Το ΕΚ ΑΘΗΝΑ έχει σταθερή πορεία ανάπτυξης και αποτελεί
σχεδόν μονοθεματικό κέντρο καθώς είναι εστιασμένο αποκλειστικά στις τεχνολογίες
και τις εφαρμογές της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών (Κοινωνία της Γνώσης),
έναν τομέα από τους δυναμικότερους διεθνώς και με πρωταρχική σημασία στην
προσπάθεια της χώρας για σταθερότητα, ανασυγκρότηση και ανάπτυξη. Περιλαμβάνει
τα εξής πέντε Ινστιτούτα:
Εκτός των ανωτέρω ινστιτούτων το ΕΚ ΑΘΗΝΑ έχει σχηματίσει δύο ανεξάρτητες ερευνητικές μονάδες, που ενεργοποιούνται στις περιοχές της ανάλυσης και μοντελοποίησης πληροφορίας (ΜΑΜΠ) και της διαστημικής τεχνολογίας (ΜΟΔΙΑΠ) καθώς και τη μονάδα Τεχνολογικών Συνεργατικών Σχηματισμών «Corallia». Επισημαίνεται ότι οι μονάδες του ΕΚ ΑΘΗΝΑ ανήκουν διοικητικά στο κέντρο αλλά δεν το επιβαρύνουν
οικονομικά αφού δεν λαμβάνουν καμία κρατική ενίσχυση από τακτικούς δημόσιους πόρους.
Με γνώμονα το μετασχηματισμό του ΕΚ ΑΘΗΝΑ σε ένα ισχυρό ερευνητικό κέντρο με προσανατολισμό στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας και τον αποτελεσματικότερο συντονισμό και επιστημονικό σχεδιασμό της ερευνητικής δραστηριότητας, προτείνονται οι εξής παρεμβάσεις αναδιάρθρωσης:
- η συγχώνευση των ΙΠΣΥΠ και ΙΔΕΤ στο πλαίσιο της συμπληρωματικότητας των επιμέρους θεματικών περιοχών (εφαρμογές διαχείρισης δεδομένων, πληροφοριών και γνώσης), της συγκέντρωσης κρίσιμης μάζας στον τομέα των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών και των συνεργειών που επιτυγχάνονται με τη συνένωση των δύο αυτών ινστιτούτων
- η ενοποίηση των ινστιτούτων ΙΕΛ και ΙΠΕΤ λόγω θεματικής συνάφειας και συγκέντρωσης κρίσιμης μάζας στο σχετικό επιστημονικό πεδίο (εφαρμογές στο λόγο, τον πολιτισμό και την εκπαίδευση)
- η μετονομασία του ΙΝΒΙΣ σε «Ινστιτούτο Εφαρμογών σε Συστήματα και Αυτοματισμούς»
στο πλαίσιο της ανάδειξης και ενίσχυσης του ερευνητικού του αντικειμένου και της κάλυψης από το ΕΚ ΑΘΗΝΑ όλου του φάσματος που ξεκινά από τη βασική και εφαρμοσμένη έρευνα, προχωρά στην ανάπτυξη συστημάτων και τη δημιουργία προϊόντων και καταλήγει στην παροχή υπηρεσιών και την επιχειρηματική
καινοτομία, που γίνεται από μονάδες όπως το Corallia.
Με βάση τα ανωτέρω, η πρόταση αναδιάρθρωσης του ΕΚ ΑΘΗΝΑ περιλαμβάνει 3 ινστιτούτα και διαμορφώνεται ως εξής:
Εναλλακτικές προτάσεις στο παραπάνω σενάριο εξετάζονται για την περίπτωση του ΙΠΕΤ και συγκεκριμένα εξετάζονται τα εξής δύο σενάρια:
- Σενάριο 1: Συγχώνευση του ΙΠΕΤ με το Πολυτεχνείο Ξάνθης λόγω τοπικής παρουσίας και
συνεργασίας με το Πολυτεχνείο Ξάνθης - Σενάριο 2: Διοικητική υπαγωγή του ΙΠΕΤ στο ΕΚΕΤΑ λόγω θεματικής συνάφειας, γεωγραφικής εγγύτητας και συγκέντρωσης κρίσιμης μάζας στο σχετικό επιστημονικό πεδίο στη Θεσσαλονίκη
Άποψη για την προτεινόμενη ενοποίηση των ινστιτούτων ΙΕΛ και ΙΠΕΤ του Ε.Κ. ΑΘΗΝΑ λόγω θεματικής συνάφειας και συγκέντρωσης κρίσιμης μάζας στο σχετικό επιστημονικό πεδίο (εφαρμογές στο λόγο, τον πολιτισμό και την εκπαίδευση).
