Τίθεται από σήμερα σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου «Ρυθμίσεις για την Έρευνα και άλλες διατάξεις». Οι διατάξεις του υπό διαβούλευση σχεδίου νόμου αποτελούν επείγουσα νομοθετική παρέμβαση στους τομείς της Έρευνας και της Τεχνολογίας, η οποία είναι απαραίτητη προκειμένου να αντιμετωπιστούν αφενός μεν μείζονα θέματα κατεύθυνσης του ερευνητικού συστήματος, αφετέρου δε σοβαρά λειτουργικά προβλήματα, που δημιουργήθηκαν μετά την ψήφιση του ν.4310/2014.
Δεδομένης της σπουδαιότητας της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας, καλούνται οι κοινωνικοί εταίροι και όλοι οι ενδιαφερόμενοι να συμμετάσχουν καταθέτοντας προτάσεις, διατυπώνοντας απόψεις και παρατηρήσεις προκειμένου να βελτιωθούν οι διατάξεις του σχεδίου νόμου.
Η διαβούλευση θα ολοκληρωθεί την Δευτέρα, 18 Ιανουαρίου 2016 και ώρα 14:00.
Νίκος Φίλης
Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων
Κώστας Φωτάκης
Αναπληρωτής Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων
Η παρέμβαση μου αφορά το άρθρο 26 περί των μεταβατικών διατάξεων και το άρθρο 16 για το ερευνητικό προσωπικό των ερευνητικών κέντρων.
Εργάζομαι στο ΕΚΕΦΕ ‘Δ’ από το 2000 και έχω ερευνητική δραστηριότητα στον τομέα της ασφάλειας πληροφοριακών συστημάτων και εμπειρία εργασίας σε Ευρωπαϊκούς οργανισμούς. Έχω συμμετάσχει σε διεθνείς ομάδες εργασίας και ερευνητικά έργα καθώς και σε διεθνείς εκδόσεις με αντικείμενο την ασφάλεια των ΤΠΕ. Τέλος έχω σχεδιάσει σημαντικές υποδομές ασφάλειας και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης για τον οργανισμό μου και άλλους φορείς.
Από αυτή την θέση εκφράζω την αγωνία μου για την φραγή στην εξέλιξη μου καθώς είμαι ΙΔΑΧ (2007 -) με μεταπτυχιακό τίτλο (MSc). Αυτός ο συνδυασμός φαίνεται να αποτελεί κόκκινο πανί για τον νέο νόμο που αρνείται να δεχθεί ΙΔΑΧ με MSc να καταθέσουν αίτημα για να κριθούν βάσει των πεπραγμένων τους.
Ο προβληματισμός μου λαμβάνει υπόψιν τις πηγές που ακολουθούν:
1) Σχόλιο επί των άρθρων της αιτιολογικής έκθεσης και συγκεκριμένα:
Για το άρθρο 1: «συμφωνία με το άρθρο 16 του Συντάγματος το οποίο ορίζει ότι «… η τέχνη και η επιστήμη, η έρευνα και η διδασκαλία είναι ελεύθερες, η δε ανάπτυξη και προαγωγή τους αποτελούν υποχρέωση του Κράτους».»
Για το άρθρο 16 : Ως βάση του νέου άρθρου έχουν ληφθεί τα άρθρα 15-17 και 20 του ν. 1514/1985, όπως αυτά ίσχυαν μετά την τροποποίησή τους από το ν. 2919/2001.
2) ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ (Ε.Π) ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ 2014 -2020, ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΡΑΣΗ: ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΑΡΧΙΚΩΝ ΒΑΘΜΙΔΩΝ ΜΕΛΩΝ ΔΕΠ,ΕΠ και ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ
Ξεκινώντας από το ν. 1514/1985 είναι γνωστό ότι οι ΕΛΕ μπορεί στις χαμηλές βαθμίδες να είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού και όχι διδακτορικού τίτλου κάτι που διατηρείται και στον προτεινόμενο νόμο. Επιπλέον οι βαθμίδες Γ και Δ είναι ορισμένου χρόνου και αν δεν καταφέρουν να καλύψουν τις απαιτήσεις Β βαθμίδας σε ορισμένο χρονικό διάστημα αναιρείται ο διορισμός τους.
Η ελληνική πολιτεία προσπαθεί να προωθήσει την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού με προγράμματα σαν το Ε.Π. Δια βίου μάθηση 2014 -2020. Αυτό το πρόγραμμα θα μπορούσε να βάλει τους ΙΔΑΧ με MSc, που αρχικά θα κριθούν άξιοι της προδιαγραφόμενης από τον νόμο βαθμίδας ΕΛΕ με MSc, σε πορεία για την απόκτηση διδακτορικού τίτλου. Επίσης το μισθολογικό κόστος ΙΔΑΧ με MSc δεν είναι παρά ελάχιστα ευρώ διαφορετικό από των ΕΛΕ Δ- Γ.
Άρα η εξέλιξη των εργαζομένων ΙΔΑΧ με MSc είναι εκτός από ηθική δικαίωση της συνεισφοράς τους στην έρευνα (που θα κριθεί!) και οικονομικά συμφέρουσα. Μπορεί λοιπόν να αποτελέσει ένα άμεσο εργαλείο κατά της ταχείας γήρανσης του πληθυσμού των ερευνητών/ΕΛΕ και της ραγδαίας μείωσης του αριθμού τους, λόγω συνταξιοδότησης και μη πλήρωσης των κενών θέσεων. Καθώς η σημερινή ηλικιακή εικόνα των κέντρων δείχνει τον βραχυπρόθεσμο μαρασμό τους, η εξέλιξη δυναμικών ΙΔΑΧ με MSc μπορεί να συνεισφέρει στην δημιουργία και την καινοτομία. Επιπλέον ενέχει μηδενικό κίνδυνο καθώς όσοι δεν καταφέρουν να φτάσουν τις απαιτήσεις της βαθμίδας Β που περιλαμβάνει και το διδακτορικό (ως το ελάχιστο και όχι από μόνο του ικανό προσόν) μπορούν να επιστρέψουν στην κατηγορία ΙΔΑΧ.
Βάσει των παραπάνω προτείνω:
1) Να δοθεί η ευκαιρία στους ΙΔΑΧ με MSc να κριθούν, βάσει των πεπραγμένων τους (πραγματική αξία) και της ερευνητικής τους κατεύθυνσης, στην κατηγορία ΕΛΕ MSc του προτεινόμενου νόμου. Ο διδακτορικός τίτλος θα είναι πρακτικά απαραίτητος (ως το ελάχιστο και όχι από μόνο του ικανό προσόν) για κατάληψη μόνιμης θέσης ΕΛΕ όπως ισχύει και σήμερα. Σε αντίθετη περίπτωση ο υπάλληλος θα επιστρέφει στην θέση ΙΔΑΧ που κατείχε.
2) Να επιτραπεί η κατάθεση αιτημάτων για την κρίση των ΙΔΑΧ με MSc, καθώς η προηγούμενη πρόσκληση περιόριζε τις αιτήσεις μόνο σε κατόχους διδακτορικού.
3) Να θεσπιστεί μεταβατικός χρόνος για την απόκτηση διδακτορικού όπως παλαιότερα είχε συμβεί για τα μέλη ΔΕΠ. Ένα εύλογο χρονικό διάστημα θα μπορούσε να είναι τα 6 έτη με δεδομένο ότι το συντομότερο χρονικό διάστημα απόκτησης διδακτορικού τίτλου βρίσκεται περίπου στα 4 έτη.
4) Επιπλέον η αποτύπωση των απαιτήσεων για την κρίση των ΕΛΕ εντός του νόμου και όχι η παραπομπή σε εσωτερικούς κανονισμούς ερευνητικών κέντρων, θα διευκολύνει και θα προωθήσει την διαφάνεια, αξιοκρατία και ισονομία που είναι το μεγάλο ζητούμενο στις ημέρες μας.
Ευχαριστώ για το βήμα που δίνεται για τον εμπλουτισμό της νομοπαρασκευαστικής διαδικασίας με τις απόψεις όλης της κοινωνίας και ελπίζω το σχόλιο μου να σταθεί αφορμή βελτίωσης του νόμου. Πιστεύω ότι η παρούσα μορφή αδικεί κατάφωρα του κόπους και την προσπάθεια όλων των ΙΔΑΧ που επέλεξαν να συνεισφέρουν δυναμικά στο ερευνητικό αποτέλεσμα της Ελλάδος από μια δυσχερέστερη θέση της ήδη δυσχερής θέσης των συναδέλφων ΕΛΕ και ΕΡΕ.
Είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι στο εποχιακό αίτημα της «φθηνής» κάλυψης των κενών στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση, απορρίπτονται οι εκατοντάδες μεταδιδακτορικοί συνεργάτες που αυτή τη στιγμή είναι άνεργοι διαθέτοντας όχι μόνο τα τυπικά αλλά και τα ουσιαστικά προσόντα για να καλύψουν τα τεράστια κενά στη Τριτοβάθμια εκπαίδευση. Δεδομένου ότι πολλά ερευνητικά προγράμματα (τα οποία μάλιστα είχαν υποστεί οριζόντιες περικοπές της τάξης του 10% πέρσυ) λήξανε στο τέλος του χρόνου, ενώ παράλληλα δεν έχουν προκηρυχτεί νέα, θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα για την αξιοποίησή τους. Μία αξιοποίηση η οποία θα ωφελήσει τόσο τον ερευνητικό όσο και τον πανεπιστημιακό χώρο αφού εκπληρώνεται η μεταφορά ερευνητικής γνώσης στα Πανεπιστήμια και παράλληλα δίνεται η δυνατότητα στους νέους επιστήμονες να εργαστούν εδώ κι όχι να μεταναστέψουν στο εξωτερικό.
Προτάσεις του Συλλόγου Εργαζομένων Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ» στο υπό διαβούλευση Σχέδιο Νόμου «Ρυθμίσεις για την Έρευνα και άλλες διατάξεις» του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων.
• Εξασφάλιση των χρηματοδοτικών αναγκών των Κέντρων για μισθούς και ανελαστικές λειτουργικές δαπάνες μέσω του Τακτικού Προϋπολογισμού του Υπουργείου.
• Θεσμοθέτηση του Ενιαίου χώρου Παιδείας και Έρευνας.
• Δημοκρατική αναβάθμιση του προτύπου διοίκησης των ΕΚ και της διαδικασίας εκλογής των Προέδρων και των Διευθυντών των Ινστιτούτων των ΕΚ με συμμετοχή όλων των εργαζομένων στα ΕΚ.
• Περιορισμός συμβάσεων έργου (μόνο αν υπάρχει ειδικός λόγος), και να συνάπτονται κυρίως συμβάσεις εργασίας.
• Να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις ώστε το προσωπικό με σύμβαση ορισμένου χρόνου, κατόπιν διαφανής και αδιάβλητης διαδικασία κρίσης, να μπορεί να συνάψει μόνιμη σχέση εργασίας στον αντίστοιχο κλάδο και ειδικότητα (ερευνητικό, επιστημονικό, τεχνικό, διοικητικό κλπ).
• Καθιέρωση μόνιμων διαδικασιών εσωτερικής εξέλιξης του Ειδικού Τεχνικού Επιστημονικού Προσωπικού σε Ερευνητές ή ΕΛΕ σύμφωνα με τα προσόντα που ορίζονται στον νόμο (διδακτορικό, ή μεταπτυχιακό για ΕΛΕ) και διαφανή διαδικασία κρίσης με βάση το έργο τους και το πεδίο δραστηριότητας τους.
