Άρθρο 17: Εθνική Στρατηγική Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας

1. Στην αρχή του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του ν.4310/2014 προστίθεται η ακόλουθη φράση:

«Η χάραξη και υλοποίηση εθνικής πολιτικής έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας συνιστά θεμελιώδη υποχρέωση της Πολιτείας. Αφορά το σύνολο των ενεργειών, οι οποίες έχουν ως σκοπό τη μεθοδική και αποτελεσματική προώθηση της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας, της τεχνολογίας και της καινοτομίας στην χώρα, τη διαμόρφωση των επιλογών για το μέλλον και την πρόβλεψη των μέσων που απαιτούνται για την πραγμάτωση των σκοπών αυτών.

2. Τα σημεία γ, η, ιβ, ιγ και κ της παραγράφου 1 και η παράγραφος 2 του άρθρου 4 του ν.4310/2014 καταργούνται.

3. Το σημείο ζ της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του ν.4310/2014 αναδιατυπώνεται ως εξής: «Η δημιουργία, αξιοποίηση, συντήρηση και επέκταση ερευνητικών υποδομών υψηλής ποιότητας για την ενίσχυση της πρωτοποριακής έρευνας και καινοτομίας με την προσέλκυση επιστημόνων εγνωσμένου κύρους και την αξιοποίηση, την υποστήριξη νέων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, βασικών τεχνολογιών γενικής εφαρμογής και την άσκηση οικονομικών και μη δραστηριοτήτων. Περαιτέρω, η ανάπτυξη εταιρικών και εμπορικών σχέσεων μεταξύ των δημόσιων ερευνητικών υποδομών και της βιομηχανίας».

4. Το σημείο 1δ της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του ν.4310/2014 αναδιατυπώνεται ως εξής:

«η ενίσχυση της υφιστάμενης ή αναδυομένης αριστείας των ερευνητικών και τεχνολογικών φορέων στις Περιφέρειες της χώρας».

5. Από το σημείο ιε της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του ν. 4310/2014 καταργείται η φράση «και για την ενίσχυση της καινοτόμου επιχειρηματικότητας».

