1. Οι διδακτορικές σπουδές προσφέρονται δωρεάν, οργανώνονται σε αυτοδύναμα Τμήματα Πανεπιστημίων στα οποία λειτουργούν ΠΜΣ υπό τους όρους των οικείου Κανονισμού Διδακτορικών Σπουδών, οι δε διδακτορικοί τίτλοι απονέμονται από το Πανεπιστήμιο στο οποίο ανήκει το τμήμα που τις προσφέρει. Τα Πανεπιστήμια της ημεδαπής μπορούν να συνεργάζονται με αναγνωρισμένα ομοταγή ιδρύματα της αλλοδαπής για την εκπόνηση διδακτορικών διατριβών με συνεπίβλεψη. Στην περίπτωση αυτή, οι τίτλοι απονέμονται βάσει των διατάξεων του παρόντος και του Ειδικού Πρωτοκόλλου Συνεργασίας (ΕΠΣ) των ιδρυμάτων.
2. Δικαίωμα υποβολής αίτησης για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής έχει ο κάτοχος Διπλώματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΔΜΣ), αναγνωρισμένου σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις που προβλέπονται από τον Κανονισμό, μπορεί να γίνει δεκτός ως υποψήφιος διδάκτορας και μη κάτοχος ΔΜΣ. Πτυχιούχοι ΤΕΙ, Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. ή ισοτίμων σχολών μπορούν να γίνουν δεκτοί ως υποψήφιοι διδάκτορες μόνο εφόσον είναι κάτοχοι ΔΜΣ.
3. Ο υποψήφιος υποβάλλει κατά την έναρξη και πριν τη λήξη κάθε ακαδημαϊκού έτους, σε ημερομηνίες που προβλέπονται ρητά στον Κανονισμό Διδακτορικών Σπουδών, σχετική αίτηση στη Γραμματεία του Τμήματος, στο οποίο επιθυμεί να εκπονήσει τη διδακτορική διατριβή. Στην αίτηση αναγράφεται ο προσωρινός τίτλος και ο προτεινόμενος ως επιβλέπων της διδακτορικής διατριβής, συνοδεύεται δε από αναλυτικό βιογραφικό σημείωμα του υποψήφιου και αδρά τεκμηριωμένο σχέδιο διδακτορικής διατριβής. Ο προτεινόμενος τίτλος και το σχέδιό της υποβάλλονται στην ελληνική και σε μία ακόμη γλώσσα της προτίμησης του αιτούντος ή οριζόμενης από τον οικείο Κανονισμό.
4. Η Συνέλευση, μετά από εισήγηση ειδικά προς τούτο συγκροτημένης επιτροπής, εξετάζει αν ο υποψήφιος πληροί τις τυπικές προϋποθέσεις για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής με βάση τους όρους που προβλέπονται από το νόμο και τον οικείο Κανονισμό, λαμβάνοντας υπ’ όψη τη θετική ή αρνητική γνώμη του προτεινόμενου επιβλέποντος και εγκρίνει ή απορρίπτει την εγγραφή. Σε ειδικές περιπτώσεις, η Συνέλευση μπορεί να αποφασίσει την υποστήριξη της πρότασης ενώπιον τριμελούς επιτροπής ειδικών. Στη διαδικασία αυτή μπορεί να παρευρίσκεται και ο προτεινόμενος επιβλέπων με δικαίωμα λόγου. Η εγγραφή του υποψήφιου διδάκτορα ισχύει από την ημερομηνία αποδοχής της αίτησής του.
5. Η Συνέλευση μπορεί να ορίζει άλλη πλην της ελληνικής ως γλώσσα συγγραφής της διδακτορικής διατριβής και, μετά από εισήγηση της τριμελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής, αποφαίνεται για κάθε άλλο θέμα σχετικά με την εκπόνησή της. Η σχετική απόφαση καταχωρίζεται στον ατομικό φάκελο του υποψηφίου.