• Καθιέρωση οικονομικών κινήτρων με τη μορφή πρόσθετων αμοιβών χωρίς επιβάρυνση του Τακτικού Προϋπολογισμού, και επαναφορά του επιδόματος Ραδιενέργειας σε όλο ανεξαιρέτως το προσωπικό του Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ, μόνιμο και ορισμένου χρόνου.
• Ένας ενιαίος εσωτερικός κανονισμός στα ΝΠΔΔ με επιμέρους εξειδικεύσεις σε κάθε Κέντρο.
• Η συμμετοχή του αιρετού εκπροσώπου του επιστημονικού ,τεχνικού και διοικητικού προσωπικού ΕΓΣ να είναι με δικαίωμα ψήφου και εκλογή αναπληρωτή. Εκλογή αναπληρωτών διευθυντών Ινστιτούτων από τα ΕΓΣ.
• Θεσμοθέτηση της συμμετοχής ως παρατηρητών στη Σύνοδο των Προέδρων των Ερευνητικών Κέντρων, ενός εκπροσώπου από κάθε ένα Δευτεροβάθμιο Συνδικαλιστικό όργανο.
• Επίλυση των διαχειριστικών και διοικητικών προβλημάτων που προέκυψαν από την συγχώνευση ερευνητικών ινστιτούτων.
• Αξιολόγηση της διοίκησης του κέντρου και των Ινστιτούτων, και έλεγχος των διοικητικών αποφάσεων του Δ.Σ.. Δυνατότητα πρόσβασης σε όλες τις αποφάσεις του Δ.Σ. εκτός από αυτές που αφορούν προσωπικά δεδομένα.
• Διασφάλιση διαφάνειας και ελέγχου στη διαχείριση κονδυλίων και παράλληλα μείωση της γραφειοκρατίας με μηχανογράφηση διαδικασιών.
• Στο άρθρο 25 παράγραφο 13, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι υπάρχουν επιστημονικοί υπεύθυνοι προγραμμάτων, χωρίς να είναι κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος. Δεν υπάρχει λόγος να αλλάξει αυτό.
• Διαγραφή της Παραγράφου 18. Άρθρου26. Τέτοιες διατάξεις δεν έχουν καμία θέση σε αναγκαία νομοθετήματα για την Έρευνα, και υποβαθμίζουν τα Ερευνητικά Ινστιτούτα και το έργο τους.
Θέμα: Θέσεις του ΣΕΕΚΕΤΑ επί του υπό διαβούλευση Σχεδίου Νόμου «Ρυθμίσεις για την έρευνα και άλλες διατάξεις» του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων
Το ΔΣ του Συλλόγου Εργαζομένων του ΕΚΕΤΑ (ΣΕΕΚΕΤΑ) θεωρεί ότι το γενικό πνεύμα των προτεινόμενων τροπολογιών αναφορικά με τον Ν4310/2014 είναι προς τη σωστή κατεύθυνση και αρκετές από αυτές πράγματι συνεισφέρουν στη διόρθωση αντιφάσεων και την απάλειψη βασικών ελλείψεων του προαναφερθέντος Nόμου. Επίσης, κρίνει θετικά το γεγονός ότι κάποιες από τις προτάσεις που είχαν υποβληθεί τον Ιούνιο 2015 στην διαβούλευση του Σχεδίου Νόμου «Ρυθμίσεις για την ανώτατη εκπαίδευση, την έρευνα, την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και άλλες διατάξεις» του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων, τόσο από την πλευρά της Πανελληνίας Ομοσπονδίας Συλλόγων Εργαζομένων σε Ερευνητικά Ιδρύματα Ιδιωτικού Δικαίου (ΠΟΣΕΕΙΙΔ), όσο και από την πλευρά του ΣΕΕΚΕΤΑ υιοθετήθηκαν εν όλω ή εν μέρει. Βεβαίως, θεωρούμε ότι υπάρχουν περαιτέρω δυνατότητες βελτίωσης και για τον λόγο αυτό συντασσόμαστε πλήρως με τις κατατεθειμένες θέσεις της ΠΟΣΕΕΙΙΔ στην παρούσα διαβούλευση, στην διαμόρφωση των οποίων ο ΣΕΕΚΕΤΑ συμμετείχε ενεργά.
Στηρίζω τις προτάσεις που κατέθεσε η ΕΕΕ.
Σαν γενικό σχόλιο, αυτό που θα περίμενε κάποιος από το νομοσχέδιο είναι ρυθμίσεις για ένα από τα κυριότερα ίσως προβλήματα στην έρευνα. Το γεγονός ότι η έρευνα λειτουργεί στηριζόμενη σε προγράμματα (είτε Ελληνικά είτε Ευρωπαϊκά) και όχι σε σταθερή χρηματοδότηση ώστε να εξασφαλίζεται η συνέχεια αυτής. Αυτός ο τρόπος λειτουργίας έχει ως συνέπεια το ίδιο το αντικείμενο της έρευνας να καθορίζεται πολλές φορές από τα διαθέσιμα προγράμματα, να υποχρηματοδοτείται η βασική έρευνα, ενώ ταυτόχρονα έχει άμεση αντανάκλαση και στις εργασιακές σχέσεις με τις οποίες απασχολούνται οι εργαζόμενοι. Παρατηρείται μια διαρκής ελαστικοποίηση των σχέσεων εργασίας, με όλο και περισσότερους εργαζόμενους να δουλεύουν με συμβάσεις έργου, τίτλους κτίσης ή με υποτροφίες (χωρίς δηλαδή συνταξιοδοτική κάλυψη και αρκετά άλλα εργασιακά δικαιώματα).
Το ΔΣ του Συλλόγου των Ερευνητών-ΕΛΕ διαπιστώνει ότι αυτή η απόπειρα μέσω τροπολογιών «διόρθωσης» του Ν.4310/2014, δεν θεραπεύει τα κενά και τις προβληματικές θέσεις του νόμου. Ήδη κατά την διαβούλευση για τον Ν.4310/2014 είχε διαπιστωθεί ότι δεν είχαν αντιμετωπισθεί, παρά τις κάποιες θετικές ρυθμίσεις (20ωρο), καίρια θέματα τα οποία αφορούν τον ερευνητικό ιστό. Ενδεικτικά σημειώνουμε κάποια από τα βασικότερα :
• την χάραξη εθνικής πολιτικής ως προς την χρηματοδότηση
• την διοικητική οργάνωση του ερευνητικού ιστού και τη θεσμική του αναβάθμιση,
• τον ενιαίο χώρο έρευνας-παιδείας με δυνατότητες ευελιξίας μεταξύ των μελών της Ερευνητικής και της Πανεπιστημιακής κοινότητας ώστε να είναι αμοιβαίως επωφελής. Σημειώνουμε ότι αυτή την περίοδο γίνεται ο εθνικός διάλογος για την Παιδεία ο οποίος εμφανίζεται να είναι σε πλήρη διάσταση με την Έρευνα και γίνεται χωρίς την συμμετοχή ερευνητών.
Ο νόμος 4310/2014 και οι τροπολογίες του που είναι τώρα στη διαβούλευση εξακολουθούν να μην ρυθμίζουν τα προαναφερθέντα θέματα . Πιο συγκεκριμένα θεωρούμε ότι :
– ο ερευνητικός ιστός και δη τα ΝΠΙΔ έχουν υποφέρει τα τελευταία χρόνια από άστοχες ενέργειες που είτε τα θέτουν στην ίδια κατηγορία με τις ΔΕΚΟ, είτε με τις ΜΚΟ με καταστροφικές συνέπειες για τα περιορισμένα έτσι κι αλλιώς οικονομικά τους. Χρειάζεται διασφάλιση των ΕΚ από τέτοιες αδεξιότητες.
– ο εκδημοκρατισμός στην διοίκηση των ΕΚ με ευρύτερη συμμετοχή των Ερευνητών/ΕΛΕ σε όλα τα όργανα διοίκησης και η αναβάθμιση του ρόλου του Ερευνητή δεν έχει ακόμη επιτελεστεί.
– η δυνατότητα του Ερευνητή να ορίζεται κύριος επιβλέπων σε διδακτορική διατριβή δίχως την αναγκαιότητα ύπαρξης σχετικού Πρωτόκολλου Συνεργασίας σε επίπεδο ΑΕΙ και του οικείου ΕΚ δεν προβλέπεται και πρέπει να προστεθεί. Για τον ορισμό αυτό να απαιτείται μόνο σχετική απόφαση του αρμοδίου οργάνου του οικείου ΑΕΙ. Η βελτίωση αυτή διευκολύνει την απρόσκοπτη επίβλεψη διδακτορικών και από ερευνητές.
– η δυνατότητα των ΕΚ της ΓΓΕΤ να συνδιοργανώνουν μεταπτυχιακά προγράμματα 2ου
και 3ου κύκλου σπουδών και με ΑΕΙ της αλλοδαπής να προστεθεί επίσης
– να αποδεσμευτεί η υπογραφή Πρωτοκόλλων Συνεργασίας μεταξύ ΑΕΙ και ΕΚ από τους εσωτερικούς κανονισμούς ΑΕΙ και ΕΚ. Προς τούτο εφαρμογή του Άρθρου 42 του Ν. 4009/2011, με προσθήκη στο παρόν σ/ν τροπολογίας.
Σημειώνουμε επίσης ότι συμφωνούμε και με τις θέσεις της ΕΕΕ όπως εκφράστηκαν στην παρούσα Διαβούλευση
Ο Σύλλογος Εργαζομένων του ΕΚΚΕ συμφωνεί με τις θέσεις της ΕΕΕ αναφορικά με τις τροποποιήσεις του Ν. 4310/2014. Τροποποιήσεις οι οποίες εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται από την έλλειψη εξαιρετικά σημαντικών ρυθμίσεων για την ανάπτυξη του εθνικού ερευνητικού συστήματος σχετικά με:
– τον εκδημοκρατισμό του μοντέλου διοίκησης των Ερευνητικών Κέντρων και Ινστιτούτων και αναβάθμιση του ρόλου των ερευνητών
– τη διαμόρφωση του ενιαίου χώρου εκπαίδευσης και έρευνας
– την αναδιάρθρωση του ευρύτερου ερευνητικού ιστού της χώρας και την αντιμετώπιση του κατακερματισμού του δημόσιου ερευνητικού συστήματος
– τη βελτίωση των πρακτικών αλληλεπίδρασης του δημόσιου ερευνητικού συστήματος με την ερευνητική δραστηριότητα του ιδιωτικού τομέα
– τη χρήση διαφανών και αξιοκρατικών μεθόδων διανομής και διαχείρισης των ερευνητικών κονδυλίων, με παράλληλη αποτίμηση της χρήσης τους, μέσω δεικτών, η οποία θα αφορά σε όλους τους φορείς/χρήστες (δημόσιους και ιδιωτικούς) και σε όλα τα εθνικά ερευνητικά προγράμματα.
Ως εκ τούτου, ο Σύλλογος Εργαζομένων του ΕΚΚΕ συντάσσεται απόλυτα με το καθολικό αίτημα του συνόλου της ερευνητικής κοινότητας ως προς την ανάγκη άμεσης σύνθεσης ενός νέου, σύγχρονου νόμου πλαισίου για την ΕΤΑΚ που θα ανταποκρίνεται στις σημερινές συνθήκες και θα ενισχύει πραγματικά την ανάπτυξη της Έρευνας στη χώρα μας.
