς, συνιστά όχι μόνο ένα διαχωρισμό επιστημονικά παρωχημένο αλλά και καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Σε όλα αυτά τα κείμενα (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank) γίνεται σαφές ότι αποτελεί καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών τους για τη συντήρηση ξεχωριστών συστημάτων ειδικής και γενικής αγωγής, η ύπαρξη των οποίων προδίδεται από (α) την αυστηρή διάκριση μεταξύ ειδικών και γενικών εκπαιδευτικών, και μάλιστα βάσει της αρχικής τους εκπαίδευσης, (β) τη λειτουργία ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας γενικών και ειδικών παιδαγωγών, και (γ) την προώθηση της αντίληψης ότι ο ειδικός παιδαγωγός αποτελεί διαφορετική και πλήρως διακριτή επιστημονική και επαγγελματική οντότητα από τον γενικό παιδαγωγό, καθιστώντας τον τελευταίο αναρμόδιο για την εκπαίδευση όλων των μαθητών.
Στην Ελλάδα δεν υπήρχε ανέκαθεν αυτή η διάκριση. Τα βασικά παιδαγωγικά πτυχία ουδέποτε ήταν πτυχία γενικής εκπαίδευσης και τα παιδαγωγικά τμήματα δεν δημιουργήθηκαν στην βάση μίας τέτοιας διάκρισης. Οι νηπιαγωγοί ΠΕ60 και δάσκαλοι ΠΕ70 διαθέτουν βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, τίτλος που τους δίνει την δυνατότητα να διορίζονται ως δάσκαλοι και νηπιαγωγοί σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία αντίστοιχα (χωρίς καμία διάκριση των σχολείων σε ειδικά και γενικά ή των μαθητών σε μαθητές με αναπηρία/ΕΕΑ και τυπικούς βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985). Όσοι εξ αυτών επέλεξαν να εξειδικευτούν στην εκπαίδευση παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, ήδη διέθεταν όταν ξεκίνησαν την εξειδίκευσή τους, το βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, το οποίο απέκτησαν μετά από παρακολούθηση 4ετούς προγράμματος βασικών παιδαγωγικών σπουδών, των οποίων η εκπαίδευση παιδιών με αναπηρίες ή/και ΕΕΑ αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα και αντικείμενο, εμβαθύνοντας και επεκτείνοντας τις σχετικές γνώσεις και δεξιότητές τους. Και αυτός ήταν ο μόνος έγκυρος τρόπος απόκτησης επαγγελματικών δικαιωμάτων στην ΕΑΕ μέχρι την ψήφιση του νόμου 3699/2008.
Το πτυχίο των τμημάτων ειδικής αγωγής μέχρι το 2008 δεν συνδέονταν με επαγγελματικά δικαιώματα στο χώρο της εκπαίδευσης (ούτε βέβαια της ΕΑΕ), παρόλα αυτά τα δύο τμήματα της χώρας από το 2001 συνέχιζαν διαρκώς να παράγουν αποφοίτους, κατά κύριο λόγο με κατεύθυνση (όχι επάρκεια) δασκάλων. Μέχρι το 2008, η δημιουργία ενός άτυπου ελαστικού πλαισίου έδωσε τη δυνατότητα στους αποφοίτους αυτούς να προσλαμβάνονται ως αναπληρωτές σε θέσεις νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ60 και δάσκαλων ΕΑΕ ΠΕ70, παρότι δεν διέθεταν την προαπαιτούμενη για τις θέσεις αυτές παιδαγωγική επάρκεια. Με την ψήφιση του νόμου 3699/2008 ικανοποιείται το πάγιο κλαδικό αίτημα των αποφοίτων ειδικής αγωγής (βλ. αιτιολογική έκθεση του Νόμου 3699), οι οποίοι χωρίς παιδαγωγική επάρκεια συγκέντρωσαν προϋπηρεσία στην ΕΑΕ, και αναγνωρίζονται για πρώτη φορά οι ξεχωριστοί κλάδοι δασκάλων ΕΑΕ ΠΕ71και νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ61, με τους δεύτερους να αριθμούν μόλις 15 άτομα την στιγμή εκείνη. Με το νόμο 3699 οι κλάδοι ΠΕ61/71 προστίθενται (δεν αντικαθιστούν) στους προϋπάρχοντες κλάδους νηπιαγωγών και δασκάλων ΠΕ60/70 ΕΑΕ και αποκτούν επαγγελματικά δικαιώματα.
Η εξασφάλιση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους ΠΕ61/71, η οποία είναι απόλυτα σεβαστή, σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνει την απόπειρα αφαίρεσης, και μάλιστα με τρόπο αναδρομικό, των ίδιων επαγγελματικών δικαιωμάτων από τους προϋπάρχοντες κλάδους εκπαιδευτικών ΕΑΕ ΠΕ60/70. Και όμως αυτό ακριβώς επιχειρήθηκε να γίνει με το άρθρο 56 του νόμου 3966 το 2011 με την μετατροπή των οργανικών ΠΕ60/ΠΕ70 σε ΠΕ61/71, χωρίς κανένα επιχείρημα για την συγκεκριμένη ρύθμιση, πέραν της διασφάλισης της δυνατότητας διορισμού των Π61/71. Όσο για την παράκαμψη του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τα κριτήρια πλήρωσης των θέσεων αυτών, το οποίο από την εμφάνιση της ειδικής αγωγής στη χώρα μας είναι σταθερό και προτάσσει τα αυξημένα προσόντα, με την εισαγωγή δύο ρυθμίσεων, της παρ.2.α του άρθρου 28 του Νόμου 4186 το 2013 και της περίπτωσης 5 της παρ. 2 του άρθρου 11 του Νόμου 4229, είναι δυνατό να παρακαμφθεί με την έκδοση μίας υπουργικής απόφασης. Η περίπτωση των αναπληρωτών νηπιαγωγών/δασκάλων ΕΑΕ από το σχολικό έτος 2014-2015 και μετά, που νηπιαγωγοί και δάσκαλοι ΠΕ60.50/70.50 , με βασικό παιδαγωγικό πτυχίο και μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην ειδική αγωγή και τη σχολική ψυχολογία, σε αρκετές περιπτώσεις αποκτημένα πολύ πριν την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους αποφοίτους των τμημάτων ειδικής αγωγής, και πολυετή προϋπηρεσία ως αναπληρωτές ΕΑΕ, βρέθηκαν να εκτοπίζονται από αποφοίτους ΠΕ61/71 με ένα μόνο βασικό πτυχίο και μηδενική προϋπηρεσία, δίνει ένα παράδειγμα του πιθανού περιεχομένου μίας τέτοιας υπουργικής απόφασης.
Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας προωθήθηκε συστηματικά η λήθη σχετικά με την ιστορία της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα, η οποία βέβαια δεν ξεκίνησε με την ίδρυση των πανεπιστημιακών τμημάτων ειδικής αγωγής, και τον έντονο προβληματισμό που συνόδεψε την ίδρυση των τμημάτων αυτών, τα οποία δεν λειτούργησαν αμέσως μετά την ίδρυσή τους, ενώ ήταν γνωστό ότι η ίδρυσή τους αποτελούσε παλινδρόμηση σε, ήδη από τότε θεωρούμενα, παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης. Παρόλα αυτά τα τμήματα αυτά ιδρύθηκαν και λειτούργησαν ενισχύοντας την απαράδεκτη, από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παιδαγωγικής, αντίληψη ότι αποτελεί αρμοδιότητα «ειδικών επιστημόνων», η «εκπαίδευση ατόμων με εκ «γενετής» ή επίκτητες μόνιμες ή παροδικές σωματικές, αισθητηριακές και ψυχοπνευματικές αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες, που δεν τους επιτρέπουν να ακολουθήσουν τον ρυθμό και τον τρόπο της σχολικής εκπαίδευσης των άλλων παιδιών» (πρόκειται για τη διατύπωση του Π.Δ. 177/1993 με το οποίο ιδρύθηκε το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), αν και στην ίδια την Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Αναπήρων αναφέρεται ρητώς ότι άτομα με αναπηρία δεν αποκλείονται από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα βάσει της αναπηρίας τους (Ν.4074/2012, article 24, παρ. 2a. Persons with disabilities are not excluded from the general education system on the basis of disability).
Η τοποθέτηση των βασικών παιδαγωγικών σπουδών στον αντίποδα της ειδικής αγωγής, μέσα από τον χαρακτηρισμό τους ως «βασικών σπουδών γενικής αγωγής» δυστυχώς καταδεικνύει σοβαρότατη έλλειψη κατανόησης σχετικά με το τι είναι παιδαγωγική, τί συνιστά ειδική παιδαγωγική, ποιά η σχέση μεταξύ των δύο και έλλειψη ουσιαστικής κατανόησης των βασικών αρχών της φιλοσοφίας της ενταξιακής εκπαίδευσης. Ο ισχυρισμός λοιπόν ότι η ισότιμη αντιμετώπιση Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ, η οποία είναι μία εξισορροπητική μεταξύ εργαζομένων λύση για την επαναφορά της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας, αποτελεί υποβάθμιση του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή που εξισώνει τετραετείς σπουδές με ένα/δύο χρόνια σπουδών, είναι απόρροια παράληψης σειράς παραμέτρων, με κεντρική αυτή του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου, το οποίο προηγήθηκε των συμπληρωματικών σπουδών. Αυτή η παράληψη δυστυχώς καταδεικνύει άγνοια και αντιλήψεις που εξυπηρετούν σκοπιμότητες άσχετες με τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Και εδώ είναι σαφείς οι ευθύνες των ίδιων των τμημάτων ειδικής αγωγής, καθώς οι ελλείψεις αυτές έχουν εντοπιστεί και στις εξωτερικές τους αξιολογήσεις (http://www.hqaa.gr/eks/UniThessaly_SpecialEducation_2013.pdf http://www.hqaa.gr/eks/UniMacedonia_EducationalSocialPolicy_2013.pdf ).
Είναι σαφές λοιπόν σε τί έγκειται η αποσπασματική νομοθέτηση των προηγούμενων ετών και ποιά είναι τα συντεχνιακά συμφέροντα που αυτή εξυπηρετεί, τα οποία προφανώς και δεν περιορίστηκαν στην επαγγελματική κατοχύρωση των ΠΕ61/71. Όσο για την επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών ως επιχείρημα (α) για την απόλυτη κυριαρχία του βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής, (β) για τον χαρακτηρισμό του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου ως πτυχίου γενικής αγωγής, (γ) για την απαξίωση των συμπληρωματικών στο βασικό παιδαγωγικό πτυχίο σπουδών στην εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, (δ) για την διακοπή της κινητικότητας των εκπαιδευτικών σε θέσεις ειδικής και γενικής αγωγής, εν ολίγοις, για την ίδια την ακύρωση του πλαισίου εκπαίδευσης των ειδικών εκπαιδευτικών όπως αυτό περιγράφεται στην Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και σε άλλα κείμενα της UNESCO, καταδεικνύει το πόσο πίσω βρίσκεται η χώρα μας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υπογραμμίζει το βάρος των ευθυνών που φέρουν για αυτή τη κατάσταση οι αρμόδιοι για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας.
Η αναγνώριση από τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων των χειρισμών αυτών και η προώθηση μίας ρύθμιση που επιτέλους θέτει ένα φραγμό στην απόλυτη κυριαρχία της συντεχνιακής λογικής στον χώρο της ΕΑΕ αποτελούν κινήσεις αξιέπαινες.
Τέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 αποτελούν ουσιαστικότατο και βασικότατο βήμα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΕΕΑ), καθώς αποτρέπουν την κατεδάφιση ενός σημαντικότατου πυλώνα στήριξης της πορείας προς την ενταξιακή εκπαίδευση, η οποία επιβάλλεται από την ίδια την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Αναπήρων του ΟΗΕ (Ν.4074/2012).
Σύμφωνα με διεθνή κείμενα, που διευκρινίζουν τις αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης και παρέχουν βασικές οδηγίες για την εφαρμογή της, η δημιουργία οπουδήποτε χάσματος μεταξύ ειδικής και γενικής εκπαίδευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στους εκπαιδευτικούς, συνιστά όχι μόνο ένα διαχωρισμό επιστημονικά παρωχημένο αλλά και καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Σε όλα αυτά τα κείμενα (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank) γίνεται σαφές ότι αποτελεί καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών τους για τη συντήρηση ξεχωριστών συστημάτων ειδικής και γενικής αγωγής, η ύπαρξη των οποίων προδίδεται από (α) την αυστηρή διάκριση μεταξύ ειδικών και γενικών εκπαιδευτικών, και μάλιστα βάσει της αρχικής τους εκπαίδευσης, (β) τη λειτουργία ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας γενικών και ειδικών παιδαγωγών, και (γ) την προώθηση της αντίληψης ότι ο ειδικός παιδαγωγός αποτελεί διαφορετική και πλήρως διακριτή επιστημονική και επαγγελματική οντότητα από τον γενικό παιδαγωγό, καθιστώντας τον τελευταίο αναρμόδιο για την εκπαίδευση όλων των μαθητών.
Στην Ελλάδα δεν υπήρχε ανέκαθεν αυτή η διάκριση. Τα βασικά παιδαγωγικά πτυχία ουδέποτε ήταν πτυχία γενικής εκπαίδευσης και τα παιδαγωγικά τμήματα δεν δημιουργήθηκαν στην βάση μίας τέτοιας διάκρισης. Οι νηπιαγωγοί ΠΕ60 και δάσκαλοι ΠΕ70 διαθέτουν βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, τίτλος που τους δίνει την δυνατότητα να διορίζονται ως δάσκαλοι και νηπιαγωγοί σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία αντίστοιχα (χωρίς καμία διάκριση των σχολείων σε ειδικά και γενικά ή των μαθητών σε μαθητές με αναπηρία/ΕΕΑ και τυπικούς βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985). Όσοι εξ αυτών επέλεξαν να εξειδικευτούν στην εκπαίδευση παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, ήδη διέθεταν όταν ξεκίνησαν την εξειδίκευσή τους, το βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, το οποίο απέκτησαν μετά από παρακολούθηση 4ετούς προγράμματος βασικών παιδαγωγικών σπουδών, των οποίων η εκπαίδευση παιδιών με αναπηρίες ή/και ΕΕΑ αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα και αντικείμενο, εμβαθύνοντας και επεκτείνοντας τις σχετικές γνώσεις και δεξιότητές τους. Και αυτός ήταν ο μόνος έγκυρος τρόπος απόκτησης επαγγελματικών δικαιωμάτων στην ΕΑΕ μέχρι την ψήφιση του νόμου 3699/2008.
Το πτυχίο των τμημάτων ειδικής αγωγής μέχρι το 2008 δεν συνδέονταν με επαγγελματικά δικαιώματα στο χώρο της εκπαίδευσης (ούτε βέβαια της ΕΑΕ), παρόλα αυτά τα δύο τμήματα της χώρας από το 2001 συνέχιζαν διαρκώς να παράγουν αποφοίτους, κατά κύριο λόγο με κατεύθυνση (όχι επάρκεια) δασκάλων. Μέχρι το 2008, η δημιουργία ενός άτυπου ελαστικού πλαισίου έδωσε τη δυνατότητα στους αποφοίτους αυτούς να προσλαμβάνονται ως αναπληρωτές σε θέσεις νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ60 και δάσκαλων ΕΑΕ ΠΕ70, παρότι δεν διέθεταν την προαπαιτούμενη για τις θέσεις αυτές παιδαγωγική επάρκεια. Με την ψήφιση του νόμου 3699/2008 ικανοποιείται το πάγιο κλαδικό αίτημα των αποφοίτων ειδικής αγωγής (βλ. αιτιολογική έκθεση του Νόμου 3699), οι οποίοι χωρίς παιδαγωγική επάρκεια συγκέντρωσαν προϋπηρεσία στην ΕΑΕ, και αναγνωρίζονται για πρώτη φορά οι ξεχωριστοί κλάδοι δασκάλων ΕΑΕ ΠΕ71και νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ61, με τους δεύτερους να αριθμούν μόλις 15 άτομα την στιγμή εκείνη. Με το νόμο 3699 οι κλάδοι ΠΕ61/71 προστίθενται (δεν αντικαθιστούν) στους προϋπάρχοντες κλάδους νηπιαγωγών και δασκάλων ΠΕ60/70 ΕΑΕ και αποκτούν επαγγελματικά δικαιώματα.
Η εξασφάλιση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους ΠΕ61/71, η οποία είναι απόλυτα σεβαστή, σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνει την απόπειρα αφαίρεσης, και μάλιστα με τρόπο αναδρομικό, των ίδιων επαγγελματικών δικαιωμάτων από τους προϋπάρχοντες κλάδους εκπαιδευτικών ΕΑΕ ΠΕ60/70. Και όμως αυτό ακριβώς επιχειρήθηκε να γίνει με το άρθρο 56 του νόμου 3966 το 2011 με την μετατροπή των οργανικών ΠΕ60/ΠΕ70 σε ΠΕ61/71, χωρίς κανένα επιχείρημα για την συγκεκριμένη ρύθμιση, πέραν της διασφάλισης της δυνατότητας διορισμού των Π61/71. Όσο για την παράκαμψη του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τα κριτήρια πλήρωσης των θέσεων αυτών, το οποίο από την εμφάνιση της ειδικής αγωγής στη χώρα μας είναι σταθερό και προτάσσει τα αυξημένα προσόντα, με την εισαγωγή δύο ρυθμίσεων, της παρ.2.α του άρθρου 28 του Νόμου 4186 το 2013 και της περίπτωσης 5 της παρ. 2 του άρθρου 11 του Νόμου 4229, είναι δυνατό να παρακαμφθεί με την έκδοση μίας υπουργικής απόφασης. Η περίπτωση των αναπληρωτών νηπιαγωγών/δασκάλων ΕΑΕ από το σχολικό έτος 2014-2015 και μετά, που νηπιαγωγοί και δάσκαλοι ΠΕ60.50/70.50 , με βασικό παιδαγωγικό πτυχίο και μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην ειδική αγωγή και τη σχολική ψυχολογία, σε αρκετές περιπτώσεις αποκτημένα πολύ πριν την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους αποφοίτους των τμημάτων ειδικής αγωγής, και πολυετή προϋπηρεσία ως αναπληρωτές ΕΑΕ, βρέθηκαν να εκτοπίζονται από αποφοίτους ΠΕ61/71 με ένα μόνο βασικό πτυχίο και μηδενική προϋπηρεσία, δίνει ένα παράδειγμα του πιθανού περιεχομένου μίας τέτοιας υπουργικής απόφασης.
Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας προωθήθηκε συστηματικά η λήθη σχετικά με την ιστορία της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα, η οποία βέβαια δεν ξεκίνησε με την ίδρυση των πανεπιστημιακών τμημάτων ειδικής αγωγής, και τον έντονο προβληματισμό που συνόδεψε την ίδρυση των τμημάτων αυτών, τα οποία δεν λειτούργησαν αμέσως μετά την ίδρυσή τους, ενώ ήταν γνωστό ότι η ίδρυσή τους αποτελούσε παλινδρόμηση σε, ήδη από τότε θεωρούμενα, παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης. Παρόλα αυτά τα τμήματα αυτά ιδρύθηκαν και λειτούργησαν ενισχύοντας την απαράδεκτη, από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παιδαγωγικής, αντίληψη ότι αποτελεί αρμοδιότητα «ειδικών επιστημόνων», η «εκπαίδευση ατόμων με εκ «γενετής» ή επίκτητες μόνιμες ή παροδικές σωματικές, αισθητηριακές και ψυχοπνευματικές αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες, που δεν τους επιτρέπουν να ακολουθήσουν τον ρυθμό και τον τρόπο της σχολικής εκπαίδευσης των άλλων παιδιών» (πρόκειται για τη διατύπωση του Π.Δ. 177/1993 με το οποίο ιδρύθηκε το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), αν και στην ίδια την Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Αναπήρων αναφέρεται ρητώς ότι άτομα με αναπηρία δεν αποκλείονται από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα βάσει της αναπηρίας τους (Ν.4074/2012, article 24, παρ. 2a. Persons with disabilities are not excluded from the general education system on the basis of disability).
Η τοποθέτηση των βασικών παιδαγωγικών σπουδών στον αντίποδα της ειδικής αγωγής, μέσα από τον χαρακτηρισμό τους ως «βασικών σπουδών γενικής αγωγής» δυστυχώς καταδεικνύει σοβαρότατη έλλειψη κατανόησης σχετικά με το τι είναι παιδαγωγική, τί συνιστά ειδική παιδαγωγική, ποιά η σχέση μεταξύ των δύο και έλλειψη ουσιαστικής κατανόησης των βασικών αρχών της φιλοσοφίας της ενταξιακής εκπαίδευσης. Ο ισχυρισμός λοιπόν ότι η ισότιμη αντιμετώπιση Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ, η οποία είναι μία εξισορροπητική μεταξύ εργαζομένων λύση για την επαναφορά της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας, αποτελεί υποβάθμιση του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή που εξισώνει τετραετείς σπουδές με ένα/δύο χρόνια σπουδών, είναι απόρροια παράληψης σειράς παραμέτρων, με κεντρική αυτή του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου, το οποίο προηγήθηκε των συμπληρωματικών σπουδών. Αυτή η παράληψη δυστυχώς καταδεικνύει άγνοια και αντιλήψεις που εξυπηρετούν σκοπιμότητες άσχετες με τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Και εδώ είναι σαφείς οι ευθύνες των ίδιων των τμημάτων ειδικής αγωγής, καθώς οι ελλείψεις αυτές έχουν εντοπιστεί και στις εξωτερικές τους αξιολογήσεις (http://www.hqaa.gr/eks/UniThessaly_SpecialEducation_2013.pdf http://www.hqaa.gr/eks/UniMacedonia_EducationalSocialPolicy_2013.pdf ).
Είναι σαφές λοιπόν σε τί έγκειται η αποσπασματική νομοθέτηση των προηγούμενων ετών και ποιά είναι τα συντεχνιακά συμφέροντα που αυτή εξυπηρετεί, τα οποία προφανώς και δεν περιορίστηκαν στην επαγγελματική κατοχύρωση των ΠΕ61/71. Όσο για την επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών ως επιχείρημα (α) για την απόλυτη κυριαρχία του βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής, (β) για τον χαρακτηρισμό του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου ως πτυχίου γενικής αγωγής, (γ) για την απαξίωση των συμπληρωματικών στο βασικό παιδαγωγικό πτυχίο σπουδών στην εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, (δ) για την διακοπή της κινητικότητας των εκπαιδευτικών σε θέσεις ειδικής και γενικής αγωγής, εν ολίγοις, για την ίδια την ακύρωση του πλαισίου εκπαίδευσης των ειδικών εκπαιδευτικών όπως αυτό περιγράφεται στην Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και σε άλλα κείμενα της UNESCO, καταδεικνύει το πόσο πίσω βρίσκεται η χώρα μας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υπογραμμίζει το βάρος των ευθυνών που φέρουν για αυτή τη κατάσταση οι αρμόδιοι για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας.
Η αναγνώριση από τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων των χειρισμών αυτών και η προώθηση μίας ρύθμιση που επιτέλους θέτει ένα φραγμό στην απόλυτη κυριαρχία της συντεχνιακής λογικής στον χώρο της ΕΑΕ αποτελούν κινήσεις αξιέπαινες.
Τέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 αποτελούν ουσιαστικότατο και βασικότατο βήμα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΕΕΑ), καθώς αποτρέπουν την κατεδάφιση ενός σημαντικότατου πυλώνα στήριξης της πορείας προς την ενταξιακή εκπαίδευση, η οποία επιβάλλεται από την ίδια την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Αναπήρων του ΟΗΕ (Ν.4074/2012).
Σύμφωνα με διεθνή κείμενα, που διευκρινίζουν τις αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης και παρέχουν βασικές οδηγίες για την εφαρμογή της, η δημιουργία οπουδήποτε χάσματος μεταξύ ειδικής και γενικής εκπαίδευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στους εκπαιδευτικούς, συνιστά όχι μόνο ένα διαχωρισμό επιστημονικά παρωχημένο αλλά και καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Σε όλα αυτά τα κείμενα (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank) γίνεται σαφές ότι αποτελεί καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών τους για τη συντήρηση ξεχωριστών συστημάτων ειδικής και γενικής αγωγής, η ύπαρξη των οποίων προδίδεται από (α) την αυστηρή διάκριση μεταξύ ειδικών και γενικών εκπαιδευτικών, και μάλιστα βάσει της αρχικής τους εκπαίδευσης, (β) τη λειτουργία ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας γενικών και ειδικών παιδαγωγών, και (γ) την προώθηση της αντίληψης ότι ο ειδικός παιδαγωγός αποτελεί διαφορετική και πλήρως διακριτή επιστημονική και επαγγελματική οντότητα από τον γενικό παιδαγωγό, καθιστώντας τον τελευταίο αναρμόδιο για την εκπαίδευση όλων των μαθητών.
Στην Ελλάδα δεν υπήρχε ανέκαθεν αυτή η διάκριση. Τα βασικά παιδαγωγικά πτυχία ουδέποτε ήταν πτυχία γενικής εκπαίδευσης και τα παιδαγωγικά τμήματα δεν δημιουργήθηκαν στην βάση μίας τέτοιας διάκρισης. Οι νηπιαγωγοί ΠΕ60 και δάσκαλοι ΠΕ70 διαθέτουν βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, τίτλος που τους δίνει την δυνατότητα να διορίζονται ως δάσκαλοι και νηπιαγωγοί σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία αντίστοιχα (χωρίς καμία διάκριση των σχολείων σε ειδικά και γενικά ή των μαθητών σε μαθητές με αναπηρία/ΕΕΑ και τυπικούς βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985). Όσοι εξ αυτών επέλεξαν να εξειδικευτούν στην εκπαίδευση παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, ήδη διέθεταν όταν ξεκίνησαν την εξειδίκευσή τους, το βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, το οποίο απέκτησαν μετά από παρακολούθηση 4ετούς προγράμματος βασικών παιδαγωγικών σπουδών, των οποίων η εκπαίδευση παιδιών με αναπηρίες ή/και ΕΕΑ αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα και αντικείμενο, εμβαθύνοντας και επεκτείνοντας τις σχετικές γνώσεις και δεξιότητές τους. Και αυτός ήταν ο μόνος έγκυρος τρόπος απόκτησης επαγγελματικών δικαιωμάτων στην ΕΑΕ μέχρι την ψήφιση του νόμου 3699/2008.
Το πτυχίο των τμημάτων ειδικής αγωγής μέχρι το 2008 δεν συνδέονταν με επαγγελματικά δικαιώματα στο χώρο της εκπαίδευσης (ούτε βέβαια της ΕΑΕ), παρόλα αυτά τα δύο τμήματα της χώρας από το 2001 συνέχιζαν διαρκώς να παράγουν αποφοίτους, κατά κύριο λόγο με κατεύθυνση (όχι επάρκεια) δασκάλων. Μέχρι το 2008, η δημιουργία ενός άτυπου ελαστικού πλαισίου έδωσε τη δυνατότητα στους αποφοίτους αυτούς να προσλαμβάνονται ως αναπληρωτές σε θέσεις νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ60 και δάσκαλων ΕΑΕ ΠΕ70, παρότι δεν διέθεταν την προαπαιτούμενη για τις θέσεις αυτές παιδαγωγική επάρκεια. Με την ψήφιση του νόμου 3699/2008 ικανοποιείται το πάγιο κλαδικό αίτημα των αποφοίτων ειδικής αγωγής (βλ. αιτιολογική έκθεση του Νόμου 3699), οι οποίοι χωρίς παιδαγωγική επάρκεια συγκέντρωσαν προϋπηρεσία στην ΕΑΕ, και αναγνωρίζονται για πρώτη φορά οι ξεχωριστοί κλάδοι δασκάλων ΕΑΕ ΠΕ71και νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ61, με τους δεύτερους να αριθμούν μόλις 15 άτομα την στιγμή εκείνη. Με το νόμο 3699 οι κλάδοι ΠΕ61/71 προστίθενται (δεν αντικαθιστούν) στους προϋπάρχοντες κλάδους νηπιαγωγών και δασκάλων ΠΕ60/70 ΕΑΕ και αποκτούν επαγγελματικά δικαιώματα.
Η εξασφάλιση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους ΠΕ61/71, η οποία είναι απόλυτα σεβαστή, σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνει την απόπειρα αφαίρεσης, και μάλιστα με τρόπο αναδρομικό, των ίδιων επαγγελματικών δικαιωμάτων από τους προϋπάρχοντες κλάδους εκπαιδευτικών ΕΑΕ ΠΕ60/70. Και όμως αυτό ακριβώς επιχειρήθηκε να γίνει με το άρθρο 56 του νόμου 3966 το 2011 με την μετατροπή των οργανικών ΠΕ60/ΠΕ70 σε ΠΕ61/71, χωρίς κανένα επιχείρημα για την συγκεκριμένη ρύθμιση, πέραν της διασφάλισης της δυνατότητας διορισμού των Π61/71. Όσο για την παράκαμψη του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τα κριτήρια πλήρωσης των θέσεων αυτών, το οποίο από την εμφάνιση της ειδικής αγωγής στη χώρα μας είναι σταθερό και προτάσσει τα αυξημένα προσόντα, με την εισαγωγή δύο ρυθμίσεων, της παρ.2.α του άρθρου 28 του Νόμου 4186 το 2013 και της περίπτωσης 5 της παρ. 2 του άρθρου 11 του Νόμου 4229, είναι δυνατό να παρακαμφθεί με την έκδοση μίας υπουργικής απόφασης. Η περίπτωση των αναπληρωτών νηπιαγωγών/δασκάλων ΕΑΕ από το σχολικό έτος 2014-2015 και μετά, που νηπιαγωγοί και δάσκαλοι ΠΕ60.50/70.50 , με βασικό παιδαγωγικό πτυχίο και μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην ειδική αγωγή και τη σχολική ψυχολογία, σε αρκετές περιπτώσεις αποκτημένα πολύ πριν την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους αποφοίτους των τμημάτων ειδικής αγωγής, και πολυετή προϋπηρεσία ως αναπληρωτές ΕΑΕ, βρέθηκαν να εκτοπίζονται από αποφοίτους ΠΕ61/71 με ένα μόνο βασικό πτυχίο και μηδενική προϋπηρεσία, δίνει ένα παράδειγμα του πιθανού περιεχομένου μίας τέτοιας υπουργικής απόφασης.
Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας προωθήθηκε συστηματικά η λήθη σχετικά με την ιστορία της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα, η οποία βέβαια δεν ξεκίνησε με την ίδρυση των πανεπιστημιακών τμημάτων ειδικής αγωγής, και τον έντονο προβληματισμό που συνόδεψε την ίδρυση των τμημάτων αυτών, τα οποία δεν λειτούργησαν αμέσως μετά την ίδρυσή τους, ενώ ήταν γνωστό ότι η ίδρυσή τους αποτελούσε παλινδρόμηση σε, ήδη από τότε θεωρούμενα, παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης. Παρόλα αυτά τα τμήματα αυτά ιδρύθηκαν και λειτούργησαν ενισχύοντας την απαράδεκτη, από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παιδαγωγικής, αντίληψη ότι αποτελεί αρμοδιότητα «ειδικών επιστημόνων», η «εκπαίδευση ατόμων με εκ «γενετής» ή επίκτητες μόνιμες ή παροδικές σωματικές, αισθητηριακές και ψυχοπνευματικές αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες, που δεν τους επιτρέπουν να ακολουθήσουν τον ρυθμό και τον τρόπο της σχολικής εκπαίδευσης των άλλων παιδιών» (πρόκειται για τη διατύπωση του Π.Δ. 177/1993 με το οποίο ιδρύθηκε το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), αν και στην ίδια την Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Αναπήρων αναφέρεται ρητώς ότι άτομα με αναπηρία δεν αποκλείονται από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα βάσει της αναπηρίας τους (Ν.4074/2012, article 24, παρ. 2a. Persons with disabilities are not excluded from the general education system on the basis of disability).
Η τοποθέτηση των βασικών παιδαγωγικών σπουδών στον αντίποδα της ειδικής αγωγής, μέσα από τον χαρακτηρισμό τους ως «βασικών σπουδών γενικής αγωγής» δυστυχώς καταδεικνύει σοβαρότατη έλλειψη κατανόησης σχετικά με το τι είναι παιδαγωγική, τί συνιστά ειδική παιδαγωγική, ποιά η σχέση μεταξύ των δύο και έλλειψη ουσιαστικής κατανόησης των βασικών αρχών της φιλοσοφίας της ενταξιακής εκπαίδευσης. Ο ισχυρισμός λοιπόν ότι η ισότιμη αντιμετώπιση Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ, η οποία είναι μία εξισορροπητική μεταξύ εργαζομένων λύση για την επαναφορά της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας, αποτελεί υποβάθμιση του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή που εξισώνει τετραετείς σπουδές με ένα/δύο χρόνια σπουδών, είναι απόρροια παράληψης σειράς παραμέτρων, με κεντρική αυτή του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου, το οποίο προηγήθηκε των συμπληρωματικών σπουδών. Αυτή η παράληψη δυστυχώς καταδεικνύει άγνοια και αντιλήψεις που εξυπηρετούν σκοπιμότητες άσχετες με τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Και εδώ είναι σαφείς οι ευθύνες των ίδιων των τμημάτων ειδικής αγωγής, καθώς οι ελλείψεις αυτές έχουν εντοπιστεί και στις εξωτερικές τους αξιολογήσεις (http://www.hqaa.gr/eks/UniThessaly_SpecialEducation_2013.pdf http://www.hqaa.gr/eks/UniMacedonia_EducationalSocialPolicy_2013.pdf ).
Είναι σαφές λοιπόν σε τί έγκειται η αποσπασματική νομοθέτηση των προηγούμενων ετών και ποιά είναι τα συντεχνιακά συμφέροντα που αυτή εξυπηρετεί, τα οποία προφανώς και δεν περιορίστηκαν στην επαγγελματική κατοχύρωση των ΠΕ61/71. Όσο για την επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών ως επιχείρημα (α) για την απόλυτη κυριαρχία του βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής, (β) για τον χαρακτηρισμό του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου ως πτυχίου γενικής αγωγής, (γ) για την απαξίωση των συμπληρωματικών στο βασικό παιδαγωγικό πτυχίο σπουδών στην εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, (δ) για την διακοπή της κινητικότητας των εκπαιδευτικών σε θέσεις ειδικής και γενικής αγωγής, εν ολίγοις, για την ίδια την ακύρωση του πλαισίου εκπαίδευσης των ειδικών εκπαιδευτικών όπως αυτό περιγράφεται στην Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και σε άλλα κείμενα της UNESCO, καταδεικνύει το πόσο πίσω βρίσκεται η χώρα μας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υπογραμμίζει το βάρος των ευθυνών που φέρουν για αυτή τη κατάσταση οι αρμόδιοι για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας.
Η αναγνώριση από τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων των χειρισμών αυτών και η προώθηση μίας ρύθμιση που επιτέλους θέτει ένα φραγμό στην απόλυτη κυριαρχία της συντεχνιακής λογικής στον χώρο της ΕΑΕ αποτελούν κινήσεις αξιέπαινες.
Τέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 αποτελούν ουσιαστικότατο και βασικότατο βήμα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΕΕΑ), καθώς αποτρέπουν την κατεδάφιση ενός σημαντικότατου πυλώνα στήριξης της πορείας προς την ενταξιακή εκπαίδευση, η οποία επιβάλλεται από την ίδια την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Αναπήρων του ΟΗΕ (Ν.4074/2012).
Σύμφωνα με διεθνή κείμενα, που διευκρινίζουν τις αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης και παρέχουν βασικές οδηγίες για την εφαρμογή της, η δημιουργία οπουδήποτε χάσματος μεταξύ ειδικής και γενικής εκπαίδευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στους εκπαιδευτικούς, συνιστά όχι μόνο ένα διαχωρισμό επιστημονικά παρωχημένο αλλά και καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Σε όλα αυτά τα κείμενα (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank) γίνεται σαφές ότι αποτελεί καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών τους για τη συντήρηση ξεχωριστών συστημάτων ειδικής και γενικής αγωγής, η ύπαρξη των οποίων προδίδεται από (α) την αυστηρή διάκριση μεταξύ ειδικών και γενικών εκπαιδευτικών, και μάλιστα βάσει της αρχικής τους εκπαίδευσης, (β) τη λειτουργία ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας γενικών και ειδικών παιδαγωγών, και (γ) την προώθηση της αντίληψης ότι ο ειδικός παιδαγωγός αποτελεί διαφορετική και πλήρως διακριτή επιστημονική και επαγγελματική οντότητα από τον γενικό παιδαγωγό, καθιστώντας τον τελευταίο αναρμόδιο για την εκπαίδευση όλων των μαθητών.
Στην Ελλάδα δεν υπήρχε ανέκαθεν αυτή η διάκριση. Τα βασικά παιδαγωγικά πτυχία ουδέποτε ήταν πτυχία γενικής εκπαίδευσης και τα παιδαγωγικά τμήματα δεν δημιουργήθηκαν στην βάση μίας τέτοιας διάκρισης. Οι νηπιαγωγοί ΠΕ60 και δάσκαλοι ΠΕ70 διαθέτουν βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, τίτλος που τους δίνει την δυνατότητα να διορίζονται ως δάσκαλοι και νηπιαγωγοί σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία αντίστοιχα (χωρίς καμία διάκριση των σχολείων σε ειδικά και γενικά ή των μαθητών σε μαθητές με αναπηρία/ΕΕΑ και τυπικούς βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985). Όσοι εξ αυτών επέλεξαν να εξειδικευτούν στην εκπαίδευση παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, ήδη διέθεταν όταν ξεκίνησαν την εξειδίκευσή τους, το βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, το οποίο απέκτησαν μετά από παρακολούθηση 4ετούς προγράμματος βασικών παιδαγωγικών σπουδών, των οποίων η εκπαίδευση παιδιών με αναπηρίες ή/και ΕΕΑ αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα και αντικείμενο, εμβαθύνοντας και επεκτείνοντας τις σχετικές γνώσεις και δεξιότητές τους. Και αυτός ήταν ο μόνος έγκυρος τρόπος απόκτησης επαγγελματικών δικαιωμάτων στην ΕΑΕ μέχρι την ψήφιση του νόμου 3699/2008.
Το πτυχίο των τμημάτων ειδικής αγωγής μέχρι το 2008 δεν συνδέονταν με επαγγελματικά δικαιώματα στο χώρο της εκπαίδευσης (ούτε βέβαια της ΕΑΕ), παρόλα αυτά τα δύο τμήματα της χώρας από το 2001 συνέχιζαν διαρκώς να παράγουν αποφοίτους, κατά κύριο λόγο με κατεύθυνση (όχι επάρκεια) δασκάλων. Μέχρι το 2008, η δημιουργία ενός άτυπου ελαστικού πλαισίου έδωσε τη δυνατότητα στους αποφοίτους αυτούς να προσλαμβάνονται ως αναπληρωτές σε θέσεις νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ60 και δάσκαλων ΕΑΕ ΠΕ70, παρότι δεν διέθεταν την προαπαιτούμενη για τις θέσεις αυτές παιδαγωγική επάρκεια. Με την ψήφιση του νόμου 3699/2008 ικανοποιείται το πάγιο κλαδικό αίτημα των αποφοίτων ειδικής αγωγής (βλ. αιτιολογική έκθεση του Νόμου 3699), οι οποίοι χωρίς παιδαγωγική επάρκεια συγκέντρωσαν προϋπηρεσία στην ΕΑΕ, και αναγνωρίζονται για πρώτη φορά οι ξεχωριστοί κλάδοι δασκάλων ΕΑΕ ΠΕ71και νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ61, με τους δεύτερους να αριθμούν μόλις 15 άτομα την στιγμή εκείνη. Με το νόμο 3699 οι κλάδοι ΠΕ61/71 προστίθενται (δεν αντικαθιστούν) στους προϋπάρχοντες κλάδους νηπιαγωγών και δασκάλων ΠΕ60/70 ΕΑΕ και αποκτούν επαγγελματικά δικαιώματα.
Η εξασφάλιση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους ΠΕ61/71, η οποία είναι απόλυτα σεβαστή, σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνει την απόπειρα αφαίρεσης, και μάλιστα με τρόπο αναδρομικό, των ίδιων επαγγελματικών δικαιωμάτων από τους προϋπάρχοντες κλάδους εκπαιδευτικών ΕΑΕ ΠΕ60/70. Και όμως αυτό ακριβώς επιχειρήθηκε να γίνει με το άρθρο 56 του νόμου 3966 το 2011 με την μετατροπή των οργανικών ΠΕ60/ΠΕ70 σε ΠΕ61/71, χωρίς κανένα επιχείρημα για την συγκεκριμένη ρύθμιση, πέραν της διασφάλισης της δυνατότητας διορισμού των Π61/71. Όσο για την παράκαμψη του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τα κριτήρια πλήρωσης των θέσεων αυτών, το οποίο από την εμφάνιση της ειδικής αγωγής στη χώρα μας είναι σταθερό και προτάσσει τα αυξημένα προσόντα, με την εισαγωγή δύο ρυθμίσεων, της παρ.2.α του άρθρου 28 του Νόμου 4186 το 2013 και της περίπτωσης 5 της παρ. 2 του άρθρου 11 του Νόμου 4229, είναι δυνατό να παρακαμφθεί με την έκδοση μίας υπουργικής απόφασης. Η περίπτωση των αναπληρωτών νηπιαγωγών/δασκάλων ΕΑΕ από το σχολικό έτος 2014-2015 και μετά, που νηπιαγωγοί και δάσκαλοι ΠΕ60.50/70.50 , με βασικό παιδαγωγικό πτυχίο και μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην ειδική αγωγή και τη σχολική ψυχολογία, σε αρκετές περιπτώσεις αποκτημένα πολύ πριν την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους αποφοίτους των τμημάτων ειδικής αγωγής, και πολυετή προϋπηρεσία ως αναπληρωτές ΕΑΕ, βρέθηκαν να εκτοπίζονται από αποφοίτους ΠΕ61/71 με ένα μόνο βασικό πτυχίο και μηδενική προϋπηρεσία, δίνει ένα παράδειγμα του πιθανού περιεχομένου μίας τέτοιας υπουργικής απόφασης.
Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας προωθήθηκε συστηματικά η λήθη σχετικά με την ιστορία της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα, η οποία βέβαια δεν ξεκίνησε με την ίδρυση των πανεπιστημιακών τμημάτων ειδικής αγωγής, και τον έντονο προβληματισμό που συνόδεψε την ίδρυση των τμημάτων αυτών, τα οποία δεν λειτούργησαν αμέσως μετά την ίδρυσή τους, ενώ ήταν γνωστό ότι η ίδρυσή τους αποτελούσε παλινδρόμηση σε, ήδη από τότε θεωρούμενα, παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης. Παρόλα αυτά τα τμήματα αυτά ιδρύθηκαν και λειτούργησαν ενισχύοντας την απαράδεκτη, από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παιδαγωγικής, αντίληψη ότι αποτελεί αρμοδιότητα «ειδικών επιστημόνων», η «εκπαίδευση ατόμων με εκ «γενετής» ή επίκτητες μόνιμες ή παροδικές σωματικές, αισθητηριακές και ψυχοπνευματικές αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες, που δεν τους επιτρέπουν να ακολουθήσουν τον ρυθμό και τον τρόπο της σχολικής εκπαίδευσης των άλλων παιδιών» (πρόκειται για τη διατύπωση του Π.Δ. 177/1993 με το οποίο ιδρύθηκε το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), αν και στην ίδια την Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Αναπήρων αναφέρεται ρητώς ότι άτομα με αναπηρία δεν αποκλείονται από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα βάσει της αναπηρίας τους (Ν.4074/2012, article 24, παρ. 2a. Persons with disabilities are not excluded from the general education system on the basis of disability).
Η τοποθέτηση των βασικών παιδαγωγικών σπουδών στον αντίποδα της ειδικής αγωγής, μέσα από τον χαρακτηρισμό τους ως «βασικών σπουδών γενικής αγωγής» δυστυχώς καταδεικνύει σοβαρότατη έλλειψη κατανόησης σχετικά με το τι είναι παιδαγωγική, τί συνιστά ειδική παιδαγωγική, ποιά η σχέση μεταξύ των δύο και έλλειψη ουσιαστικής κατανόησης των βασικών αρχών της φιλοσοφίας της ενταξιακής εκπαίδευσης. Ο ισχυρισμός λοιπόν ότι η ισότιμη αντιμετώπιση Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ, η οποία είναι μία εξισορροπητική μεταξύ εργαζομένων λύση για την επαναφορά της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας, αποτελεί υποβάθμιση του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή που εξισώνει τετραετείς σπουδές με ένα/δύο χρόνια σπουδών, είναι απόρροια παράληψης σειράς παραμέτρων, με κεντρική αυτή του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου, το οποίο προηγήθηκε των συμπληρωματικών σπουδών. Αυτή η παράληψη δυστυχώς καταδεικνύει άγνοια και αντιλήψεις που εξυπηρετούν σκοπιμότητες άσχετες με τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Και εδώ είναι σαφείς οι ευθύνες των ίδιων των τμημάτων ειδικής αγωγής, καθώς οι ελλείψεις αυτές έχουν εντοπιστεί και στις εξωτερικές τους αξιολογήσεις (http://www.hqaa.gr/eks/UniThessaly_SpecialEducation_2013.pdf http://www.hqaa.gr/eks/UniMacedonia_EducationalSocialPolicy_2013.pdf ).
Είναι σαφές λοιπόν σε τί έγκειται η αποσπασματική νομοθέτηση των προηγούμενων ετών και ποιά είναι τα συντεχνιακά συμφέροντα που αυτή εξυπηρετεί, τα οποία προφανώς και δεν περιορίστηκαν στην επαγγελματική κατοχύρωση των ΠΕ61/71. Όσο για την επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών ως επιχείρημα (α) για την απόλυτη κυριαρχία του βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής, (β) για τον χαρακτηρισμό του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου ως πτυχίου γενικής αγωγής, (γ) για την απαξίωση των συμπληρωματικών στο βασικό παιδαγωγικό πτυχίο σπουδών στην εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, (δ) για την διακοπή της κινητικότητας των εκπαιδευτικών σε θέσεις ειδικής και γενικής αγωγής, εν ολίγοις, για την ίδια την ακύρωση του πλαισίου εκπαίδευσης των ειδικών εκπαιδευτικών όπως αυτό περιγράφεται στην Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και σε άλλα κείμενα της UNESCO, καταδεικνύει το πόσο πίσω βρίσκεται η χώρα μας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υπογραμμίζει το βάρος των ευθυνών που φέρουν για αυτή τη κατάσταση οι αρμόδιοι για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας.
Η αναγνώριση από τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων των χειρισμών αυτών και η προώθηση μίας ρύθμιση που επιτέλους θέτει ένα φραγμό στην απόλυτη κυριαρχία της συντεχνιακής λογικής στον χώρο της ΕΑΕ αποτελούν κινήσεις αξιέπαινες.
Τέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Απαιτούμε την άμεση απόσυρση της τροπολογίας που συνθλίβει μαθητές με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και εκπαιδευτικούς ΕΑΕ ΠΕ61 και ΠΕ71, όπως προτείνει στις σαφείς και τεκμηριωμένες θέσεις του ο Σ.Α.Τ.Ε.Α.. Η αποσπασματικότητα νομοθετικών διατάξεων, χωρίς τη διεξαγωγή ενός εθνικού διαλόγου για μια ολοκληρωμένη νομοθετική πρόταση με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, δεν συμβάλλει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της εκπαίδευσης, Γενικής και Ειδικής.
ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 αποτελούν ουσιαστικότατο και βασικότατο βήμα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΕΕΑ), καθώς αποτρέπουν την κατεδάφιση ενός σημαντικότατου πυλώνα στήριξης της πορείας προς την ενταξιακή εκπαίδευση, η οποία επιβάλλεται από την ίδια την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Αναπήρων του ΟΗΕ (Ν.4074/2012).
Σύμφωνα με διεθνή κείμενα, που διευκρινίζουν τις αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης και παρέχουν βασικές οδηγίες για την εφαρμογή της, η δημιουργία οπουδήποτε χάσματος μεταξύ ειδικής και γενικής εκπαίδευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στους εκπαιδευτικούς, συνιστά όχι μόνο ένα διαχωρισμό επιστημονικά παρωχημένο αλλά και καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Σε όλα αυτά τα κείμενα (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank) γίνεται σαφές ότι αποτελεί καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών τους για τη συντήρηση ξεχωριστών συστημάτων ειδικής και γενικής αγωγής, η ύπαρξη των οποίων προδίδεται από (α) την αυστηρή διάκριση μεταξύ ειδικών και γενικών εκπαιδευτικών, και μάλιστα βάσει της αρχικής τους εκπαίδευσης, (β) τη λειτουργία ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας γενικών και ειδικών παιδαγωγών, και (γ) την προώθηση της αντίληψης ότι ο ειδικός παιδαγωγός αποτελεί διαφορετική και πλήρως διακριτή επιστημονική και επαγγελματική οντότητα από τον γενικό παιδαγωγό, καθιστώντας τον τελευταίο αναρμόδιο για την εκπαίδευση όλων των μαθητών.
Στην Ελλάδα δεν υπήρχε ανέκαθεν αυτή η διάκριση. Τα βασικά παιδαγωγικά πτυχία ουδέποτε ήταν πτυχία γενικής εκπαίδευσης και τα παιδαγωγικά τμήματα δεν δημιουργήθηκαν στην βάση μίας τέτοιας διάκρισης. Οι νηπιαγωγοί ΠΕ60 και δάσκαλοι ΠΕ70 διαθέτουν βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, τίτλος που τους δίνει την δυνατότητα να διορίζονται ως δάσκαλοι και νηπιαγωγοί σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία αντίστοιχα (χωρίς καμία διάκριση των σχολείων σε ειδικά και γενικά ή των μαθητών σε μαθητές με αναπηρία/ΕΕΑ και τυπικούς βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985). Όσοι εξ αυτών επέλεξαν να εξειδικευτούν στην εκπαίδευση παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, ήδη διέθεταν όταν ξεκίνησαν την εξειδίκευσή τους, το βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, το οποίο απέκτησαν μετά από παρακολούθηση 4ετούς προγράμματος βασικών παιδαγωγικών σπουδών, των οποίων η εκπαίδευση παιδιών με αναπηρίες ή/και ΕΕΑ αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα και αντικείμενο, εμβαθύνοντας και επεκτείνοντας τις σχετικές γνώσεις και δεξιότητές τους. Και αυτός ήταν ο μόνος έγκυρος τρόπος απόκτησης επαγγελματικών δικαιωμάτων στην ΕΑΕ μέχρι την ψήφιση του νόμου 3699/2008.
Το πτυχίο των τμημάτων ειδικής αγωγής μέχρι το 2008 δεν συνδέονταν με επαγγελματικά δικαιώματα στο χώρο της εκπαίδευσης (ούτε βέβαια της ΕΑΕ), παρόλα αυτά τα δύο τμήματα της χώρας από το 2001 συνέχιζαν διαρκώς να παράγουν αποφοίτους, κατά κύριο λόγο με κατεύθυνση (όχι επάρκεια) δασκάλων. Μέχρι το 2008, η δημιουργία ενός άτυπου ελαστικού πλαισίου έδωσε τη δυνατότητα στους αποφοίτους αυτούς να προσλαμβάνονται ως αναπληρωτές σε θέσεις νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ60 και δάσκαλων ΕΑΕ ΠΕ70, παρότι δεν διέθεταν την προαπαιτούμενη για τις θέσεις αυτές παιδαγωγική επάρκεια. Με την ψήφιση του νόμου 3699/2008 ικανοποιείται το πάγιο κλαδικό αίτημα των αποφοίτων ειδικής αγωγής (βλ. αιτιολογική έκθεση του Νόμου 3699), οι οποίοι χωρίς παιδαγωγική επάρκεια συγκέντρωσαν προϋπηρεσία στην ΕΑΕ, και αναγνωρίζονται για πρώτη φορά οι ξεχωριστοί κλάδοι δασκάλων ΕΑΕ ΠΕ71και νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ61, με τους δεύτερους να αριθμούν μόλις 15 άτομα την στιγμή εκείνη. Με το νόμο 3699 οι κλάδοι ΠΕ61/71 προστίθενται (δεν αντικαθιστούν) στους προϋπάρχοντες κλάδους νηπιαγωγών και δασκάλων ΠΕ60/70 ΕΑΕ και αποκτούν επαγγελματικά δικαιώματα.
Η εξασφάλιση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους ΠΕ61/71, η οποία είναι απόλυτα σεβαστή, σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνει την απόπειρα αφαίρεσης, και μάλιστα με τρόπο αναδρομικό, των ίδιων επαγγελματικών δικαιωμάτων από τους προϋπάρχοντες κλάδους εκπαιδευτικών ΕΑΕ ΠΕ60/70. Και όμως αυτό ακριβώς επιχειρήθηκε να γίνει με το άρθρο 56 του νόμου 3966 το 2011 με την μετατροπή των οργανικών ΠΕ60/ΠΕ70 σε ΠΕ61/71, χωρίς κανένα επιχείρημα για την συγκεκριμένη ρύθμιση, πέραν της διασφάλισης της δυνατότητας διορισμού των Π61/71. Όσο για την παράκαμψη του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τα κριτήρια πλήρωσης των θέσεων αυτών, το οποίο από την εμφάνιση της ειδικής αγωγής στη χώρα μας είναι σταθερό και προτάσσει τα αυξημένα προσόντα, με την εισαγωγή δύο ρυθμίσεων, της παρ.2.α του άρθρου 28 του Νόμου 4186 το 2013 και της περίπτωσης 5 της παρ. 2 του άρθρου 11 του Νόμου 4229, είναι δυνατό να παρακαμφθεί με την έκδοση μίας υπουργικής απόφασης. Η περίπτωση των αναπληρωτών νηπιαγωγών/δασκάλων ΕΑΕ από το σχολικό έτος 2014-2015 και μετά, που νηπιαγωγοί και δάσκαλοι ΠΕ60.50/70.50 , με βασικό παιδαγωγικό πτυχίο και μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην ειδική αγωγή και τη σχολική ψυχολογία, σε αρκετές περιπτώσεις αποκτημένα πολύ πριν την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους αποφοίτους των τμημάτων ειδικής αγωγής, και πολυετή προϋπηρεσία ως αναπληρωτές ΕΑΕ, βρέθηκαν να εκτοπίζονται από αποφοίτους ΠΕ61/71 με ένα μόνο βασικό πτυχίο και μηδενική προϋπηρεσία, δίνει ένα παράδειγμα του πιθανού περιεχομένου μίας τέτοιας υπουργικής απόφασης.
Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας προωθήθηκε συστηματικά η λήθη σχετικά με την ιστορία της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα, η οποία βέβαια δεν ξεκίνησε με την ίδρυση των πανεπιστημιακών τμημάτων ειδικής αγωγής, και τον έντονο προβληματισμό που συνόδεψε την ίδρυση των τμημάτων αυτών, τα οποία δεν λειτούργησαν αμέσως μετά την ίδρυσή τους, ενώ ήταν γνωστό ότι η ίδρυσή τους αποτελούσε παλινδρόμηση σε, ήδη από τότε θεωρούμενα, παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης. Παρόλα αυτά τα τμήματα αυτά ιδρύθηκαν και λειτούργησαν ενισχύοντας την απαράδεκτη, από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παιδαγωγικής, αντίληψη ότι αποτελεί αρμοδιότητα «ειδικών επιστημόνων», η «εκπαίδευση ατόμων με εκ «γενετής» ή επίκτητες μόνιμες ή παροδικές σωματικές, αισθητηριακές και ψυχοπνευματικές αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες, που δεν τους επιτρέπουν να ακολουθήσουν τον ρυθμό και τον τρόπο της σχολικής εκπαίδευσης των άλλων παιδιών» (πρόκειται για τη διατύπωση του Π.Δ. 177/1993 με το οποίο ιδρύθηκε το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), αν και στην ίδια την Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Αναπήρων αναφέρεται ρητώς ότι άτομα με αναπηρία δεν αποκλείονται από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα βάσει της αναπηρίας τους (Ν.4074/2012, article 24, παρ. 2a. Persons with disabilities are not excluded from the general education system on the basis of disability).
Η τοποθέτηση των βασικών παιδαγωγικών σπουδών στον αντίποδα της ειδικής αγωγής, μέσα από τον χαρακτηρισμό τους ως «βασικών σπουδών γενικής αγωγής» δυστυχώς καταδεικνύει σοβαρότατη έλλειψη κατανόησης σχετικά με το τι είναι παιδαγωγική, τί συνιστά ειδική παιδαγωγική, ποιά η σχέση μεταξύ των δύο και έλλειψη ουσιαστικής κατανόησης των βασικών αρχών της φιλοσοφίας της ενταξιακής εκπαίδευσης. Ο ισχυρισμός λοιπόν ότι η ισότιμη αντιμετώπιση Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ, η οποία είναι μία εξισορροπητική μεταξύ εργαζομένων λύση για την επαναφορά της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας, αποτελεί υποβάθμιση του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή που εξισώνει τετραετείς σπουδές με ένα/δύο χρόνια σπουδών, είναι απόρροια παράληψης σειράς παραμέτρων, με κεντρική αυτή του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου, το οποίο προηγήθηκε των συμπληρωματικών σπουδών. Αυτή η παράληψη δυστυχώς καταδεικνύει άγνοια και αντιλήψεις που εξυπηρετούν σκοπιμότητες άσχετες με τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Και εδώ είναι σαφείς οι ευθύνες των ίδιων των τμημάτων ειδικής αγωγής, καθώς οι ελλείψεις αυτές έχουν εντοπιστεί και στις εξωτερικές τους αξιολογήσεις (http://www.hqaa.gr/eks/UniThessaly_SpecialEducation_2013.pdf http://www.hqaa.gr/eks/UniMacedonia_EducationalSocialPolicy_2013.pdf ).
Είναι σαφές λοιπόν σε τί έγκειται η αποσπασματική νομοθέτηση των προηγούμενων ετών και ποιά είναι τα συντεχνιακά συμφέροντα που αυτή εξυπηρετεί, τα οποία προφανώς και δεν περιορίστηκαν στην επαγγελματική κατοχύρωση των ΠΕ61/71. Όσο για την επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών ως επιχείρημα (α) για την απόλυτη κυριαρχία του βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής, (β) για τον χαρακτηρισμό του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου ως πτυχίου γενικής αγωγής, (γ) για την απαξίωση των συμπληρωματικών στο βασικό παιδαγωγικό πτυχίο σπουδών στην εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, (δ) για την διακοπή της κινητικότητας των εκπαιδευτικών σε θέσεις ειδικής και γενικής αγωγής, εν ολίγοις, για την ίδια την ακύρωση του πλαισίου εκπαίδευσης των ειδικών εκπαιδευτικών όπως αυτό περιγράφεται στην Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και σε άλλα κείμενα της UNESCO, καταδεικνύει το πόσο πίσω βρίσκεται η χώρα μας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υπογραμμίζει το βάρος των ευθυνών που φέρουν για αυτή τη κατάσταση οι αρμόδιοι για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας.
Η αναγνώριση από τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων των χειρισμών αυτών και η προώθηση μίας ρύθμιση που επιτέλους θέτει ένα φραγμό στην απόλυτη κυριαρχία της συντεχνιακής λογικής στον χώρο της ΕΑΕ αποτελούν κινήσεις αξιέπαινες.
Τέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 αποτελούν ουσιαστικότατο και βασικότατο βήμα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΕΕΑ), καθώς αποτρέπουν την κατεδάφιση ενός σημαντικότατου πυλώνα στήριξης της πορείας προς την ενταξιακή εκπαίδευση, η οποία επιβάλλεται από την ίδια την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Αναπήρων του ΟΗΕ (Ν.4074/2012).