  • 28 Ιουνίου 2015, 20:47 | ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ

    ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ

    Άρθρα 17-18. – Εθνική Στρατηγική Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας / Διαδικασία έγκρισης ΕΣΕΤΑΚ
    Παρατηρήσεις / προτεινόμενες ρυθμίσεις:
    Η ανάγκη ύπαρξης μεθοδικού σχεδίου και αποτελεσματικής προώθησης της επιστημονικής έρευνας και τεχνολογίας αποτελεί μια από τις βασικές πρόνοιες του Ν. 1514/1985, στο νομοθετικό κείμενο του οποίου αφιερώνεται σχετικό κεφάλαιο (Γ, άρθρα 5, 6, 7) υπό τον τίτλο “Πρόγραμμα Ανάπτυξης Έρευνας και Τεχνολογίας, ΠΑΕΤ”, το οποίο ψηφίζεται από τη Βουλή των Ελλήνων, είτε ως τμήμα του πενταετούς οικονομικού προγράμματος της χώρας, είτε αυτοτελώς.
    Στην πράξη, ουδέποτε ψηφίστηκε από τη Βουλή ΠΑΕΤ. Η κάθε κυβέρνηση κατά πάγια πρακτική περιλάμβανε στο πρόγραμμά της ορισμένες γενικές διακηρύξεις περί έρευνας, χωρίς να δίνεται καμία συνέχεια στο ζήτημα. Σημειώνουμε επίσης ότι, στην ανάλυση SWOT για το ελληνικό σύστημα Ε&Α που πραγματοποιήθηκε από τη Rand [A rapid review of the Greek research and development system, copyright 2011 RAND Corporation], στις πρώτες θέσεις του πίνακα με τις αδυναμίες του ελληνικού ερευνητικού συστήματος εμφανίζονται (α) η «Έλλειψη συνεπούς και αξιόπιστης χρηματοδότησης, αταξία στον κύκλο προκηρύξεων διαγωνισμών (ITT), αναξιοπιστία στο χρόνο πληρωμής» και (β) η «Έλλειψη εθνικής στρατηγικής, που οδηγεί σε έλλειψη προτεραιοτήτων και μιας συνεκτικής ερευνητικής κοινότητας». Οι ανωτέρω αδυναμίες δεν αντιμετωπίζονται θεσμικά στο υπό διαβούλευση σ/ν.
    Αυτό που κρατά ζωντανή την ερευνητική δραστηριότητα στην Ελλάδα είναι κατ’ ουσίαν μια αντίστοιχη διαδικασία που με σοβαρότητα επιτελείται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης με τη μορφή των Framework Programmes, τα οποία αποτελούν και το κύριο χρηματοδοτικό εργαλείο με το οποίο η Ε.Ε. χρηματοδοτεί επιστημονικές και τεχνολογικές δραστηριότητες. Πρόκειται για διαδικασία η οποία ξεκίνησε το 1984 και έκτοτε επαναλαμβάνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
    Η ΕΕΕ θεωρεί ότι ο αντίστοιχος εθνικός τακτικός στρατηγικός σχεδιασμός της έρευνας στη χώρα μας είναι επίσης επιβεβλημένος, όπως επιβεβλημένη είναι και η διασφάλιση των πόρων που απαιτούνται για την υλοποίησή του, ώστε η Ελλάδα να μην είναι πλέον μια από τις τελευταίες των χωρών της Ε.Ε και του ΟΟΣΑ ως προς την επένδυση σε Ε&Κ.
    Αναγκαίος είναι, τέλος, ένας μηχανισμός αποτίμησης των αποτελεσμάτων κάθε υλοποιηθέντος πολυετούς προγράμματος ΕΤΑΚ, ο οποίος θα τροφοδοτεί με δεδομένα και θα υποβοηθά και τη χάραξη του επόμενου προγράμματος ΕΤΑΚ.
    Με την προτεινόμενη τροπολόγηση του Ν. 4310/2014 στο παρόν σ/ν:
    (α) υποβαθμίζεται η Εθνική Στρατηγική Έρευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΑΚ), καθώς καταργείται η υποχρέωση για την ψήφιση της ΕΣΕΤΑΚ από τη Βουλή των Ελλήνων, υποχρέωση που περιλαμβανόταν και στους δύο νόμους για την ΕΤΑΚ, (1514/1985 και 4310/2014).
    (β) Ταυτόχρονα δεν θεσμοθετούνται ούτε ο μηχανισμός χάραξης της ΕΣΕΤΑΚ, ούτε ένα σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο για τη χρηματοδότησή της. Με τον τρόπο αυτό δεν διασφαλίζεται σταθερή, ορθολογική χάραξη και υλοποίηση της ΕΣΕΤΑΚ (πέραν από τυχόν καιροσκοπικές πολιτικές), αλλά αντίθετα αφήνεται στην διακριτική ευχέρεια του εκάστοτε Υπουργού και του Γενικού Γραμματέα Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) να τη διαμορφώνει και να τη χρηματοδοτεί κατά το δοκούν [ ].
    (γ) Επιπλέον, δεν προτείνεται απολύτως κανένα ορθολογικό και υλοποιήσιμο πρότυπο οργάνωσης και διακυβέρνησης ενός ενιαίου, εθνικού ερευνητικού ιστού (δημόσιου και ιδιωτικού), για την ανάπτυξη της Έρευνας και Καινοτομίας στη χώρα.
    Πρόταση της ΕΕΕ:
     Θα πρέπει να θεσμοθετηθεί ο μηχανισμός και οι διαδικασίες στη βάση των οποίων θα διαμορφώνεται και θα επικαιροποιείται η ΕΣΕΤΑΚ, καθώς και ένα σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο για τη χρηματοδότησή της. Η ΕΣΕΤΑΚ θα πρέπει να κατατίθεται σε δημόσια διαβούλευση και στη συνέχεια να ψηφίζεται από τη Βουλή των Ελλήνων.
     Οι κρίσιμοι θεματικοί τομείς της Έρευνας της χώρας θα πρέπει να διαμορφώνονται με βάση τα ελληνικά δεδομένα.
     Η Ένωση τονίζει επίσης την αναγκαιότητα ύπαρξης ενός μηχανισμού αποτίμησης των αποτελεσμάτων κάθε υλοποιηθέντος πολυετούς προγράμματος ΕΤΑΚ, ο οποίος θα τροφοδοτεί με δεδομένα και θα υποβοηθά και τη χάραξη της ΕΣΕΤΑΚ. Για τη διαμόρφωση της επόμενης ΕΣΕΤΑΚ απαραίτητη θεωρείται η άμεση αποτίμηση των ερευνητικών προγραμμάτων ΕΠΑΝ και ΕΣΠΑ.
     Η «συμβολή στην προώθηση της ισότητας των φύλων» θα μπορούσε να υλοποιείται μέσω συγκεκριμένων, αποτελεσματικών ρυθμίσεων στη συνέχεια του σ/ν (πέραν των υποψηφιοτήτων σε ορισμένα όργανα που αναφέρονται στο Άρθρο 42, παρ. 13 του παρόντος).
     Προτείνεται επίσης να αναφέρεται στο σημείο αυτό και «ο σεβασμός της διαφορετικότητας» (θα μπορούσε, π.χ., να προστεθεί στην παρ. 5 «και η συμβολή στην προώθηση της ισότιμης συμμετοχής και εξυπηρέτησης όλων των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων ηλικιωμένων, ατόμων με αναπηρία ή πολιτών με δυσχέρεια στη χρήση ηλεκτρονικών μέσων»).