6. Η Συνέλευση του Τμήματος αναθέτει στον προτεινόμενο επιβλέποντα, τη διεύθυνση της διδακτορικής διατριβής. Περαιτέρω, ορίζει δύο ακόμη μέλη που θα πλαισιώνουν και θα υποστηρίζουν την εκπόνηση και τη συγγραφή της. Ο επιβλέπων, εφ’ όσον δεν είναι καθηγητής του οικείου Τμήματος, μπορεί να συμμετέχει με δικαίωμα λόγου στη Συνέλευση για θέματα που αφορούν τη διατριβή.
7. Δικαίωμα επίβλεψης διδακτορικών διατριβών έχουν οι μόνιμοι καθηγητές του Τμήματος. Εντολή επίβλεψης διδακτορικών διατριβών παρέχεται από τη Συνέλευση του Τμήματος με πλειοψηφία 2/3 επί των μελών της σε μόνιμους καθηγητές ΤΕΙ ή διδάκτορες ερευνητές Α΄, Β΄ ή Γ΄ βαθμίδας, μετά από αίτηση του ενδιαφερομένου, συνοδευόμενη από αναλυτικό υπόμνημα σπουδών και έργων. Τριμελής επιτροπή ειδικών αναλαμβάνει να συντάξει σχετική έκθεση και πρόταση προς τη Συνέλευση. Η σχετική απόφαση επικυρώνεται από τη Σύγκλητο με την ίδια πλειοψηφία. Τα ονόματα των καθηγητών ΤΕΙ και των ερευνητών στους οποίους έχει δοθεί εντολή επίβλεψης διδακτορικών διατριβών αναρτώνται στον διαδικτυακό τόπο του Τμήματος. Καθηγητής ή ερευνητής στον οποίο έχει δοθεί εντολή μεταπτυχιακής διδασκαλίας μπορεί να επιβλέπει έως τρεις (3) νέους υποψήφιους διδάκτορες ανά ακαδημαϊκό έτος και όχι άνω των δέκα (10) ταυτοχρόνως.
8. Στις περιπτώσεις συνεργασίας με ομοταγή ιδρύματα του εξωτερικού (συνεπίβλεψη), ορίζεται ένας επιβλέπων από κάθε συνεργαζόμενο ίδρυμα. Τη διοικητική και οργανωτική ευθύνη της εκπόνησης της διδακτορικής διατριβής αναλαμβάνει ένα εκ των συνεργαζόμενων ιδρυμάτων που ορίζεται στο Ειδικό Πρωτόκολλο Συνεργασίας (Ε.Π.Σ.) που έχουν ήδη υπογράψει τα συνεργαζόμενα ιδρύματα. Η διαδικασία εκπόνησης της διατριβής γίνεται με τις προϋποθέσεις που ορίζονται στη νομοθεσία της χώρας, το ίδρυμα της οποίας έχει τη διοικητική και οργανωτική ευθύνη. Εφόσον υπάρχει ειδική πρόβλεψη στο ΕΠΣ, μπορεί να χορηγείται ενιαίο διδακτορικό δίπλωμα, στο οποίο γίνεται μνεία των συνεργαζόμενων ιδρυμάτων ή χωριστό διδακτορικό δίπλωμα για τους υποψηφίους κάθε χώρας, στο οποίο όμως γίνεται μνεία των συνεργαζόμενων ιδρυμάτων. Στην περίπτωση κατά την οποία πρόκειται για πανεπιστήμιο της ημεδαπής, για τους επιβλέποντες, τα μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής ή τα μέλη της επταμελούς Εξεταστικής Επιτροπής, καθηγητές ή ερευνητές των ιδρυμάτων της αλλοδαπής βρίσκουν αναλογική εφαρμογή οι διατάξεις του παρόντος που ορίζουν τους όρους και τη διαδικασία επίβλεψης και υποστήριξης διατριβών από καθηγητές ή ερευνητές που δεν ανήκουν στο Τμήμα εγγραφής του υποψηφίου διδάκτορα. Διδακτορικοί τίτλοι που χορηγούνται σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου αυτής θεωρούνται αυτοδικαίως ως ισότιμοι με τους χορηγούμενους από τα συνεργαζόμενα ιδρύματα.