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Ερευνητικού Προσωπικού της Ακαδημίας Αθηνών (ΣΕΠΑΑ) έλαβε γνώση του υπό δημόσια διαβούλευση σχεδίου νόμου «Ρυθμίσεις για την Έρευνα και άλλες διατάξεις» και συμμετέχει στη δημόσια διαβούλευση με την πεποίθηση ότι αυτό που απαιτείται για τη ουσιαστική βελτίωση του δημόσιου ερευνητικού συστήματος είναι η επικαιροποίηση του καταστατικού νόμου της έρευνας 1514/1985 μέσω της σύνταξης ενός νέου νόμου που θα επιφέρει τις μεταρρυθμίσεις που έχει άμεση ανάγκη ο δημόσιος ερευνητικός ιστός, ώστε αυτός να αποτελέσει ουσιαστικό μοχλό ανάπτυξης για την χώρα.
Στο πλαίσιο αυτό, το ΔΣ του ΣΕΠΑΑ συμφωνεί με τις θέσεις και τις προτεινόμενες παρατηρήσεις και ρυθμίσεις επί του παρόντος σχεδίου νόμου της Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών (ΕΕΕ).
Ακολουθούν οι βελτιωτικές προτάσεις και προσθήκες του ΣΕΠΑΑ επί άρθρων του Νόμου 4310/2014, τα οποία δεν τροπολογούνται στο παρόν σχέδιο νόμου, ενώ η τροπολόγησή τους θεωρείται αναγκαία και ζητείται να υλοποιηθεί στο πλαίσιο του παρόντος νομοσχεδίου:
1. Προτείνεται η ακόλουθη αναδιατύπωση στο πρώτο εδάφιο του άρθρου 28, παράγραφο 2 του νόμου 4310/2014: «2. Σε ερευνητές όλων των βαθμίδων μετά από αίτησή τους, η οποία συνοδεύεται με το προτεινόμενο πρόγραμμα ερευνητικής δραστηριότητάς τους και τη σύμφωνη γνώμη του διευθυντή του ινστιτούτου, στο οποίο υπηρετούν, εγκρίνεται, εφόσον δεν παρακωλύεται η λειτουργία του ερευνητικού κέντρου, με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου, η χορήγηση ή τροποποίηση ερευνητικής άδειας ή άδειας αξιοποίησης εφευρέσεώς του, με σκοπό τον εμπλουτισμό των γνώσεων τους μέσω της συμμετοχής τους σε ερευνητικό έργο ερευνητικού οργανισμού της αλλοδαπής ή της ημεδαπής».
Με την προσθήκη της φράσης «ή της ημεδαπής» καθίσταται δυνατή η κινητικότητα των ερευνητών όχι μόνο στην αλλοδαπή αλλά και εντός του Ελληνικού ερευνητικού-ακαδημαϊκού ιστού.
2. Προτείνεται η προσθήκη του ακόλουθου εδαφίου στην παράγραφο 4 του άρθρου 36 του ν.4310/2014: «Ερευνητές και ΕΛΕ έχουν τη δυνατότητα, κατόπιν αίτησής τους να αποσπασθούν σε άλλο εθνικό ερευνητικό κέντρο, ακαδημαϊκό κέντρο, ανεξάρτητο ινστιτούτο ή ακαδημαϊκό ινστιτούτο. Η απόσπαση ενεργείται ή για λόγους εύρυθμης λειτουργίας της έρευνας, ή ορθολογικής αξιοποίησης του ερευνητικού προσωπικού και εγκαταστάσεων, ή στο πλαίσιο συμπράξεων και κοινών ερευνητικών προγραμμάτων, ύστερα από αίτηση του αποσπωμένου και με τη σύμφωνη γνώμη του Δ.Σ. των κέντρων, με την έγκριση του Γενικού Γραμματέα Έρευνας και Τεχνολογίας και του αρμόδιου για ζητήματα έρευνας Αναπληρωτή Υπουργό Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων. Ο χρόνος απόσπασης ορίζεται με τη σχετική υπουργική απόφαση ανάλογα με τη διάρκεια ανάγκης παροχής του έργου.». Με την προσθήκη αυτή ενισχύεται η Κινητικότητα των Ερευνητών.
3. Στο άρθρο 35 του Νόμου 4310 (Σύνδεση Ερευνητικών οργανισμών) επιτρέπει σε ερευνητή (ως Επισκέπτης Καθηγητής) να είναι κύριος επιβλέπων σε διδακτορικές διατριβές. Όμως, το συγκεκριμένο άρθρο δεν επικαιροποιεί, ούτε επεκτείνει, ως όφειλε, το άρθρο 42 του Ν. 4009/2011 που θέτει τη βάση της συνεργασίας μεταξύ ΑΕΙ και ΕΚ. Η ενδυνάμωση αυτής της συνεργασίας είναι σήμερα, σε περίοδο κρίσης, περισσότερο αναγκαία από ποτέ, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η έλλειψη ανθρώπινων και λοιπών πόρων. Προτείνουμε τη δυνατότητα του Ερευνητή να ορίζεται κύριος επιβλέπων σε διδακτορική διατριβή δίχως την αναγκαιότητα ύπαρξης σχετικού Πρωτόκολλου Συνεργασίας σε επίπεδο ΑΕΙ και του οικείου ΕΚ. Για τον ορισμό αυτό να απαιτείται μόνο σχετική απόφαση του αρμοδίου οργάνου του οικείου ΑΕΙ. Η βελτίωση αυτή διευκολύνει την απρόσκοπτη επίβλεψη διδακτορικών και από ερευνητές. Οι διατάξεις αυτές θα πρέπει να εφαρμόζονται αναλογικά και στις περιπτώσεις προπτυχιακών φοιτητών Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης που εκπονούν πτυχιακή ή διπλωματική ή άλλου είδους ερευνητική εργασία.
ΣΧΟΛΙΑ
στο Σχέδιο Νόμου «Ρυθμίσεις για την Έρευνα και άλλες διατάξεις»
Με βάση τη «Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης» (RIS3) της Περιφέρειας Κρήτης, έτσι όπως αυτή υπερψηφίστηκε από το Περιφερειακό Συμβούλιο στις 6 Απριλίου 2015, το προτεινόμενο σύστημα διακυβέρνησης και με δεδομένη την επιτυχή λειτουργία –από το 2011 – του Περιφερειακού Συμβουλίου Καινοτομίας, του πρώτου που λειτούργησε στην Ελλάδα με πρωτοβουλία της Περιφέρειας Κρήτης, η ένταξη της επιχειρηματικότητας του νησιού –δια των αντιπροσωπευτικότερων δυνάμεων αυτής – δηλ. καινοτόμων επιχειρηματιών στην πράξη βραβευμένων για τα αποτελέσματα στην παραγωγική τους διαδικασία ή τις υπηρεσίες τους στο σχήμα της διαχείρισης –διακυβέρνησης του – RIS3 ήταν μια ορθή επιλογή.
Αναμέναμε με αγωνία έως σήμερα την προκήρυξη από τον Περιφερειάρχη Κρήτης για συγκρότηση του Περιφερειακού Επιστημονικού Συμβουλίου Έρευνας και Καινοτομίας (ΠΣΕΚ).
Συμβάλλοντας στην δημόσια διαβούλευση για το Σχέδιο Νόμου «Ρυθμίσεις για την έρευνα και άλλες διατάξεις» ως αρμόδια Αντιπεριφέρεια Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας Κρήτης, σας επισημαίνουμε τα εξής :
Διαβάζοντας στο Άρθρο 08: Αντικατάσταση του άρθρου 10 ν.4310/2014 / Άρθρο 10 / Περιφερειακά Συμβούλια Έρευνας και Καινοτομίας (ΠΣΕΚ)
1. Συμφωνούμε με την λογική της παρακάτω προκήρυξης και ειδικότερα, το περιεχόμενο των εισηγήσεων και της υποστήριξης του ΠΣΕΚ
«1. Με απόφαση του κατά τόπο αρμόδιου Περιφερειάρχη, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, συγκροτείται Περιφερειακό Επιστημονικό Συμβούλιο Έρευνας και Καινοτομίας (ΠΣΕΚ), ως όργανο υποστήριξης αναπτυξιακών δράσεων και υλοποίησης της ΕΣΕΤΑΚ. Η υποστήριξη παρέχεται με εισηγήσεις, μελέτες πεδίου, καταγραφές και αξιολογήσεις των υφιστάμενων υποδομών ή του διαθέσιμου ανθρώπινου δυναμικού και συγκριτικές εκτιμήσεις σε ό,τι αφορά στη δημιουργία περιφερειακών συσπειρώσεων ερευνητικών οργανισμών, τεχνολογικών φορέων, επιχειρήσεων, λοιπών φορέων και περιφερειακών αρχών, για την προώθηση της καινοτομίας, την ενθάρρυνση της ανάπτυξης σχημάτων σύμπραξης του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα και τη διαμόρφωση συνθηκών και προοπτικών επιτυχούς συμμετοχής οργανισμών των περιφερειών σε εθνικά και ευρωπαϊκά ερευνητικά έργα.
2. Διατηρούμε τις επιφυλάξεις μας και διαφωνούμε με τα κριτήρια επιλογής των μελών του ΠΣΕΚ
«2. Το ΠΣΕΚ αποτελείται από ένδεκα (11) μέλη, από τα οποία έξι (6) είναι καθηγητές ΑΕΙ ή ερευνητές που προέρχονται από ερευνητικά κέντρα που εποπτεύονται από τον αρμόδιο για ζητήματα έρευνας Αναπληρωτή Υπουργό Π.Ε.Θ. . Τα υπόλοιπα πέντε (5) μέλη προέρχονται από επαγγελματικά επιμελητήρια και επιστημονικούς συλλόγους, τους πολιτιστικούς φορείς, την τοπική αυτοδιοίκηση και τους παραγωγικούς φορείς της περιοχής. Όλα τα μέλη του ΠΣΕΚ πρέπει να είναι κάτοχοι τουλάχιστον διπλώματος μεταπτυχιακών σπουδών ή ισοδύναμου τίτλου με αναγνωρισμένο κύρος και να έχουν μακρόχρονη ερευνητική και επαγγελματική εμπειρία σε θέματα ΕΤΑΚ. Η θητεία των μελών του (ΠΣΕΚ) είναι τετραετής και μπορεί να ανανεώνεται μία μόνο φορά με τη διαδικασία με την οποία επιλέχθηκαν αρχικά.
Οι επιφυλάξεις και η διαφωνία μας βασίζεται στα εξής:
Α) Με το προτεινόμενο άρθρο, αποκλείονται καθηγητές ή ερευνητές ιδρυμάτων που δεν εποπτεύονται από τον αρμόδιο για ζητήματα έρευνας Αναπληρωτή Υπουργό Π.Ε.Θ. και
Β) Είμαστε αντίθετοι στον αποκλεισμό επιχειρηματιών οι οποίοι για διάφορους λόγους δεν ανήκουν σε πολιτιστικούς ή άλλους φορείς ή στην τοπική αυτοδιοίκηση ή σε αγροτικές ή άλλες επαγγελματικές ενώσεις καθώς και στην κορυφή της πυραμίδας, Διοικητικά Συμβούλια ή άλλο των επαγγελματικών Επιμελητηρίων του νησιού. Η ιστορία της υγιούς και κερδοφόρας επιχειρηματικότητας και ιδιαίτερα στην Κρήτη, διδάσκει ότι υπάρχουν επιτυχημένοι επιχειρηματίες σε όλους τους κλάδους – ιδιαιτέρα σε αυτούς των τομέων στρατηγικής ανάπτυξης του RIS3, που δεν κατέχουν μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών ή πολύ περισσότερο εκπροσωπούν και μόνο τον εαυτό τους και την επιχείρηση τους χωρίς να εκλέγουν ίσως αλλά χωρίς να εκλέγονται σε ΔΣ επαγγελματικών σωματίων ή αλλού.
Γ) Θεωρούμε σημαντική την αρχή ίσων ευκαιριών και τονίζουμε την ανάγκη συμπλήρωσης ή διευκρίνησης της παραγράφου 2 του άρθρου με τα παραπάνω.