  • 27 Ιουνίου 2015, 22:50 | Μαδέσης Παναγιώτης, Σύλογος ερευνητών ΕΚΕΤΑ

    Θα πρέπει να θεσμοθετηθεί ο μηχανισμός και οι διαδικασίες στη βάση των οποίων θα διαμορφώνεται και θα επικαιροποιείται η ΕΣΕΤΑΚ, καθώς και ένα σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο για τη χρηματοδότησή της. Η ΕΣΕΤΑΚ θα πρέπει να κατατίθεται σε δημόσια διαβούλευση και στη συνέχεια να ψηφίζεται από τη Βουλή των Ελλήνων.
    Οι κρίσιμοι θεματικοί τομείς της Έρευνας της χώρας θα πρέπει να διαμορφώνονται με βάση τα ελληνικά δεδομένα.
    Θα πρέπει να θεσμοθετηθεί ένας μηχανισμού αποτίμησης των αποτελεσμάτων κάθε υλοποιηθέντος πολυετούς προγράμματος ΕΤΑΚ, αλλά και των προγραμμάτων, ο οποίος θα τροφοδοτεί με δεδομένα και θα υποβοηθά και τη χάραξη της ΕΣΕΤΑΚ. Για τη διαμόρφωση της επόμενης ΕΣΕΤΑΚ απαραίτητη θεωρείται η άμεση αποτίμηση των ερευνητικών προγραμμάτων ΕΠΑΝ και ΕΣΠΑ.

    Η «συμβολή στην προώθηση της ισότητας των φύλων» θα μπορούσε να υλοποιείται μέσω συγκεκριμένων, αποτελεσματικών ρυθμίσεων στη συνέχεια του ν/σ (πέραν των υποψηφιοτήτων σε ορισμένα όργανα που αναφέρονται στο Άρθρο 42, παρ. 13 του παρόντος).

    Προτείνεται επίσης να αναφέρεται στο σημείο αυτό και «ο σεβασμός της διαφορετικότητας» (θα μπορούσε, π.χ., να προστεθεί στην παρ. 5 «και η συμβολή στην προώθηση της ισότιμης συμμετοχής και εξυπηρέτησης όλων των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων ηλικιωμένων, ατόμων με αναπηρία ή πολιτών με δυσχέρεια στη χρήση ηλεκτρονικών μέσων»).