Σύμφωνα με διεθνή κείμενα, που διευκρινίζουν τις αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης και παρέχουν βασικές οδηγίες για την εφαρμογή της, η δημιουργία οπουδήποτε χάσματος μεταξύ ειδικής και γενικής εκπαίδευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στους εκπαιδευτικούς, συνιστά όχι μόνο ένα διαχωρισμό επιστημονικά παρωχημένο αλλά και καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Σε όλα αυτά τα κείμενα (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank) γίνεται σαφές ότι αποτελεί καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών τους για τη συντήρηση ξεχωριστών συστημάτων ειδικής και γενικής αγωγής, η ύπαρξη των οποίων προδίδεται από (α) την αυστηρή διάκριση μεταξύ ειδικών και γενικών εκπαιδευτικών, και μάλιστα βάσει της αρχικής τους εκπαίδευσης, (β) τη λειτουργία ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας γενικών και ειδικών παιδαγωγών, και (γ) την προώθηση της αντίληψης ότι ο ειδικός παιδαγωγός αποτελεί διαφορετική και πλήρως διακριτή επιστημονική και επαγγελματική οντότητα από τον γενικό παιδαγωγό, καθιστώντας τον τελευταίο αναρμόδιο για την εκπαίδευση όλων των μαθητών.
Στην Ελλάδα δεν υπήρχε ανέκαθεν αυτή η διάκριση. Τα βασικά παιδαγωγικά πτυχία ουδέποτε ήταν πτυχία γενικής εκπαίδευσης και τα παιδαγωγικά τμήματα δεν δημιουργήθηκαν στην βάση μίας τέτοιας διάκρισης. Οι νηπιαγωγοί ΠΕ60 και δάσκαλοι ΠΕ70 διαθέτουν βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, τίτλος που τους δίνει την δυνατότητα να διορίζονται ως δάσκαλοι και νηπιαγωγοί σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία αντίστοιχα (χωρίς καμία διάκριση των σχολείων σε ειδικά και γενικά ή των μαθητών σε μαθητές με αναπηρία/ΕΕΑ και τυπικούς βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985). Όσοι εξ αυτών επέλεξαν να εξειδικευτούν στην εκπαίδευση παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, ήδη διέθεταν όταν ξεκίνησαν την εξειδίκευσή τους, το βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, το οποίο απέκτησαν μετά από παρακολούθηση 4ετούς προγράμματος βασικών παιδαγωγικών σπουδών, των οποίων η εκπαίδευση παιδιών με αναπηρίες ή/και ΕΕΑ αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα και αντικείμενο, εμβαθύνοντας και επεκτείνοντας τις σχετικές γνώσεις και δεξιότητές τους. Και αυτός ήταν ο μόνος έγκυρος τρόπος απόκτησης επαγγελματικών δικαιωμάτων στην ΕΑΕ μέχρι την ψήφιση του νόμου 3699/2008.
Το πτυχίο των τμημάτων ειδικής αγωγής μέχρι το 2008 δεν συνδέονταν με επαγγελματικά δικαιώματα στο χώρο της εκπαίδευσης (ούτε βέβαια της ΕΑΕ), παρόλα αυτά τα δύο τμήματα της χώρας από το 2001 συνέχιζαν διαρκώς να παράγουν αποφοίτους, κατά κύριο λόγο με κατεύθυνση (όχι επάρκεια) δασκάλων. Μέχρι το 2008, η δημιουργία ενός άτυπου ελαστικού πλαισίου έδωσε τη δυνατότητα στους αποφοίτους αυτούς να προσλαμβάνονται ως αναπληρωτές σε θέσεις νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ60 και δάσκαλων ΕΑΕ ΠΕ70, παρότι δεν διέθεταν την προαπαιτούμενη για τις θέσεις αυτές παιδαγωγική επάρκεια. Με την ψήφιση του νόμου 3699/2008 ικανοποιείται το πάγιο κλαδικό αίτημα των αποφοίτων ειδικής αγωγής (βλ. αιτιολογική έκθεση του Νόμου 3699), οι οποίοι χωρίς παιδαγωγική επάρκεια συγκέντρωσαν προϋπηρεσία στην ΕΑΕ, και αναγνωρίζονται για πρώτη φορά οι ξεχωριστοί κλάδοι δασκάλων ΕΑΕ ΠΕ71και νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ61, με τους δεύτερους να αριθμούν μόλις 15 άτομα την στιγμή εκείνη. Με το νόμο 3699 οι κλάδοι ΠΕ61/71 προστίθενται (δεν αντικαθιστούν) στους προϋπάρχοντες κλάδους νηπιαγωγών και δασκάλων ΠΕ60/70 ΕΑΕ και αποκτούν επαγγελματικά δικαιώματα.
Η εξασφάλιση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους ΠΕ61/71, η οποία είναι απόλυτα σεβαστή, σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνει την απόπειρα αφαίρεσης, και μάλιστα με τρόπο αναδρομικό, των ίδιων επαγγελματικών δικαιωμάτων από τους προϋπάρχοντες κλάδους εκπαιδευτικών ΕΑΕ ΠΕ60/70. Και όμως αυτό ακριβώς επιχειρήθηκε να γίνει με το άρθρο 56 του νόμου 3966 το 2011 με την μετατροπή των οργανικών ΠΕ60/ΠΕ70 σε ΠΕ61/71, χωρίς κανένα επιχείρημα για την συγκεκριμένη ρύθμιση, πέραν της διασφάλισης της δυνατότητας διορισμού των Π61/71. Όσο για την παράκαμψη του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τα κριτήρια πλήρωσης των θέσεων αυτών, το οποίο από την εμφάνιση της ειδικής αγωγής στη χώρα μας είναι σταθερό και προτάσσει τα αυξημένα προσόντα, με την εισαγωγή δύο ρυθμίσεων, της παρ.2.α του άρθρου 28 του Νόμου 4186 το 2013 και της περίπτωσης 5 της παρ. 2 του άρθρου 11 του Νόμου 4229, είναι δυνατό να παρακαμφθεί με την έκδοση μίας υπουργικής απόφασης. Η περίπτωση των αναπληρωτών νηπιαγωγών/δασκάλων ΕΑΕ από το σχολικό έτος 2014-2015 και μετά, που νηπιαγωγοί και δάσκαλοι ΠΕ60.50/70.50 , με βασικό παιδαγωγικό πτυχίο και μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην ειδική αγωγή και τη σχολική ψυχολογία, σε αρκετές περιπτώσεις αποκτημένα πολύ πριν την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους αποφοίτους των τμημάτων ειδικής αγωγής, και πολυετή προϋπηρεσία ως αναπληρωτές ΕΑΕ, βρέθηκαν να εκτοπίζονται από αποφοίτους ΠΕ61/71 με ένα μόνο βασικό πτυχίο και μηδενική προϋπηρεσία, δίνει ένα παράδειγμα του πιθανού περιεχομένου μίας τέτοιας υπουργικής απόφασης.
Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας προωθήθηκε συστηματικά η λήθη σχετικά με την ιστορία της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα, η οποία βέβαια δεν ξεκίνησε με την ίδρυση των πανεπιστημιακών τμημάτων ειδικής αγωγής, και τον έντονο προβληματισμό που συνόδεψε την ίδρυση των τμημάτων αυτών, τα οποία δεν λειτούργησαν αμέσως μετά την ίδρυσή τους, ενώ ήταν γνωστό ότι η ίδρυσή τους αποτελούσε παλινδρόμηση σε, ήδη από τότε θεωρούμενα, παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης. Παρόλα αυτά τα τμήματα αυτά ιδρύθηκαν και λειτούργησαν ενισχύοντας την απαράδεκτη, από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παιδαγωγικής, αντίληψη ότι αποτελεί αρμοδιότητα «ειδικών επιστημόνων», η «εκπαίδευση ατόμων με εκ «γενετής» ή επίκτητες μόνιμες ή παροδικές σωματικές, αισθητηριακές και ψυχοπνευματικές αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες, που δεν τους επιτρέπουν να ακολουθήσουν τον ρυθμό και τον τρόπο της σχολικής εκπαίδευσης των άλλων παιδιών» (πρόκειται για τη διατύπωση του Π.Δ. 177/1993 με το οποίο ιδρύθηκε το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), αν και στην ίδια την Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Αναπήρων αναφέρεται ρητώς ότι άτομα με αναπηρία δεν αποκλείονται από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα βάσει της αναπηρίας τους (Ν.4074/2012, article 24, παρ. 2a. Persons with disabilities are not excluded from the general education system on the basis of disability).
Η τοποθέτηση των βασικών παιδαγωγικών σπουδών στον αντίποδα της ειδικής αγωγής, μέσα από τον χαρακτηρισμό τους ως «βασικών σπουδών γενικής αγωγής» δυστυχώς καταδεικνύει σοβαρότατη έλλειψη κατανόησης σχετικά με το τι είναι παιδαγωγική, τί συνιστά ειδική παιδαγωγική, ποιά η σχέση μεταξύ των δύο και έλλειψη ουσιαστικής κατανόησης των βασικών αρχών της φιλοσοφίας της ενταξιακής εκπαίδευσης. Ο ισχυρισμός λοιπόν ότι η ισότιμη αντιμετώπιση Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ, η οποία είναι μία εξισορροπητική μεταξύ εργαζομένων λύση για την επαναφορά της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας, αποτελεί υποβάθμιση του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή που εξισώνει τετραετείς σπουδές με ένα/δύο χρόνια σπουδών, είναι απόρροια παράληψης σειράς παραμέτρων, με κεντρική αυτή του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου, το οποίο προηγήθηκε των συμπληρωματικών σπουδών. Αυτή η παράληψη δυστυχώς καταδεικνύει άγνοια και αντιλήψεις που εξυπηρετούν σκοπιμότητες άσχετες με τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Και εδώ είναι σαφείς οι ευθύνες των ίδιων των τμημάτων ειδικής αγωγής, καθώς οι ελλείψεις αυτές έχουν εντοπιστεί και στις εξωτερικές τους αξιολογήσεις (http://www.hqaa.gr/eks/UniThessaly_SpecialEducation_2013.pdf http://www.hqaa.gr/eks/UniMacedonia_EducationalSocialPolicy_2013.pdf ).
Είναι σαφές λοιπόν σε τί έγκειται η αποσπασματική νομοθέτηση των προηγούμενων ετών και ποιά είναι τα συντεχνιακά συμφέροντα που αυτή εξυπηρετεί, τα οποία προφανώς και δεν περιορίστηκαν στην επαγγελματική κατοχύρωση των ΠΕ61/71. Όσο για την επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών ως επιχείρημα (α) για την απόλυτη κυριαρχία του βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής, (β) για τον χαρακτηρισμό του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου ως πτυχίου γενικής αγωγής, (γ) για την απαξίωση των συμπληρωματικών στο βασικό παιδαγωγικό πτυχίο σπουδών στην εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, (δ) για την διακοπή της κινητικότητας των εκπαιδευτικών σε θέσεις ειδικής και γενικής αγωγής, εν ολίγοις, για την ίδια την ακύρωση του πλαισίου εκπαίδευσης των ειδικών εκπαιδευτικών όπως αυτό περιγράφεται στην Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και σε άλλα κείμενα της UNESCO, καταδεικνύει το πόσο πίσω βρίσκεται η χώρα μας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υπογραμμίζει το βάρος των ευθυνών που φέρουν για αυτή τη κατάσταση οι αρμόδιοι για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας.
Η αναγνώριση από τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων των χειρισμών αυτών και η προώθηση μίας ρύθμιση που επιτέλους θέτει ένα φραγμό στην απόλυτη κυριαρχία της συντεχνιακής λογικής στον χώρο της ΕΑΕ αποτελούν κινήσεις αξιέπαινες.
Τέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 αποτελούν ουσιαστικότατο και βασικότατο βήμα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΕΕΑ), καθώς αποτρέπουν την κατεδάφιση ενός σημαντικότατου πυλώνα στήριξης της πορείας προς την ενταξιακή εκπαίδευση, η οποία επιβάλλεται από την ίδια την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Αναπήρων του ΟΗΕ (Ν.4074/2012).
Σύμφωνα με διεθνή κείμενα, που διευκρινίζουν τις αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης και παρέχουν βασικές οδηγίες για την εφαρμογή της, η δημιουργία οπουδήποτε χάσματος μεταξύ ειδικής και γενικής εκπαίδευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στους εκπαιδευτικούς, συνιστά όχι μόνο ένα διαχωρισμό επιστημονικά παρωχημένο αλλά και καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Σε όλα αυτά τα κείμενα (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank) γίνεται σαφές ότι αποτελεί καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών τους για τη συντήρηση ξεχωριστών συστημάτων ειδικής και γενικής αγωγής, η ύπαρξη των οποίων προδίδεται από (α) την αυστηρή διάκριση μεταξύ ειδικών και γενικών εκπαιδευτικών, και μάλιστα βάσει της αρχικής τους εκπαίδευσης, (β) τη λειτουργία ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας γενικών και ειδικών παιδαγωγών, και (γ) την προώθηση της αντίληψης ότι ο ειδικός παιδαγωγός αποτελεί διαφορετική και πλήρως διακριτή επιστημονική και επαγγελματική οντότητα από τον γενικό παιδαγωγό, καθιστώντας τον τελευταίο αναρμόδιο για την εκπαίδευση όλων των μαθητών.
Στην Ελλάδα δεν υπήρχε ανέκαθεν αυτή η διάκριση. Τα βασικά παιδαγωγικά πτυχία ουδέποτε ήταν πτυχία γενικής εκπαίδευσης και τα παιδαγωγικά τμήματα δεν δημιουργήθηκαν στην βάση μίας τέτοιας διάκρισης. Οι νηπιαγωγοί ΠΕ60 και δάσκαλοι ΠΕ70 διαθέτουν βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, τίτλος που τους δίνει την δυνατότητα να διορίζονται ως δάσκαλοι και νηπιαγωγοί σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία αντίστοιχα (χωρίς καμία διάκριση των σχολείων σε ειδικά και γενικά ή των μαθητών σε μαθητές με αναπηρία/ΕΕΑ και τυπικούς βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985). Όσοι εξ αυτών επέλεξαν να εξειδικευτούν στην εκπαίδευση παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, ήδη διέθεταν όταν ξεκίνησαν την εξειδίκευσή τους, το βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, το οποίο απέκτησαν μετά από παρακολούθηση 4ετούς προγράμματος βασικών παιδαγωγικών σπουδών, των οποίων η εκπαίδευση παιδιών με αναπηρίες ή/και ΕΕΑ αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα και αντικείμενο, εμβαθύνοντας και επεκτείνοντας τις σχετικές γνώσεις και δεξιότητές τους. Και αυτός ήταν ο μόνος έγκυρος τρόπος απόκτησης επαγγελματικών δικαιωμάτων στην ΕΑΕ μέχρι την ψήφιση του νόμου 3699/2008.
Το πτυχίο των τμημάτων ειδικής αγωγής μέχρι το 2008 δεν συνδέονταν με επαγγελματικά δικαιώματα στο χώρο της εκπαίδευσης (ούτε βέβαια της ΕΑΕ), παρόλα αυτά τα δύο τμήματα της χώρας από το 2001 συνέχιζαν διαρκώς να παράγουν αποφοίτους, κατά κύριο λόγο με κατεύθυνση (όχι επάρκεια) δασκάλων. Μέχρι το 2008, η δημιουργία ενός άτυπου ελαστικού πλαισίου έδωσε τη δυνατότητα στους αποφοίτους αυτούς να προσλαμβάνονται ως αναπληρωτές σε θέσεις νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ60 και δάσκαλων ΕΑΕ ΠΕ70, παρότι δεν διέθεταν την προαπαιτούμενη για τις θέσεις αυτές παιδαγωγική επάρκεια. Με την ψήφιση του νόμου 3699/2008 ικανοποιείται το πάγιο κλαδικό αίτημα των αποφοίτων ειδικής αγωγής (βλ. αιτιολογική έκθεση του Νόμου 3699), οι οποίοι χωρίς παιδαγωγική επάρκεια συγκέντρωσαν προϋπηρεσία στην ΕΑΕ, και αναγνωρίζονται για πρώτη φορά οι ξεχωριστοί κλάδοι δασκάλων ΕΑΕ ΠΕ71και νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ61, με τους δεύτερους να αριθμούν μόλις 15 άτομα την στιγμή εκείνη. Με το νόμο 3699 οι κλάδοι ΠΕ61/71 προστίθενται (δεν αντικαθιστούν) στους προϋπάρχοντες κλάδους νηπιαγωγών και δασκάλων ΠΕ60/70 ΕΑΕ και αποκτούν επαγγελματικά δικαιώματα.
Η εξασφάλιση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους ΠΕ61/71, η οποία είναι απόλυτα σεβαστή, σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνει την απόπειρα αφαίρεσης, και μάλιστα με τρόπο αναδρομικό, των ίδιων επαγγελματικών δικαιωμάτων από τους προϋπάρχοντες κλάδους εκπαιδευτικών ΕΑΕ ΠΕ60/70. Και όμως αυτό ακριβώς επιχειρήθηκε να γίνει με το άρθρο 56 του νόμου 3966 το 2011 με την μετατροπή των οργανικών ΠΕ60/ΠΕ70 σε ΠΕ61/71, χωρίς κανένα επιχείρημα για την συγκεκριμένη ρύθμιση, πέραν της διασφάλισης της δυνατότητας διορισμού των Π61/71. Όσο για την παράκαμψη του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τα κριτήρια πλήρωσης των θέσεων αυτών, το οποίο από την εμφάνιση της ειδικής αγωγής στη χώρα μας είναι σταθερό και προτάσσει τα αυξημένα προσόντα, με την εισαγωγή δύο ρυθμίσεων, της παρ.2.α του άρθρου 28 του Νόμου 4186 το 2013 και της περίπτωσης 5 της παρ. 2 του άρθρου 11 του Νόμου 4229, είναι δυνατό να παρακαμφθεί με την έκδοση μίας υπουργικής απόφασης. Η περίπτωση των αναπληρωτών νηπιαγωγών/δασκάλων ΕΑΕ από το σχολικό έτος 2014-2015 και μετά, που νηπιαγωγοί και δάσκαλοι ΠΕ60.50/70.50 , με βασικό παιδαγωγικό πτυχίο και μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην ειδική αγωγή και τη σχολική ψυχολογία, σε αρκετές περιπτώσεις αποκτημένα πολύ πριν την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους αποφοίτους των τμημάτων ειδικής αγωγής, και πολυετή προϋπηρεσία ως αναπληρωτές ΕΑΕ, βρέθηκαν να εκτοπίζονται από αποφοίτους ΠΕ61/71 με ένα μόνο βασικό πτυχίο και μηδενική προϋπηρεσία, δίνει ένα παράδειγμα του πιθανού περιεχομένου μίας τέτοιας υπουργικής απόφασης.
Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας προωθήθηκε συστηματικά η λήθη σχετικά με την ιστορία της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα, η οποία βέβαια δεν ξεκίνησε με την ίδρυση των πανεπιστημιακών τμημάτων ειδικής αγωγής, και τον έντονο προβληματισμό που συνόδεψε την ίδρυση των τμημάτων αυτών, τα οποία δεν λειτούργησαν αμέσως μετά την ίδρυσή τους, ενώ ήταν γνωστό ότι η ίδρυσή τους αποτελούσε παλινδρόμηση σε, ήδη από τότε θεωρούμενα, παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης. Παρόλα αυτά τα τμήματα αυτά ιδρύθηκαν και λειτούργησαν ενισχύοντας την απαράδεκτη, από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παιδαγωγικής, αντίληψη ότι αποτελεί αρμοδιότητα «ειδικών επιστημόνων», η «εκπαίδευση ατόμων με εκ «γενετής» ή επίκτητες μόνιμες ή παροδικές σωματικές, αισθητηριακές και ψυχοπνευματικές αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες, που δεν τους επιτρέπουν να ακολουθήσουν τον ρυθμό και τον τρόπο της σχολικής εκπαίδευσης των άλλων παιδιών» (πρόκειται για τη διατύπωση του Π.Δ. 177/1993 με το οποίο ιδρύθηκε το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), αν και στην ίδια την Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Αναπήρων αναφέρεται ρητώς ότι άτομα με αναπηρία δεν αποκλείονται από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα βάσει της αναπηρίας τους (Ν.4074/2012, article 24, παρ. 2a. Persons with disabilities are not excluded from the general education system on the basis of disability).
Η τοποθέτηση των βασικών παιδαγωγικών σπουδών στον αντίποδα της ειδικής αγωγής, μέσα από τον χαρακτηρισμό τους ως «βασικών σπουδών γενικής αγωγής» δυστυχώς καταδεικνύει σοβαρότατη έλλειψη κατανόησης σχετικά με το τι είναι παιδαγωγική, τί συνιστά ειδική παιδαγωγική, ποιά η σχέση μεταξύ των δύο και έλλειψη ουσιαστικής κατανόησης των βασικών αρχών της φιλοσοφίας της ενταξιακής εκπαίδευσης. Ο ισχυρισμός λοιπόν ότι η ισότιμη αντιμετώπιση Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ, η οποία είναι μία εξισορροπητική μεταξύ εργαζομένων λύση για την επαναφορά της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας, αποτελεί υποβάθμιση του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή που εξισώνει τετραετείς σπουδές με ένα/δύο χρόνια σπουδών, είναι απόρροια παράληψης σειράς παραμέτρων, με κεντρική αυτή του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου, το οποίο προηγήθηκε των συμπληρωματικών σπουδών. Αυτή η παράληψη δυστυχώς καταδεικνύει άγνοια και αντιλήψεις που εξυπηρετούν σκοπιμότητες άσχετες με τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Και εδώ είναι σαφείς οι ευθύνες των ίδιων των τμημάτων ειδικής αγωγής, καθώς οι ελλείψεις αυτές έχουν εντοπιστεί και στις εξωτερικές τους αξιολογήσεις (http://www.hqaa.gr/eks/UniThessaly_SpecialEducation_2013.pdf http://www.hqaa.gr/eks/UniMacedonia_EducationalSocialPolicy_2013.pdf ).
Είναι σαφές λοιπόν σε τί έγκειται η αποσπασματική νομοθέτηση των προηγούμενων ετών και ποιά είναι τα συντεχνιακά συμφέροντα που αυτή εξυπηρετεί, τα οποία προφανώς και δεν περιορίστηκαν στην επαγγελματική κατοχύρωση των ΠΕ61/71. Όσο για την επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών ως επιχείρημα (α) για την απόλυτη κυριαρχία του βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής, (β) για τον χαρακτηρισμό του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου ως πτυχίου γενικής αγωγής, (γ) για την απαξίωση των συμπληρωματικών στο βασικό παιδαγωγικό πτυχίο σπουδών στην εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, (δ) για την διακοπή της κινητικότητας των εκπαιδευτικών σε θέσεις ειδικής και γενικής αγωγής, εν ολίγοις, για την ίδια την ακύρωση του πλαισίου εκπαίδευσης των ειδικών εκπαιδευτικών όπως αυτό περιγράφεται στην Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και σε άλλα κείμενα της UNESCO, καταδεικνύει το πόσο πίσω βρίσκεται η χώρα μας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υπογραμμίζει το βάρος των ευθυνών που φέρουν για αυτή τη κατάσταση οι αρμόδιοι για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας.
Η αναγνώριση από τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων των χειρισμών αυτών και η προώθηση μίας ρύθμιση που επιτέλους θέτει ένα φραγμό στην απόλυτη κυριαρχία της συντεχνιακής λογικής στον χώρο της ΕΑΕ αποτελούν κινήσεις αξιέπαινες.
Τέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
ΣΤΗΡΙΖΩ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Η τροπολογία είναι στη σωστή κατεύθυνση. Επιτέλους δικαιοσύνη για τους μόνιμους εκπαιδευτικούς ΠΕ 60 και ΠΕ 70, των οποίων οι οργανικές είχαν μετονομαστεί με απαράδεκτο τρόπο σε 61 και 71.
Συμφωνώ με τις απόψεις του ΠΕΣΕΑ
Όχι πρόταξη των 61 και 71 στην ειδική αγωγή! Κατάταξη με ορθή μοριοδότηση βάσει των προσόντων και προϋπηρεσίας των εκπαιδευτικών! ΑΣΕΠ ειδικής αγωγής και για τους εκπαιδευτικούς 60.50 και 70.50
ΣΤΗΡΙΖΩ ΤΗΝ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Η ισότιμη αντιμετώπιση μεταξύ Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ αποτελεί μία έντιμη εξισορροπητική, από πλευράς εργασιακών δικαιωμάτων, λύση για την αποκατάσταση της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας.
Κανένα δικαίωμα των ΠΕ61/71 δεν συνθλίβεται από μία τροπολογία που τους αντιμετωπίζει ισότιμα με τους προϋπάρχοντες κλάδους ΕΑΕ, στους οποίους ανήκαν αποκλειστικά τα επαγγελματικά δικαιώματα που οι ΠΕ61/71 απέκτησαν μόλις το 2008.
Κανένα παιδί με αναπηρία ή/και ΕΕΑ δεν συνθλίβεται από μία τροπολογία που προλαμβάνει τον απόλυτη παλινδρόμηση του εκπαιδευτικού συστήματος σε παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης τα οποία αποδεδειγμένα καταπατούν τα δικαιώματά του.
Επαίσχυντη είναι η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών, από ανθρώπους που φέρουν την ιδιότητα του εκπαιδευτικού, για την προώθηση των εργασιακών συμφερόντων του κλάδου τους, δια του αφανισμού μάλιστα από τον χώρο των προϋπαρχόντων κλάδων ΠΕ60/70 ΕΑΕ.
Η προσπάθεια παραλληλισμού του Παιδαγωγικού Τμήματος Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και του Τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας με τμήματα πανεπιστημίων των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, είναι ένα επιχείρημα ρηχό και άστοχο. Και είναι άστοχο γιατί παραβλέπει την ύπαρξη στις ΗΠΑ ενός ξεχωριστού συστήματος απόκτησης άδειας ασκήσεως του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού (όπου και εντάσσεται και ο ειδικός παιδαγωγός), μέσα από πολλές διαφορετικές διαδρομές εκπαίδευσης, ενώ, παρά τις επιμέρους διαφοροποιήσεις μεταξύ των διαφορετικών πολιτειών, η ύπαρξη ενός και μόνο βασικού πτυχίου(ακόμη και αν πρόκειται για πτυχίο στην ειδική αγωγή) αποτελεί απλά μία προϋπόθεση και δεν οδηγεί αυτομάτως σε άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Με άλλα λόγια το ότι ένα πρόγραμμα βασικών σπουδών οδηγεί σε βασικό πτυχίο στην εκπαίδευση ή στην ειδική αγωγή δεν συνεπάγεται ότι το πρόγραμμα αυτό είναι πιστοποιημένο ή, ακόμη περισσότερο, ότι ισοδυναμεί με απόκτηση επαγγελματικών δικαιωμάτων εκπαιδευτικού (γενικού ή ειδικού). Επιπλέον η χρήση από τους συναδέλφους ΠΕ61/71 του παραδείγματος των ΗΠΑ, μίας χώρας στην οποία υπάρχει πρόβλεψη για κινητικότητα των εκπαιδευτικών σε θέσεις γενικού και ειδικού, στην οποία αναγνωρίζονται οι διαφορετικές διαδρομές εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών αλλά και τα αυξημένα προσόντα, είναι ατυχής για την υποστήριξη της αποκλειστικής πρόσβασης των κατόχων βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής σε θέσεις εκπαιδευτικού ΕΑΕ. Για μία εικόνα σχετικά με αυτό παραπέμπω στις ακόλουθες ενδεικτικές σελίδες:
http://www.teaching-certification.com/types-of-teaching-certifications.html
https://teach.com/become-a-special-education-teacher/
http://www.specialeducationguide.com/teacher-certification/what-special-education-teachers-do/
http://www.teachercertification.org/a/special-education-teaching-requirements.html
Μία γενική αλλά κατατοπιστική εικόνα του πόσο διαφορετικό είναι το σύστημα των ΗΠΑ, η οποία αναδεικνύει το πόσο άστοχος είναι ο παραπάνω παραλληλισμός, δίνεται στο κείμενο Education and Inclusion in the United States: An Overview (US Department of Education (2008) http://www.ibe.unesco.org/National_Reports/ICE_2008/usa_NR08.pdf), όπου μπορεί κανείς να δει πως είναι δομημένο το εκπαιδευτικό σύστημα των ΗΠΑ, ποιου επιπέδου εκπαίδευση έχουν οι εκπαιδευτικοί τους, τις διαδικασίες πιστοποίησης των ίδιων των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και των κολλεγίων, την άδεια ασκήσεως του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού η οποία δεν απορρέει εξ ορισμού από το βασικό του πτυχίο, το οποίο μπορεί να είναι και πτυχίο κολεγίου, και τις κινήσεις εκπαιδευτικής πολιτικής προκειμένου ένα σύστημα στο οποίο είναι βαθιά ριζωμένο στο διαχωριστικό ιατρικό μοντέλο ειδικής αγωγής (για σύντομη παρουσίαση βλ Dudley-Marling & Burns (2014) http://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1055208.pdf ) να χαράξει ενταξιακή πορεία.