Δ) Η καινοτομία είναι αποτέλεσμα ερευνητικών και τεχνολογικών προσπαθειών που οδηγούν μεταξύ άλλων στην ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών, κυρίως μέσα από την επιχειρηματική δραστηριότητα.
Ηράκλειο, 18/01/2016
Για την Αντιπεριφέρεια Εμπορίου-Επιχειρηματικότητας & Καινοτομίας Κρήτης
Ο Αντιπεριφερειάρχης Κρήτης
Αντίπας Σηφάκης
Μετά από συνεχείς παλινωδίες, που έχουν κρατήσει σχεδόν έναν ολόκληρο χρόνο, το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων (ΥΠΠΕΘ), καταθέτει εκ νέου για διαβούλευση τροπολογίες στον ν. 4310/2014. Σημειωτέον, ότι η ερευνητική κοινότητα είχε έντονα αντιδράσει στην ψήφιση του νόμου αυτού, ο ΣΥΡΙΖΑ τον είχε καταψηφίσει και, επιπροσθέτως, είχε δεσμευτεί προεκλογικά ότι θα τον καταργήσει. Η επιλογή κατάθεσης επιλεκτικών τροπολογιών σε άρθρα του νόμου 4310/2014 έχει σαν αποτέλεσμα τη διατήρηση της «φιλοσοφίας» του, αλλά και τη μη επίλυση ή αντιμετώπιση βασικών ζητημάτων του εθνικού ερευνητικού συστήματος, που επί σειρά ετών η ερευνητική κοινότητα έχει επισημάνει και επεξεργαστεί και για τα οποία έχει δημόσια καταθέσει τις θέσεις της. Έτσι δεν περιλαμβάνονται ρυθμίσεις που να προωθούν αποφασιστικά τον εκδημοκρατισμό της διοίκησης των Ερευνητικών Κέντρων (ΕΚ) και Ινστιτούτων, να θέτουν τις βάσεις για τον ενιαίο χώρο ανώτατης εκπαίδευσης και έρευνας, να αντιμετωπίζουν την πολυδιάσπαση του ερευνητικού ιστού, αλλά και τη συνεχιζόμενη διαρροή υψηλής εξειδίκευσης ερευνητών στο εξωτερικό, να θεσμοθετούν ένα σαφή μηχανισμό χάραξης εθνικής στρατηγικής για την έρευνα, κ.α. Επιπλέον, παρ’ όλη την επί ένα χρόνο ενασχόληση με τις τις τροπολογίες του ν. 4310/2014, τη δημοσιοποίηση μέχρι σήμερα πολλών εκδοχών του νομοσχεδίου, το οποίο μάλιστα είχε και πάλι τεθεί σε διαβούλευση από τις 18 ως 29 Ιουνίου 2015, το παρόν παρόμοιο, υπό διαβούλευση, νομοσχέδιο, άκρως υπουργοκεντρικό στη σύλληψή του, όχι μόνο δεν έχει λάβει υπ’ όψη του τις προτάσεις που είχαν κατατεθεί, αλλά διακρίνεται από ασάφειες και ανακολουθίες (που ελλείψει εσωτερικών κανονισμών θα δημιουργήσουν προβλήματα λειτουργίας στα ΕΚ), λάθη και εξόφθαλμα χαριστικές ρυθμίσεις.
Ο Σύλλογος Εργαζομένων του ΙΤΕ (ΣΕΙΤΕ), καθ’ όλη τη διάρκεια της διαβούλευσης του Σχεδίου Νόμου του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων «Ρυθμίσεις για την ανώτατη εκπαίδευση, την έρευνα, την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση και άλλες διατάξεις» (καλοκαίρι 2015), συνεισέφερε με τεκμηριωμένα και εποικοδομητικά σχόλια ώστε οι επιδιορθωτικές κινήσεις από το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων να συμβάλουν, έστω και σε μεταβατικό επίπεδο, στην δημιουργία ενός σύγχρονου θεσμικού πλαισίου για την Έρευνα και την Ανάπτυξη. Στο παρόν Σχέδιο Νόμου «Ρυθμίσεις για την Έρευνα και άλλες διατάξεις» περιλαμβάνονται, εν συντομία, τα παρακάτω θετικά στοιχεία τα οποία αποτελούσαν πάγιες θέσεις του ΣΕΙΤΕ και της ΠΟΣΕΕΙΙΔ:
• η πρόνοια ότι μόνο «με νόμο συνιστώνται, συγχωνεύονται, διασπώνται, καταργούνται τα ερευνητικά κέντρα και τα ινστιτούτα τους. Με νόμο, επίσης, ορίζεται ή τροποποιείται ο σκοπός και η νομική φύση τους»
• η πρόβλεψη ότι «σε περίπτωση ίδρυσης νέων ερευνητικών κέντρων ή ινστιτούτων, θα πρέπει να προηγείται μελέτη οικονομοτεχνική, μελέτη σκοπιμότητας και βιωσιμότητας και έκθεση συμβατότητας με τον στρατηγικό σχεδιασμό και τον αναπτυξιακό προγραμματισμό»
• η θεσμοθέτηση της αξιολόγησης των Διευθυντών του ΕΚ/Ινστιτούτων και των πεπραγμένων τους στη μέση αλλά και στη λήξη της θητείας τους από όλους τους εργαζομένους και η έκφραση γνώμης κατά την εκλογή τους
• η θεσμοθέτηση της συμμετοχής στο ΕΓΣΙ εκπροσώπου από το σύνολο του Επιστημονικού, Τεχνικού και Διοικητικού (Ε-Τ-Δ) προσωπικού του Ινστιτούτου
• η δυνατότητα παροχής προσθέτων αμοιβών σε όλο το προσωπικό των Ερευνητικών και Τεχνολογικών Φορέων χωρίς καμία επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού
• η επαναφορά της δυνατότητας χορήγησης στο προσωπικό των ΕΚ των επιδομάτων Επικίνδυνης ή Ανθυγιεινής εργασίας
Ταυτόχρονα όμως παρατηρείται έλλειψη λύσεων για σημαντικά θεσμικά προβλήματα τα οποία εξειδικεύουμε κατ’ άρθρο παρακάτω, ελπίζοντας οι όποιες αλλαγές επί του νομοσχεδίου να κινηθούν προς τη μεριά της βελτίωσης των συνθηκών εργασίας, της εξάλειψης φαινομένων άνισης και διακριτικής μεταχείρισης εργαζομένων που προσφέρουν τις υπηρεσίες τους με ίδια καθήκοντα και ίδιες υποχρεώσεις σε παρόμοιο περιβάλλον εργασίας.
Ένα από τα σημαντικότερα θέματα για τη δημιουργία ενός ενιαίου θεσμικού πλαισίου για όλα τα ΕΚ είναι και η σύνταξη ή προσαρμογή στις διατάξεις του Νόμου εσωτερικών κανονισμών λειτουργίας τους και η υποβολή προς έγκριση, όπως προβλεπόταν από τον Ν. 4310/2014 (άρθ. 47.1) και μάλιστα εντός αποκλειστικής χρονικής προθεσμίας (εξαμήνου) επί ποινή αναστολής της χρηματοδότησης.
Σημειώνεται ότι τόσο ο Εσωτερικός Κανονισμός του ΙΤΕ, όσο και άλλων Ερευνητικών Κέντρων, δεν συμβαδίζει αυτόματα με την κείμενη νομοθεσία σε θέματα εργασιακά, αδειών προσωπικού, πνευματικών δικαιωμάτων, και άλλων οριζοντίων στη λειτουργία του ευρύτερου δημοσίου τομέα. Προκειμένου να υπάρξει ενιαία αντιμετώπιση όλων των ΕΚ κάτω από το ίδιο θεσμικό πλαίσιο, προτείνουμε την κατασκευή προτύπου Ενιαίου Εσωτερικού Κανονισμού για όλα τα ΕΚ και τυχόν διαφοροποιήσεις ανά ΕΚ να γίνουν επ’ αυτού.
Προς την κατεύθυνση της διασφάλισης της ποιότητας του τελικού αποτελέσματος και της κατασκευής του πρότυπου Ενιαίου Εσωτερικού Κανονισμού, μέσω του οποίου θα επιτευχθεί ο Ενιαίος Χώρος Έρευνας προτείνεται να συσταθεί επιτροπή για την κατασκευή του προτύπου, υπό την εποπτεία του Υπουργείου και της ΓΓΕΤ, στην οποία να συμμετέχουν εκπρόσωποι της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Ερευνητικών Κέντρων-Ιδρυμάτων και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Εργαζομένων σε Ερευνητικά Ιδρύματα Ιδιωτικού Δικαίου.
Φυσικά το νομοσχέδιο αυτό προκρίνει μία μερική διόρθωση του θεσμικού πλαισίου, καθώς μεταξύ άλλων απουσιάζει τόσο η Ενοποίηση του Χώρου της Έρευνας που κατ’ ελάχιστο απαιτεί την ενιαία εποπτεία όλων των ερευνητικών μονάδων υπό ένα ενιαίο θεσμικό πλαίσιο και ένα κοινό σύστημα αξιολόγησης και ελέγχου πεπραγμένων των ΕΚ, όσο και γενναίες θεσμικές αλλαγές που επιτάσσει η πρακτικά επιβεβλημένη από το χρηματοδοτικό πλαίσιο Horizon 2020 «Χάρτα του Ερευνητή – Κώδικας δεοντολογίας για την πρόσληψη ερευνητών» (ΧκΚ), που διαμορφώνει ένα «ενοποιημένο» ευρωπαϊκό χώρο έρευνας. Σε αυτό το θέμα μάλιστα η στιγμιαία εφαρμογή της ΧκΚ για την μετάταξη προσωπικού που ήδη δρα ερευνητικά εντός των ΕΚ, που ορίστηκε στον Ν. 4310/14, απαιτεί σημαντικές νομοτεχνικές βελτιώσεις για εφαρμοστεί χωρίς προβλήματα και να επιτελέσει το σκοπό της. Όμως οι παρούσες τροπολογίες κρίνουμε ότι μπορούν να ανοίξουν το δρόμο για τη δημιουργία ενός νέου σύγχρονου πλαισίου, και κυρίως να δώσουν κάποιες λύσεις για το ενδιάμεσο διάστημα.
Οι τροποποιήσεις που προτείνει ο ΣΕΙΤΕ πιστεύουμε ότι θα συμβάλουν στην ισχυροποίηση και ενοποίηση του ερευνητικού ιστού, στην ενίσχυση της παραγωγής νέας γνώσης, στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των Ερευνητικών Κέντρων και εν τέλει στην ανάπτυξη της χώρας.
Α. Γενικά σχόλια
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Ερευνητών ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. (ΣΕΕ) θεωρεί ότι, σε μια συγκυρία όπου η αναδιάρθρωση και ο επανασχεδιασμός της πολιτικής που σχετίζεται με την έρευνα θα έπρεπε να αποτελούν έναν από τους βασικούς μοχλούς ανασυγκρότησης της ελληνικής κοινωνίας η οποία βιώνει επί μακρό χρονικό διάστημα συνθήκες πρωτοφανούς οικονομικής και πολιτισμικής κρίσης, η ελληνική ερευνητική κοινότητα θα ανέμενε ένα νόμο που θα θέσει την έρευνα σε σύγχρονες, αξιοκρατικές βάσεις, στην κατεύθυνση παραγωγής νέας γνώσης σε έναν ενιαίο χώρο έρευνας – εκπαίδευσης, γνώσης που θα ενσωματωθεί στην κοινωνία και θα συμβάλει στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.