  • 26 Ιουνίου 2015, 15:22 | Αθανάσιος Μαχιάς

    Τα τελευταία χρόνια αναδείχθηκε ένα μεγάλο κενό που υπάρχει στην Ελληνική νομοθεσία για την έρευνα: Η θεσμική κατοχύρωση της ιδιαιτερότητάς της.

    Κάθε θεσμικό πλαίσιο για την έρευνα θα πρέπει να αναγνωρίζει και να κατοχυρώνει την ιδιαιτερότητα της έρευνας ως ξεχωριστού αντικειμένου. Η οικονομική κρίση, και όχι μόνο, ανέδειξε πόσο μεγάλο και σημαντικό είναι αυτό το πρόβλημα. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία χρόνια τα Ερευνητικά Κέντρα, ιδιαίτερα τα ΝΠΙΔ έχουν αντιμετωπίσει αλλεπάλληλες περιπέτειες εντασσόμενα από λάθος και άγνοια άλλοτε με τις ΔΕΚΟ, άλλοτε με τις ΜΚΟ, αλλά και πρόσφατα με τις γενικές ρυθμίσεις για την απουσία «εκτός έδρας».
    Ελπίζω να είναι κοινός τόπος ότι θα πρέπει να μπει ένα θεσμικό τέλος σε όλα αυτά. Είναι αναγκαία μια διατύπωση που θα αναγνωρίζει και θα περιγράφει την ιδιαιτερότητα της έρευνας, αλλά και μιά θεσμική ρύθμιση που θα κατωχυρώνει και θα εξασφαλίζει την απρόσκοπτη εκτέλεσή της, παρέχοντας την απαραίτητη ευελιξία για την αντιμετώπιση των πολύ-επίπεδων προβλημάτων της, σύμφωνα και με τα κρατούντα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

    Πρόταση: Να προστεθεί το ακόλουθο: «Από την ψήφιση του παρόντος τα Ερευνητικά Κέντρα της ΓΓΕΤ δεν θα υπάγονται σε νομοθετικές ρυθμίσεις άλλου υπουργείου, εκτός αν αναφέρονται ρητά.»

    Θανάσης Μαχιάς
    Διευθυντής Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ

  • 26 Ιουνίου 2015, 15:12 | Αθανάσιος Μαχιάς

    Η χάραξη μιας Ενιαίας Εθνικής Πολιτική για την Έρευνα μέσα σε ένα 5ετές ή 7ετές σχέδιο, ουδέποτε μπόρεσε να εφαρμοστεί ή ψηφιστεί από την Ελληνική βουλή τα προηγούμενα χρόνια.
    Είναι απολύτως αναγκαίο η Εθνική Πολιτική για την Έρευνα για μπαίνει για διαβούλευση και να ψηφίζεται από την Βουλή, ώστε να αποκτά υπερκομματική κάλυψη και νομιμοποίηση.
    Με τον παρόντα νόμο εγκαταλείπεται και αυτή η στοιχειώδης πρόβλεψη, που υπήρχε σε όλους του προηγούμενους για την έρευνα.
    Με τον τρόπο αυτό επαφίεται η χάραξη της Εθνικής Πολιτικής και στρατηγικής για την έρευνα χωρίς συζήτηση, διαβούλευση και ψήφιση στον εκάστοτε υπουργό ή ΓΓΕΤ. Πέρα του συγκεντρωτικου χαρακτήρα της αλλαγής αυτής, να σημειώσω ότι ο μέσο όρος θητείας ενός υπουργού ή ενός ΓΓΕΤ είναι 1 – 1.5 χρόνος. Για τα ελληνικά ειωθότα αυτό σημαίνει ότι τόσος θα είναι και ο ορίζοντας της Εθνικής Πολιτικής που θα «χαράσσεται»
    Η ψήφιση από την Βουλή της Εθνικής Πολιτικής θα πρέπει να επανέλθει άμεσα.

    Θανάσης Μαχιάς
    Διευθυντής Ερευνών ΕΛΚΕΘΕ

  • 26 Ιουνίου 2015, 10:54 | ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.