Τα μέτρα που κάθε χώρα παίρνει για την ενταξιακή αναμόρφωση του εκπαιδευτικού της συστήματος εξαρτώνται άμεσα από τις ιδιαίτερες συνθήκες της, την ιδιαίτερη ιστορία της στην εκπαίδευση και την ειδική αγωγή, τον εντοπισμό των ιδιαίτερων εμποδίων προς την ένταξη των μαθητών με αναπηρία/ΕΕΑ στο γενικό σχολείο αλλά και τον εντοπισμό και αξιοποίηση των υπαρχόντων θεσμών και δομών που μπορούν να στηρίξουν μία τέτοια αναμόρφωση (UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO. http://www.ibe.unesco.org/fileadmin/user_upload/Policy_Dialogue/48th_ICE/CONFINTED_48-3_English.pdf). Αυτό όφειλαν να κάνουν τόσα χρόνια οι υπεύθυνοι εκπαιδευτικής πολιτικής στην Ελλάδα και όχι άκριτη εισαγωγή πρακτικών (όπως η ίδρυση ξεχωριστών τμημάτων ειδικής αγωγής εκεί που ποτέ δεν υπήρχαν), αδιαφορώντας για τις ιδιαίτερες συνθήκες που πλαισιώνουν την συντήρηση αυτών των πρακτικών στην χώρα προέλευσής τους, αδιαφορώντας για την ιδεολογική βάση των πρακτικών αυτών και τελικά ισοπεδώνοντας κομμάτια του προϋπάρχοντος συστήματος, όχι επειδή δεν είναι κατάλληλα για την προώθηση της ισότιμης πρόσβασης σε ποιοτική εκπαίδευση για όλους τους μαθητές, αλλά γιατί δεν εξυπηρετούν την καθολική επιβολή των εισαγόμενων πρακτικών.
Η εισαγωγή και παραμονή του κλάδου ΠΕ61/71 στην εκπαίδευση ανέκαθεν ήταν εργασιακό και όχι παιδαγωγικό ζήτημα καθώς η ίδια η λειτουργία ξεχωριστών τμημάτων βασικών σπουδών για εκπαιδευτικούς στην ΕΑΕ είναι άτοπη τόσο από επιστημονικής πλευράς όσο και από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank). Με άλλα λόγια αν το ζήτημα ήταν επιστημονικό δεν θα είχε επιτραπεί εξ αρχής η δημιουργία αποφοίτων που να μπορούν να συγκροτήσουν έναν ξεχωριστό κλάδο εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής ΠΕ61/71, με κριτήριο ένα και μόνο βασικό πτυχίο το οποίο δεν είναι το παιδαγωγικό πτυχίο προσχολικής ή δημοτικής εκπαίδευσης. Και το ζήτημα αυτό δημιουργήθηκε ως εργασιακό, και όχι επιστημονικό, όταν δύο πανεπιστημιακά τμήματα ιδρύθηκαν με αντικείμενο την ειδική αγωγή ως ξεχωριστό και αυτόνομο επιστημονικό πεδίο. Η ανυπαρξία επιστημονικών/παιδαγωγικών επιχειρημάτων υπέρ της ύπαρξης ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας ειδικών παιδαγωγών, και μάλιστα σε μία χώρα που ήδη διαθέτει πανεπιστημιακά παιδαγωγικά τμήματα προσχολικής και δημοτικής εκπαίδευσης (και όχι σχολές γενικής αγωγής βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985), οδήγησε στην διεκδίκηση της εδραίωσης των σχολών αυτών απευθείας στην αγορά εργασίας. Έτσι μία επιστημονικά άτοπη διεκδίκηση μετατράπηκε σε εργασιακή διεκδίκηση, με τη σταδιακή προώθηση της σύνδεσης του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή με την αγορά εργασίας στο χώρο της εκπαίδευσης, και τελικά συντεχνιακή διεκδίκηση, με την προώθηση του εκτοπισμού των προϋπαρχόντων εκπαιδευτικών κλάδων (Ν.1566/1985) από τις διεκδικούμενες θέσεις εκπαιδευτικού ΕΑΕ.
Τιμά τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας η αναγνώριση των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων των χειρισμών του παρελθόντος. Η συγκεκριμένη τροπολογία πρέπει να ψηφιστεί άμεσα προκειμένου να μπει ένας φραγμός στη συντεχνιακή λογική στο χώρο της ΕΑΕ.
Στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 αποτελούν ουσιαστικότατο και βασικότατο βήμα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΕΕΑ), καθώς αποτρέπουν την κατεδάφιση ενός σημαντικότατου πυλώνα στήριξης της πορείας προς την ενταξιακή εκπαίδευση, η οποία επιβάλλεται από την ίδια την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Αναπήρων του ΟΗΕ (Ν.4074/2012).
Σύμφωνα με διεθνή κείμενα, που διευκρινίζουν τις αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης και παρέχουν βασικές οδηγίες για την εφαρμογή της, η δημιουργία οπουδήποτε χάσματος μεταξύ ειδικής και γενικής εκπαίδευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στους εκπαιδευτικούς, συνιστά όχι μόνο ένα διαχωρισμό επιστημονικά παρωχημένο αλλά και καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Σε όλα αυτά τα κείμενα (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank) γίνεται σαφές ότι αποτελεί καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών τους για τη συντήρηση ξεχωριστών συστημάτων ειδικής και γενικής αγωγής, η ύπαρξη των οποίων προδίδεται από (α) την αυστηρή διάκριση μεταξύ ειδικών και γενικών εκπαιδευτικών, και μάλιστα βάσει της αρχικής τους εκπαίδευσης, (β) τη λειτουργία ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας γενικών και ειδικών παιδαγωγών, και (γ) την προώθηση της αντίληψης ότι ο ειδικός παιδαγωγός αποτελεί διαφορετική και πλήρως διακριτή επιστημονική και επαγγελματική οντότητα από τον γενικό παιδαγωγό, καθιστώντας τον τελευταίο αναρμόδιο για την εκπαίδευση όλων των μαθητών.
Στην Ελλάδα δεν υπήρχε ανέκαθεν αυτή η διάκριση. Τα βασικά παιδαγωγικά πτυχία ουδέποτε ήταν πτυχία γενικής εκπαίδευσης και τα παιδαγωγικά τμήματα δεν δημιουργήθηκαν στην βάση μίας τέτοιας διάκρισης. Οι νηπιαγωγοί ΠΕ60 και δάσκαλοι ΠΕ70 διαθέτουν βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, τίτλος που τους δίνει την δυνατότητα να διορίζονται ως δάσκαλοι και νηπιαγωγοί σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία αντίστοιχα (χωρίς καμία διάκριση των σχολείων σε ειδικά και γενικά ή των μαθητών σε μαθητές με αναπηρία/ΕΕΑ και τυπικούς βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985). Όσοι εξ αυτών επέλεξαν να εξειδικευτούν στην εκπαίδευση παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, ήδη διέθεταν όταν ξεκίνησαν την εξειδίκευσή τους, το βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, το οποίο απέκτησαν μετά από παρακολούθηση 4ετούς προγράμματος βασικών παιδαγωγικών σπουδών, των οποίων η εκπαίδευση παιδιών με αναπηρίες ή/και ΕΕΑ αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα και αντικείμενο, εμβαθύνοντας και επεκτείνοντας τις σχετικές γνώσεις και δεξιότητές τους. Και αυτός ήταν ο μόνος έγκυρος τρόπος απόκτησης επαγγελματικών δικαιωμάτων στην ΕΑΕ μέχρι την ψήφιση του νόμου 3699/2008.
Το πτυχίο των τμημάτων ειδικής αγωγής μέχρι το 2008 δεν συνδέονταν με επαγγελματικά δικαιώματα στο χώρο της εκπαίδευσης (ούτε βέβαια της ΕΑΕ), παρόλα αυτά τα δύο τμήματα της χώρας από το 2001 συνέχιζαν διαρκώς να παράγουν αποφοίτους, κατά κύριο λόγο με κατεύθυνση (όχι επάρκεια) δασκάλων. Μέχρι το 2008, η δημιουργία ενός άτυπου ελαστικού πλαισίου έδωσε τη δυνατότητα στους αποφοίτους αυτούς να προσλαμβάνονται ως αναπληρωτές σε θέσεις νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ60 και δάσκαλων ΕΑΕ ΠΕ70, παρότι δεν διέθεταν την προαπαιτούμενη για τις θέσεις αυτές παιδαγωγική επάρκεια. Με την ψήφιση του νόμου 3699/2008 ικανοποιείται το πάγιο κλαδικό αίτημα των αποφοίτων ειδικής αγωγής (βλ. αιτιολογική έκθεση του Νόμου 3699), οι οποίοι χωρίς παιδαγωγική επάρκεια συγκέντρωσαν προϋπηρεσία στην ΕΑΕ, και αναγνωρίζονται για πρώτη φορά οι ξεχωριστοί κλάδοι δασκάλων ΕΑΕ ΠΕ71και νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ61, με τους δεύτερους να αριθμούν μόλις 15 άτομα την στιγμή εκείνη. Με το νόμο 3699 οι κλάδοι ΠΕ61/71 προστίθενται (δεν αντικαθιστούν) στους προϋπάρχοντες κλάδους νηπιαγωγών και δασκάλων ΠΕ60/70 ΕΑΕ και αποκτούν επαγγελματικά δικαιώματα.
Η εξασφάλιση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους ΠΕ61/71, η οποία είναι απόλυτα σεβαστή, σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνει την απόπειρα αφαίρεσης, και μάλιστα με τρόπο αναδρομικό, των ίδιων επαγγελματικών δικαιωμάτων από τους προϋπάρχοντες κλάδους εκπαιδευτικών ΕΑΕ ΠΕ60/70. Και όμως αυτό ακριβώς επιχειρήθηκε να γίνει με το άρθρο 56 του νόμου 3966 το 2011 με την μετατροπή των οργανικών ΠΕ60/ΠΕ70 σε ΠΕ61/71, χωρίς κανένα επιχείρημα για την συγκεκριμένη ρύθμιση, πέραν της διασφάλισης της δυνατότητας διορισμού των Π61/71. Όσο για την παράκαμψη του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τα κριτήρια πλήρωσης των θέσεων αυτών, το οποίο από την εμφάνιση της ειδικής αγωγής στη χώρα μας είναι σταθερό και προτάσσει τα αυξημένα προσόντα, με την εισαγωγή δύο ρυθμίσεων, της παρ.2.α του άρθρου 28 του Νόμου 4186 το 2013 και της περίπτωσης 5 της παρ. 2 του άρθρου 11 του Νόμου 4229, είναι δυνατό να παρακαμφθεί με την έκδοση μίας υπουργικής απόφασης. Η περίπτωση των αναπληρωτών νηπιαγωγών/δασκάλων ΕΑΕ από το σχολικό έτος 2014-2015 και μετά, που νηπιαγωγοί και δάσκαλοι ΠΕ60.50/70.50 , με βασικό παιδαγωγικό πτυχίο και μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην ειδική αγωγή και τη σχολική ψυχολογία, σε αρκετές περιπτώσεις αποκτημένα πολύ πριν την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους αποφοίτους των τμημάτων ειδικής αγωγής, και πολυετή προϋπηρεσία ως αναπληρωτές ΕΑΕ, βρέθηκαν να εκτοπίζονται από αποφοίτους ΠΕ61/71 με ένα μόνο βασικό πτυχίο και μηδενική προϋπηρεσία, δίνει ένα παράδειγμα του πιθανού περιεχομένου μίας τέτοιας υπουργικής απόφασης.
Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας προωθήθηκε συστηματικά η λήθη σχετικά με την ιστορία της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα, η οποία βέβαια δεν ξεκίνησε με την ίδρυση των πανεπιστημιακών τμημάτων ειδικής αγωγής, και τον έντονο προβληματισμό που συνόδεψε την ίδρυση των τμημάτων αυτών, τα οποία δεν λειτούργησαν αμέσως μετά την ίδρυσή τους, ενώ ήταν γνωστό ότι η ίδρυσή τους αποτελούσε παλινδρόμηση σε, ήδη από τότε θεωρούμενα, παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης. Παρόλα αυτά τα τμήματα αυτά ιδρύθηκαν και λειτούργησαν ενισχύοντας την απαράδεκτη, από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παιδαγωγικής, αντίληψη ότι αποτελεί αρμοδιότητα «ειδικών επιστημόνων», η «εκπαίδευση ατόμων με εκ «γενετής» ή επίκτητες μόνιμες ή παροδικές σωματικές, αισθητηριακές και ψυχοπνευματικές αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες, που δεν τους επιτρέπουν να ακολουθήσουν τον ρυθμό και τον τρόπο της σχολικής εκπαίδευσης των άλλων παιδιών» (πρόκειται για τη διατύπωση του Π.Δ. 177/1993 με το οποίο ιδρύθηκε το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), αν και στην ίδια την Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Αναπήρων αναφέρεται ρητώς ότι άτομα με αναπηρία δεν αποκλείονται από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα βάσει της αναπηρίας τους (Ν.4074/2012, article 24, παρ. 2a. Persons with disabilities are not excluded from the general education system on the basis of disability).
Η τοποθέτηση των βασικών παιδαγωγικών σπουδών στον αντίποδα της ειδικής αγωγής, μέσα από τον χαρακτηρισμό τους ως «βασικών σπουδών γενικής αγωγής» δυστυχώς καταδεικνύει σοβαρότατη έλλειψη κατανόησης σχετικά με το τι είναι παιδαγωγική, τί συνιστά ειδική παιδαγωγική, ποιά η σχέση μεταξύ των δύο και έλλειψη ουσιαστικής κατανόησης των βασικών αρχών της φιλοσοφίας της ενταξιακής εκπαίδευσης. Ο ισχυρισμός λοιπόν ότι η ισότιμη αντιμετώπιση Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ, η οποία είναι μία εξισορροπητική μεταξύ εργαζομένων λύση για την επαναφορά της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας, αποτελεί υποβάθμιση του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή που εξισώνει τετραετείς σπουδές με ένα/δύο χρόνια σπουδών, είναι απόρροια παράληψης σειράς παραμέτρων, με κεντρική αυτή του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου, το οποίο προηγήθηκε των συμπληρωματικών σπουδών. Αυτή η παράληψη δυστυχώς καταδεικνύει άγνοια και αντιλήψεις που εξυπηρετούν σκοπιμότητες άσχετες με τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Και εδώ είναι σαφείς οι ευθύνες των ίδιων των τμημάτων ειδικής αγωγής, καθώς οι ελλείψεις αυτές έχουν εντοπιστεί και στις εξωτερικές τους αξιολογήσεις (http://www.hqaa.gr/eks/UniThessaly_SpecialEducation_2013.pdf http://www.hqaa.gr/eks/UniMacedonia_EducationalSocialPolicy_2013.pdf ).
Είναι σαφές λοιπόν σε τί έγκειται η αποσπασματική νομοθέτηση των προηγούμενων ετών και ποιά είναι τα συντεχνιακά συμφέροντα που αυτή εξυπηρετεί, τα οποία προφανώς και δεν περιορίστηκαν στην επαγγελματική κατοχύρωση των ΠΕ61/71. Όσο για την επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών ως επιχείρημα (α) για την απόλυτη κυριαρχία του βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής, (β) για τον χαρακτηρισμό του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου ως πτυχίου γενικής αγωγής, (γ) για την απαξίωση των συμπληρωματικών στο βασικό παιδαγωγικό πτυχίο σπουδών στην εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, (δ) για την διακοπή της κινητικότητας των εκπαιδευτικών σε θέσεις ειδικής και γενικής αγωγής, εν ολίγοις, για την ίδια την ακύρωση του πλαισίου εκπαίδευσης των ειδικών εκπαιδευτικών όπως αυτό περιγράφεται στην Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και σε άλλα κείμενα της UNESCO, καταδεικνύει το πόσο πίσω βρίσκεται η χώρα μας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υπογραμμίζει το βάρος των ευθυνών που φέρουν για αυτή τη κατάσταση οι αρμόδιοι για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας.
Η αναγνώριση από τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων των χειρισμών αυτών και η προώθηση μίας ρύθμιση που επιτέλους θέτει ένα φραγμό στην απόλυτη κυριαρχία της συντεχνιακής λογικής στον χώρο της ΕΑΕ αποτελούν κινήσεις αξιέπαινες.
Τέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 αποτελούν ουσιαστικότατο και βασικότατο βήμα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, καθώς αποτρέπουν την κατεδάφιση ενός σημαντικότατου πυλώνα στήριξης της πορείας προς την ενταξιακή εκπαίδευση, η οποία επιβάλλεται από την ίδια την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Αναπήρων του ΟΗΕ (Ν.4074/2012). Ο επιστημονικά άτοπος εξοστρακισμός των εκπαιδευτικών ΠΕ60/70 ΕΑΕ από τον χώρο της ΕΑΕ, ο οποίος μεθοδεύτηκε από την ανεύθυνη και συντεχνιακά υποκινούμενη εκπαιδευτική πολιτική των περασμένων ετών, αποτελεί όχι μόνο απόπειρα πρωτοφανούς καταπάτησης εργασιακών δικαιωμάτων αλλά και ακύρωση του πλαισίου εκπαίδευσης των ειδικών εκπαιδευτικών όπως αυτό περιγράφεται στην Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και σε άλλα κείμενα της UNESCO. Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 προστατεύουν τα επαγγελματικά δικαιώματα των παλαιότερων κλάδων εκπαιδευτικών ΠΕ60/70 ΕΑΕ, και αυτό είναι κάτι που οι ίδιες οι αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης επιβάλλουν, ενώ παράλληλα διατηρούν τα επαγγελματικά δικαιώματα των μεταγενέστερων κλάδων εκπαιδευτικών ΕΑΕ ΠΕ61/71, αν και η ίδια η ύπαρξη ενός βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή είναι αντίθετη προς τις αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης. Η ισότιμη αντιμετώπιση μεταξύ Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ αποτελεί μία έντιμη εξισορροπητική λύση για την αποκατάσταση της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας.
Η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών ως επιχείρημα (α) για την απόλυτη κυριαρχία του βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής, (β) για τον χαρακτηρισμό του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου ως πτυχίου γενικής αγωγής, (γ) για την απαξίωση των συμπληρωματικών στο βασικό παιδαγωγικό πτυχίο σπουδών στην εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, (δ) για την διακοπή της κινητικότητας των εκπαιδευτικών σε θέσεις ειδικής και γενικής αγωγής, αποτελεί αναπαραγωγή της ιδεολογίας του αποκλεισμού με πρόσχημα την αναπηρία/ΕΕΑ και συνιστά εξ ορισμού καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία/ΕΕΑ (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank). Απογοήτευση προκαλεί το γεγονός ότι το επιχείρημα αυτό χρησιμοποιείται από ανθρώπους που φέρουν την ιδιότητα του εκπαιδευτικού, δηλαδή από ανθρώπους οι οποίοι θα έπρεπε να γνωρίζουν τί είναι παιδαγωγική, τί συνιστά ειδική παιδαγωγική, ποιά η σχέση των δύο, τι είναι ένταξη, ποιες είναι οι βασικές αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης και ποια η σχέση αυτής με τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία /ΕΕΑ (πρόκειται για ελλείψεις που επισημαίνονται στις εξωτερικές αξιολογήσεις των τμημάτων ειδικής αγωγής http://www.hqaa.gr/eks/UniThessaly_SpecialEducation_2013.pdf http://www.hqaa.gr/eks/UniMacedonia_EducationalSocialPolicy_2013.pdf). Και αυτή είναι δυστυχώς η σημερινή εικόνα, 22 χρόνια μετά τη Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και 31 χρόνια μετά την ψήφιση του πρώτου ενιαίου νόμου για την εκπαίδευση (ν.1566/1985), για την οποία φέρουν βαρύτατες ευθύνες οι αρμόδιοι για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας.
Τέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 αποτελούν ουσιαστικότατο και βασικότατο βήμα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΕΕΑ), καθώς αποτρέπουν την κατεδάφιση ενός σημαντικότατου πυλώνα στήριξης της πορείας προς την ενταξιακή εκπαίδευση, η οποία επιβάλλεται από την ίδια την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Αναπήρων του ΟΗΕ (Ν.4074/2012).
Σύμφωνα με διεθνή κείμενα, που διευκρινίζουν τις αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης και παρέχουν βασικές οδηγίες για την εφαρμογή της, η δημιουργία οπουδήποτε χάσματος μεταξύ ειδικής και γενικής εκπαίδευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στους εκπαιδευτικούς, συνιστά όχι μόνο ένα διαχωρισμό επιστημονικά παρωχημένο αλλά και καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Σε όλα αυτά τα κείμενα (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank) γίνεται σαφές ότι αποτελεί καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών τους για τη συντήρηση ξεχωριστών συστημάτων ειδικής και γενικής αγωγής, η ύπαρξη των οποίων προδίδεται από (α) την αυστηρή διάκριση μεταξύ ειδικών και γενικών εκπαιδευτικών, και μάλιστα βάσει της αρχικής τους εκπαίδευσης, (β) τη λειτουργία ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας γενικών και ειδικών παιδαγωγών, και (γ) την προώθηση της αντίληψης ότι ο ειδικός παιδαγωγός αποτελεί διαφορετική και πλήρως διακριτή επιστημονική και επαγγελματική οντότητα από τον γενικό παιδαγωγό, καθιστώντας τον τελευταίο αναρμόδιο για την εκπαίδευση όλων των μαθητών.
Στην Ελλάδα δεν υπήρχε ανέκαθεν αυτή η διάκριση. Τα βασικά παιδαγωγικά πτυχία ουδέποτε ήταν πτυχία γενικής εκπαίδευσης και τα παιδαγωγικά τμήματα δεν δημιουργήθηκαν στην βάση μίας τέτοιας διάκρισης. Οι νηπιαγωγοί ΠΕ60 και δάσκαλοι ΠΕ70 διαθέτουν βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, τίτλος που τους δίνει την δυνατότητα να διορίζονται ως δάσκαλοι και νηπιαγωγοί σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία αντίστοιχα (χωρίς καμία διάκριση των σχολείων σε ειδικά και γενικά ή των μαθητών σε μαθητές με αναπηρία/ΕΕΑ και τυπικούς βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985). Όσοι εξ αυτών επέλεξαν να εξειδικευτούν στην εκπαίδευση παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, ήδη διέθεταν όταν ξεκίνησαν την εξειδίκευσή τους, το βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, το οποίο απέκτησαν μετά από παρακολούθηση 4ετούς προγράμματος βασικών παιδαγωγικών σπουδών, των οποίων η εκπαίδευση παιδιών με αναπηρίες ή/και ΕΕΑ αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα και αντικείμενο, εμβαθύνοντας και επεκτείνοντας τις σχετικές γνώσεις και δεξιότητές τους. Και αυτός ήταν ο μόνος έγκυρος τρόπος απόκτησης επαγγελματικών δικαιωμάτων στην ΕΑΕ μέχρι την ψήφιση του νόμου 3699/2008.
Το πτυχίο των τμημάτων ειδικής αγωγής μέχρι το 2008 δεν συνδέονταν με επαγγελματικά δικαιώματα στο χώρο της εκπαίδευσης (ούτε βέβαια της ΕΑΕ), παρόλα αυτά τα δύο τμήματα της χώρας από το 2001 συνέχιζαν διαρκώς να παράγουν αποφοίτους, κατά κύριο λόγο με κατεύθυνση (όχι επάρκεια) δασκάλων. Μέχρι το 2008, η δημιουργία ενός άτυπου ελαστικού πλαισίου έδωσε τη δυνατότητα στους αποφοίτους αυτούς να προσλαμβάνονται ως αναπληρωτές σε θέσεις νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ60 και δάσκαλων ΕΑΕ ΠΕ70, παρότι δεν διέθεταν την προαπαιτούμενη για τις θέσεις αυτές παιδαγωγική επάρκεια. Με την ψήφιση του νόμου 3699/2008 ικανοποιείται το πάγιο κλαδικό αίτημα των αποφοίτων ειδικής αγωγής (βλ. αιτιολογική έκθεση του Νόμου 3699), οι οποίοι χωρίς παιδαγωγική επάρκεια συγκέντρωσαν προϋπηρεσία στην ΕΑΕ, και αναγνωρίζονται για πρώτη φορά οι ξεχωριστοί κλάδοι δασκάλων ΕΑΕ ΠΕ71και νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ61, με τους δεύτερους να αριθμούν μόλις 15 άτομα την στιγμή εκείνη. Με το νόμο 3699 οι κλάδοι ΠΕ61/71 προστίθενται (δεν αντικαθιστούν) στους προϋπάρχοντες κλάδους νηπιαγωγών και δασκάλων ΠΕ60/70 ΕΑΕ και αποκτούν επαγγελματικά δικαιώματα.
Η εξασφάλιση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους ΠΕ61/71, η οποία είναι απόλυτα σεβαστή, σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνει την απόπειρα αφαίρεσης, και μάλιστα με τρόπο αναδρομικό, των ίδιων επαγγελματικών δικαιωμάτων από τους προϋπάρχοντες κλάδους εκπαιδευτικών ΕΑΕ ΠΕ60/70. Και όμως αυτό ακριβώς επιχειρήθηκε να γίνει με το άρθρο 56 του νόμου 3966 το 2011 με την μετατροπή των οργανικών ΠΕ60/ΠΕ70 σε ΠΕ61/71, χωρίς κανένα επιχείρημα για την συγκεκριμένη ρύθμιση, πέραν της διασφάλισης της δυνατότητας διορισμού των Π61/71. Όσο για την παράκαμψη του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τα κριτήρια πλήρωσης των θέσεων αυτών, το οποίο από την εμφάνιση της ειδικής αγωγής στη χώρα μας είναι σταθερό και προτάσσει τα αυξημένα προσόντα, με την εισαγωγή δύο ρυθμίσεων, της παρ.2.α του άρθρου 28 του Νόμου 4186 το 2013 και της περίπτωσης 5 της παρ. 2 του άρθρου 11 του Νόμου 4229, είναι δυνατό να παρακαμφθεί με την έκδοση μίας υπουργικής απόφασης. Η περίπτωση των αναπληρωτών νηπιαγωγών/δασκάλων ΕΑΕ από το σχολικό έτος 2014-2015 και μετά, που νηπιαγωγοί και δάσκαλοι ΠΕ60.50/70.50 , με βασικό παιδαγωγικό πτυχίο και μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην ειδική αγωγή και τη σχολική ψυχολογία, σε αρκετές περιπτώσεις αποκτημένα πολύ πριν την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους αποφοίτους των τμημάτων ειδικής αγωγής, και πολυετή προϋπηρεσία ως αναπληρωτές ΕΑΕ, βρέθηκαν να εκτοπίζονται από αποφοίτους ΠΕ61/71 με ένα μόνο βασικό πτυχίο και μηδενική προϋπηρεσία, δίνει ένα παράδειγμα του πιθανού περιεχομένου μίας τέτοιας υπουργικής απόφασης.
Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας προωθήθηκε συστηματικά η λήθη σχετικά με την ιστορία της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα, η οποία βέβαια δεν ξεκίνησε με την ίδρυση των πανεπιστημιακών τμημάτων ειδικής αγωγής, και τον έντονο προβληματισμό που συνόδεψε την ίδρυση των τμημάτων αυτών, τα οποία δεν λειτούργησαν αμέσως μετά την ίδρυσή τους, ενώ ήταν γνωστό ότι η ίδρυσή τους αποτελούσε παλινδρόμηση σε, ήδη από τότε θεωρούμενα, παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης. Παρόλα αυτά τα τμήματα αυτά ιδρύθηκαν και λειτούργησαν ενισχύοντας την απαράδεκτη, από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παιδαγωγικής, αντίληψη ότι αποτελεί αρμοδιότητα «ειδικών επιστημόνων», η «εκπαίδευση ατόμων με εκ «γενετής» ή επίκτητες μόνιμες ή παροδικές σωματικές, αισθητηριακές και ψυχοπνευματικές αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες, που δεν τους επιτρέπουν να ακολουθήσουν τον ρυθμό και τον τρόπο της σχολικής εκπαίδευσης των άλλων παιδιών» (πρόκειται για τη διατύπωση του Π.Δ. 177/1993 με το οποίο ιδρύθηκε το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), αν και στην ίδια την Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Αναπήρων αναφέρεται ρητώς ότι άτομα με αναπηρία δεν αποκλείονται από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα βάσει της αναπηρίας τους (Ν.4074/2012, article 24, παρ. 2a. Persons with disabilities are not excluded from the general education system on the basis of disability).
Η τοποθέτηση των βασικών παιδαγωγικών σπουδών στον αντίποδα της ειδικής αγωγής, μέσα από τον χαρακτηρισμό τους ως «βασικών σπουδών γενικής αγωγής» δυστυχώς καταδεικνύει σοβαρότατη έλλειψη κατανόησης σχετικά με το τι είναι παιδαγωγική, τί συνιστά ειδική παιδαγωγική, ποιά η σχέση μεταξύ των δύο και έλλειψη ουσιαστικής κατανόησης των βασικών αρχών της φιλοσοφίας της ενταξιακής εκπαίδευσης. Ο ισχυρισμός λοιπόν ότι η ισότιμη αντιμετώπιση Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ, η οποία είναι μία εξισορροπητική μεταξύ εργαζομένων λύση για την επαναφορά της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας, αποτελεί υποβάθμιση του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή που εξισώνει τετραετείς σπουδές με ένα/δύο χρόνια σπουδών, είναι απόρροια παράληψης σειράς παραμέτρων, με κεντρική αυτή του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου, το οποίο προηγήθηκε των συμπληρωματικών σπουδών. Αυτή η παράληψη δυστυχώς καταδεικνύει άγνοια και αντιλήψεις που εξυπηρετούν σκοπιμότητες άσχετες με τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Και εδώ είναι σαφείς οι ευθύνες των ίδιων των τμημάτων ειδικής αγωγής, καθώς οι ελλείψεις αυτές έχουν εντοπιστεί και στις εξωτερικές τους αξιολογήσεις (http://www.hqaa.gr/eks/UniThessaly_SpecialEducation_2013.pdf http://www.hqaa.gr/eks/UniMacedonia_EducationalSocialPolicy_2013.pdf ).