Νέστωρ Τσιρλιγκάνης
Δρ. Πυρηνικός Φυσικός
Διευθυντής Ερευνών
ΙΠΕΤ / Ε.Κ. ‘Αθηνά’
Θα ήθελα να εκφράσω την άποψή μου σαν ερευνητής του Ινστιτούτου Πολιτιστικής και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας (ΙΠΕΤ) από την ίδρυσή του έως σήμερα.
Το Ινστιτούτο ιδρύθηκε το 1998 τότε ως ανεξάρτητο Ινστιτούτο με έδρα την Ξάνθη υπό την εποπτεία της Γ.Γ.Ε.Τ. και ενσωματώθηκε στο Ε.Κ. «Αθηνά» (τότε Κ.Ε.Τ.Ε.Π.) το 2003. Σκοπός του Ινστιτούτου είναι η εφαρμογή των τεχνολογιών στον Πολιτισμό και την Εκπαίδευση (http://www.ipet.gr). Ήταν και παραμένει έως σήμερα ο μοναδικός ερευνητικός φορέας της Γ.Γ.Ε.Τ. με έδρα στην Θράκη (και γενικότερα ανατολικά της Θεσσαλονίκης).
Ο χαρακτήρας του Ινστιτούτου ήταν από την αρχή διεπιστημονικός με ερευνητές που προέρχονται από τον χώρο των Φυσικών Επιστημών, των Ανθρωπιστικών Επιστημών, των Μηχανικών και της Πληροφορικής και ασφαλώς δεν υπήρξε ποτέ ένα Ινστιτούτο αμιγώς Πληροφορικής.
Στην υπερ-δεκαετή πορεία του το Ινστιτούτο κατάφερε να δημιουργήσει μία σημαντική ερευνητική υποδομή στην περιοχή με προηγμένο εργαστηριακό εξοπλισμό σε ορισμένες περιπτώσεις μοναδικό στην ελληνική περιφέρεια ή και στον ελλαδικό χώρο γενικότερα (π.χ. 3Δ σαρωτής αντικειμένων πραγματικού χρώματος).
Η τελευταία αξιολόγηση του 2005, επιβεβαιώνει τα παραπάνω.
Ο υψηλού επιπέδου εξοπλισμός των εργαστηρίων του Ινστιτούτου (ιδιαίτερα αυτός του Τμήματος Φυσικοχημικών Μετρήσεων και Αρχαιομετρίας) αξιοποιείται σήμερα μέσω της ανοικτής πρόσβασης που προσφέρει το Ινστιτούτο στο πλαίσιο συνεργασιών με ακαδημαϊκά ιδρύματα (Δ.Π.Θ., Α.Π.Θ., Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου) και σε τομείς πέραν του πολιτισμού όπως αυτοί της Πυρηνικής Φυσικής, της Αναλυτικής Χημείας και του Περιβάλλοντος.
Ο σκοπός ίδρυσης του Ινστιτούτου, ο ιδιαίτερος διεπιστημονικός χαρακτήρας του και η μέχρι σήμερα πορεία του φανερώνουν ότι αυτό κινείται στον χώρο που χαρακτηρίζεται ως Επιστήμες Πολιτισμού (Heritage Science – http://en.wikipedia.org/wiki/Heritage_science), ένα σύγχρονο επιστημονικό πεδίο με ραγδαία ανάπτυξη την τελευταία πενταετία. Παρόμοια Ινστιτούτα ιδρύονται σήμερα διεθνώς ιδιαίτερα σε περιοχές με πλούσια Πολιτιστική Κληρονομιά (π.χ. STARC στην Κύπρο – http://starc.cyi.ac.cy/). Συνεπώς είναι σημαντικό αυτός ο χαρακτήρας και το καινοτόμο γνωστικό πεδίο να διατηρηθεί μετά από οιαδήποτε συγχώνευση του ΙΠΕΤ και να αντικατοπτρίζεται και στον τίτλο του νέου φορέα/ινστιτούτου που θα προκύψει.