    Στην Παρ.1 . “Αφορά το σύνολο των ενεργειών, οι οποίες έχουν ως σκοπό τη μεθοδική και αποτελεσματική προώθηση της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας, της τεχνολογίας και της καινοτομίας στην χώρα, τη διαμόρφωση των επιλογών για το μέλλον και την πρόβλεψη των μέσων που απαιτούνται για την πραγμάτωση των σκοπών αυτών.” Να προστεθεί: “…..με γνώμονα τις ανάγκες τις κοινωνίας.”

    Παρ.3. “… Περαιτέρω, η ανάπτυξη εταιρικών και εμπορικών σχέσεων μεταξύ των δημόσιων ερευνητικών υποδομών και της βιομηχανίας” Να προστεθεί: “με σκοπό την προώθηση των σκοπών της παρ. 1 του ίδιου άρθρου»

  • Κατά την γνώμη μου, θα πρέπει τα επιμήσθια των (ήδη) μελών ΔΕΠ/μόνιμων ερευνητών να καταργηθούν. Η χρηματοδότηση από τα προγράμματα που δίνουν τα επιμήσθια αυτά (π.χ. Θαλής, Πυθαγόρας, κτλ.) θα πρέπει να γίνουν μόνιμες θέσεις για νέους ερευνητές. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να έρθουν οι νέοι Έλληνες ερευνητές που βρίσκονται στο εξωτερικό πίσω στην Ελλάδα. Επίσης οι μη-μόνιμοι ερευνητές που είναι ήδη στην Ελλάδα θα αποδεσμευθούν από το «πατρονάρισμα» των μαγαλοκαθηγητών.

    Κατά την γνώμη μου η αριστεία πρέπει να καταργηθεί. Η ακαδημαϊκή αριστεία μόνο στόχο έχει να ευλογάνε τα γένια τους κάποιοι μεγαλοκαθηγητές και να ανακυκλώνονται στα προγράμματα. Έτσι φτάνουμε στην αντίφαση, από την μια να έχουμε κάποιους μεγαλοκαθηγητές με 10 μεταδιδάκτορες και 15 υποψήφιους διδάκτορες (που δεν ξέρουν σε ποιά άρθρα είναι το όνομα τους σαν συν-συγγραφείς) και από την άλλοι νεότερους ερευνητές τελείως εκτός των προγραμμάτων, οι μόνο διαμέσου των μαγαλοκαθηγητών μπορούν να έχουν πρόσβαση στην χρηματοδότηση.

    Νομίζω συνολικά, θα πρέπει να γίνει μια καλύτερη αναδιάνομή της όποιας χρηματοδότησης. Αυη η αναδιανομή, στην κατεύθυνση να δοθούν οι πόροι στους νεότερους και να έρθουν οι Έλληνες που είναι έξω.

  • Αγαπητέ κύριε υπουργέ
    Αν πραγματικά θέλετε να μετατρέψετε τον χώρο της έρευνας σε κάτι το ουσιαστικό θα πρέπει να προσθέσετε στην έρευνα τον χώρο των εξωπανεπιστημιακών ερευνητών.
    Υπάρχει ένα πλήθος ερευνητών, διαφόρων πεδίων,που προσπαθεί ή και έχει φτάσει σε κάποιο αποτέλεσμα αλλά εκεί συναντά ένα τείχος. Κανείς πανεπιστημιακός δεν αποδέχεται να συζητήσει μαζί σου, μια και έχει αυτήν την δυνατότητα, πολύ δε μάλλον να παρουσιάσεις την δουλειά σου και να κριθεί.
    Δεν υπάρχει εν ολίγοις κάποιο θεσμοθετημένο όργανο που θα ασχολείται με τους εκτός πανεπιστημίου ερευνητές. Κάνοντας μια αναδρομή στο παρελθόν εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι μεγάλο μέρος, το μεγαλύτερο θα έλεγα, των μη γραμμικών ανακαλύψεων έγινε από μη πανεπιστημιακούς. Δεν πιστεύετε λοιπόν ότι έφτασε η ώρα να σπάσει και αυτή η «απαγόρευση»;
    Ευχαριστώ