Είναι σαφές λοιπόν σε τί έγκειται η αποσπασματική νομοθέτηση των προηγούμενων ετών και ποιά είναι τα συντεχνιακά συμφέροντα που αυτή εξυπηρετεί, τα οποία προφανώς και δεν περιορίστηκαν στην επαγγελματική κατοχύρωση των ΠΕ61/71. Όσο για την επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών ως επιχείρημα (α) για την απόλυτη κυριαρχία του βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής, (β) για τον χαρακτηρισμό του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου ως πτυχίου γενικής αγωγής, (γ) για την απαξίωση των συμπληρωματικών στο βασικό παιδαγωγικό πτυχίο σπουδών στην εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, (δ) για την διακοπή της κινητικότητας των εκπαιδευτικών σε θέσεις ειδικής και γενικής αγωγής, εν ολίγοις, για την ίδια την ακύρωση του πλαισίου εκπαίδευσης των ειδικών εκπαιδευτικών όπως αυτό περιγράφεται στην Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και σε άλλα κείμενα της UNESCO, καταδεικνύει το πόσο πίσω βρίσκεται η χώρα μας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υπογραμμίζει το βάρος των ευθυνών που φέρουν για αυτή τη κατάσταση οι αρμόδιοι για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας.
Η αναγνώριση από τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων των χειρισμών αυτών και η προώθηση μίας ρύθμιση που επιτέλους θέτει ένα φραγμό στην απόλυτη κυριαρχία της συντεχνιακής λογικής στον χώρο της ΕΑΕ αποτελούν κινήσεις αξιέπαινες.
Τέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Απαιτούμε την άμεση απόσυρση της τροπολογίας που συνθλίβει μαθητές με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και εκπαιδευτικούς ΕΑΕ ΠΕ61 και ΠΕ71, όπως προτείνει στις σαφείς και τεκμηριωμένες θέσεις του ο Σ.Α.Τ.Ε.Α.. Η αποσπασματικότητα νομοθετικών διατάξεων, χωρίς τη διεξαγωγή ενός εθνικού διαλόγου για μια ολοκληρωμένη νομοθετική πρόταση με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, δεν συμβάλλει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της εκπαίδευσης, Γενικής και Ειδικής.
ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 αποτελούν ουσιαστικότατο και βασικότατο βήμα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΕΕΑ), καθώς αποτρέπουν την κατεδάφιση ενός σημαντικότατου πυλώνα στήριξης της πορείας προς την ενταξιακή εκπαίδευση, η οποία επιβάλλεται από την ίδια την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Αναπήρων του ΟΗΕ (Ν.4074/2012).
Σύμφωνα με διεθνή κείμενα, που διευκρινίζουν τις αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης και παρέχουν βασικές οδηγίες για την εφαρμογή της, η δημιουργία οπουδήποτε χάσματος μεταξύ ειδικής και γενικής εκπαίδευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στους εκπαιδευτικούς, συνιστά όχι μόνο ένα διαχωρισμό επιστημονικά παρωχημένο αλλά και καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Σε όλα αυτά τα κείμενα (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank) γίνεται σαφές ότι αποτελεί καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών τους για τη συντήρηση ξεχωριστών συστημάτων ειδικής και γενικής αγωγής, η ύπαρξη των οποίων προδίδεται από (α) την αυστηρή διάκριση μεταξύ ειδικών και γενικών εκπαιδευτικών, και μάλιστα βάσει της αρχικής τους εκπαίδευσης, (β) τη λειτουργία ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας γενικών και ειδικών παιδαγωγών, και (γ) την προώθηση της αντίληψης ότι ο ειδικός παιδαγωγός αποτελεί διαφορετική και πλήρως διακριτή επιστημονική και επαγγελματική οντότητα από τον γενικό παιδαγωγό, καθιστώντας τον τελευταίο αναρμόδιο για την εκπαίδευση όλων των μαθητών.
Στην Ελλάδα δεν υπήρχε ανέκαθεν αυτή η διάκριση. Τα βασικά παιδαγωγικά πτυχία ουδέποτε ήταν πτυχία γενικής εκπαίδευσης και τα παιδαγωγικά τμήματα δεν δημιουργήθηκαν στην βάση μίας τέτοιας διάκρισης. Οι νηπιαγωγοί ΠΕ60 και δάσκαλοι ΠΕ70 διαθέτουν βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, τίτλος που τους δίνει την δυνατότητα να διορίζονται ως δάσκαλοι και νηπιαγωγοί σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία αντίστοιχα (χωρίς καμία διάκριση των σχολείων σε ειδικά και γενικά ή των μαθητών σε μαθητές με αναπηρία/ΕΕΑ και τυπικούς βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985). Όσοι εξ αυτών επέλεξαν να εξειδικευτούν στην εκπαίδευση παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, ήδη διέθεταν όταν ξεκίνησαν την εξειδίκευσή τους, το βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, το οποίο απέκτησαν μετά από παρακολούθηση 4ετούς προγράμματος βασικών παιδαγωγικών σπουδών, των οποίων η εκπαίδευση παιδιών με αναπηρίες ή/και ΕΕΑ αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα και αντικείμενο, εμβαθύνοντας και επεκτείνοντας τις σχετικές γνώσεις και δεξιότητές τους. Και αυτός ήταν ο μόνος έγκυρος τρόπος απόκτησης επαγγελματικών δικαιωμάτων στην ΕΑΕ μέχρι την ψήφιση του νόμου 3699/2008.
Το πτυχίο των τμημάτων ειδικής αγωγής μέχρι το 2008 δεν συνδέονταν με επαγγελματικά δικαιώματα στο χώρο της εκπαίδευσης (ούτε βέβαια της ΕΑΕ), παρόλα αυτά τα δύο τμήματα της χώρας από το 2001 συνέχιζαν διαρκώς να παράγουν αποφοίτους, κατά κύριο λόγο με κατεύθυνση (όχι επάρκεια) δασκάλων. Μέχρι το 2008, η δημιουργία ενός άτυπου ελαστικού πλαισίου έδωσε τη δυνατότητα στους αποφοίτους αυτούς να προσλαμβάνονται ως αναπληρωτές σε θέσεις νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ60 και δάσκαλων ΕΑΕ ΠΕ70, παρότι δεν διέθεταν την προαπαιτούμενη για τις θέσεις αυτές παιδαγωγική επάρκεια. Με την ψήφιση του νόμου 3699/2008 ικανοποιείται το πάγιο κλαδικό αίτημα των αποφοίτων ειδικής αγωγής (βλ. αιτιολογική έκθεση του Νόμου 3699), οι οποίοι χωρίς παιδαγωγική επάρκεια συγκέντρωσαν προϋπηρεσία στην ΕΑΕ, και αναγνωρίζονται για πρώτη φορά οι ξεχωριστοί κλάδοι δασκάλων ΕΑΕ ΠΕ71και νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ61, με τους δεύτερους να αριθμούν μόλις 15 άτομα την στιγμή εκείνη. Με το νόμο 3699 οι κλάδοι ΠΕ61/71 προστίθενται (δεν αντικαθιστούν) στους προϋπάρχοντες κλάδους νηπιαγωγών και δασκάλων ΠΕ60/70 ΕΑΕ και αποκτούν επαγγελματικά δικαιώματα.
Η εξασφάλιση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους ΠΕ61/71, η οποία είναι απόλυτα σεβαστή, σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνει την απόπειρα αφαίρεσης, και μάλιστα με τρόπο αναδρομικό, των ίδιων επαγγελματικών δικαιωμάτων από τους προϋπάρχοντες κλάδους εκπαιδευτικών ΕΑΕ ΠΕ60/70. Και όμως αυτό ακριβώς επιχειρήθηκε να γίνει με το άρθρο 56 του νόμου 3966 το 2011 με την μετατροπή των οργανικών ΠΕ60/ΠΕ70 σε ΠΕ61/71, χωρίς κανένα επιχείρημα για την συγκεκριμένη ρύθμιση, πέραν της διασφάλισης της δυνατότητας διορισμού των Π61/71. Όσο για την παράκαμψη του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τα κριτήρια πλήρωσης των θέσεων αυτών, το οποίο από την εμφάνιση της ειδικής αγωγής στη χώρα μας είναι σταθερό και προτάσσει τα αυξημένα προσόντα, με την εισαγωγή δύο ρυθμίσεων, της παρ.2.α του άρθρου 28 του Νόμου 4186 το 2013 και της περίπτωσης 5 της παρ. 2 του άρθρου 11 του Νόμου 4229, είναι δυνατό να παρακαμφθεί με την έκδοση μίας υπουργικής απόφασης. Η περίπτωση των αναπληρωτών νηπιαγωγών/δασκάλων ΕΑΕ από το σχολικό έτος 2014-2015 και μετά, που νηπιαγωγοί και δάσκαλοι ΠΕ60.50/70.50 , με βασικό παιδαγωγικό πτυχίο και μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην ειδική αγωγή και τη σχολική ψυχολογία, σε αρκετές περιπτώσεις αποκτημένα πολύ πριν την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους αποφοίτους των τμημάτων ειδικής αγωγής, και πολυετή προϋπηρεσία ως αναπληρωτές ΕΑΕ, βρέθηκαν να εκτοπίζονται από αποφοίτους ΠΕ61/71 με ένα μόνο βασικό πτυχίο και μηδενική προϋπηρεσία, δίνει ένα παράδειγμα του πιθανού περιεχομένου μίας τέτοιας υπουργικής απόφασης.
Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας προωθήθηκε συστηματικά η λήθη σχετικά με την ιστορία της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα, η οποία βέβαια δεν ξεκίνησε με την ίδρυση των πανεπιστημιακών τμημάτων ειδικής αγωγής, και τον έντονο προβληματισμό που συνόδεψε την ίδρυση των τμημάτων αυτών, τα οποία δεν λειτούργησαν αμέσως μετά την ίδρυσή τους, ενώ ήταν γνωστό ότι η ίδρυσή τους αποτελούσε παλινδρόμηση σε, ήδη από τότε θεωρούμενα, παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης. Παρόλα αυτά τα τμήματα αυτά ιδρύθηκαν και λειτούργησαν ενισχύοντας την απαράδεκτη, από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παιδαγωγικής, αντίληψη ότι αποτελεί αρμοδιότητα «ειδικών επιστημόνων», η «εκπαίδευση ατόμων με εκ «γενετής» ή επίκτητες μόνιμες ή παροδικές σωματικές, αισθητηριακές και ψυχοπνευματικές αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες, που δεν τους επιτρέπουν να ακολουθήσουν τον ρυθμό και τον τρόπο της σχολικής εκπαίδευσης των άλλων παιδιών» (πρόκειται για τη διατύπωση του Π.Δ. 177/1993 με το οποίο ιδρύθηκε το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), αν και στην ίδια την Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Αναπήρων αναφέρεται ρητώς ότι άτομα με αναπηρία δεν αποκλείονται από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα βάσει της αναπηρίας τους (Ν.4074/2012, article 24, παρ. 2a. Persons with disabilities are not excluded from the general education system on the basis of disability).
Η τοποθέτηση των βασικών παιδαγωγικών σπουδών στον αντίποδα της ειδικής αγωγής, μέσα από τον χαρακτηρισμό τους ως «βασικών σπουδών γενικής αγωγής» δυστυχώς καταδεικνύει σοβαρότατη έλλειψη κατανόησης σχετικά με το τι είναι παιδαγωγική, τί συνιστά ειδική παιδαγωγική, ποιά η σχέση μεταξύ των δύο και έλλειψη ουσιαστικής κατανόησης των βασικών αρχών της φιλοσοφίας της ενταξιακής εκπαίδευσης. Ο ισχυρισμός λοιπόν ότι η ισότιμη αντιμετώπιση Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ, η οποία είναι μία εξισορροπητική μεταξύ εργαζομένων λύση για την επαναφορά της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας, αποτελεί υποβάθμιση του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή που εξισώνει τετραετείς σπουδές με ένα/δύο χρόνια σπουδών, είναι απόρροια παράληψης σειράς παραμέτρων, με κεντρική αυτή του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου, το οποίο προηγήθηκε των συμπληρωματικών σπουδών. Αυτή η παράληψη δυστυχώς καταδεικνύει άγνοια και αντιλήψεις που εξυπηρετούν σκοπιμότητες άσχετες με τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Και εδώ είναι σαφείς οι ευθύνες των ίδιων των τμημάτων ειδικής αγωγής, καθώς οι ελλείψεις αυτές έχουν εντοπιστεί και στις εξωτερικές τους αξιολογήσεις (http://www.hqaa.gr/eks/UniThessaly_SpecialEducation_2013.pdf http://www.hqaa.gr/eks/UniMacedonia_EducationalSocialPolicy_2013.pdf ).
Είναι σαφές λοιπόν σε τί έγκειται η αποσπασματική νομοθέτηση των προηγούμενων ετών και ποιά είναι τα συντεχνιακά συμφέροντα που αυτή εξυπηρετεί, τα οποία προφανώς και δεν περιορίστηκαν στην επαγγελματική κατοχύρωση των ΠΕ61/71. Όσο για την επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών ως επιχείρημα (α) για την απόλυτη κυριαρχία του βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής, (β) για τον χαρακτηρισμό του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου ως πτυχίου γενικής αγωγής, (γ) για την απαξίωση των συμπληρωματικών στο βασικό παιδαγωγικό πτυχίο σπουδών στην εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, (δ) για την διακοπή της κινητικότητας των εκπαιδευτικών σε θέσεις ειδικής και γενικής αγωγής, εν ολίγοις, για την ίδια την ακύρωση του πλαισίου εκπαίδευσης των ειδικών εκπαιδευτικών όπως αυτό περιγράφεται στην Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και σε άλλα κείμενα της UNESCO, καταδεικνύει το πόσο πίσω βρίσκεται η χώρα μας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υπογραμμίζει το βάρος των ευθυνών που φέρουν για αυτή τη κατάσταση οι αρμόδιοι για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας.
Η αναγνώριση από τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων των χειρισμών αυτών και η προώθηση μίας ρύθμιση που επιτέλους θέτει ένα φραγμό στην απόλυτη κυριαρχία της συντεχνιακής λογικής στον χώρο της ΕΑΕ αποτελούν κινήσεις αξιέπαινες.
Τέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 αποτελούν ουσιαστικότατο και βασικότατο βήμα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΕΕΑ), καθώς αποτρέπουν την κατεδάφιση ενός σημαντικότατου πυλώνα στήριξης της πορείας προς την ενταξιακή εκπαίδευση, η οποία επιβάλλεται από την ίδια την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Αναπήρων του ΟΗΕ (Ν.4074/2012).
Σύμφωνα με διεθνή κείμενα, που διευκρινίζουν τις αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης και παρέχουν βασικές οδηγίες για την εφαρμογή της, η δημιουργία οπουδήποτε χάσματος μεταξύ ειδικής και γενικής εκπαίδευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στους εκπαιδευτικούς, συνιστά όχι μόνο ένα διαχωρισμό επιστημονικά παρωχημένο αλλά και καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Σε όλα αυτά τα κείμενα (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank) γίνεται σαφές ότι αποτελεί καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών τους για τη συντήρηση ξεχωριστών συστημάτων ειδικής και γενικής αγωγής, η ύπαρξη των οποίων προδίδεται από (α) την αυστηρή διάκριση μεταξύ ειδικών και γενικών εκπαιδευτικών, και μάλιστα βάσει της αρχικής τους εκπαίδευσης, (β) τη λειτουργία ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας γενικών και ειδικών παιδαγωγών, και (γ) την προώθηση της αντίληψης ότι ο ειδικός παιδαγωγός αποτελεί διαφορετική και πλήρως διακριτή επιστημονική και επαγγελματική οντότητα από τον γενικό παιδαγωγό, καθιστώντας τον τελευταίο αναρμόδιο για την εκπαίδευση όλων των μαθητών.
Στην Ελλάδα δεν υπήρχε ανέκαθεν αυτή η διάκριση. Τα βασικά παιδαγωγικά πτυχία ουδέποτε ήταν πτυχία γενικής εκπαίδευσης και τα παιδαγωγικά τμήματα δεν δημιουργήθηκαν στην βάση μίας τέτοιας διάκρισης. Οι νηπιαγωγοί ΠΕ60 και δάσκαλοι ΠΕ70 διαθέτουν βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, τίτλος που τους δίνει την δυνατότητα να διορίζονται ως δάσκαλοι και νηπιαγωγοί σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία αντίστοιχα (χωρίς καμία διάκριση των σχολείων σε ειδικά και γενικά ή των μαθητών σε μαθητές με αναπηρία/ΕΕΑ και τυπικούς βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985). Όσοι εξ αυτών επέλεξαν να εξειδικευτούν στην εκπαίδευση παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, ήδη διέθεταν όταν ξεκίνησαν την εξειδίκευσή τους, το βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, το οποίο απέκτησαν μετά από παρακολούθηση 4ετούς προγράμματος βασικών παιδαγωγικών σπουδών, των οποίων η εκπαίδευση παιδιών με αναπηρίες ή/και ΕΕΑ αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα και αντικείμενο, εμβαθύνοντας και επεκτείνοντας τις σχετικές γνώσεις και δεξιότητές τους. Και αυτός ήταν ο μόνος έγκυρος τρόπος απόκτησης επαγγελματικών δικαιωμάτων στην ΕΑΕ μέχρι την ψήφιση του νόμου 3699/2008.
Το πτυχίο των τμημάτων ειδικής αγωγής μέχρι το 2008 δεν συνδέονταν με επαγγελματικά δικαιώματα στο χώρο της εκπαίδευσης (ούτε βέβαια της ΕΑΕ), παρόλα αυτά τα δύο τμήματα της χώρας από το 2001 συνέχιζαν διαρκώς να παράγουν αποφοίτους, κατά κύριο λόγο με κατεύθυνση (όχι επάρκεια) δασκάλων. Μέχρι το 2008, η δημιουργία ενός άτυπου ελαστικού πλαισίου έδωσε τη δυνατότητα στους αποφοίτους αυτούς να προσλαμβάνονται ως αναπληρωτές σε θέσεις νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ60 και δάσκαλων ΕΑΕ ΠΕ70, παρότι δεν διέθεταν την προαπαιτούμενη για τις θέσεις αυτές παιδαγωγική επάρκεια. Με την ψήφιση του νόμου 3699/2008 ικανοποιείται το πάγιο κλαδικό αίτημα των αποφοίτων ειδικής αγωγής (βλ. αιτιολογική έκθεση του Νόμου 3699), οι οποίοι χωρίς παιδαγωγική επάρκεια συγκέντρωσαν προϋπηρεσία στην ΕΑΕ, και αναγνωρίζονται για πρώτη φορά οι ξεχωριστοί κλάδοι δασκάλων ΕΑΕ ΠΕ71και νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ61, με τους δεύτερους να αριθμούν μόλις 15 άτομα την στιγμή εκείνη. Με το νόμο 3699 οι κλάδοι ΠΕ61/71 προστίθενται (δεν αντικαθιστούν) στους προϋπάρχοντες κλάδους νηπιαγωγών και δασκάλων ΠΕ60/70 ΕΑΕ και αποκτούν επαγγελματικά δικαιώματα.
Η εξασφάλιση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους ΠΕ61/71, η οποία είναι απόλυτα σεβαστή, σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνει την απόπειρα αφαίρεσης, και μάλιστα με τρόπο αναδρομικό, των ίδιων επαγγελματικών δικαιωμάτων από τους προϋπάρχοντες κλάδους εκπαιδευτικών ΕΑΕ ΠΕ60/70. Και όμως αυτό ακριβώς επιχειρήθηκε να γίνει με το άρθρο 56 του νόμου 3966 το 2011 με την μετατροπή των οργανικών ΠΕ60/ΠΕ70 σε ΠΕ61/71, χωρίς κανένα επιχείρημα για την συγκεκριμένη ρύθμιση, πέραν της διασφάλισης της δυνατότητας διορισμού των Π61/71. Όσο για την παράκαμψη του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τα κριτήρια πλήρωσης των θέσεων αυτών, το οποίο από την εμφάνιση της ειδικής αγωγής στη χώρα μας είναι σταθερό και προτάσσει τα αυξημένα προσόντα, με την εισαγωγή δύο ρυθμίσεων, της παρ.2.α του άρθρου 28 του Νόμου 4186 το 2013 και της περίπτωσης 5 της παρ. 2 του άρθρου 11 του Νόμου 4229, είναι δυνατό να παρακαμφθεί με την έκδοση μίας υπουργικής απόφασης. Η περίπτωση των αναπληρωτών νηπιαγωγών/δασκάλων ΕΑΕ από το σχολικό έτος 2014-2015 και μετά, που νηπιαγωγοί και δάσκαλοι ΠΕ60.50/70.50 , με βασικό παιδαγωγικό πτυχίο και μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην ειδική αγωγή και τη σχολική ψυχολογία, σε αρκετές περιπτώσεις αποκτημένα πολύ πριν την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους αποφοίτους των τμημάτων ειδικής αγωγής, και πολυετή προϋπηρεσία ως αναπληρωτές ΕΑΕ, βρέθηκαν να εκτοπίζονται από αποφοίτους ΠΕ61/71 με ένα μόνο βασικό πτυχίο και μηδενική προϋπηρεσία, δίνει ένα παράδειγμα του πιθανού περιεχομένου μίας τέτοιας υπουργικής απόφασης.
Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας προωθήθηκε συστηματικά η λήθη σχετικά με την ιστορία της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα, η οποία βέβαια δεν ξεκίνησε με την ίδρυση των πανεπιστημιακών τμημάτων ειδικής αγωγής, και τον έντονο προβληματισμό που συνόδεψε την ίδρυση των τμημάτων αυτών, τα οποία δεν λειτούργησαν αμέσως μετά την ίδρυσή τους, ενώ ήταν γνωστό ότι η ίδρυσή τους αποτελούσε παλινδρόμηση σε, ήδη από τότε θεωρούμενα, παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης. Παρόλα αυτά τα τμήματα αυτά ιδρύθηκαν και λειτούργησαν ενισχύοντας την απαράδεκτη, από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παιδαγωγικής, αντίληψη ότι αποτελεί αρμοδιότητα «ειδικών επιστημόνων», η «εκπαίδευση ατόμων με εκ «γενετής» ή επίκτητες μόνιμες ή παροδικές σωματικές, αισθητηριακές και ψυχοπνευματικές αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες, που δεν τους επιτρέπουν να ακολουθήσουν τον ρυθμό και τον τρόπο της σχολικής εκπαίδευσης των άλλων παιδιών» (πρόκειται για τη διατύπωση του Π.Δ. 177/1993 με το οποίο ιδρύθηκε το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), αν και στην ίδια την Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Αναπήρων αναφέρεται ρητώς ότι άτομα με αναπηρία δεν αποκλείονται από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα βάσει της αναπηρίας τους (Ν.4074/2012, article 24, παρ. 2a. Persons with disabilities are not excluded from the general education system on the basis of disability).
Η τοποθέτηση των βασικών παιδαγωγικών σπουδών στον αντίποδα της ειδικής αγωγής, μέσα από τον χαρακτηρισμό τους ως «βασικών σπουδών γενικής αγωγής» δυστυχώς καταδεικνύει σοβαρότατη έλλειψη κατανόησης σχετικά με το τι είναι παιδαγωγική, τί συνιστά ειδική παιδαγωγική, ποιά η σχέση μεταξύ των δύο και έλλειψη ουσιαστικής κατανόησης των βασικών αρχών της φιλοσοφίας της ενταξιακής εκπαίδευσης. Ο ισχυρισμός λοιπόν ότι η ισότιμη αντιμετώπιση Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ, η οποία είναι μία εξισορροπητική μεταξύ εργαζομένων λύση για την επαναφορά της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας, αποτελεί υποβάθμιση του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή που εξισώνει τετραετείς σπουδές με ένα/δύο χρόνια σπουδών, είναι απόρροια παράληψης σειράς παραμέτρων, με κεντρική αυτή του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου, το οποίο προηγήθηκε των συμπληρωματικών σπουδών. Αυτή η παράληψη δυστυχώς καταδεικνύει άγνοια και αντιλήψεις που εξυπηρετούν σκοπιμότητες άσχετες με τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Και εδώ είναι σαφείς οι ευθύνες των ίδιων των τμημάτων ειδικής αγωγής, καθώς οι ελλείψεις αυτές έχουν εντοπιστεί και στις εξωτερικές τους αξιολογήσεις (http://www.hqaa.gr/eks/UniThessaly_SpecialEducation_2013.pdf http://www.hqaa.gr/eks/UniMacedonia_EducationalSocialPolicy_2013.pdf ).
Είναι σαφές λοιπόν σε τί έγκειται η αποσπασματική νομοθέτηση των προηγούμενων ετών και ποιά είναι τα συντεχνιακά συμφέροντα που αυτή εξυπηρετεί, τα οποία προφανώς και δεν περιορίστηκαν στην επαγγελματική κατοχύρωση των ΠΕ61/71. Όσο για την επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών ως επιχείρημα (α) για την απόλυτη κυριαρχία του βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής, (β) για τον χαρακτηρισμό του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου ως πτυχίου γενικής αγωγής, (γ) για την απαξίωση των συμπληρωματικών στο βασικό παιδαγωγικό πτυχίο σπουδών στην εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, (δ) για την διακοπή της κινητικότητας των εκπαιδευτικών σε θέσεις ειδικής και γενικής αγωγής, εν ολίγοις, για την ίδια την ακύρωση του πλαισίου εκπαίδευσης των ειδικών εκπαιδευτικών όπως αυτό περιγράφεται στην Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και σε άλλα κείμενα της UNESCO, καταδεικνύει το πόσο πίσω βρίσκεται η χώρα μας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υπογραμμίζει το βάρος των ευθυνών που φέρουν για αυτή τη κατάσταση οι αρμόδιοι για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας.
Η αναγνώριση από τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων των χειρισμών αυτών και η προώθηση μίας ρύθμιση που επιτέλους θέτει ένα φραγμό στην απόλυτη κυριαρχία της συντεχνιακής λογικής στον χώρο της ΕΑΕ αποτελούν κινήσεις αξιέπαινες.
Τέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 αποτελούν ουσιαστικότατο και βασικότατο βήμα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, καθώς αποτρέπουν την κατεδάφιση ενός σημαντικότατου πυλώνα στήριξης της πορείας προς την ενταξιακή εκπαίδευση, η οποία επιβάλλεται από την ίδια την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Αναπήρων του ΟΗΕ (Ν.4074/2012). Ο επιστημονικά άτοπος εξοστρακισμός των εκπαιδευτικών ΠΕ60/70 ΕΑΕ από τον χώρο της ΕΑΕ, ο οποίος μεθοδεύτηκε από την ανεύθυνη και συντεχνιακά υποκινούμενη εκπαιδευτική πολιτική των περασμένων ετών, αποτελεί όχι μόνο απόπειρα πρωτοφανούς καταπάτησης εργασιακών δικαιωμάτων αλλά και ακύρωση του πλαισίου εκπαίδευσης των ειδικών εκπαιδευτικών όπως αυτό περιγράφεται στην Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και σε άλλα κείμενα της UNESCO. Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 προστατεύουν τα επαγγελματικά δικαιώματα των παλαιότερων κλάδων εκπαιδευτικών ΠΕ60/70 ΕΑΕ, και αυτό είναι κάτι που οι ίδιες οι αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης επιβάλλουν, ενώ παράλληλα διατηρούν τα επαγγελματικά δικαιώματα των μεταγενέστερων κλάδων εκπαιδευτικών ΕΑΕ ΠΕ61/71, αν και η ίδια η ύπαρξη ενός βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή είναι αντίθετη προς τις αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης. Η ισότιμη αντιμετώπιση μεταξύ Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ αποτελεί μία έντιμη εξισορροπητική λύση για την αποκατάσταση της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας.
Η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών ως επιχείρημα (α) για την απόλυτη κυριαρχία του βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής, (β) για τον χαρακτηρισμό του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου ως πτυχίου γενικής αγωγής, (γ) για την απαξίωση των συμπληρωματικών στο βασικό παιδαγωγικό πτυχίο σπουδών στην εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, (δ) για την διακοπή της κινητικότητας των εκπαιδευτικών σε θέσεις ειδικής και γενικής αγωγής, αποτελεί αναπαραγωγή της ιδεολογίας του αποκλεισμού με πρόσχημα την αναπηρία/ΕΕΑ και συνιστά εξ ορισμού καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία/ΕΕΑ (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank). Απογοήτευση προκαλεί το γεγονός ότι το επιχείρημα αυτό χρησιμοποιείται από ανθρώπους που φέρουν την ιδιότητα του εκπαιδευτικού, δηλαδή από ανθρώπους οι οποίοι θα έπρεπε να γνωρίζουν τί είναι παιδαγωγική, τί συνιστά ειδική παιδαγωγική, ποιά η σχέση των δύο, τι είναι ένταξη, ποιες είναι οι βασικές αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης και ποια η σχέση αυτής με τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία /ΕΕΑ (πρόκειται για ελλείψεις που επισημαίνονται στις εξωτερικές αξιολογήσεις των τμημάτων ειδικής αγωγής http://www.hqaa.gr/eks/UniThessaly_SpecialEducation_2013.pdf http://www.hqaa.gr/eks/UniMacedonia_EducationalSocialPolicy_2013.pdf). Και αυτή είναι δυστυχώς η σημερινή εικόνα, 22 χρόνια μετά τη Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και 31 χρόνια μετά την ψήφιση του πρώτου ενιαίου νόμου για την εκπαίδευση (ν.1566/1985), για την οποία φέρουν βαρύτατες ευθύνες οι αρμόδιοι για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας.
Τέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 αποτελούν ουσιαστικότατο και βασικότατο βήμα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΕΕΑ), καθώς αποτρέπουν την κατεδάφιση ενός σημαντικότατου πυλώνα στήριξης της πορείας προς την ενταξιακή εκπαίδευση, η οποία επιβάλλεται από την ίδια την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Αναπήρων του ΟΗΕ (Ν.4074/2012).
Σύμφωνα με διεθνή κείμενα, που διευκρινίζουν τις αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης και παρέχουν βασικές οδηγίες για την εφαρμογή της, η δημιουργία οπουδήποτε χάσματος μεταξύ ειδικής και γενικής εκπαίδευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στους εκπαιδευτικούς, συνιστά όχι μόνο ένα διαχωρισμό επιστημονικά παρωχημένο αλλά και καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Σε όλα αυτά τα κείμενα (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank) γίνεται σαφές ότι αποτελεί καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών τους για τη συντήρηση ξεχωριστών συστημάτων ειδικής και γενικής αγωγής, η ύπαρξη των οποίων προδίδεται από (α) την αυστηρή διάκριση μεταξύ ειδικών και γενικών εκπαιδευτικών, και μάλιστα βάσει της αρχικής τους εκπαίδευσης, (β) τη λειτουργία ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας γενικών και ειδικών παιδαγωγών, και (γ) την προώθηση της αντίληψης ότι ο ειδικός παιδαγωγός αποτελεί διαφορετική και πλήρως διακριτή επιστημονική και επαγγελματική οντότητα από τον γενικό παιδαγωγό, καθιστώντας τον τελευταίο αναρμόδιο για την εκπαίδευση όλων των μαθητών.