Αντί αυτού, αποπειράται για άλλη μια φορά εκτεταμένη εισαγωγή τροπολογιών στον ισχύοντα νόμο 4310/2014 οι οποίες μπορεί σε ορισμένα σημεία να βελτιώνουν τον νόμο, όμως βασικά δομικά στοιχεία του (διοίκηση των Κέντρων, χρηματοδότηση της έρευνας) αξίζουν περαιτέρω βελτίωσης.
Είναι εξίσου σημαντικό επίσης ότι σε κανένα σημείο του τροποποιημένου νόμου δεν προσδιορίζονται οι διαδικασίες και ο μηχανισμός για τον καθορισμό των εθνικών αξόνων και προτεραιοτήτων για την έρευνα καθώς και για τη χρηματοδότησή τους. Ο ρόλος της δημόσιας έρευνας είναι κατά την άποψή μας, ιδιαίτερα σημαντικός στην αναδιάρθρωση του παραγωγικού ιστού της χώρας, καθώς είναι γνωστό ότι εδώ και χρόνια στηρίζει την Πολιτεία σε κρίσιμους τομείς εθνικού συμφέροντος που δεν μπορούν να νοηθούν ως αντικείμενα της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Στο κείμενο του τροποποιημένου νόμου δεν υπάρχει σαφής αναφορά στις εθνικής σημασίας ερευνητικές υποδομές που υποστηρίζει η Δημόσια Έρευνα. Στο ίδιο πλαίσιο κινείται και η αποφυγή της οποιασδήποτε αναφοράς στις Ευρωπαϊκές ερευνητικές υποδομές, τη στιγμή μάλιστα που αυτές θεωρούνται ως βασικό εργαλείο προώθησης της επιστήμης και της καινοτομίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο και χρηματοδοτούνται από την Ε.Ε. σε συνεργασία με τα κράτη μέλη. Το ΔΣ του ΣΕΕ θεωρεί ότι ο εθνικός στρατηγικός σχεδιασμός για την έρευνα, η τακτική επικαιροποίησή του, καθώς και η διασφάλιση των απαραίτητων πόρων για την υλοποίησή του, αποτελούν βασικά σημεία που θα πρέπει να αποτυπώνονται με σαφή τρόπο σε ένα νόμο περί έρευνας.
Σχετικά με το μοντέλο κεντρικής διαχείρισης και συντονισμού των ερευνητικών φορέων, θεωρούμε ότι τα μέλη της ερευνητικής κοινότητας διαθέτουν τόσο τις κατάλληλες προδιαγραφές όσο και την απαραίτητη ωριμότητα ώστε να στελεχώσουν επιτελικά για την έρευνα όργανα, όπως το ΕΣΕΚ που ο τροποποιούμενος νόμος επιμένει να θέτει υπό την απόλυτη κηδεμονία του εκάστοτε ΓΓΕΤ και η εκλογή του να καθορίζεται από τον Αναπληρωτή Υπουργό Παιδείας, Ερευνας και Θρησκευμάτων (άρθρο 9, παρόντος σ/ν) ή τα επιστημονικά συμβούλια των Ινστιτούτων που εξακολουθούν να έχουν γνωμοδοτικό χαρακτήρα (άρθρο 15, παρόντος σ/ν). Στο ίδιο πλαίσιο οι ερευνητές έχουν πολύ μικρή έως καθόλου συμμετοχή στη διαδικασία εκλογής των ανωτάτων οργάνων διοίκησης, καθώς και περιορισμένη συμμετοχή στο συλλογικό όργανο διοίκησης του Ερευνητικού Κέντρου (άρθρο 14, παρόντος σ/ν). Συνολικά, το μοντέλο διοίκησης των Ερευνητικών Κέντρων είναι εμφανώς αναχρονιστικό καθώς παραμένει δομημένο γύρω από τις θέσεις των Διευθυντών Κέντρου και Ινστιτούτων, απέχοντας πολύ τόσο από το αντίστοιχο μοντέλο των ΑΕΙ όσο και από τις σύγχρονες αντιλήψεις περί διαχείρισης. Τέλος, η ερευνητική κοινότητα θεώρησε θετική την θέσπιση στον νόμο 4310/2014 του «Επιστημονικού Συνδέσμου» στα συνεργαζόμενα Υπουργεία, κάτι που επανέρχεται στον τροποποιημένο νόμο. Στο πλαίσιο αυτό θα βλέπαμε πολύ θετικά επίσης την θέσπιση ενός ευρύτερου οργάνου που να συμπεριλαμβάνει την Ανώτατη Εκπαίδευση, την Έρευνα και την Καινοτομία προωθώντας την διασύνδεση της Ανώτατης Εκπαίδευσης και της Έρευνας.
Στο πλαίσιο αξιολόγησης της προόδου της χώρας ως προς την ανάπτυξη της έρευνας, τεχνολογίας και καινοτομίας (άρθρο 32, Ν.4310/2014), θεωρούμε ιδιαίτερα φτωχά τα κριτήρια που επιλέγονται, από τα οποία απουσιάζουν παντελώς δείκτες για την επίτευξη των εθνικών στόχων, για την κοινωνική προσφορά της έρευνας, την ανακοπή του “brain drain” που μαστίζει την ερευνητική κοινότητα και την ελληνική κοινωνία στις μέρες μας, αποστερώντας την χώρα από πολύτιμες δυνάμεις που θα συνεισέφεραν στην προσπάθεια ανάκαμψης και την έξοδο από την κρίση. Παρ’ όλα αυτά δεν προτείνεται καμία τροποποίηση του άρθρου αυτού. Παράλληλα, στους μηχανισμούς αξιολόγησης θα έπρεπε να προταθεί τροποποίηση η οποία να συμπεριλαμβάνει και φορείς που σχετίζονται με την έρευνα και λαμβάνουν εθνικές χρηματοδοτήσεις.
Εν κατακλείδι, η φιλοσοφία του τροποποιημένου νόμου εξακολουθεί να είναι εντελώς αναντίστοιχη με τις σύγχρονες αντιλήψεις διοίκησης και διαχείρισης καθώς σε όλες τις διαδικασίες εποπτείας και εφαρμογής της πολιτικής για την έρευνα απουσιάζει σχεδόν ολοκληρωτικά η οποιαδήποτε συμμετοχή των ίδιων των ερευνητικών φορέων. Ο νομοθέτης ακολουθεί την αντίληψη του νόμου 1514 ο οποίος όμως ψηφίστηκε το 1985 σε μια περίοδο κατά την οποία η ερευνητική κοινότητα της χώρας ήταν σε εμβρυακή κατάσταση. Σχεδόν 30 χρόνια μετά, το ερευνητικό δυναμικό της χώρας έχει αποδείξει πλέον την επάρκειά του ώστε να δικαιούται συμμετοχή σε όλα τα επίπεδα σχεδιασμού και εφαρμογής της ερευνητικής πολιτικής και αυτό πρέπει να αντικατοπτρίζεται σε ένα σύγχρονο νόμο για την έρευνα.
Για το παρόν σχέδιο Νόμου με εκφράζουν οι θέσεις και οι προτάσεις της Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών.
Ειδικότερα όμως θα ήθελα να επισημάνω τα εξης:
Στην αιτιολογική έκθεση του παρόντος σχεδίου Νόμου αναφέρεται ότι «Τροποποιούνται διαδικασίες που αφορούν τον τρόπο λήψης αποφάσεων και τη συγκρότηση οργάνων, επί τα βελτίω όσον αφορά με σκοπό την αποφυγή υπερσυγκέντρωσης εξουσιών και την τόνωση της δημοκρατικής συμμετοχής και ελέγχου (π.χ. ΠΣΕΚ, Επιστημονικά Γνωμοδοτικά Συμβούλια Ινστιτούτων, διαφανείς διαδικασίες, ξεκάθαροι ορισμοί)».
Δεν κατανοώ πως η κατάργηση των Επιστημονικών Συμβουλίων του Ινστιτούτου τα οποία προέβλεπε ο 4310 και η επαναφορά των Γνωμοδοτικών Συμβουλίων τα οποία είχαν πρωτο-ιδρυθεί με βάση τον Νόμο 1514 το 1985, τονώνει τη «δημοκρατική συμμετοχή και έλεγχο», όταν είναι σαφές ότι απλώς γνωμοδοτούν στον Διευθυντή ο οποίος αν δεν συμφωνεί με την γνωμοδότηση, απλώς δεν την παίρνει υπόψιν του!!! ΑΝ ΟΝΤΩΣ ΘΕΛΕΙ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΥΠΕΡ-ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΕΞΟΥΣΙΩΝ ΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ, π.χ., ΑΦΕΝΟΣ ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΤΑΡΓΗΣΕΙ ΤΑ ΕΣΙ ΟΠΩΣ ΠΡΟΒΛΕΠΝΤΑΙ ΣΤΟΝ 4310 ΚΑΙ ΑΦΕΤΕΡΟΥ ΝΑ ΤΑ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΕΙ (σύμφωνα με την πρότασης της ΕΕΕ).
Επιπρόσθετα, ένα σχόλιο που σχετίζεται επίσης με τη «δημοκρατική συμμετοχή» στο παρόν σχέδιο Νόμου:
Στο άρθρο 13 παράγραφος 16 του παρόντος σ/ν προβλέπεται ο διορισμός από τον Αν.Υπουργό ενός «επιπλέον μέλους» στο ΔΣ Ερευνητικού Κέντρου το οποίο έχει μόνο ένα Ινστιτούτο. Το ΕΚΚΕ είναι μια τέτοια περίπτωση και τα τρία τελευταία χρόνια ο Σύλλογος του προσωπικού έχει επανειλημμένα ζητήσει ΝΑ ΠΡΟΒΛΕΠΕΤΑΙ ΘΕΣΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ στο μοναδικό του Ινστιτούτο, ώστε ο Πρόεδρος του Κέντρου να μην χρειάζεται να εκτελεί και χρέη Διευθυντή, αλλά και το ΔΣ του Κέντρου να έχει ένα ακόμη ΕΚΛΕΓΜΕΝΟ μέλος που θα συμμετέχει πλήρως και συνεχώς στην ερευνητική διαδικασία του Κέντρου/Ινστιτούτου και έτσι θα έχει γνώση των θεμάτων του Κέντρου που έρχονται προς ψήφιση στο ΔΣ του. Αυτό διότι, εφόσον το «επιπλέον μέλος» του ΔΣ δεν προέρχεται αποκλειστικά από τους Ερευνητές του ίδιου Κέντρου, αλλά είναι ένα μέλος ΔΕΠ που κατά πάσα πιθανότητα θα επισκέπτεται το ΕΚΚΕ 1 φορά το μήνα για τη συνεδρίαση του ΔΣ, η συγκεκριμένη ρύθμιση θα προκαλέσει πολλά περισσότερα προβλήματα από όσα τυχόν επιδιώκει να λύσει….
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΥ
ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος»,
15310 Αγία Παρασκευή Αττικής
Τηλ: 210 6503556, fax: 210 6511767
e-mail: mkonstan@bio.demokritos.gr
http://www.demokritos.gr/sed
Θέσεις του ΔΣ του ΣΕΔ επί του σχεδίου νόμου για
«Ρυθμίσεις για την έρευνα και άλλες διατάξεις»
http://www.opengov.gr/ypepth/?p=2715
Το ΔΣ του Συλλόγου Ερευνητών Δημοκρίτου (ΣΕΔ) θα ήθελε να εκφράσει τις θέσεις της ερευνητικής κοινότητας του «Δ» σχετικά με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου: «Ρυθμίσεις για την έρευνα και άλλες διατάξεις» του ΥΠΠΕΘ που είναι σε διαβούλευση.