Η διατήρηση του ΙΠΕΤ στη Θράκη και η συγχώνευσή του με το Πολυτεχνείο Ξάνθης (εναλλακτική πρόταση – σενάριο 1) με μία ίσως παράλληλη επέκταση του γνωστικού αντικειμένου ώστε να καλύπτονται θεσμικά και οι υπόλοιπες (πλην του πολιτισμού) περιοχές δραστηριοποίησης του Ινστιτούτου, θα αποτελέσει μοχλό περαιτέρω ανάπτυξης:
• Θα αξιοποιηθούν ορθολογικά οι υπάρχουσες ερευνητικές υποδομές στην περιοχή.
• Η θεσμοθετημένα στενότερη σχέση με τον ακαδημαϊκό χώρο θα δημιουργήσει την απαραίτητη κρίσιμη μάζα ερευνητών με τη συνεργασία-συμμετοχή στις ερευνητικές ομάδες μελών Δ.Ε.Π. και μεταπτυχιακών φοιτητών σε ποικίλους τομείς ενδιαφέροντος (π.χ. πολιτισμός, περιβάλλον κ.λπ.).
• Θα αυξηθεί σημαντικά η συνέργεια του Ινστιτούτου με τα διάφορα τμήματα του ΔΠΘ (Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, Περιβάλλοντος, Ιστορίας και Εθνολογίας, Παιδαγωγικό, Μοριακής Βιολογίας και Ιατρικής) και θα επέλθει η μέγιστη αξιοποίηση των ερευνητικών υποδομών του προηγμένης τεχνολογίας σε διάφορους τομείς.
• Θα δημιουργηθεί ένας ισχυρός ερευνητικός πόλος στην περιφέρεια και μάλιστα σε μία ακριτική περιοχή που υστερεί σε ανάπτυξη έναντι άλλων περιοχών του ελλαδικού και ευρωπαϊκού χώρου.
• Θα αξιοποιηθεί πλήρως το νέο, υπό περάτωση (άνοιξη 2012), κτίριο του Ινστιτούτου στην πανεπιστημιούπολη Κιμμερίων του ΔΠΘ, το οποίο διαθέτει ιδιαίτερες εγκαταστάσεις για την υποδοχή και άμεση αξιοποίηση της σημαντικής υλικοτεχνικής υποδομής του.
Συνεπώς τόσο θεματικά όσο και λόγω της υπάρχουσας συνεργασίας αλλά και της τοπικής παρουσίας, η συγχώνευση του ΙΠΕΤ με το Πολυτεχνείο Ξάνθης ή το ΔΠΘ γενικότερα είναι η λογικότερη λύση (ακόμη και από την άποψη της επίτευξης οικονομίας κλίμακας).
Η υλοποίηση βέβαια της λύσης αυτής απαιτεί την ύπαρξη κατάλληλου θεσμικού πλαισίου. Εφόσον το πλαίσιο αυτό δεν υπάρξει πριν την πρώτη φάση της αναδιάρθρωσης του ερευνητικού ιστού της χώρας θα ήταν προτιμότερο το ΙΠΕΤ να παραμείνει ως έχει μέχρι την δεύτερη φάση της αναδιάρθρωσης οπότε και προβλέπονται ευρύτερες (και ίσως ουσιαστικότερες) αλλαγές και ανακατατάξεις. Η βεβιασμένη και αναγκαστική ενσωμάτωσή του με ένα άλλο ινστιτούτο του ιδίου ερευνητικού κέντρου κατά την πρώτη φάση, μόνο και μόνο για να επιτευχθεί η μείωση του αριθμού των Ινστιτούτων, ιδιαίτερα εάν η συγχώνευση αυτή του στερήσει την αυτοτέλεια, τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του και αλλοιώσει το γνωστικό του αντικείμενο, θα αναιρέσει οιαδήποτε μελλοντική δυνατότητά του για τη συγχώνευση ή ενοποίησή του με έναν άλλο πλέον κατάλληλο φορέα η οποία θα οδηγούσε και σε έναν πραγματικό και ουσιαστικό εξορθολογισμό του ερευνητικού ιστού της χώρας.