Στην Ελλάδα δεν υπήρχε ανέκαθεν αυτή η διάκριση. Τα βασικά παιδαγωγικά πτυχία ουδέποτε ήταν πτυχία γενικής εκπαίδευσης και τα παιδαγωγικά τμήματα δεν δημιουργήθηκαν στην βάση μίας τέτοιας διάκρισης. Οι νηπιαγωγοί ΠΕ60 και δάσκαλοι ΠΕ70 διαθέτουν βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, τίτλος που τους δίνει την δυνατότητα να διορίζονται ως δάσκαλοι και νηπιαγωγοί σε νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία αντίστοιχα (χωρίς καμία διάκριση των σχολείων σε ειδικά και γενικά ή των μαθητών σε μαθητές με αναπηρία/ΕΕΑ και τυπικούς βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985). Όσοι εξ αυτών επέλεξαν να εξειδικευτούν στην εκπαίδευση παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, ήδη διέθεταν όταν ξεκίνησαν την εξειδίκευσή τους, το βασικό παιδαγωγικό πτυχίο, το οποίο απέκτησαν μετά από παρακολούθηση 4ετούς προγράμματος βασικών παιδαγωγικών σπουδών, των οποίων η εκπαίδευση παιδιών με αναπηρίες ή/και ΕΕΑ αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα και αντικείμενο, εμβαθύνοντας και επεκτείνοντας τις σχετικές γνώσεις και δεξιότητές τους. Και αυτός ήταν ο μόνος έγκυρος τρόπος απόκτησης επαγγελματικών δικαιωμάτων στην ΕΑΕ μέχρι την ψήφιση του νόμου 3699/2008.
Το πτυχίο των τμημάτων ειδικής αγωγής μέχρι το 2008 δεν συνδέονταν με επαγγελματικά δικαιώματα στο χώρο της εκπαίδευσης (ούτε βέβαια της ΕΑΕ), παρόλα αυτά τα δύο τμήματα της χώρας από το 2001 συνέχιζαν διαρκώς να παράγουν αποφοίτους, κατά κύριο λόγο με κατεύθυνση (όχι επάρκεια) δασκάλων. Μέχρι το 2008, η δημιουργία ενός άτυπου ελαστικού πλαισίου έδωσε τη δυνατότητα στους αποφοίτους αυτούς να προσλαμβάνονται ως αναπληρωτές σε θέσεις νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ60 και δάσκαλων ΕΑΕ ΠΕ70, παρότι δεν διέθεταν την προαπαιτούμενη για τις θέσεις αυτές παιδαγωγική επάρκεια. Με την ψήφιση του νόμου 3699/2008 ικανοποιείται το πάγιο κλαδικό αίτημα των αποφοίτων ειδικής αγωγής (βλ. αιτιολογική έκθεση του Νόμου 3699), οι οποίοι χωρίς παιδαγωγική επάρκεια συγκέντρωσαν προϋπηρεσία στην ΕΑΕ, και αναγνωρίζονται για πρώτη φορά οι ξεχωριστοί κλάδοι δασκάλων ΕΑΕ ΠΕ71και νηπιαγωγών ΕΑΕ ΠΕ61, με τους δεύτερους να αριθμούν μόλις 15 άτομα την στιγμή εκείνη. Με το νόμο 3699 οι κλάδοι ΠΕ61/71 προστίθενται (δεν αντικαθιστούν) στους προϋπάρχοντες κλάδους νηπιαγωγών και δασκάλων ΠΕ60/70 ΕΑΕ και αποκτούν επαγγελματικά δικαιώματα.
Η εξασφάλιση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους ΠΕ61/71, η οποία είναι απόλυτα σεβαστή, σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνει την απόπειρα αφαίρεσης, και μάλιστα με τρόπο αναδρομικό, των ίδιων επαγγελματικών δικαιωμάτων από τους προϋπάρχοντες κλάδους εκπαιδευτικών ΕΑΕ ΠΕ60/70. Και όμως αυτό ακριβώς επιχειρήθηκε να γίνει με το άρθρο 56 του νόμου 3966 το 2011 με την μετατροπή των οργανικών ΠΕ60/ΠΕ70 σε ΠΕ61/71, χωρίς κανένα επιχείρημα για την συγκεκριμένη ρύθμιση, πέραν της διασφάλισης της δυνατότητας διορισμού των Π61/71. Όσο για την παράκαμψη του ισχύοντος νομικού πλαισίου για τα κριτήρια πλήρωσης των θέσεων αυτών, το οποίο από την εμφάνιση της ειδικής αγωγής στη χώρα μας είναι σταθερό και προτάσσει τα αυξημένα προσόντα, με την εισαγωγή δύο ρυθμίσεων, της παρ.2.α του άρθρου 28 του Νόμου 4186 το 2013 και της περίπτωσης 5 της παρ. 2 του άρθρου 11 του Νόμου 4229, είναι δυνατό να παρακαμφθεί με την έκδοση μίας υπουργικής απόφασης. Η περίπτωση των αναπληρωτών νηπιαγωγών/δασκάλων ΕΑΕ από το σχολικό έτος 2014-2015 και μετά, που νηπιαγωγοί και δάσκαλοι ΠΕ60.50/70.50 , με βασικό παιδαγωγικό πτυχίο και μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην ειδική αγωγή και τη σχολική ψυχολογία, σε αρκετές περιπτώσεις αποκτημένα πολύ πριν την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στους αποφοίτους των τμημάτων ειδικής αγωγής, και πολυετή προϋπηρεσία ως αναπληρωτές ΕΑΕ, βρέθηκαν να εκτοπίζονται από αποφοίτους ΠΕ61/71 με ένα μόνο βασικό πτυχίο και μηδενική προϋπηρεσία, δίνει ένα παράδειγμα του πιθανού περιεχομένου μίας τέτοιας υπουργικής απόφασης.
Δυστυχώς όμως, τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας προωθήθηκε συστηματικά η λήθη σχετικά με την ιστορία της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα, η οποία βέβαια δεν ξεκίνησε με την ίδρυση των πανεπιστημιακών τμημάτων ειδικής αγωγής, και τον έντονο προβληματισμό που συνόδεψε την ίδρυση των τμημάτων αυτών, τα οποία δεν λειτούργησαν αμέσως μετά την ίδρυσή τους, ενώ ήταν γνωστό ότι η ίδρυσή τους αποτελούσε παλινδρόμηση σε, ήδη από τότε θεωρούμενα, παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης. Παρόλα αυτά τα τμήματα αυτά ιδρύθηκαν και λειτούργησαν ενισχύοντας την απαράδεκτη, από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παιδαγωγικής, αντίληψη ότι αποτελεί αρμοδιότητα «ειδικών επιστημόνων», η «εκπαίδευση ατόμων με εκ «γενετής» ή επίκτητες μόνιμες ή παροδικές σωματικές, αισθητηριακές και ψυχοπνευματικές αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες, που δεν τους επιτρέπουν να ακολουθήσουν τον ρυθμό και τον τρόπο της σχολικής εκπαίδευσης των άλλων παιδιών» (πρόκειται για τη διατύπωση του Π.Δ. 177/1993 με το οποίο ιδρύθηκε το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας), αν και στην ίδια την Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Αναπήρων αναφέρεται ρητώς ότι άτομα με αναπηρία δεν αποκλείονται από το γενικό εκπαιδευτικό σύστημα βάσει της αναπηρίας τους (Ν.4074/2012, article 24, παρ. 2a. Persons with disabilities are not excluded from the general education system on the basis of disability).
Η τοποθέτηση των βασικών παιδαγωγικών σπουδών στον αντίποδα της ειδικής αγωγής, μέσα από τον χαρακτηρισμό τους ως «βασικών σπουδών γενικής αγωγής» δυστυχώς καταδεικνύει σοβαρότατη έλλειψη κατανόησης σχετικά με το τι είναι παιδαγωγική, τί συνιστά ειδική παιδαγωγική, ποιά η σχέση μεταξύ των δύο και έλλειψη ουσιαστικής κατανόησης των βασικών αρχών της φιλοσοφίας της ενταξιακής εκπαίδευσης. Ο ισχυρισμός λοιπόν ότι η ισότιμη αντιμετώπιση Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ, η οποία είναι μία εξισορροπητική μεταξύ εργαζομένων λύση για την επαναφορά της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας, αποτελεί υποβάθμιση του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή που εξισώνει τετραετείς σπουδές με ένα/δύο χρόνια σπουδών, είναι απόρροια παράληψης σειράς παραμέτρων, με κεντρική αυτή του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου, το οποίο προηγήθηκε των συμπληρωματικών σπουδών. Αυτή η παράληψη δυστυχώς καταδεικνύει άγνοια και αντιλήψεις που εξυπηρετούν σκοπιμότητες άσχετες με τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ. Και εδώ είναι σαφείς οι ευθύνες των ίδιων των τμημάτων ειδικής αγωγής, καθώς οι ελλείψεις αυτές έχουν εντοπιστεί και στις εξωτερικές τους αξιολογήσεις (http://www.hqaa.gr/eks/UniThessaly_SpecialEducation_2013.pdf http://www.hqaa.gr/eks/UniMacedonia_EducationalSocialPolicy_2013.pdf ).
Είναι σαφές λοιπόν σε τί έγκειται η αποσπασματική νομοθέτηση των προηγούμενων ετών και ποιά είναι τα συντεχνιακά συμφέροντα που αυτή εξυπηρετεί, τα οποία προφανώς και δεν περιορίστηκαν στην επαγγελματική κατοχύρωση των ΠΕ61/71. Όσο για την επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών ως επιχείρημα (α) για την απόλυτη κυριαρχία του βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής, (β) για τον χαρακτηρισμό του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου ως πτυχίου γενικής αγωγής, (γ) για την απαξίωση των συμπληρωματικών στο βασικό παιδαγωγικό πτυχίο σπουδών στην εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, (δ) για την διακοπή της κινητικότητας των εκπαιδευτικών σε θέσεις ειδικής και γενικής αγωγής, εν ολίγοις, για την ίδια την ακύρωση του πλαισίου εκπαίδευσης των ειδικών εκπαιδευτικών όπως αυτό περιγράφεται στην Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και σε άλλα κείμενα της UNESCO, καταδεικνύει το πόσο πίσω βρίσκεται η χώρα μας σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και υπογραμμίζει το βάρος των ευθυνών που φέρουν για αυτή τη κατάσταση οι αρμόδιοι για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας.
Η αναγνώριση από τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων των χειρισμών αυτών και η προώθηση μίας ρύθμιση που επιτέλους θέτει ένα φραγμό στην απόλυτη κυριαρχία της συντεχνιακής λογικής στον χώρο της ΕΑΕ αποτελούν κινήσεις αξιέπαινες.
Τέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 αποτελούν ουσιαστικότατο και βασικότατο βήμα για την προάσπιση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, καθώς αποτρέπουν την κατεδάφιση ενός σημαντικότατου πυλώνα στήριξης της πορείας προς την ενταξιακή εκπαίδευση, η οποία επιβάλλεται από την ίδια την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Αναπήρων του ΟΗΕ (Ν.4074/2012). Ο επιστημονικά άτοπος εξοστρακισμός των εκπαιδευτικών ΠΕ60/70 ΕΑΕ από τον χώρο της ΕΑΕ, ο οποίος μεθοδεύτηκε από την ανεύθυνη και συντεχνιακά υποκινούμενη εκπαιδευτική πολιτική των περασμένων ετών, αποτελεί όχι μόνο απόπειρα πρωτοφανούς καταπάτησης εργασιακών δικαιωμάτων αλλά και ακύρωση του πλαισίου εκπαίδευσης των ειδικών εκπαιδευτικών όπως αυτό περιγράφεται στην Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και σε άλλα κείμενα της UNESCO. Οι ρυθμίσεις της παραγράφου 2 προστατεύουν τα επαγγελματικά δικαιώματα των παλαιότερων κλάδων εκπαιδευτικών ΠΕ60/70 ΕΑΕ, και αυτό είναι κάτι που οι ίδιες οι αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης επιβάλλουν, ενώ παράλληλα διατηρούν τα επαγγελματικά δικαιώματα των μεταγενέστερων κλάδων εκπαιδευτικών ΕΑΕ ΠΕ61/71, αν και η ίδια η ύπαρξη ενός βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή είναι αντίθετη προς τις αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης. Η ισότιμη αντιμετώπιση μεταξύ Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ αποτελεί μία έντιμη εξισορροπητική λύση για την αποκατάσταση της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας.
Η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών ως επιχείρημα (α) για την απόλυτη κυριαρχία του βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής, (β) για τον χαρακτηρισμό του βασικού παιδαγωγικού πτυχίου ως πτυχίου γενικής αγωγής, (γ) για την απαξίωση των συμπληρωματικών στο βασικό παιδαγωγικό πτυχίο σπουδών στην εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, (δ) για την διακοπή της κινητικότητας των εκπαιδευτικών σε θέσεις ειδικής και γενικής αγωγής, αποτελεί αναπαραγωγή της ιδεολογίας του αποκλεισμού με πρόσχημα την αναπηρία/ΕΕΑ και συνιστά εξ ορισμού καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαθητών με αναπηρία/ΕΕΑ (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank). Απογοήτευση προκαλεί το γεγονός ότι το επιχείρημα αυτό χρησιμοποιείται από ανθρώπους που φέρουν την ιδιότητα του εκπαιδευτικού, δηλαδή από ανθρώπους οι οποίοι θα έπρεπε να γνωρίζουν τί είναι παιδαγωγική, τί συνιστά ειδική παιδαγωγική, ποιά η σχέση των δύο, τι είναι ένταξη, ποιες είναι οι βασικές αρχές της ενταξιακής εκπαίδευσης και ποια η σχέση αυτής με τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία /ΕΕΑ (πρόκειται για ελλείψεις που επισημαίνονται στις εξωτερικές αξιολογήσεις των τμημάτων ειδικής αγωγής http://www.hqaa.gr/eks/UniThessaly_SpecialEducation_2013.pdf http://www.hqaa.gr/eks/UniMacedonia_EducationalSocialPolicy_2013.pdf). Και αυτή είναι δυστυχώς η σημερινή εικόνα, 22 χρόνια μετά τη Διακήρυξη της Σαλαμάνκα και 31 χρόνια μετά την ψήφιση του πρώτου ενιαίου νόμου για την εκπαίδευση (ν.1566/1985), για την οποία φέρουν βαρύτατες ευθύνες οι αρμόδιοι για τη διαμόρφωση εκπαιδευτικής πολιτικής στη χώρα μας.
Τέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Υποστηρίζω το νομοσχέδιο και την ίση μεταχείριση των εκπαιδευτικών με μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στην ειδική αγωγή. Όχι στην πρόταξη των εκπαιδευτικών 61 και 71
ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ
3000 μόνιμοι εκπαιδευτικοί αποκαθίστανται εργασιακά, αναγνωρίζεται η επί δεκαετίες προσφορά στη εαε .Καθαρό και σπουδαίο βήμα για την πραγμάτωση του ενός σχολείου για όλους
ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ.
ΣΤΗΡΙΖΩ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Η τροπολογία είναι στη σωστή κατεύθυνση. Επιτέλους δικαιοσύνη για τους μόνιμους εκπαιδευτικούς ΠΕ 60 και ΠΕ 70, των οποίων οι οργανικές είχαν μετονομαστεί με απαράδεκτο τρόπο σε 61 και 71.
Συμφωνώ με τις απόψεις του ΠΕΣΕΑ
ΣΤΗΡΙΖΩ ΤΗΝ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Η ισότιμη αντιμετώπιση μεταξύ Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ αποτελεί μία έντιμη εξισορροπητική, από πλευράς εργασιακών δικαιωμάτων, λύση για την αποκατάσταση της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας. Κανένα δικαίωμα των ΠΕ61/71 δεν συνθλίβεται από μία τροπολογία που τους αντιμετωπίζει ισότιμα με τους προϋπάρχοντες κλάδους ΕΑΕ, στους οποίους ανήκαν αποκλειστικά τα επαγγελματικά δικαιώματα που οι ΠΕ61/71 απέκτησαν μόλις το 2008. Κανένα παιδί με αναπηρία ή/και ΕΕΑ δεν συνθλίβεται από μία τροπολογία που προλαμβάνει τον απόλυτη παλινδρόμηση του εκπαιδευτικού συστήματος σε παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης τα οποία αποδεδειγμένα καταπατούν τα δικαιώματά του. Επαίσχυντη είναι η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών, από ανθρώπους που φέρουν την ιδιότητα του εκπαιδευτικού, για την προώθηση των εργασιακών συμφερόντων του κλάδου τους, δια του αφανισμού μάλιστα από τον χώρο των προϋπαρχόντων κλάδων ΠΕ60/70 ΕΑΕ.
Η προσπάθεια παραλληλισμού του Παιδαγωγικού Τμήματος Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και του Τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας με τμήματα πανεπιστημίων των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, είναι ένα επιχείρημα ρηχό και άστοχο. Και είναι άστοχο γιατί παραβλέπει την ύπαρξη στις ΗΠΑ ενός ξεχωριστού συστήματος απόκτησης άδειας ασκήσεως του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού (όπου και εντάσσεται και ο ειδικός παιδαγωγός), μέσα από πολλές διαφορετικές διαδρομές εκπαίδευσης, ενώ, παρά τις επιμέρους διαφοροποιήσεις μεταξύ των διαφορετικών πολιτειών, η ύπαρξη ενός και μόνο βασικού πτυχίου(ακόμη και αν πρόκειται για πτυχίο στην ειδική αγωγή) αποτελεί απλά μία προϋπόθεση και δεν οδηγεί αυτομάτως σε άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Με άλλα λόγια το ότι ένα πρόγραμμα βασικών σπουδών οδηγεί σε βασικό πτυχίο στην εκπαίδευση ή στην ειδική αγωγή δεν συνεπάγεται ότι το πρόγραμμα αυτό είναι πιστοποιημένο ή, ακόμη περισσότερο, ότι ισοδυναμεί με απόκτηση επαγγελματικών δικαιωμάτων εκπαιδευτικού (γενικού ή ειδικού). Επιπλέον η χρήση από τους συναδέλφους ΠΕ61/71 του παραδείγματος των ΗΠΑ, μίας χώρας στην οποία υπάρχει πρόβλεψη για κινητικότητα των εκπαιδευτικών σε θέσεις γενικού και ειδικού, στην οποία αναγνωρίζονται οι διαφορετικές διαδρομές εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών αλλά και τα αυξημένα προσόντα, είναι ατυχής για την υποστήριξη της αποκλειστικής πρόσβασης των κατόχων βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής σε θέσεις εκπαιδευτικού ΕΑΕ. Για μία εικόνα σχετικά με αυτό παραπέμπω στις ακόλουθες ενδεικτικές σελίδες:
http://www.teaching-certification.com/types-of-teaching-certifications.html
https://teach.com/become-a-special-education-teacher/
http://www.specialeducationguide.com/teacher-certification/what-special-education-teachers-do/
http://www.teachercertification.org/a/special-education-teaching-requirements.html
Μία γενική αλλά κατατοπιστική εικόνα του πόσο διαφορετικό είναι το σύστημα των ΗΠΑ, η οποία αναδεικνύει το πόσο άστοχος είναι ο παραπάνω παραλληλισμός, δίνεται στο κείμενο Education and Inclusion in the United States: An Overview (US Department of Education (2008) http://www.ibe.unesco.org/National_Reports/ICE_2008/usa_NR08.pdf), όπου μπορεί κανείς να δει πως είναι δομημένο το εκπαιδευτικό σύστημα των ΗΠΑ, ποιου επιπέδου εκπαίδευση έχουν οι εκπαιδευτικοί τους, τις διαδικασίες πιστοποίησης των ίδιων των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και των κολλεγίων, την άδεια ασκήσεως του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού η οποία δεν απορρέει εξ ορισμού από το βασικό του πτυχίο, το οποίο μπορεί να είναι και πτυχίο κολεγίου, και τις κινήσεις εκπαιδευτικής πολιτικής προκειμένου ένα σύστημα στο οποίο είναι βαθιά ριζωμένο στο διαχωριστικό ιατρικό μοντέλο ειδικής αγωγής (για σύντομη παρουσίαση βλ Dudley-Marling & Burns (2014) http://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1055208.pdf ) να χαράξει ενταξιακή πορεία.
Τα μέτρα που κάθε χώρα παίρνει για την ενταξιακή αναμόρφωση του εκπαιδευτικού της συστήματος εξαρτώνται άμεσα από τις ιδιαίτερες συνθήκες της, την ιδιαίτερη ιστορία της στην εκπαίδευση και την ειδική αγωγή, τον εντοπισμό των ιδιαίτερων εμποδίων προς την ένταξη των μαθητών με αναπηρία/ΕΕΑ στο γενικό σχολείο αλλά και τον εντοπισμό και αξιοποίηση των υπαρχόντων θεσμών και δομών που μπορούν να στηρίξουν μία τέτοια αναμόρφωση (UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO. http://www.ibe.unesco.org/fileadmin/user_upload/Policy_Dialogue/48th_ICE/CONFINTED_48-3_English.pdf). Αυτό όφειλαν να κάνουν τόσα χρόνια οι υπεύθυνοι εκπαιδευτικής πολιτικής στην Ελλάδα και όχι άκριτη εισαγωγή πρακτικών (όπως η ίδρυση ξεχωριστών τμημάτων ειδικής αγωγής εκεί που ποτέ δεν υπήρχαν), αδιαφορώντας για τις ιδιαίτερες συνθήκες που πλαισιώνουν την συντήρηση αυτών των πρακτικών στην χώρα προέλευσής τους, αδιαφορώντας για την ιδεολογική βάση των πρακτικών αυτών και τελικά ισοπεδώνοντας κομμάτια του προϋπάρχοντος συστήματος, όχι επειδή δεν είναι κατάλληλα για την προώθηση της ισότιμης πρόσβασης σε ποιοτική εκπαίδευση για όλους τους μαθητές, αλλά γιατί δεν εξυπηρετούν την καθολική επιβολή των εισαγόμενων πρακτικών.
Η εισαγωγή και παραμονή του κλάδου ΠΕ61/71 στην εκπαίδευση ανέκαθεν ήταν εργασιακό και όχι παιδαγωγικό ζήτημα καθώς η ίδια η λειτουργία ξεχωριστών τμημάτων βασικών σπουδών για εκπαιδευτικούς στην ΕΑΕ είναι άτοπη τόσο από επιστημονικής πλευράς όσο και από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank). Με άλλα λόγια αν το ζήτημα ήταν επιστημονικό δεν θα είχε επιτραπεί εξ αρχής η δημιουργία αποφοίτων που να μπορούν να συγκροτήσουν έναν ξεχωριστό κλάδο εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής ΠΕ61/71, με κριτήριο ένα και μόνο βασικό πτυχίο το οποίο δεν είναι το παιδαγωγικό πτυχίο προσχολικής ή δημοτικής εκπαίδευσης. Και το ζήτημα αυτό δημιουργήθηκε ως εργασιακό, και όχι επιστημονικό, όταν δύο πανεπιστημιακά τμήματα ιδρύθηκαν με αντικείμενο την ειδική αγωγή ως ξεχωριστό και αυτόνομο επιστημονικό πεδίο. Η ανυπαρξία επιστημονικών/παιδαγωγικών επιχειρημάτων υπέρ της ύπαρξης ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας ειδικών παιδαγωγών, και μάλιστα σε μία χώρα που ήδη διαθέτει πανεπιστημιακά παιδαγωγικά τμήματα προσχολικής και δημοτικής εκπαίδευσης (και όχι σχολές γενικής αγωγής βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985), οδήγησε στην διεκδίκηση της εδραίωσης των σχολών αυτών απευθείας στην αγορά εργασίας. Έτσι μία επιστημονικά άτοπη διεκδίκηση μετατράπηκε σε εργασιακή διεκδίκηση, με τη σταδιακή προώθηση της σύνδεσης του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή με την αγορά εργασίας στο χώρο της εκπαίδευσης, και τελικά συντεχνιακή διεκδίκηση, με την προώθηση του εκτοπισμού των προϋπαρχόντων εκπαιδευτικών κλάδων (Ν.1566/1985) από τις διεκδικούμενες θέσεις εκπαιδευτικού ΕΑΕ.
Τιμά τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας η αναγνώριση των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων των χειρισμών του παρελθόντος. Η συγκεκριμένη τροπολογία πρέπει να ψηφιστεί άμεσα προκειμένου να μπει ένας φραγμός στη συντεχνιακή λογική στο χώρο της ΕΑΕ
Η τροπολογία είναι σε σωστή κατεύθυνση.
Ο μύθος του βασικού πτυχίου του ΠΤΕΑ και του ΠΑΜΑΚ πρέπει να σταματήσει. Όλοι οι δάσκαλοι και νηπιαγωγοί που εξειδικεύτηκαν στα διδασκαλεία με έξοδα της ίδιας της πολιτείας και στηρίζουν σε μόνιμη βάση την ειδική εκπαίδευση δεν είναι κατάλληλοι να κατέχουν οργανικές ΕΑΕ επειδή στην πορεία προέκυψαν τα παιδαγωγικά τμήματα ειδικής αγωγής; Πότε στην ιστορία του εργασιακού βίου μία ομάδα εργαζομένων έχασε εν μία νυκτί επαγγελματικά δικαιώματα επειδή προέκυψαν νέοι τίτλοι σπουδών, ;
Σας παρακαλούμε να ψηφιστεί άμεσα η τροπολογία ώστε να τερματιστεί αυτή η αδικία εις βάρος των μονίμων ΠΕ70 & ΠΕ60 με εξειδίκευση στην ΕΑΕ.
ΣΤΗΡΙΖΩ ΤΗΝ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Η ισότιμη αντιμετώπιση μεταξύ Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ αποτελεί μία έντιμη εξισορροπητική, από πλευράς εργασιακών δικαιωμάτων, λύση για την αποκατάσταση της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας. Κανένα δικαίωμα των ΠΕ61/71 δεν συνθλίβεται από μία τροπολογία που τους αντιμετωπίζει ισότιμα με τους προϋπάρχοντες κλάδους ΕΑΕ, στους οποίους ανήκαν αποκλειστικά τα επαγγελματικά δικαιώματα που οι ΠΕ61/71 απέκτησαν μόλις το 2008. Κανένα παιδί με αναπηρία ή/και ΕΕΑ δεν συνθλίβεται από μία τροπολογία που προλαμβάνει τον απόλυτη παλινδρόμηση του εκπαιδευτικού συστήματος σε παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης τα οποία αποδεδειγμένα καταπατούν τα δικαιώματά του. Επαίσχυντη είναι η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών, από ανθρώπους που φέρουν την ιδιότητα του εκπαιδευτικού, για την προώθηση των εργασιακών συμφερόντων του κλάδου τους, δια του αφανισμού μάλιστα από τον χώρο των προϋπαρχόντων κλάδων ΠΕ60/70 ΕΑΕ.
Η προσπάθεια παραλληλισμού του Παιδαγωγικού Τμήματος Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και του Τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας με τμήματα πανεπιστημίων των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, είναι ένα επιχείρημα ρηχό και άστοχο. Και είναι άστοχο γιατί παραβλέπει την ύπαρξη στις ΗΠΑ ενός ξεχωριστού συστήματος απόκτησης άδειας ασκήσεως του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού (όπου και εντάσσεται και ο ειδικός παιδαγωγός), μέσα από πολλές διαφορετικές διαδρομές εκπαίδευσης, ενώ, παρά τις επιμέρους διαφοροποιήσεις μεταξύ των διαφορετικών πολιτειών, η ύπαρξη ενός και μόνο βασικού πτυχίου(ακόμη και αν πρόκειται για πτυχίο στην ειδική αγωγή) αποτελεί απλά μία προϋπόθεση και δεν οδηγεί αυτομάτως σε άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Με άλλα λόγια το ότι ένα πρόγραμμα βασικών σπουδών οδηγεί σε βασικό πτυχίο στην εκπαίδευση ή στην ειδική αγωγή δεν συνεπάγεται ότι το πρόγραμμα αυτό είναι πιστοποιημένο ή, ακόμη περισσότερο, ότι ισοδυναμεί με απόκτηση επαγγελματικών δικαιωμάτων εκπαιδευτικού (γενικού ή ειδικού). Επιπλέον η χρήση από τους συναδέλφους ΠΕ61/71 του παραδείγματος των ΗΠΑ, μίας χώρας στην οποία υπάρχει πρόβλεψη για κινητικότητα των εκπαιδευτικών σε θέσεις γενικού και ειδικού, στην οποία αναγνωρίζονται οι διαφορετικές διαδρομές εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών αλλά και τα αυξημένα προσόντα, είναι ατυχής για την υποστήριξη της αποκλειστικής πρόσβασης των κατόχων βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής σε θέσεις εκπαιδευτικού ΕΑΕ. Για μία εικόνα σχετικά με αυτό παραπέμπω στις ακόλουθες ενδεικτικές σελίδες:
http://www.teaching-certification.com/types-of-teaching-certifications.html
https://teach.com/become-a-special-education-teacher/
http://www.specialeducationguide.com/teacher-certification/what-special-education-teachers-do/
http://www.teachercertification.org/a/special-education-teaching-requirements.html
Μία γενική αλλά κατατοπιστική εικόνα του πόσο διαφορετικό είναι το σύστημα των ΗΠΑ, η οποία αναδεικνύει το πόσο άστοχος είναι ο παραπάνω παραλληλισμός, δίνεται στο κείμενο Education and Inclusion in the United States: An Overview (US Department of Education (2008) http://www.ibe.unesco.org/National_Reports/ICE_2008/usa_NR08.pdf), όπου μπορεί κανείς να δει πως είναι δομημένο το εκπαιδευτικό σύστημα των ΗΠΑ, ποιου επιπέδου εκπαίδευση έχουν οι εκπαιδευτικοί τους, τις διαδικασίες πιστοποίησης των ίδιων των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και των κολλεγίων, την άδεια ασκήσεως του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού η οποία δεν απορρέει εξ ορισμού από το βασικό του πτυχίο, το οποίο μπορεί να είναι και πτυχίο κολεγίου, και τις κινήσεις εκπαιδευτικής πολιτικής προκειμένου ένα σύστημα στο οποίο είναι βαθιά ριζωμένο στο διαχωριστικό ιατρικό μοντέλο ειδικής αγωγής (για σύντομη παρουσίαση βλ Dudley-Marling & Burns (2014) http://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1055208.pdf ) να χαράξει ενταξιακή πορεία.