Οι θέσεις που παρουσιάζονται στη συνέχεια είχαν κατά το μεγαλύτερο μέρος τους κατατεθεί και στη διαβούλευση του Ιουνίου του 2015 (http://www.opengov.gr/ypepth/?p=2450). Όπως γίνεται φανερό όμως, ελάχιστα σημεία από τις προτάσεις μας έγιναν αποδεκτά από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου (http://143.233.226.87/syllogos/sites/default/files/SXEDIO%20NOMOY-DIABOYLEYSH-2015-SED.pdf).
Η ερευνητική κοινότητα του «Δ» έχει εκφράσει πολλάκις τη θέση ότι ένας νόμος για την ΕΤΑΚ θα πρέπει να στηρίζεται στην αναμόρφωση του Ν1514/1985 όσον αφορά σε αλλαγές:
• Στο πρότυπο διοίκησης των Ερευνητικών Κέντρων και Ινστιτούτων
• Στην αναβάθμιση της θέσης του Ερευνητή
• Στη διασύνδεση των Ερευνητικών Κέντρων (EK) με τα ΑΕΙ στο πλαίσιο του Ενιαίου Χώρου Έρευνας- Ανώτατης Εκπαίδευσης
• Στην ενίσχυση της διασύνδεσης της Έρευνας με τον Επιχειρηματικό τομέα.
Με τον τρόπο αυτό θα αξιοποιηθεί με το βέλτιστο τρόπο το ερευνητικό προσωπικό αλλά και οι Εθνικές ερευνητικές υποδομές, λειτουργώντας ως βασικός μοχλός ανάπτυξης της Χώρας.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης του Ν. 4310/2014 για την Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία (ΕΤΑΚ) η ερευνητική κοινότητα του «Δ» εξέφρασε εγγράφως την αντίθεσή της στη φιλοσοφία καθώς και στους στόχους του νόμου, ζητώντας την απόσυρση του νομοσχεδίου (ή ακόμη και την καταψήφισή του), συντασσόμενη πλήρως με τις προτάσεις της ΕΕΕ (http://143.233.226.87/syllogos/sites/default/files/sed09-14.pdf, http://143.233.226.87/syllogos/sites/default/files/sed010-14.pdf).
Επιπροσθέτως ζητούσε την συνδιαμόρφωση από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς ενός σύγχρονου θεσμικού πλαισίου για το ερευνητικό σύστημα της χώρας μας, που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της εποχής.
Δυστυχώς παρά τις προεκλογικές δεσμεύσεις για την κατάργηση του Ν. 4310/2014, η σημερινή κυβέρνηση επιλέγει την εφαρμογή του εν λόγω νόμου, μέσω σειράς τροπολογιών.
Στο παρόν σ/ν υπάρχουν ορισμένες θετικές ρυθμίσεις όπως π.χ.: ο ορισμός του «Ερευνητικού φορέα», η επαναφορά της μονιμότητας των Ερευνητών Α’ και Β’ βαθμίδας, η θεσμοθέτηση ότι με νόμο συνιστώνται, συγχωνεύονται, διασπώνται και καταργούνται τα Ερευνητικά Κέντρα και τα Ινστιτούτα τους και η κατάργηση του Άρθρου 26 του Ν4310/2014.
Συμφωνώντας και με τις θέσεις της ΕΕΕ όπως αυτές εκφράστηκαν σε επιστολές (http://www.eee-researchers.gr/wp-content/uploads/2015/05/EEE_EX-482-28-05-15_Epistoli-pros-YPOPAITH_gia-tis-tropologies-N4310.pdf., http://www.eee-researchers.gr/wp-content/uploads/2015/12/EEE_EX-486-08-12-15_Epistoli-pros-YPPETH_gia-tis-tropologies-N4310.pdf) θεωρούμε ότι παρόλα ταύτα ο Ν. 4310/2014 και οι τροποποιήσεις του εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται από την έλλειψη εξαιρετικά σημαντικών ρυθμίσεων για την ανέλιξη του εθνικού ερευνητικού συστήματος, οι οποίες –μεταξύ άλλων– αφορούν α) στη χάραξη και χρηματοδότηση Εθνικής Ερευνητικής Πολιτικής, β) στη δημιουργία Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας, γ) στην αντιμετώπιση του κατακερματισμού του δημόσιου ερευνητικού ιστού και δ) στον εκδημοκρατισμό του προτύπου διοίκησης των Ερευνητικών Κέντρων και Ινστιτούτων.
Θεωρούμε αναγκαίες τις ακόλουθες τροποποιήσεις και σε άρθρα τα οποία δεν τροπολογούνται μέσω του παρόντος σ/ν:
Προτάσεις για το άρθρο 23 του ν.4310/2014 (δεν τροπολογείται)
Δημόσια Χρηματοδότηση
Να προστεθεί στην παράγραφο 2 β): «Η χρηματοδότηση να καλύπτει και το λειτουργικό κόστος συντήρησης των εθνικών ερευνητικών υποδομών.»
Προτάσεις για το άρθρο 32 του ν.4310/2014 (δεν τροπολογείται)
Διαδικασία Χρηματοδότησης έργων, μελετών και προγραμμάτων που υποβάλλονται για ΕΤΑΚ – Αξιολόγηση – Έλεγχος
Περικοπές της χρηματοδότησης άνω του 10%, θα πρέπει να συνοδεύονται από αντίστοιχη τεκμηριωμένη πρόταση περικοπής του φυσικού αντικειμένου της πρότασης. Η ΓΓΕΤ να προβλέπει σε κάθε προκήρυξη αξιολόγηση/αποτίμηση του έργου των κριτών, με δυνατότητα αποκλεισμού τους από μελλοντικές αξιολογήσεις, εφόσον δεν έχουν συμμορφωθεί προς τις οδηγίες για την αξιολόγηση ή έχουν περιπέσει σε άλλα παραπτώματα.
Προτάσεις για το άρθρο 35 του ν.4310/2014 (δεν τροπολογείται)
Σύνδεση ερευνητικών οργανισμών
Θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα στον Ερευνητή να ορίζεται κύριος επιβλέπων σε διδακτορική διατριβή δίχως την αναγκαιότητα ύπαρξης σχετικού Πρωτόκολλου Συνεργασίας σε επίπεδο ΑΕΙ και του οικείου ΕΚ. Για τον ορισμό αυτό να απαιτείται μόνο σχετική απόφαση του αρμοδίου οργάνου του οικείου ΑΕΙ. Η βελτίωση αυτή διευκολύνει την απρόσκοπτη επίβλεψη διδακτορικών και από ερευνητές.
Επιπλέον προτείνουμε την άμεση εφαρμογή του Άρθρου 42 του Ν. 4009/2011, με προσθήκη στο παρόν σ/ν τροπολογίας που θα αποδεσμεύει την υπογραφή Πρωτοκόλλων Συνεργασίας μεταξύ ΑΕΙ και ΕΚ από τους εσωτερικούς κανονισμούς ΑΕΙ και ΕΚ, η οποία θα επιτρέπει επίσης τη σύναψη Πρωτοκόλλων μεταξύ Σχολής και Ερευνητικού Κέντρου ή Ινστιτούτου και Τμήματος ή Ερευνητικού Κέντρου ή Ινστιτούτου.
Θεσμοθέτηση της δυνατότητας των ΕΚ της ΓΓΕΤ να συνδιοργανώνουν μεταπτυχιακά προγράμματα 2ου και 3ου κύκλου σπουδών και με ΑΕΙ της αλλοδαπής, με ανάλογη προσθήκη σχετικής ρύθμισης.
Το ΔΣ του Συλλόγου Ερευνητών Δημοκρίτου
ΣΥΜΦΩΝΩ ΜΕ ΤΙΣ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΕΕ
ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ
Θέσεις της Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών επί του σχεδίου νόμου
«Ρυθμίσεις για την έρευνα και άλλες διατάξεις»
http://www.opengov.gr/ypepth/?p=2715
Η Ένωση Ελλήνων Ερευνητών (ΕΕΕ) είχε έγκαιρα επισημάνει την αντίθεση της ερευνητικής κοινότητας στη «φιλοσοφία» και στο περιεχόμενο του Ν. 4310/2014 για την Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία (ΕΤΑΚ).
Με την απόπειρα τροπολόγησης του Ν. 4310/2014 από το ΥΠΠΕΘ, η οποία γίνεται σε πλήρη διάσταση με τις προεκλογικές δεσμεύσεις της σημερινής κυβέρνησης που υποσχόταν την κατάργησή του, παραμένουν προς εφαρμογή η αντιαναπτυξιακή λογική και οι αντιφάσεις που ο νόμος αυτός περιέχει. Για αυτό η ΕΕΕ ζητά την άμεση σύνθεση ενός νέου, σύγχρονου νόμου πλαισίου για την ΕΤΑΚ που θα ανταποκρίνεται στις σημερινές συνθήκες και θα ενισχύει πραγματικά την ανάπτυξη της Έρευνας στη χώρα μας. Ο νέος νόμος πλαίσιο θα πρέπει να στοχεύει στη δημιουργία Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας, στην ενίσχυση του δημόσιου ερευνητικού ιστού, στην ενίσχυση μιας αμοιβαία επωφελούς συνεργασίας μεταξύ του εθνικού, δημόσιου και ιδιωτικού ερευνητικού συστήματος, και, εν τέλει, στην αξιοποίηση της Έρευνας και της Καινοτομίας (Ε&Κ) ως βασικού μοχλού για τη μέσο-μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της χώρας, εισάγοντας ταυτόχρονα τους απαραίτητους κανόνες διαφάνειας και ενισχύοντας την αυτοτέλεια και τον εκδημοκρατισμό των Ερευνητικών Κέντρων (ΕΚ).
Η Ένωση Ελλήνων Ερευνητών (ΕΕΕ) έχει κατ’ επανάληψη εκφράσει δημοσίως τους λόγους για τους οποίους θεωρεί ότι αυτό που απαιτείται για τη βελτίωση του δημόσιου ερευνητικού συστήματος είναι η επικαιροποίηση του καταστατικού νόμου της έρευνας 1514/1985 με έμφαση στα ακόλουθα:
– Εκδημοκρατισμός του προτύπου διοίκησης των Ερευνητικών Κέντρων και Ινστιτούτων και αναβάθμιση του ρόλου του Ερευνητή.
– Διαμόρφωση του ενιαίου χώρου εκπαίδευσης και έρευνας στο τριτοβάθμιο σύστημα.
– Αναδιάρθρωση και συντονισμός του ευρύτερου ερευνητικού ιστού της χώρας με αντιμετώπιση του κατακερματισμού του δημόσιου ερευνητικού συστήματος.
– Βελτίωση των πρακτικών αλληλεπίδρασης του δημόσιου ερευνητικού συστήματος με την ερευνητική δραστηριότητα του ιδιωτικού τομέα.
– Χρήση διαφανών και αξιοκρατικών μεθόδων διανομής και διαχείρισης των ερευνητικών κονδυλίων, με παράλληλη αποτίμηση/αξιολόγηση της χρήσης τους, με δείκτες, η οποία θα αφορά σε όλους τους φορείς/χρήστες (δημόσιους και ιδιωτικούς) και σε όλα τα εθνικά ερευνητικά προγράμματα.
Ειδικότερα, όπως έχουμε ήδη και εγγράφως παρουσιάσει, ο Ν. 4310/2014 και οι τροποποιήσεις του που περιλαμβάνονται στο υπό δημόσια διαβούλευση σχέδιο νόμου, εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται από την έλλειψη εξαιρετικά σημαντικών ρυθμίσεων για την ανέλιξη του εθνικού ερευνητικού συστήματος, την ανάσχεση της συνεχιζόμενης διαρροής Ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό και την κατοχύρωση βασικών μεταρρυθμίσεων που έχει άμεση ανάγκη ο δημόσιος ερευνητικός ιστός, οι οποίες –μεταξύ άλλων– αφορούν στα παρακάτω:
Ι. Χάραξη και χρηματοδότηση Εθνικής Ερευνητικής Πολιτικής.