Τα μέτρα που κάθε χώρα παίρνει για την ενταξιακή αναμόρφωση του εκπαιδευτικού της συστήματος εξαρτώνται άμεσα από τις ιδιαίτερες συνθήκες της, την ιδιαίτερη ιστορία της στην εκπαίδευση και την ειδική αγωγή, τον εντοπισμό των ιδιαίτερων εμποδίων προς την ένταξη των μαθητών με αναπηρία/ΕΕΑ στο γενικό σχολείο αλλά και τον εντοπισμό και αξιοποίηση των υπαρχόντων θεσμών και δομών που μπορούν να στηρίξουν μία τέτοια αναμόρφωση (UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO. http://www.ibe.unesco.org/fileadmin/user_upload/Policy_Dialogue/48th_ICE/CONFINTED_48-3_English.pdf). Αυτό όφειλαν να κάνουν τόσα χρόνια οι υπεύθυνοι εκπαιδευτικής πολιτικής στην Ελλάδα και όχι άκριτη εισαγωγή πρακτικών (όπως η ίδρυση ξεχωριστών τμημάτων ειδικής αγωγής εκεί που ποτέ δεν υπήρχαν), αδιαφορώντας για τις ιδιαίτερες συνθήκες που πλαισιώνουν την συντήρηση αυτών των πρακτικών στην χώρα προέλευσής τους, αδιαφορώντας για την ιδεολογική βάση των πρακτικών αυτών και τελικά ισοπεδώνοντας κομμάτια του προϋπάρχοντος συστήματος, όχι επειδή δεν είναι κατάλληλα για την προώθηση της ισότιμης πρόσβασης σε ποιοτική εκπαίδευση για όλους τους μαθητές, αλλά γιατί δεν εξυπηρετούν την καθολική επιβολή των εισαγόμενων πρακτικών.
Η εισαγωγή και παραμονή του κλάδου ΠΕ61/71 στην εκπαίδευση ανέκαθεν ήταν εργασιακό και όχι παιδαγωγικό ζήτημα καθώς η ίδια η λειτουργία ξεχωριστών τμημάτων βασικών σπουδών για εκπαιδευτικούς στην ΕΑΕ είναι άτοπη τόσο από επιστημονικής πλευράς όσο και από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank). Με άλλα λόγια αν το ζήτημα ήταν επιστημονικό δεν θα είχε επιτραπεί εξ αρχής η δημιουργία αποφοίτων που να μπορούν να συγκροτήσουν έναν ξεχωριστό κλάδο εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής ΠΕ61/71, με κριτήριο ένα και μόνο βασικό πτυχίο το οποίο δεν είναι το παιδαγωγικό πτυχίο προσχολικής ή δημοτικής εκπαίδευσης. Και το ζήτημα αυτό δημιουργήθηκε ως εργασιακό, και όχι επιστημονικό, όταν δύο πανεπιστημιακά τμήματα ιδρύθηκαν με αντικείμενο την ειδική αγωγή ως ξεχωριστό και αυτόνομο επιστημονικό πεδίο. Η ανυπαρξία επιστημονικών/παιδαγωγικών επιχειρημάτων υπέρ της ύπαρξης ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας ειδικών παιδαγωγών, και μάλιστα σε μία χώρα που ήδη διαθέτει πανεπιστημιακά παιδαγωγικά τμήματα προσχολικής και δημοτικής εκπαίδευσης (και όχι σχολές γενικής αγωγής βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985), οδήγησε στην διεκδίκηση της εδραίωσης των σχολών αυτών απευθείας στην αγορά εργασίας. Έτσι μία επιστημονικά άτοπη διεκδίκηση μετατράπηκε σε εργασιακή διεκδίκηση, με τη σταδιακή προώθηση της σύνδεσης του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή με την αγορά εργασίας στο χώρο της εκπαίδευσης, και τελικά συντεχνιακή διεκδίκηση, με την προώθηση του εκτοπισμού των προϋπαρχόντων εκπαιδευτικών κλάδων (Ν.1566/1985) από τις διεκδικούμενες θέσεις εκπαιδευτικού ΕΑΕ.
Τιμά τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας η αναγνώριση των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων των χειρισμών του παρελθόντος. Η συγκεκριμένη τροπολογία πρέπει να ψηφιστεί άμεσα προκειμένου να μπει ένας φραγμός στη συντεχνιακή λογική στο χώρο της ΕΑΕ
ΣΤΗΡΙΖΩ ΤΗΝ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Η ισότιμη αντιμετώπιση μεταξύ Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ αποτελεί μία έντιμη εξισορροπητική, από πλευράς εργασιακών δικαιωμάτων, λύση για την αποκατάσταση της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας. Κανένα δικαίωμα των ΠΕ61/71 δεν συνθλίβεται από μία τροπολογία που τους αντιμετωπίζει ισότιμα με τους προϋπάρχοντες κλάδους ΕΑΕ, στους οποίους ανήκαν αποκλειστικά τα επαγγελματικά δικαιώματα που οι ΠΕ61/71 απέκτησαν μόλις το 2008. Κανένα παιδί με αναπηρία ή/και ΕΕΑ δεν συνθλίβεται από μία τροπολογία που προλαμβάνει τον απόλυτη παλινδρόμηση του εκπαιδευτικού συστήματος σε παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης τα οποία αποδεδειγμένα καταπατούν τα δικαιώματά του. Επαίσχυντη είναι η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών, από ανθρώπους που φέρουν την ιδιότητα του εκπαιδευτικού, για την προώθηση των εργασιακών συμφερόντων του κλάδου τους, δια του αφανισμού μάλιστα από τον χώρο των προϋπαρχόντων κλάδων ΠΕ60/70 ΕΑΕ.
Η προσπάθεια παραλληλισμού του Παιδαγωγικού Τμήματος Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και του Τμήματος Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας με τμήματα πανεπιστημίων των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, είναι ένα επιχείρημα ρηχό και άστοχο. Και είναι άστοχο γιατί παραβλέπει την ύπαρξη στις ΗΠΑ ενός ξεχωριστού συστήματος απόκτησης άδειας ασκήσεως του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού (όπου και εντάσσεται και ο ειδικός παιδαγωγός), μέσα από πολλές διαφορετικές διαδρομές εκπαίδευσης, ενώ, παρά τις επιμέρους διαφοροποιήσεις μεταξύ των διαφορετικών πολιτειών, η ύπαρξη ενός και μόνο βασικού πτυχίου(ακόμη και αν πρόκειται για πτυχίο στην ειδική αγωγή) αποτελεί απλά μία προϋπόθεση και δεν οδηγεί αυτομάτως σε άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Με άλλα λόγια το ότι ένα πρόγραμμα βασικών σπουδών οδηγεί σε βασικό πτυχίο στην εκπαίδευση ή στην ειδική αγωγή δεν συνεπάγεται ότι το πρόγραμμα αυτό είναι πιστοποιημένο ή, ακόμη περισσότερο, ότι ισοδυναμεί με απόκτηση επαγγελματικών δικαιωμάτων εκπαιδευτικού (γενικού ή ειδικού). Επιπλέον η χρήση από τους συναδέλφους ΠΕ61/71 του παραδείγματος των ΗΠΑ, μίας χώρας στην οποία υπάρχει πρόβλεψη για κινητικότητα των εκπαιδευτικών σε θέσεις γενικού και ειδικού, στην οποία αναγνωρίζονται οι διαφορετικές διαδρομές εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών αλλά και τα αυξημένα προσόντα, είναι ατυχής για την υποστήριξη της αποκλειστικής πρόσβασης των κατόχων βασικού πτυχίου ειδικής αγωγής σε θέσεις εκπαιδευτικού ΕΑΕ. Για μία εικόνα σχετικά με αυτό παραπέμπω στις ακόλουθες ενδεικτικές σελίδες:
http://www.teaching-certification.com/types-of-teaching-certifications.html
https://teach.com/become-a-special-education-teacher/
http://www.specialeducationguide.com/teacher-certification/what-special-education-teachers-do/
http://www.teachercertification.org/a/special-education-teaching-requirements.html
Μία γενική αλλά κατατοπιστική εικόνα του πόσο διαφορετικό είναι το σύστημα των ΗΠΑ, η οποία αναδεικνύει το πόσο άστοχος είναι ο παραπάνω παραλληλισμός, δίνεται στο κείμενο Education and Inclusion in the United States: An Overview (US Department of Education (2008) http://www.ibe.unesco.org/National_Reports/ICE_2008/usa_NR08.pdf), όπου μπορεί κανείς να δει πως είναι δομημένο το εκπαιδευτικό σύστημα των ΗΠΑ, ποιου επιπέδου εκπαίδευση έχουν οι εκπαιδευτικοί τους, τις διαδικασίες πιστοποίησης των ίδιων των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και των κολεγίων, την άδεια ασκήσεως του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού η οποία δεν απορρέει εξ ορισμού από το βασικό του πτυχίο, το οποίο μπορεί να είναι και πτυχίο κολεγίου, και τις κινήσεις εκπαιδευτικής πολιτικής προκειμένου ένα σύστημα στο οποίο είναι βαθιά ριζωμένο στο διαχωριστικό ιατρικό μοντέλο ειδικής αγωγής (για σύντομη παρουσίαση βλ Dudley-Marling & Burns (2014) http://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1055208.pdf ) να χαράξει ενταξιακή πορεία.
Τα μέτρα που κάθε χώρα παίρνει για την ενταξιακή αναμόρφωση του εκπαιδευτικού της συστήματος εξαρτώνται άμεσα από τις ιδιαίτερες συνθήκες της, την ιδιαίτερη ιστορία της στην εκπαίδευση και την ειδική αγωγή, τον εντοπισμό των ιδιαίτερων εμποδίων προς την ένταξη των μαθητών με αναπηρία/ΕΕΑ στο γενικό σχολείο αλλά και τον εντοπισμό και αξιοποίηση των υπαρχόντων θεσμών και δομών που μπορούν να στηρίξουν μία τέτοια αναμόρφωση (UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO. http://www.ibe.unesco.org/fileadmin/user_upload/Policy_Dialogue/48th_ICE/CONFINTED_48-3_English.pdf). Αυτό όφειλαν να κάνουν τόσα χρόνια οι υπεύθυνοι εκπαιδευτικής πολιτικής στην Ελλάδα και όχι άκριτη εισαγωγή πρακτικών (όπως η ίδρυση ξεχωριστών τμημάτων ειδικής αγωγής εκεί που ποτέ δεν υπήρχαν), αδιαφορώντας για τις ιδιαίτερες συνθήκες που πλαισιώνουν την συντήρηση αυτών των πρακτικών στην χώρα προέλευσής τους, αδιαφορώντας για την ιδεολογική βάση των πρακτικών αυτών και τελικά ισοπεδώνοντας κομμάτια του προϋπάρχοντος συστήματος, όχι επειδή δεν είναι κατάλληλα για την προώθηση της ισότιμης πρόσβασης σε ποιοτική εκπαίδευση για όλους τους μαθητές, αλλά γιατί δεν εξυπηρετούν την καθολική επιβολή των εισαγόμενων πρακτικών.
Η εισαγωγή και παραμονή του κλάδου ΠΕ61/71 στην εκπαίδευση ανέκαθεν ήταν εργασιακό και όχι παιδαγωγικό ζήτημα καθώς η ίδια η λειτουργία ξεχωριστών τμημάτων βασικών σπουδών για εκπαιδευτικούς στην ΕΑΕ είναι άτοπη τόσο από επιστημονικής πλευράς όσο και από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων (UNESCO, (1994). The Salamanca statement and framework for action. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive education the way of the future. Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive education for children with disabilities: a guideline. Bangkok: UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive education an EFA strategy for all children. World Bank). Με άλλα λόγια αν το ζήτημα ήταν επιστημονικό δεν θα είχε επιτραπεί εξ αρχής η δημιουργία αποφοίτων που να μπορούν να συγκροτήσουν έναν ξεχωριστό κλάδο εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής ΠΕ61/71, με κριτήριο ένα και μόνο βασικό πτυχίο το οποίο δεν είναι το παιδαγωγικό πτυχίο προσχολικής ή δημοτικής εκπαίδευσης. Και το ζήτημα αυτό δημιουργήθηκε ως εργασιακό, και όχι επιστημονικό, όταν δύο πανεπιστημιακά τμήματα ιδρύθηκαν με αντικείμενο την ειδική αγωγή ως ξεχωριστό και αυτόνομο επιστημονικό πεδίο. Η ανυπαρξία επιστημονικών/παιδαγωγικών επιχειρημάτων υπέρ της ύπαρξης ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας ειδικών παιδαγωγών, και μάλιστα σε μία χώρα που ήδη διαθέτει πανεπιστημιακά παιδαγωγικά τμήματα προσχολικής και δημοτικής εκπαίδευσης (και όχι σχολές γενικής αγωγής βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985), οδήγησε στην διεκδίκηση της εδραίωσης των σχολών αυτών απευθείας στην αγορά εργασίας. Έτσι μία επιστημονικά άτοπη διεκδίκηση μετατράπηκε σε εργασιακή διεκδίκηση, με τη σταδιακή προώθηση της σύνδεσης του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή με την αγορά εργασίας στο χώρο της εκπαίδευσης, και τελικά συντεχνιακή διεκδίκηση, με την προώθηση του εκτοπισμού των προϋπαρχόντων εκπαιδευτικών κλάδων (Ν.1566/1985) από τις διεκδικούμενες θέσεις εκπαιδευτικού ΕΑΕ.
Τιμά τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας η αναγνώριση των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων των χειρισμών του παρελθόντος. Η συγκεκριμένη τροπολογία πρέπει να ψηφιστεί άμεσα προκειμένου να μπει ένας φραγμός στη συντεχνιακή λογική στο χώρο της ΕΑΕ
Ε.Ε.Ε.ΕΚ.
1. Ο ελάχιστος αριθμός των μαθητών που προτείνεται για τα τμήματα των Ε.Ε.Ε.ΕΚ. θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί. Ακόμη και ο ελάχιστος αριθμός των 5 μαθητών για όσους έχουν εργαστεί και εργάζονται στα Ε.Ε.Ε.ΕΚ. φαντάζει υπερβολικός πέρα κάποιων εξαιρέσεων. Η δυνατότητα που δίνεται για μείωση του αριθμού προτείνει έναν ιδιαίτερα δυσκίνητο και δυσλειτουργικό τρόπο που το μόνο που θα δημιουργήσει είναι δυσλειτουργία στον προγραμματισμό των σχολικών μονάδων και αποφάσεις από παράγοντες που δεν εμπλέκονται άμεσα με την εκπαιδευτική διαδικασία του σχολείου.
2. Οι τάξεις φοίτησης στα Ε.Ε.Ε.ΕΚ προτείνεται να αυξηθούν σε 8.
3. Ο προσδιορισμός της πρακτικής άσκησης από τους συλλόγους διδασκόντων χωρίς την ύπαρξη νομοθετικού πλαισίου δοκιμάστηκε τα δύο τελευταία χρόνια και έδειξε πως υπάρχουν πολλά προβλήματα και καμία κάλυψη στο προσωπικό αλλά και στις επιχειρήσεις-υπηρεσίες υποδοχής των μαθητών
4. Είναι γνωστό σε όλους πως δεν είναι εφικτή η υλοποίηση πρακτικής άσκησης από όλους τους μαθητές. Μήπως θα πρέπει να εξεταστεί η υλοποίηση δύο κύκλων σπουδών στα Ε.Ε.Ε.ΕΚ;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ:
1ο έτος: γενική εκπαίδευση χωρίς ένταξη σε εργαστήριο
2ο – 6ο έτος: υποχρεωτικότητα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με ένταξη σε εργαστήρια
7ο έτος πρακτική άσκηση για μαθητές που έχουν τη δυνατότητα να την παρακολουθήσουν (κατόπιν εισήγησης της ΕΔΕΑΥ του σχολείου)
Δυνατότητα παράταση φοίτησης για 8ο έτος εφόσον δεν έχει ολοκληρώσει επιτυχώς ο μαθητής την πρακτική άσκηση
Οι μαθητές που δεν κρίνονται ικανοί να παρακολουθήσουν την πρακτική άσκηση παραμένουν στο σχολείο για 7ο – 8ο έτος με διαφορετικό πρόγραμμα το οποίο έχει κατεύθυνση της ανάπτυξης δεξιοτήτων «ημιαυτόνομης διαβίωσης»
6. Θα πρέπει άμεσα να εκδοθεί απόφαση για την λειτουργία των
Ε.Ε.Ε.ΕΚ. και για τα προγράμματα σσπουδών.
7. Αναφέρεται… «Το ωρολόγιο πρόγραμμα της ΣΤ΄ τάξης συμπληρώνεται από μαθήματα των προηγούμενων τάξεων, ανάλογα με τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών, όπως αυτές προκύπτουν από την εκπαιδευτική αξιολόγηση». Ανέφικτο σε πάρα πολλές περιπτώσεις… Μιλούμε για εξατομικευμένη διδακαλία;;; αν σε ένα τμήμα 5 μαθητών της ΣΤ τάξης υπάρχουν διαφορετικές ανάγκες (που υπάρχουν) με ποιον τρόπο προβλέπεται να γίνει η κάλυψη;;; Η πρόταση είναι πως στην τελευταία τάξη Θα πρέπει να ενταχθεί μετάβαση των μαθητών στην ενήλικη ζωή
8. Θα πρέπει να υπάρξει άμεσος προσδιορισμός ποιοι μαθητές φοιτούν στα Ε.Ε.Ε.ΕΚ. και ποιος γνωμοδοτεί οριστικά
Με εκτίμηση
Γρηγορίου Φωτεινή
Διευθύντρια Ε.Ε.Ε.Ε.Κ. Βόλου
ΑΜΕΣΗ ΨΗΦΙΣΗ ΤΗΣ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
Η ισότιμη αντιμετώπιση μεταξύ Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ αποτελεί μία έντιμη εξισορροπητική, από πλευράς εργασιακών δικαιωμάτων, λύση για την αποκατάσταση της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας. Κανένα δικαίωμα των ΠΕ61/71 δεν συνθλίβεται από μία τροπολογία που τους αντιμετωπίζει ισότιμα με τους προϋπάρχοντες κλάδους ΕΑΕ, στους οποίους ανήκαν αποκλειστικά τα επαγγελματικά δικαιώματα που οι ΠΕ61/71 απέκτησαν μόλις το 2008. Δεν δικαιούνται οι ΠΕ61/71 να απαιτούν την εξαφάνιση των κλάδων που υπήρχαν πολύ πριν την δική τους εμφάνιση στο χώρο της εκπαίδευσης και ένα κράτος που νομοθετεί εξυπηρετώντας μία τέτοια απαίτηση δεν είναι ένα ευνομούμενο κράτος.
Άμεση απόσυρση της τροπολογίας που συνθλίβει μαθητές με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και εκπαιδευτικούς ΕΑΕ ΠΕ61 και ΠΕ71. Η αποσπασματικότητα νομοθετικών διατάξεων, χωρίς τη διεξαγωγή ενός εθνικού διαλόγου για μια ολοκληρωμένη νομοθετική πρόταση με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων, δεν συμβάλλει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της εκπαίδευσης, Γενικής και Ειδικής.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του παρόντος σ/ν,
«Οι εκπαιδευτικοί που ανήκουν στους κλάδους ΠΕ60 και ΠΕ70 και κατέχουν την ανωτέρω εξειδίκευση στην ΕΑΕ, παρότι στελέχωναν εξαρχής και συνεχίζουν να στελεχώνουν και να στηρίζουν τις δομές ΕΑΕ (οι κλάδοι αυτοί συνιστούν τους αρχαιότερους κλάδους ΕΑΕ) και κατά συνέπεια έχουν συμβάλει ουσιωδώς στην εδραίωση και εξέλιξη της ΕΑΕ στη χώρα μας, έτυχαν τα τελευταία χρόνια άνισης και αδικαιολόγητης μεταχείρισης. Συγκεκριμένα, οι καταργούμενες διατάξεις τους στερούσαν ολικώς τη δυνατότητα υπηρέτησης σε δομές ΕΑΕ. Με την κατάργηση αυτών των διατάξεων αποκαθίσταται η νομιμότητα κατοχής οργανικών θέσεων στην ΕΑΕ των κλάδων ΠΕ60 και ΠΕ70 με εξειδίκευση στην ΕΑΕ και επανέρχεται η κανονικότητα στις υπηρεσιακές μεταβολές οι οποίες εξακολουθούσαν να πραγματοποιούνται παρά την κατάργηση των κλάδων αυτών στις δομές ΕΑΕ.».
Στα παραπάνω μπορεί κανείς να εντοπίσει τις εξής αντιφάσεις:
1) Οι ΠΕ60 και ΠΕ70 από τη μια «στελεχώνουν εξαρχής και συνεχίζουν να στελεχώνουν και να στηρίζουν τις δομές ΕΑΕ…» , ενώ από την άλλη παρουσιάζονται ως θύματα μιας άνισης μεταχείρισης, αφού «οι καταργούμενες διατάξεις τους στερούσαν ολικώς τη δυνατότητα υπηρέτησης σε δομές ΕΑΕ». Πώς γίνεται αυτός που στερήθηκε τη δυνατότητα υπηρέτησης σε κάποια δομή να συνεχίζει να τη στελεχώνει και να τη στηρίζει, είτε ως μόνιμος είτε ως αναπληρωτής;
2) Αφού «Με την κατάργηση αυτών των διατάξεων αποκαθίσταται η νομιμότητα κατοχής οργανικών θέσεων στην ΕΑΕ των κλάδων ΠΕ60 και ΠΕ70 με εξειδίκευση στην ΕΑΕ» και επομένως αμφισβητείται η ίδια η «νομιμότητα» προηγούμενου νόμου (Ν. 3966/2011), πώς γίνεται όχι μόνο να μην έχει χαθεί ούτε μία οργανική θέση εκπαιδευτικού ΠΕ70 και ΠΕ60 στην ΕΑΕ έως σήμερα αλλά και να μην έχει μονιμοποιηθεί στο ΥΠΠΕΘ ούτε ένας ΠΕ71 ή ΠΕ61;
3)Το ότι «επανέρχεται η κανονικότητα στις υπηρεσιακές μεταβολές οι οποίες εξακολουθούσαν να πραγματοποιούνται παρά την κατάργηση των κλάδων αυτών στις δομές ΕΑΕ» εμπεριέχει από μόνο του την τραγική αλήθεια της μη εφαρμογής των νόμων στη χώρα μας. Αλλά αφού οι νόμοι δεν εφαρμόζονται, ποιος ο λόγος να συνταχθεί ένας νέος που επαναφέρει κάτι που δεν σταμάτησε να ισχύει ποτέ, όπως η αδιαλείπτως εφαρμοζόμενη «κανονικότητα» στις υπηρεσιακές μεταβολές; Μήπως για να συμπεριληφθούν κάποια επιπλέον προσόντα (όπως σεμινάρια αδιευκρίνιστης διάρκειας και εμπειρία στην ενισχυτική διδασκαλία) ή για να συμπληρωθεί το εδάφιο της μη απαιτούμενης κατοχής ειδικών προσόντων για την απόσπαση των μόνιμων εκπαιδευτικών στην ΕΑΕ;
4) Άκρως αντιφατική και αβάσιμη είναι για πολλούς λόγους και η άποψη πως η έως τώρα μεταχείριση των ΠΕ70 και ΠΕ60 στην ΕΑΕ υπήρξε άδικη και άνιση σε σύγκριση -προφανώς- με τους ΠΕ61 και ΠΕ71. Αν λοιπόν συγκρίνουμε τους δύο κλάδους, θα διαπιστώσουμε πως εδώ και 15 ολόκληρα χρόνια ισχύουν τα εξής:
α) Διαγωνισμοί ΑΣΕΠ έχουν διενεργηθεί για εκπαιδευτικούς όλων των κλάδων εκτός των ΠΕ61 και ΠΕ71.
β) Έχουν μονιμοποιηθεί στην εκπαίδευση χιλιάδες νέοι εκπαιδευτικοί, με ή χωρίς εξειδίκευση στον κλάδο τους ή στην ΕΑΕ, αλλά ούτε ένας ΠΕ71 ή ΠΕ61.
γ) Δεν υπάρχει ούτε ένας δάσκαλος ΠΕ70 που να έχει υπηρετήσει 15 έτη αποκλειστικά ως αναπληρωτής και να μην του έχει δοθεί η δυνατότητα μόνιμου διορισμού, αφού εκατοντάδες δάσκαλοι ΠΕ70 μονιμοποιήθηκαν ακόμη και χωρίς επιτυχία ΑΣΕΠ μέσα στα προηγούμενα δεκαπέντε χρόνια.
δ) Ο Ν. 3966/2011 έδωσε τις οργανικές θέσεις ΕΑΕ της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης σε εκείνους που έχουν βασικό τίτλο σπουδών Δασκάλου ή Νηπιαγωγού Ειδικής Αγωγής (ΠΕ71 και ΠΕ61), όπως ακριβώς συμβαίνει δηλαδή με όλους τους κλάδους της εκπαίδευσης, από τους πτυχιούχους των οποίων δεν απαιτούνταν ποτέ η κατοχή επιπλέον προσόντων -πέραν του βασικού πτυχίου- για την κατάληψη θέσης στον κλάδο τους ή τη συμμετοχή σε γραπτό διαγωνισμό ΑΣΕΠ. Οι θέσεις μετονομάστηκαν σε ΠΕ71 και ΠΕ61, αλλά α)ποτέ έως σήμερα δεν υπήρξε μονιμοποίηση των εν λόγω κλάδων στο Υπουργείο Παιδείας και β) ποτέ δεν χάθηκε ούτε μία οργανική θέση ΕΑΕ από τους ήδη υπηρετούντες μόνιμους δασκάλους και νηπιαγωγούς ειδικής αγωγής.
ε) Με το παρόν νομοσχέδιο το ΥΠΠΕΘ ισχυρίζεται πως κατανέμει δικαιότερα τις οργανικές θέσεις ΕΑΕ στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, από τη μια δίνοντας στους ΠΕ70 και ΠΕ60 απεριόριστες δυνατότητες οργανικότητας, κινητικότητας και ευελιξίας μεταξύ ειδικής και γενικής αγωγής και από την άλλη αφαιρώντας το βασικό δικαίωμα των ΠΕ71 και ΠΕ61 να καταλαμβάνουν οργανικές θέσεις στον κλάδο που έχουν αποκλειστικά και εξαρχής σπουδάσει. Στο πλαίσιο του ενιαίου συστήματος προσλήψεων, της ισότιμης μεταχείρισης και της προώθησης της συνεκπαίδευσης διερωτόμαστε λοιπόν: Εκπαιδευτικοί ΠΕ71 και ΠΕ61 με συμμετοχή σε «προγράμματα επιμόρφωσης και εξειδίκευσης» (άρθρο 21, Διορισμοί εκπαιδευτικών ΕΑΕ – υπηρεσιακές μεταβολές, παράγραφος 4γ) θα αξιοποιούνταν αντίστοιχα για τη στελέχωση δομών Γενικής Εκπαίδευσης από το ΥΠΠΕΘ ελλείψει εκπαιδευτικών ΠΕ60 και ΠΕ70;
Ας ελπίσουμε ότι θα επικρατήσει η κοινή λογική και ας αντιληφθούμε επιτέλους ποιος πραγματικά αδικήθηκε στον χώρο της ΕΑΕ όλα τα προηγούμενα χρόνια και για ποιον επιδιώκεται μια νέα άνιση μεταχείριση ακόμη και σήμερα.
ΑΜΕΣΗ ΨΗΦΙΣΗ ΤΗΣ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕΗ ισότιμη αντιμετώπιση μεταξύ Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ αποτελεί μία έντιμη εξισορροπητική, από πλευράςεργασιακών δικαιωμάτων, λύση για την αποκατάσταση της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας.Κανένα δικαίωμα των ΠΕ61/71 δεν συνθλίβεται από μία τροπολογία που τους αντιμετωπίζει ισότιμα με τουςπροϋπάρχοντες κλάδους ΕΑΕ, στους οποίους ανήκαν αποκλειστικά τα επαγγελματικά δικαιώματα που οι ΠΕ61/71απέκτησαν μόλις το 2008. Δεν δικαιούνται οι ΠΕ61/71 να απαιτούν την εξαφάνιση των κλάδων που υπήρχαν πολύπριν την δική τους εμφάνιση στο χώρο της εκπαίδευσης και ένα κράτος που νομοθετεί εξυπηρετώντας μία τέτοιααπαίτηση δεν είναι ένα ευνομούμενο κράτος. Κανένα παιδί με αναπηρία ή/και ΕΕΑ δεν συνθλίβεται από μία τροπολογία που προλαμβάνει τον απόλυτηπαλινδρόμηση του εκπαιδευτικού συστήματος σε παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης τα οποία αποδεδειγμένακαταπατούν τα δικαιώματά του. Επαίσχυντη είναι η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών, απόανθρώπους που φέρουν την ιδιότητα του εκπαιδευτικού, για την προώθηση των εργασιακών συμφερόντων τουκλάδου τους, δια του αφανισμού μάλιστα από τον χώρο των προϋπαρχόντων κλάδων ΠΕ60/70 ΕΑΕ. Η εισαγωγή καιπαραμονή του κλάδου ΠΕ61/71 στην εκπαίδευση ανέκαθεν ήταν εργασιακό και όχι παιδαγωγικό ζήτημα καθώς ηίδια η λειτουργία ξεχωριστών τμημάτων βασικών σπουδών για εκπαιδευτικούς στην ΕΑΕ είναι άτοπη τόσο απόεπιστημονικής πλευράς όσο και από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων (UNESCO, (1994). The Salamancastatement and framework for acon. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive educaon the way of the future.Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive educaon for children with disabilies: a guideline. Bangkok:UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive educaon an EFA strategy for all children. World Bank). Με άλλα λόγια αν τοζήτημα ήταν επιστημονικό δεν θα είχε επιτραπεί εξ αρχής η δημιουργία αποφοίτων που να μπορούν νασυγκροτήσουν έναν ξεχωριστό κλάδο εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής ΠΕ61/71, με κριτήριο ένα και μόνο βασικόπτυχίο το οποίο δεν είναι το παιδαγωγικό πτυχίο προσχολικής ή δημοτικής εκπαίδευσης. Και το ζήτημα αυτό δημιουργήθηκε ως εργασιακό, και όχι επιστημονικό, όταν δύο πανεπιστημιακά τμήματαιδρύθηκαν με αντικείμενο την ειδική αγωγή ως ξεχωριστό και αυτόνομο επιστημονικό πεδίο. Η ανυπαρξίαεπιστημονικών/παιδαγωγικών επιχειρημάτων υπέρ της ύπαρξης ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας ειδικώνπαιδαγωγών, και μάλιστα σε μία χώρα που ήδη διαθέτει πανεπιστημιακά παιδαγωγικά τμήματα προσχολικής καιδημοτικής εκπαίδευσης (και όχι σχολές γενικής αγωγής βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985), οδήγησε στηνδιεκδίκηση της εδραίωσης των σχολών αυτών απευθείας στην αγορά εργασίας. Ετσι μία επιστημονικά άτοπηδιεκδίκηση μετατράπηκε σε εργασιακή διεκδίκηση, με τη σταδιακή προώθηση της σύνδεσης του βασικού πτυχίουστην ειδική αγωγή με την αγορά εργασίας στο χώρο της εκπαίδευσης, και τελικά συντεχνιακή διεκδίκηση, με τηνπροώθηση του εκτοπισμού των προϋπαρχόντων εκπαιδευτικών κλάδων (Ν.1566/1985) από τις διεκδικούμενεςθέσεις εκπαιδευτικού ΕΑΕ. Ετσι αυτό που με κανέναν τρόπο δεν θα μπορούσε να στηριχθεί σε επιστημονικά παιδαγωγικά επιχειρήματα,διεκδικήθηκε με πλάγιους χειρισμούς στον εργασιακό χώρο της εκπαίδευσης, χρησιμοποιώντας τους ίδιους τουςαποφοίτους ως μέσο πίεσης. Και κάπως έτσι φτάσαμε στο επιχείρημα του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή ωςμοναδικό προσόν πρόσληψης/τοποθέτησης σε θέσεις νηπιαγωγού ΕΑΕ και δασκάλου ΕΑΕ, σε θέσεις δηλαδήανέκαθεν συνδεδεμένες με το βασικό παιδαγωγικό πτυχίο προσχολικής και δημοτικής εκπαίδευσης. Και αυτό τοεπιχείρημα είναι καθαρά συντεχνιακό, ενώ ο τρόπος με τον οποίο επιχειρήθηκε να επιβληθεί στο χώρο τηςεκπαίδευσης δεν έχει προηγούμενο σε κανέναν επαγγελματικό χώρο, καθώς σε κανέναν άλλο επαγγελματικό χώροη ίδρυση ενός νέου πανεπιστημιακού τμήματος βασικών σπουδών, που διεκδικεί την θέση του στην αγοράεργασίας και επαγγελματικά δικαιώματα τα οποία νομίμως κατέχει κάποια άλλη ομάδα πτυχιούχων δεν οδήγησεστην αναδρομική αφαίρεση επαγγελματικών δικαιωμάτων από τους κατόχους του προϋπάρχοντος πτυχίου. Καιόμως, χάριν διασφάλισης της ύπαρξης δύο πανεπιστημιακών τμημάτων (που ξεκίνησαν τη λειτουργία τους μόλις το1997 και 1998), μεθοδεύτηκε, η αδικαιολόγητη για ένα κράτος δικαίου, αναδρομική απώλεια επαγγελματικώνδικαιωμάτων, με τρόπο μάλιστα ύπουλο, προκειμένου να μη γίνει άμεσα αντιληπτή ως τέτοια, μέσα από:
1)την δημιουργία αρχικά ενός ανεκτικού άτυπου πλαισίου για την πρόσληψη κατόχων βασικού πτυχίου ειδικήςαγωγής ως αναπληρωτών σε θέσεις ΠΕ60 ΕΑΕ/ΠΕ70 ΕΑΕ, χωρίς να διαθέτουν την προαπαιτούμενη παιδαγωγικήεπάρκεια (μέχρι το 2008), 2)τη, χάριν ικανοποίησης του πάγιου κλαδικού αιτήματος (βλ. αιτιολογική έκθεση του Νόμου 3699) των πτυχιούχωνπου χωρίς παιδαγωγική επάρκεια συγκέντρωσαν προϋπηρεσία στην εκπαίδευση, αναγνώριση ξεχωριστών κλάδωνδασκάλων και νηπιαγωγών ειδικής αγωγής ΠΕ71 και ΠΕ61 οι οποίοι μπορούν να τοποθετούνται σε θέσεις ΠΕ60ΕΑΕ/ΠΕ70 ΕΑΕ (Ν3699/2008), 3)την, εκ των υστέρων, μετατροπή των οργανικών θέσεων δασκάλων και νηπιαγωγών ΠΕ60 ΕΑΕ και ΠΕ70 ΕΑΕ, σεοργανικές ΠΕ71 και ΠΕ61 αντίστοιχα (Ν3966/2011), 4)την εισαγωγή δύο ρυθμίσεων, της παρ.2.α του άρθρου 28 του Νόμου 4186 το 2013 και της περίπτωσης 5 της παρ.2 του άρθρου 11 του Νόμου 4229, για την παράκαμψη του ισχύοντος νομικού πλαισίου σχετικά με τα κριτήρια πλήρωσης των θέσεων αυτών, το οποίο από την εμφάνιση της ειδικής αγωγής στη χώρα μας είναι σταθερό και προτάσσει τα αυξημένα προσόντα (ν.1566/1985, ν.2817/2000,ν.3699/2008), έτσι ώστε η ανατροπή σκηνικού να επιβληθεί αιφνιδιαστικά και άμεσα (και αυτό το έχουν ήδη βιώσει οι αναπληρωτές ΠΕ60.50 / ΠΕ 70.50) χωρίς ανάληψη ευθύνης για την αποκατάσταση της αδικίας εις βάρος των εργαζομένων που υφίστανται αναδρομική υποτίμηση και αφαίρεση των επαγγελματικών τους δικαιωμάτων.Τιμά τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας η αναγνώριση των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων τωνχειρισμών του παρελθόντος. Η συγκεκριμένη τροπολογία πρέπει να ψηφιστεί άμεσα προκειμένου να μπει έναςφραγμός στη συντεχνιακή λογική στο χώρο της ΕΑΕΤέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία
ΑΜΕΣΗ ΨΗΦΙΣΗ ΤΗΣ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕΗ ισότιμη αντιμετώπιση μεταξύ Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ αποτελεί μία έντιμη εξισορροπητική, από πλευράςεργασιακών δικαιωμάτων, λύση για την αποκατάσταση της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας.Κανένα δικαίωμα των ΠΕ61/71 δεν συνθλίβεται από μία τροπολογία που τους αντιμετωπίζει ισότιμα με τουςπροϋπάρχοντες κλάδους ΕΑΕ, στους οποίους ανήκαν αποκλειστικά τα επαγγελματικά δικαιώματα που οι ΠΕ61/71απέκτησαν μόλις το 2008. Δεν δικαιούνται οι ΠΕ61/71 να απαιτούν την εξαφάνιση των κλάδων που υπήρχαν πολύπριν την δική τους εμφάνιση στο χώρο της εκπαίδευσης και ένα κράτος που νομοθετεί εξυπηρετώντας μία τέτοιααπαίτηση δεν είναι ένα ευνομούμενο κράτος. Κανένα παιδί με αναπηρία ή/και ΕΕΑ δεν συνθλίβεται από μία τροπολογία που προλαμβάνει τον απόλυτηπαλινδρόμηση του εκπαιδευτικού συστήματος σε παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης τα οποία αποδεδειγμένακαταπατούν τα δικαιώματά του. Επαίσχυντη είναι η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών, απόανθρώπους που φέρουν την ιδιότητα του εκπαιδευτικού, για την προώθηση των εργασιακών συμφερόντων τουκλάδου τους, δια του αφανισμού μάλιστα από τον χώρο των προϋπαρχόντων κλάδων ΠΕ60/70 ΕΑΕ. Η εισαγωγή καιπαραμονή του κλάδου ΠΕ61/71 στην εκπαίδευση ανέκαθεν ήταν εργασιακό και όχι παιδαγωγικό ζήτημα καθώς ηίδια η λειτουργία ξεχωριστών τμημάτων βασικών σπουδών για εκπαιδευτικούς στην ΕΑΕ είναι άτοπη τόσο απόεπιστημονικής πλευράς όσο και από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων (UNESCO, (1994). The Salamancastatement and framework for acon. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive educaon the way of the future.Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive educaon for children with disabilies: a guideline. Bangkok:UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive educaon an EFA strategy for all children. World Bank). Με άλλα λόγια αν τοζήτημα ήταν επιστημονικό δεν θα είχε επιτραπεί εξ αρχής η δημιουργία αποφοίτων που να μπορούν νασυγκροτήσουν έναν ξεχωριστό κλάδο εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής ΠΕ61/71, με κριτήριο ένα και μόνο βασικόπτυχίο το οποίο δεν είναι το παιδαγωγικό πτυχίο προσχολικής ή δημοτικής εκπαίδευσης. Και το ζήτημα αυτό δημιουργήθηκε ως εργασιακό, και όχι επιστημονικό, όταν δύο πανεπιστημιακά τμήματαιδρύθηκαν με αντικείμενο την ειδική αγωγή ως ξεχωριστό και αυτόνομο επιστημονικό πεδίο. Η ανυπαρξίαεπιστημονικών/παιδαγωγικών επιχειρημάτων υπέρ της ύπαρξης ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας ειδικώνπαιδαγωγών, και μάλιστα σε μία χώρα που ήδη διαθέτει πανεπιστημιακά παιδαγωγικά τμήματα προσχολικής καιδημοτικής εκπαίδευσης (και όχι σχολές γενικής αγωγής βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985), οδήγησε στηνδιεκδίκηση της εδραίωσης των σχολών αυτών απευθείας στην αγορά εργασίας. Ετσι μία επιστημονικά άτοπηδιεκδίκηση μετατράπηκε σε εργασιακή διεκδίκηση, με τη σταδιακή προώθηση της σύνδεσης του βασικού πτυχίουστην ειδική αγωγή με την αγορά εργασίας στο χώρο της εκπαίδευσης, και τελικά συντεχνιακή διεκδίκηση, με τηνπροώθηση του εκτοπισμού των προϋπαρχόντων εκπαιδευτικών κλάδων (Ν.1566/1985) από τις διεκδικούμενεςθέσεις εκπαιδευτικού ΕΑΕ. Ετσι αυτό που με κανέναν τρόπο δεν θα μπορούσε να στηριχθεί σε επιστημονικά παιδαγωγικά επιχειρήματα,διεκδικήθηκε με πλάγιους χειρισμούς στον εργασιακό χώρο της εκπαίδευσης, χρησιμοποιώντας τους ίδιους τουςαποφοίτους ως μέσο πίεσης. Και κάπως έτσι φτάσαμε στο επιχείρημα του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή ωςμοναδικό προσόν πρόσληψης/τοποθέτησης σε θέσεις νηπιαγωγού ΕΑΕ και δασκάλου ΕΑΕ, σε θέσεις δηλαδήανέκαθεν συνδεδεμένες με το βασικό παιδαγωγικό πτυχίο προσχολικής και δημοτικής εκπαίδευσης. Και αυτό τοεπιχείρημα είναι καθαρά συντεχνιακό, ενώ ο τρόπος με τον οποίο επιχειρήθηκε να επιβληθεί στο χώρο τηςεκπαίδευσης δεν έχει προηγούμενο σε κανέναν επαγγελματικό χώρο, καθώς σε κανέναν άλλο επαγγελματικό χώροη ίδρυση ενός νέου πανεπιστημιακού τμήματος βασικών σπουδών, που διεκδικεί την θέση του στην αγοράεργασίας και επαγγελματικά δικαιώματα τα οποία νομίμως κατέχει κάποια άλλη ομάδα πτυχιούχων δεν οδήγησεστην αναδρομική αφαίρεση επαγγελματικών δικαιωμάτων από τους κατόχους του προϋπάρχοντος πτυχίου. Καιόμως, χάριν διασφάλισης της ύπαρξης δύο πανεπιστημιακών τμημάτων (που ξεκίνησαν τη λειτουργία τους μόλις το1997 και 1998), μεθοδεύτηκε, η αδικαιολόγητη για ένα κράτος δικαίου, αναδρομική απώλεια επαγγελματικώνδικαιωμάτων, με τρόπο μάλιστα ύπουλο, προκειμένου να μη γίνει άμεσα αντιληπτή ως τέτοια, μέσα από:
1)την δημιουργία αρχικά ενός ανεκτικού άτυπου πλαισίου για την πρόσληψη κατόχων βασικού πτυχίου ειδικήςαγωγής ως αναπληρωτών σε θέσεις ΠΕ60 ΕΑΕ/ΠΕ70 ΕΑΕ, χωρίς να διαθέτουν την προαπαιτούμενη παιδαγωγικήεπάρκεια (μέχρι το 2008), 2)τη, χάριν ικανοποίησης του πάγιου κλαδικού αιτήματος (βλ. αιτιολογική έκθεση του Νόμου 3699) των πτυχιούχωνπου χωρίς παιδαγωγική επάρκεια συγκέντρωσαν προϋπηρεσία στην εκπαίδευση, αναγνώριση ξεχωριστών κλάδωνδασκάλων και νηπιαγωγών ειδικής αγωγής ΠΕ71 και ΠΕ61 οι οποίοι μπορούν να τοποθετούνται σε θέσεις ΠΕ60ΕΑΕ/ΠΕ70 ΕΑΕ (Ν3699/2008), 3)την, εκ των υστέρων, μετατροπή των οργανικών θέσεων δασκάλων και νηπιαγωγών ΠΕ60 ΕΑΕ και ΠΕ70 ΕΑΕ, σεοργανικές ΠΕ71 και ΠΕ61 αντίστοιχα (Ν3966/2011), 4)την εισαγωγή δύο ρυθμίσεων, της παρ.2.α του άρθρου 28 του Νόμου 4186 το 2013 και της περίπτωσης 5 της παρ.2 του άρθρου 11 του Νόμου 4229, για την παράκαμψη του ισχύοντος νομικού πλαισίου σχετικά με τα κριτήρια πλήρωσης των θέσεων αυτών, το οποίο από την εμφάνιση της ειδικής αγωγής στη χώρα μας είναι σταθερό και προτάσσει τα αυξημένα προσόντα (ν.1566/1985, ν.2817/2000,ν.3699/2008), έτσι ώστε η ανατροπή σκηνικού να επιβληθεί αιφνιδιαστικά και άμεσα (και αυτό το έχουν ήδη βιώσει οι αναπληρωτές ΠΕ60.50 / ΠΕ 70.50) χωρίς ανάληψη ευθύνης για την αποκατάσταση της αδικίας εις βάρος των εργαζομένων που υφίστανται αναδρομική υποτίμηση και αφαίρεση των επαγγελματικών τους δικαιωμάτων.Τιμά τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας η αναγνώριση των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων τωνχειρισμών του παρελθόντος. Η συγκεκριμένη τροπολογία πρέπει να ψηφιστεί άμεσα προκειμένου να μπει έναςφραγμός στη συντεχνιακή λογική στο χώρο της ΕΑΕΤέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία
ΑΜΕΣΗ ΨΗΦΙΣΗ ΤΗΣ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕΗ ισότιμη αντιμετώπιση μεταξύ Π61/71 και ΠΕ60/70 ΕΑΕ αποτελεί μία έντιμη εξισορροπητική, από πλευράςεργασιακών δικαιωμάτων, λύση για την αποκατάσταση της απαραίτητης για τον ευαίσθητο αυτό χώρο ηρεμίας.Κανένα δικαίωμα των ΠΕ61/71 δεν συνθλίβεται από μία τροπολογία που τους αντιμετωπίζει ισότιμα με τουςπροϋπάρχοντες κλάδους ΕΑΕ, στους οποίους ανήκαν αποκλειστικά τα επαγγελματικά δικαιώματα που οι ΠΕ61/71απέκτησαν μόλις το 2008. Δεν δικαιούνται οι ΠΕ61/71 να απαιτούν την εξαφάνιση των κλάδων που υπήρχαν πολύπριν την δική τους εμφάνιση στο χώρο της εκπαίδευσης και ένα κράτος που νομοθετεί εξυπηρετώντας μία τέτοιααπαίτηση δεν είναι ένα ευνομούμενο κράτος. Κανένα παιδί με αναπηρία ή/και ΕΕΑ δεν συνθλίβεται από μία τροπολογία που προλαμβάνει τον απόλυτηπαλινδρόμηση του εκπαιδευτικού συστήματος σε παρωχημένα μοντέλα εκπαίδευσης τα οποία αποδεδειγμένακαταπατούν τα δικαιώματά του. Επαίσχυντη είναι η επίκληση των ιδιαίτερων αναγκών κάποιων παιδιών, απόανθρώπους που φέρουν την ιδιότητα του εκπαιδευτικού, για την προώθηση των εργασιακών συμφερόντων τουκλάδου τους, δια του αφανισμού μάλιστα από τον χώρο των προϋπαρχόντων κλάδων ΠΕ60/70 ΕΑΕ. Η εισαγωγή καιπαραμονή του κλάδου ΠΕ61/71 στην εκπαίδευση ανέκαθεν ήταν εργασιακό και όχι παιδαγωγικό ζήτημα καθώς ηίδια η λειτουργία ξεχωριστών τμημάτων βασικών σπουδών για εκπαιδευτικούς στην ΕΑΕ είναι άτοπη τόσο απόεπιστημονικής πλευράς όσο και από πλευράς ανθρωπίνων δικαιωμάτων (UNESCO, (1994). The Salamancastatement and framework for acon. Paris: UNESCO , UNESCO, (2008). Inclusive educaon the way of the future.Geneva: UNESCO , UNESCO, (2009). Towards inclusive educaon for children with disabilies: a guideline. Bangkok:UNESCO , Peters, S. J., (2004). Inclusive educaon an EFA strategy for all children. World Bank). Με άλλα λόγια αν τοζήτημα ήταν επιστημονικό δεν θα είχε επιτραπεί εξ αρχής η δημιουργία αποφοίτων που να μπορούν νασυγκροτήσουν έναν ξεχωριστό κλάδο εκπαιδευτικών ειδικής αγωγής ΠΕ61/71, με κριτήριο ένα και μόνο βασικόπτυχίο το οποίο δεν είναι το παιδαγωγικό πτυχίο προσχολικής ή δημοτικής εκπαίδευσης. Και το ζήτημα αυτό δημιουργήθηκε ως εργασιακό, και όχι επιστημονικό, όταν δύο πανεπιστημιακά τμήματαιδρύθηκαν με αντικείμενο την ειδική αγωγή ως ξεχωριστό και αυτόνομο επιστημονικό πεδίο. Η ανυπαρξίαεπιστημονικών/παιδαγωγικών επιχειρημάτων υπέρ της ύπαρξης ξεχωριστών σχολών προετοιμασίας ειδικώνπαιδαγωγών, και μάλιστα σε μία χώρα που ήδη διαθέτει πανεπιστημιακά παιδαγωγικά τμήματα προσχολικής καιδημοτικής εκπαίδευσης (και όχι σχολές γενικής αγωγής βλ.Π.Δ. 320/1983 και Ν.1566/1985), οδήγησε στηνδιεκδίκηση της εδραίωσης των σχολών αυτών απευθείας στην αγορά εργασίας. Ετσι μία επιστημονικά άτοπηδιεκδίκηση μετατράπηκε σε εργασιακή διεκδίκηση, με τη σταδιακή προώθηση της σύνδεσης του βασικού πτυχίουστην ειδική αγωγή με την αγορά εργασίας στο χώρο της εκπαίδευσης, και τελικά συντεχνιακή διεκδίκηση, με τηνπροώθηση του εκτοπισμού των προϋπαρχόντων εκπαιδευτικών κλάδων (Ν.1566/1985) από τις διεκδικούμενεςθέσεις εκπαιδευτικού ΕΑΕ. Ετσι αυτό που με κανέναν τρόπο δεν θα μπορούσε να στηριχθεί σε επιστημονικά παιδαγωγικά επιχειρήματα,διεκδικήθηκε με πλάγιους χειρισμούς στον εργασιακό χώρο της εκπαίδευσης, χρησιμοποιώντας τους ίδιους τουςαποφοίτους ως μέσο πίεσης. Και κάπως έτσι φτάσαμε στο επιχείρημα του βασικού πτυχίου στην ειδική αγωγή ωςμοναδικό προσόν πρόσληψης/τοποθέτησης σε θέσεις νηπιαγωγού ΕΑΕ και δασκάλου ΕΑΕ, σε θέσεις δηλαδήανέκαθεν συνδεδεμένες με το βασικό παιδαγωγικό πτυχίο προσχολικής και δημοτικής εκπαίδευσης. Και αυτό τοεπιχείρημα είναι καθαρά συντεχνιακό, ενώ ο τρόπος με τον οποίο επιχειρήθηκε να επιβληθεί στο χώρο τηςεκπαίδευσης δεν έχει προηγούμενο σε κανέναν επαγγελματικό χώρο, καθώς σε κανέναν άλλο επαγγελματικό χώροη ίδρυση ενός νέου πανεπιστημιακού τμήματος βασικών σπουδών, που διεκδικεί την θέση του στην αγοράεργασίας και επαγγελματικά δικαιώματα τα οποία νομίμως κατέχει κάποια άλλη ομάδα πτυχιούχων δεν οδήγησεστην αναδρομική αφαίρεση επαγγελματικών δικαιωμάτων από τους κατόχους του προϋπάρχοντος πτυχίου. Καιόμως, χάριν διασφάλισης της ύπαρξης δύο πανεπιστημιακών τμημάτων (που ξεκίνησαν τη λειτουργία τους μόλις το1997 και 1998), μεθοδεύτηκε, η αδικαιολόγητη για ένα κράτος δικαίου, αναδρομική απώλεια επαγγελματικώνδικαιωμάτων, με τρόπο μάλιστα ύπουλο, προκειμένου να μη γίνει άμεσα αντιληπτή ως τέτοια, μέσα από:
1)την δημιουργία αρχικά ενός ανεκτικού άτυπου πλαισίου για την πρόσληψη κατόχων βασικού πτυχίου ειδικήςαγωγής ως αναπληρωτών σε θέσεις ΠΕ60 ΕΑΕ/ΠΕ70 ΕΑΕ, χωρίς να διαθέτουν την προαπαιτούμενη παιδαγωγικήεπάρκεια (μέχρι το 2008), 2)τη, χάριν ικανοποίησης του πάγιου κλαδικού αιτήματος (βλ. αιτιολογική έκθεση του Νόμου 3699) των πτυχιούχωνπου χωρίς παιδαγωγική επάρκεια συγκέντρωσαν προϋπηρεσία στην εκπαίδευση, αναγνώριση ξεχωριστών κλάδωνδασκάλων και νηπιαγωγών ειδικής αγωγής ΠΕ71 και ΠΕ61 οι οποίοι μπορούν να τοποθετούνται σε θέσεις ΠΕ60ΕΑΕ/ΠΕ70 ΕΑΕ (Ν3699/2008), 3)την, εκ των υστέρων, μετατροπή των οργανικών θέσεων δασκάλων και νηπιαγωγών ΠΕ60 ΕΑΕ και ΠΕ70 ΕΑΕ, σεοργανικές ΠΕ71 και ΠΕ61 αντίστοιχα (Ν3966/2011), 4)την εισαγωγή δύο ρυθμίσεων, της παρ.2.α του άρθρου 28 του Νόμου 4186 το 2013 και της περίπτωσης 5 της παρ.2 του άρθρου 11 του Νόμου 4229, για την παράκαμψη του ισχύοντος νομικού πλαισίου σχετικά με τα κριτήρια πλήρωσης των θέσεων αυτών, το οποίο από την εμφάνιση της ειδικής αγωγής στη χώρα μας είναι σταθερό και προτάσσει τα αυξημένα προσόντα (ν.1566/1985, ν.2817/2000,ν.3699/2008), έτσι ώστε η ανατροπή σκηνικού να επιβληθεί αιφνιδιαστικά και άμεσα (και αυτό το έχουν ήδη βιώσει οι αναπληρωτές ΠΕ60.50 / ΠΕ 70.50) χωρίς ανάληψη ευθύνης για την αποκατάσταση της αδικίας εις βάρος των εργαζομένων που υφίστανται αναδρομική υποτίμηση και αφαίρεση των επαγγελματικών τους δικαιωμάτων.Τιμά τη νυν ηγεσία του υπουργείου παιδείας η αναγνώριση των αδικαιολόγητων και άδικων αποτελεσμάτων τωνχειρισμών του παρελθόντος. Η συγκεκριμένη τροπολογία πρέπει να ψηφιστεί άμεσα προκειμένου να μπει έναςφραγμός στη συντεχνιακή λογική στο χώρο της ΕΑΕΤέλος στην παρ.2 περ. αα) και ββ) θα πρέπει να συμπληρωθεί ο όρος μεταπτυχιακά/διδακτορικά στην σχολική ψυχολογία. Η προσθήκη της εξειδίκευσης στην σχολική ψυχολογία, η οποία ανέκαθεν αναγνωρίζονταν ως προσόν εξειδίκευσης στην εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία ή/και ΕΕΑ, επιβάλλεται από το ίδιο το αντικείμενο της, που είναι η μελέτη και αξιολόγηση των διαδικασιών και των παραγόντων που επηρεάζουν την μάθηση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή παρεμβάσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της μάθησης των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η δημιουργία και διασφάλιση των συνθηκών για την αποτελεσματικότερη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία
Συγχαρητήρια Προχωρήστε.
Οι Συνάδελφοι ΠΕ71 & οι ΠΕ61 (συνολικά 53) δεν έχουν άλλο επιχείρημα από αυτό του βασικού πτυχίου και με αυτό το πρόσχημα ΑΠΑΙΤΟΥΝ να εκτοπίσουν μόνιμους δασκάλους και νηπιαγωγούς ειδικής αγωγής . Για τις πρόσφατες αρνητικές επίσημες εξωτερικές αξιολογήσεις των Πανεπιστημίων τους τι έχουν να πουν, εφόσον αυτές είναι άμεσα συνδεδεμένες με την ποιότητα του βασικού τους πτυχίου τους;
Οι Δάσκαλοι ΠΕ 70 και οι νηπιαγωγοί ΠΕ 60 έχουν και αυτοί ΒΑΣΙΚΟ ΕΠΑΡΚΕΣΤΑΤΟ πτυχίο και επιπλέον πολυετείς σπουδές εξειδίκευσης , έχουν διδαχθεί ΜΙΑ και αδιαίρετη Παιδαγωγική που δεν διαχωρίζεται σε ΓΕΝΙΚΗ & ΕΙΔΙΚΗ. Πριν ΥΠΟΤΙΜΟΥΝ τους συναδέλφους τους οι ΣΑΤΕΑ ας μελετήσουν προσεκτικά τα προγράμματα σπουδών των παιδαγωγικών τμημάτων.
ΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΑΕ
ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΑΙΡΕΤΑΙ Η ΑΔΙΚΙΑ ΤΩΝ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΔΑΣΚΑΛΩΝ ΜΕ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΕΣ-ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ!!!
ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΡΟΒΑΙΝΕΙ ΣΕ ΜΙΑ ΑΞΙΟΚΡΑΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ
1) ΣΥΜΒΑΔΙΖΕΙ ΜΕ ΤΙΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ:ΠΡΩΤΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙΣ ΣΠΟΥΔΑΣΕΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
2) ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑΙ Η ΑΔΙΚΙΑ ΤΗΣ ΑΦΑΙΡΕΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΒΙΩΣΑΝ ΟΙ 60/70
3) ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΟΤΙΜΗ ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΔΕΝ ΑΔΙΚΕΙΤΑΙ ΚΑΝΕΙΣ: ΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΒΟΛΟΥ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΟΥΘΕΝΑ, ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΤΥΧΙΟ ΕΙΔΙΚΟ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΥ.ΣΑΦΩΣ ΕΦΟΣΟΝ ΙΔΡΥΘΗΚΑΝ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΕΡΙΜΝΗΣΕΙ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΟΧΙ ΟΜΩΣ ΕΙΣ ΒΑΡΟΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΚΑΙ ΑΥΤΟΊ ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΚΑΙ ΜΑΛΙΣΤΑ ΤΑ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΙΟ ΠΟΛΛΑ (ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΤΗ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΓΙΑ ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ)
ΙΣΟΤΙΜΑ ΟΣΟΙ ΕΧΟΥΝ ΤΑ ΑΠΑΡΑΙΡΗΤΑ ΑΥΤΑ ΠΡΟΣΟΝΤΑ (ΠΤΥΧΙΟ ΒΟΛΟΥ Η ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ) ΚΑΙ ΟΣΟΙ ΕΧΟΥΝ 60 ΜΗΝΕΣ
ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΗΣΕΙ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