ΙΙ. Δημιουργία Ενιαίου Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας.
ΙΙΙ. Αντιμετώπιση του κατακερματισμού του δημόσιου ερευνητικού ιστού.
ΙV. Εκδημοκρατισμός του προτύπου διοίκησης των Ερευνητικών Κέντρων και Ινστιτούτων.
Δυστυχώς οι προτάσεις της ΕΕΕ, όπως αυτές εκφράστηκαν και κατά τη δημόσια διαβούλευση του σ/ν τον Ιούνιο του 2015 (http://www.opengov.gr/ypepth/?p=2450), δεν ελήφθησαν υπόψη από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΕΘ, παρά τις περί του αντιθέτου δημόσιες διαβεβαιώσεις…
Η Ένωση Ελλήνων Ερευνητών θεωρεί ότι ο Ν. 4310/2014 δεν διορθώνεται με πλειάδα «πυροσβεστικού τύπου» τροπολογιών και συνεπώς είναι άμεση η ανάγκη ενός νέου σύγχρονου θεσμικού πλαισίου για την Έρευνα και Καινοτομία το οποίο θα σέβεται το Άρθρο 16 του Συντάγματος και θα εκσυγχρονίζει ουσιαστικά τους νόμους 1514/1985 και 2919/2001. Ενός θεσμικού πλαισίου που θα προκύψει μέσα από ανοικτή διαβούλευση με την ερευνητική, ακαδημαϊκή κοινότητα, καθώς και την καινοτόμα και νεανική επιχειρηματική κοινότητα της χώρας.
Αυτές τις ημέρες ξεκίνησε ο εθνικός διάλογος για την Παιδεία σε πλήρη διάσταση με την Έρευνα και χωρίς τη συμμετοχή ερευνητών. Πρέπει να γίνει σαφές ότι ο διάλογος για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση είναι αλληλένδετος με την Έρευνα και είναι ο μόνος «δρόμος» για να εδραιωθεί ο ενιαίος χώρος Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας.
Στη βάση των προαναφερθέντων ζητάμε από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΕΘ να μην υιοθετήσει την πρακτική της τροποποίησης του Ν. 4310/2014, αλλά να προχωρήσει στην άμεση αναστολή του, με την ταυτόχρονη:
(α) θεσμοθέτηση άμεσων ρυθμίσεων που θα ενισχύουν τον Ενιαίο Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας και θα θέτουν τις βάσεις για τον εκδημοκρατισμό της διοίκησης των ΕΚ,
(β) θεσμοθέτηση των απαραίτητων ρυθμίσεων που θα διευκολύνουν την απορρόφηση των ερευνητικών κονδυλίων του τρέχοντος Προγράμματος Πλαισίου, βάσει σαφών κανόνων διαφάνειας και λογοδοσίας,
(γ) απελευθέρωση του ερευνητικού χώρου από γραφειοκρατικές διατάξεις που δυσχεραίνουν την υλοποίηση του ερευνητικού έργου και την απορρόφηση των ερευνητικών κονδυλίων,
(δ) διατήρηση ή/και αναβάθμιση των ρυθμίσεων του Ν. 4310/2014 που η ερευνητική κοινότητα κατοχύρωσε κάτω από αντίξοες συνθήκες (όπως, π.χ. η χρηματοδότηση της μισθοδοσίας του τακτικού προσωπικού των ΕΚ από τον τακτικό κρατικό προϋπολογισμό και η ύπαρξη στα ΕΚ Επιστημονικών Συμβουλίων από Ερευνητές, με αρμοδιότητες), και
(ε) επίσπευση των διαδικασιών για την έναρξη του νέου ΕΣΠΑ (ΣΕΣ) με την προκήρυξη νέων ερευνητικών δράσεων.
Ακολουθούν οι προτάσεις της ΕΕΕ επί άρθρων του Νόμου 4310/2014, τα οποία δεν τροπολογούνται στο παρόν σχέδιο νόμου, ενώ η τροπολόγησή τους θεωρείται ως απολύτως αναγκαία και ζητείται να υλοποιηθεί άμεσα στο πλαίσιο του παρόντος σ/ν:
Προτεινόμενη τροποποίηση του Άρθρου 14 του Νόμου 4310 που δεν τροποποιείται στο παρόν σ/ν (Όργανα Διοίκησης των Ερευνητικών Κέντρων)
Παρατηρήσεις / προτεινόμενες ρυθμίσεις:
Πάγια θέση της ΕΕΕ είναι η εξωτερική αξιολόγηση και η δημοκρατικά εκλεγμένη διοίκηση του ΕΚ/Ινστιτούτου και πιο συγκεκριμένα:
(α) οι Ερευνητές να φέρουν τη βασική ευθύνη επιλογής του Διευθυντή ΕΚ/Ινστιτούτου και
(β) το ερευνητικό έργο των ΕΚ/Ινστιτούτων να συνεχίσει να αξιολογείται από διεθνείς, ανεξάρτητες, υψηλού κύρους επιστημονικές επιτροπές.
Την ίδια στιγμή που η σημερινή πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΕΘ προτίθεται να νομοθετήσει για τη δημοκρατική λειτουργία των ΑΕΙ, στα ΕΚ δεν θεσμοθετούνται αντίστοιχες ρυθμίσεις για ενισχυμένη συμμετοχή των Ερευνητών και του λοιπού προσωπικού των Ερευνητικών Κέντρων στη διοίκησή τους, καθώς και για την εκλογή των Διευθυντών από την ερευνητική κοινότητα.
Πρόταση της ΕΕΕ:
Στα όργανα διοίκησης των Ερευνητικών Κέντρων (Άρθρο 14 του Ν. 4310/2014), να προστεθεί:
Ερευνητικά Ινστιτούτα
Όργανα των Ινστιτούτων είναι:
i) ο Διευθυντής
ii) το Επιστημονικό Συμβούλιο Ινστιτούτου (ΕΣΙ)
iii) η Συνέλευση του Ινστιτούτου
Άρθρο 23 του Ν. 4310 που δεν τροπολογείται στο παρόν σ/ν (Δημόσια Χρηματοδότηση)
Παρατηρήσεις / προτεινόμενες ρυθμίσεις:
Όπως προαναφέρθηκε, η υποχρηματοδότηση της Ε&Κ στη χώρα μας σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας και τις εκθέσεις του ΟΟΣΑ, κινείται επί χρόνια σε απαράδεκτα χαμηλά επίπεδα. Από την άλλη, τα Ερευνητικά Κέντρα της ΓΓΕΤ έχουν ιδιαίτερα υψηλές ερευνητικές και επιστημονικές επιδόσεις, παρά την πενιχρή τους χρηματοδότηση από την Πολιτεία (βλ. δεδομένα σχετικά με τα προαναφερθέντα στο http://www.eee-researchers.gr/Anakoinoseis-EEE/EEE-Paroysiasi_Epitropi-ET-BOYLH_27-11-13.pdf).
Ένα επιπλέον ενδεικτικό του πραγματικού «ενδιαφέροντος» που δείχνει η Πολιτεία για την Έρευνα είναι ότι τα τελευταία χρόνια τα ΝΠΙΔ Ερευνητικά Κέντρα έχουν επανειλημμένα ενταχθεί σε ρυθμίσεις που αφορούν πάσης φύσεως οργανισμούς του δημοσίου και μη (ΔΕΚΟ, ΜΚΟ, κλπ.) και για να εξαιρεθούν από αυτές χρειάστηκαν επίπονες προσπάθειες στην συνέχεια. Το παρόν σ/ν πιστεύουμε ότι θα πρέπει να διασφαλίζει το έργο και την ιδιαιτερότητα των Ερευνητικών Κέντρων από τέτοιες μελλοντικές αστοχίες.
Πρόταση της ΕΕΕ:
Να προστεθεί στην παράγραφο 2 β) Η χρηματοδότηση να καλύπτει και το λειτουργικό κόστος συντήρησης των εθνικών ερευνητικών υποδομών.
Άρθρο 32 του Ν. 4310 που δεν τροπολογείται στο παρόν σ/ν (Διαδικασία Χρηματοδότησης έργων, μελετών και προγραμμάτων που υποβάλλονται για ΕΤΑΚ – Αξιολόγηση – Έλεγχος)
Παρατηρήσεις / προτεινόμενες ρυθμίσεις:
Οι κανόνες που θεσπίζονται θα πρέπει πρωτίστως να δεσμεύουν την πολιτική ηγεσία, όσον αφορά στην αποτελεσματικότητα και την διαφάνεια. Με βάση την μέχρι σήμερα εμπειρία και τις θέσεις της ΕΕΕ που έχουμε επανειλημμένα κοινοποιήσει θεωρούμε απαραίτητο να προστεθεί μια παράγραφος στο συγκεκριμένο άρθρο.
Πρόταση της ΕΕΕ:
Να προστεθεί ρύθμιση: «Περικοπές της χρηματοδότησης άνω του 10%, θα πρέπει να συνοδεύονται από αντίστοιχη τεκμηριωμένη πρόταση περικοπής του φυσικού αντικειμένου της πρότασης. Η ΓΓΕΤ να προβλέπει σε κάθε προκήρυξη αξιολόγηση/αποτίμηση του έργου των κριτών, με δυνατότητα αποκλεισμού τους από μελλοντικές αξιολογήσεις, εφόσον δεν έχουν συμμορφωθεί προς τις οδηγίες για την αξιολόγηση ή έχουν περιπέσει σε άλλα παραπτώματα».
Άρθρο 35 του Νόμου 4310 (Σύνδεση Ερευνητικών οργανισμών) που δεν τροπολογείται στο παρόν σ/ν
Παρατηρήσεις / προτεινόμενες ρυθμίσεις:
Το συγκεκριμένο άρθρο δεν επικαιροποιεί, ούτε επεκτείνει, ως όφειλε, το άρθρο 42 του Ν. 4009/2011 που θέτει τη βάση της συνεργασίας μεταξύ ΑΕΙ και ΕΚ. Η ενδυνάμωση αυτής της συνεργασίας είναι σήμερα, σε περίοδο κρίσης, περισσότερο αναγκαία παρά ποτέ, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η έλλειψη ανθρώπινων και λοιπών πόρων.
Πρόταση της ΕΕΕ:
Δυνατότητα του Ερευνητή να ορίζεται κύριος επιβλέπων σε διδακτορική διατριβή δίχως την αναγκαιότητα ύπαρξης σχετικού Πρωτόκολλου Συνεργασίας σε επίπεδο ΑΕΙ και του οικείου ΕΚ. Για τον ορισμό αυτό να απαιτείται μόνο σχετική απόφαση του αρμοδίου οργάνου του οικείου ΑΕΙ. Η βελτίωση αυτή διευκολύνει την απρόσκοπτη επίβλεψη διδακτορικών και από ερευνητές.
Άμεση εφαρμογή του Άρθρου 42 του Ν. 4009/2011, με προσθήκη στο παρόν σ/ν τροπολογίας που θα αποδεσμεύει την υπογραφή Πρωτοκόλλων Συνεργασίας μεταξύ ΑΕΙ και ΕΚ από τους εσωτερικούς κανονισμούς ΑΕΙ και ΕΚ, η οποία θα επιτρέπει επίσης τη σύναψη Πρωτοκόλλων μεταξύ Σχολής και Ερευνητικού Κέντρου ή Ινστιτούτου και Τμήματος ή Ερευνητικού Κέντρου ή Ινστιτούτου.
Θεσμοθέτηση της δυνατότητας των ΕΚ της ΓΓΕΤ να συνδιοργανώνουν μεταπτυχιακά προγράμματα 2ου και 3ου κύκλου σπουδών και με ΑΕΙ της αλλοδαπής, με ανάλογη προσθήκη σχετικής ρύθμισης.
Το ΔΣ της Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών
Ολόκληρο το κείμενο θέσεων της ΕΕΕ επί του υπό διαβούλευση σ/ν για την ΕΤΑΚ είναι αναρτημένο στο: http://www.eee-researchers.gr/wp-content/uploads/2016/01/EEE_EX_487_Theseis-epi-tou-SN-EREYNAS_Jan2016.pdf
Συμφωνώ τις θέσεις της Ένωσης Ελλήνων Ερευνητών επί του νομοσχεδίου: «Ρυθμίσεις για την έρευνα και άλλες διατάξεις» όπως αυτές διατυπώνονται στο κείμενο:
http://www.eee-researchers.gr/wp-content/uploads/2016/01/EEE_EX_487_Theseis-epi-tou-SN-EREYNAS_Jan2016.pdf
Ο Ενιαίος Χώρος Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας είναι πάγιο αίτημα της Ερευνητικής αλλά και της Παν/κης κοινότητας. Η κατάθεση ξεχωριστού Ν/Σ για την έρευνα αλλά και οι τροπολογίες που έγιναν στον νόμο για τα ΑΕΙ, όχι μόνο δεν προωθούν αυτήν την πολιτική κατεύθυνση (παρά τις διακηρύξεις του Συριζα) αλλά κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι «ξεχάστηκαν» οι ερευνητές από τον εθνικό διάλογο για την Παιδεία, για να προστεθούν ασμένως και εκ των υστέρων.
Μια ελάχιστη διόρθωση που είναι άμεσα αναγκαία να γίνει στο παρόν νομοσχέδιο είναι (όπως προτείνει η ΕΕΕ) η πρόβλεψη ότι οι ερευνητές θα μπορούν να επιβλέπουν διδακτορικά με απλή απόφαση της Γενικής Συνέλευσης που προβλέπεται από το ακαδημαϊκό ίδρυμα στο οποίο εκτελείται η μελέτη.
Άρθρο 25 παρ 9. β
To σύνολο των πράξεων καθώς και οι δαπάνες που έχουν διενεργηθεί από τους ΕΛΚΕ των ΑΕΙ, των Ερευνητικών και Τεχνολογικών Φορέων και Ιδρυμάτων που εποπτεύονται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας του Υπουργείου Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων, καθώς και από τα Ειδικά Νομικά Πρόσωπα (Εταιρείες) για την αξιοποίηση και Διαχείριση της Περιουσίας τους, που ιδρύθηκαν κατ΄εξουσιοδότηση της παρ. 7 του άρθρου 41 στου ν. 2413/1996, από τα Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα (ΕΠΙ) που ιδρύθηκαν κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 17 του ν. 2083/1992 και κατ’ εξουσιοδότηση της παρ. 3 του άρθρου 6 του ν. 1514/85 για την κάλυψη λειτουργικών δαπανών τους, καθώς και την εν γένει επίτευξη των σκοπών τους, μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος, θεωρούνται νόμιμες. Στις δαπάνες του προηγούμενου εδαφίου περιλαμβάνονται ενδεικτικά δαπάνες μίσθωσης και εν γένει στέγασης, φύλαξης, καθαριότητας και κάθε είδους παροχές σε πρόσωπα, που απασχολούνται στους πιο πάνω φορείς και ιδρύματα με οποιαδήποτε νομική σχέση κτλ. που πραγματοποιήθηκαν προς όφελος και για την εν γένει επίτευξη των σκοπών των Φορέων και Ιδρυμάτων.
Τυχόν καταλογισμοί, οι οποίοι έγιναν για δαπάνες της προηγούμενης παραγράφου, σε βάρος υπαλλήλων ή μελών της διοίκησης των παραπάνω Φορέων και Ιδρυμάτων και επί των οποίων δεν έχουν εκδοθεί αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις που να τις κρίνουν παράνομες, αίρονται με τη δημοσίευση του παρόντος νόμου και τα τυχόν βεβαιωθέντα ποσά διαγράφονται.
Δεδομένου ότι υπάρχουν τεράστια κενά στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση θα ήθελα να θίξω το θέμα δυνατότητας μετάταξής από τη Δευτεροβάθμια στην Τριτοβάθμια αφού υπάρχει μεγάλη ανάγκη για διδακτικό προσωπικό. Συγκεκριμένα θα μπορούσαν να μεταταχθούν εκπαιδευτικοί της Δευτεροβάθμιας με τα απαιτούμενα προσόντα (διδακτορικό δίπλωμα) προκειμένου να καλύψουν τις εκπαιδευτικές ανάγκες τριτοβάθμιων ιδρυμάτων.
Θα παρακαλούσα να εξετάσετε πολύ προσεκτικά το θέμα αυτό αφού δεν πρόκειται για πρόσληψη, κάτι το οποίο θα επιβάρυνε τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά για μετάταξη. Δαπάνωνται ήδη κονδύλια για την κάλυψη των αναγκών στα Τμήματα (πρόσληψη με βάση το ΠΔ 407) και πιστεύω ότι οι αντίστοιχες μετατάξεις σε τμήματα, όπου υπάρχουν ανάγκες, θα έδινε την λύση σε τέτοια μεγάλα προβλήματα. Εξάλλου την περασμένη χρονιά προκηρύχθηκαν και καλύφθηκαν θέσεις διδασκόντων 407 από δημόσιους υπαλλήλους με τα σχετικά προσόντα.
Συντάσσομαι με τις απόψεις του Συλλόγου Ερευνητών Δημοκρίτου, όπως αυτές αποτυπώνονται στο κείμενο: http://143.233.226.87/syllogos/sites/default/files/SXEDIO%20NOMOY-DIABOYLEYSH-2015-SED.pdf.
Ακολουθήστε το σύστημα που κάνουν όλες οι «υποανάπτυκτες» ευρωπαικές χώρες της ευρώπης όπως Eλβετία, ολλανδία, Dανία, Ηνωμένο βασίλειο.
Αναβαθμίστε την επαγγελματική κατάρτιση, με σκοπό τα χαρτιά που προσφέρουν να έχουν αξιόπιτσα επαγγελματικά δικαιώματα και οι σπουδές να οδηγούν σε άσκηση επαγγέλματος.
Οσο ασχολείστε με την «ερευνα» σε μιά χώρα που το ευρώ είναι δυσεύρετο και το γνωρίζουν ΟΛΟΙ, θα αποκτήσετε δικαίως το τίτλο του φαντασιόπληκτου με την «πονηρή έννοια».
Ανοίξτε τα θεόκλειστα επαγγέλματα ΠΛΗΡΩΣ
Αποδώστε επαγγελματικά δικαιώματα στα ΙΕΚ ανωτέρας εκπαίδευσης και οχι σεμιναρίων 2μηνου ΟΤΕΚ.
Απολύστε όλους τους διευθυντές των ΙΕΚ και αλλάξτε το σύστημα διοίκησης τους απο ανθρώπους που θα παλέψουν για τα ΙΕΚ και την αναβάθμιση τους σε τριτοβάθμιες σχολές.
Πρέπει να γίνουν στον νόμο διευκρινήσεις ορισμένων όρων.
Τα Πανεπιστημιακά κριτήρια δεν λαμβάνονται υπόψιν στην Β/θμια Εκπαίδευση, για να επιπλέουν οι «φελλοί» και να διευκολύνονται οι δήθεν συνδικαλιστές στο αλληλο-μοίρασμα των θέσεων κλπ…
Οι Διδάσκοντες του Π.Δ. 407/80, που είναι εκπαιδευτικοί της Δευτεροβάθμιας και Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, δεν λαμβάνουν μονάδες για την διδασκαλία τους σε Πανεπιστήμια με το Π.Δ. 407. Προτείνουμε ότι για την ανύψωση του επιπέδου των Διευθυντών, να βαθμολογείται με ένα (1) μόριο ανά εξάμηνο η προϋπηρεσία στις κρίσεις διευθυντών, Προϊσταμένων Σχολικών Συμβούλων και των Εκπαιδευτικών, η διδασκαλία σε ΑΕ και ΤΕΙ.
Οι διδάσκοντες του Π.Δ. 407/80 είναι επιστημονικό προσωπικό το οποίο προσλαμβάνεται με Πράξη Πρύτανη με σχέση εργασίας Ι.Δ. ορισμένου χρόνου για τη διεξαγωγή διδακτικού, ερευνητικού, επιστημονικού και οργανωτικού έργου σε οποιοδήποτε γνωστικό αντικείμενο. Η διάρκεια της συμβάσεώς τους καθορίζεται μέχρις ενός πανεπιστημιακού έτους και δύναται να ανανεώνεται ή να παρατείνεται, πλην όμως ο συνολικός χρόνος προσλήψεως δεν δύναται να υπερβεί τα τρία πανεπιστημιακά έτη. Οι ανωτέρω έχουν τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις που αντιστοιχούν στην βαθμίδα (του ΔΕΠ) με την οποία έχουν εξομειωθεί μισθολογικά, βάσει των προσόντων τους.
Μια άλλη κατηγορία είναι οι αποσπασμένοι εκπαιδευτικοί από την Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση σε ΑΕΙ και ΤΕΙ. Ούτε αυτών η προϋπηρεσία λαμβάνεται σοβαρά υπόψιν, για την καριέρα τους στην Δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Προτείνουμε την μοριοδότηση των αποσπασμένων εκπαιδευτικών σε ΑΕΙ και ΤΕΙ με μισό μόριο (0,5) σε κρίσεις Διευθυντών, Σχολικών Συμβούλων κλπ. Πρέπει να διαχωρίζεται η διδασκαλία σε ΑΕΙ με το Π.Δ. 407 και αυτώn tων των εκπαιδευτικών που αποσπάστηκαν σε ΑΕΙ και ΤΕΙ και εμφανίζουν βεβαίωση ότι «του ανατέθηκαν του αποσπασμένου από το σχολείο σετ Πανεπιστήμιο καθήκοντα Π.Δ. 407. Αυτό πρέπει να διευκρινιστεί, γιατί μόνο ο διδάσκων με το Π.Δ. 407 είναι αυτός που έχει το κύριο διδακτικό και ερευνητικό έργο σχεδίασης και περάτωσης του μαθήματος ή διεκπεραίωσης μιας έρευνας.
Αντίθετα ο “αποσπασμένος εκπαιδευτικός που του ανατέθηκε η διδασκαλία του μαθήματος Π.Δ. 407, απλά λειτουργεί ως βοηθός του Διδάσκοντα με το Π.Δ. 407 ή του κύριου ερευνητή ή του Καθηγητή αλλά με απουσία αυτών απλά διδάσκει το μάθημά τους ή το μάθημα του Καθηγητή.
Με άλλα λόγια ο Διδάσκων με το Π.Δ. 407 είναι ανώτερος του αποσπασμένου εκπαιδευτικού που του ανατέθηκαν καθήκοντα Π.Δ. 407 αλλά δεν έχει ιδιαίτερη σύμβαση με το Πανεπιστήμιο ή ΤΕΙ. Υπάρχει και η περίπτωση ένας αποσπασμένος σε ΑΕΙ ή ΤΕΙ να υπογράψει σύμβαση έργου και ως Π.Δ. 407. Τότε ισχύουν αναλογικά τα ανωτέρω και συνολικά πρέπει να μοριοδοτείται κατά την γνώμη πολλών ,ε ένα μόριο για διδάσκων ως Π.Δ.407 και με μισό μόριο ως αποσπασμένος σε ΑΕΙ και ΤΕΙ..