9. Η Συμβουλευτική Επιτροπή έχει ως μέλη τον επιβλέποντα καθηγητή ή ερευνητή και δύο ακόμη καθηγητές ΑΕΙ ή ερευνητές, προερχόμενους από το ίδιο ή άλλο ΑΕΙ της ημεδαπής ή της αλλοδαπής ή ερευνητές των βαθμίδων Α΄, Β΄ ή Γ΄ αναγνωρισμένου ερευνητικού κέντρου της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, κατόχους διδακτορικού διπλώματος. Στη Συμβουλευτική Επιτροπή μετέχει τουλάχιστον ένας καθηγητής του οικείου Τμήματος.
10. Τα ονόματα των υποψηφίων διδακτόρων, οι τίτλοι των εκπονούμενων διδακτορικών διατριβών και τα μέλη των Συμβουλευτικών Επιτροπών αναρτώνται στον διαδικτυακό τόπο του Τμήματος στην ελληνική και στην αγγλική.
11. Η χρονική διάρκεια για την απόκτηση διδακτορικού διπλώματος δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τρία (3) πλήρη ημερολογιακά έτη από την ημερομηνία της πρώτης εγγραφής.
12. Τυπικές υποχρεώσεις υποψηφίων διδακτόρων.
α. Οι υποψήφιοι διδάκτορες ανανεώνουν υποχρεωτικά την εγγραφή τους κάθε ακαδημαϊκό έτος κατά τις προβλεπόμενες από τον Κανονισμό Σπουδών προθεσμίες. Η μη ανανέωση εγγραφής υποψήφιου διδάκτορα για δύο συνεχόμενα ακαδημαϊκά έτη οδηγεί, εφ’ όσον δεν συντρέχουν λόγοι ανωτέρας βίας, στην οριστική διαγραφή από τα μητρώα υποψηφίων διδακτόρων. Σε κάθε περίπτωση η στάθμιση των πραγματικών περιστατικών και η σχετική απόφαση είναι στην αρμοδιότητα της Συνέλευσης.
β. Οι υποψήφιοι διδάκτορες, καθ’ όλη τη διάρκεια της φοίτησής τους, συμμετέχουν, με ευθύνη της Τριμελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής, σε εργαστήρια ή σεμινάρια που υποστηρίζουν τη διδακτορική έρευνα ή σε συζητήσεις που διεξάγονται επί ερευνητικών ζητημάτων.
γ. Κάθε υποψήφιος διδάκτορας υποβάλλει κάθε Απρίλιο αναλυτικό υπόμνημα προς την τριμελή συμβουλευτική επιτροπή για την πρόοδο της διδακτορικής του διατριβής του. Αντίγραφο του υπομνήματος καταχωρίζεται στον ατομικό φάκελο του υποψηφίου. Η υποβολή του υπομνήματος αποτελεί τυπική προϋπόθεση για την εγγραφή του υποψηφίου στο επόμενο ακαδημαϊκό έτος.
δ. Κάθε Μάιο ο Επιβλέπων της διατριβής, σε συνεννόηση με τα λοιπά μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπής, συντάσσει έκθεση προόδου με την οποία εγκρίνει ή όχι το υπόμνημα του υποψηφίου, αποτιμά την πρόοδο της εργασίας του και διαπιστώνει την ανταπόκρισή του στις προβλεπόμενες από τον κανονισμό υποχρεώσεις του. Η έκθεση καταχωρίζεται στον ατομικό φάκελο του υποψηφίου διδάκτορα και κοινοποιείται στον υποψήφιο και τα μέλη της Συμβουλευτικής Επιτροπή, κάθε ένα από το οποία μπορεί να συντάξει και να υποβάλει στους ενδιαφερόμενους διαφορετική έκθεση η οποία, επίσης κοινοποιείται στον υποψήφιο και τα μέλη της Επιτροπής και καταχωρίζεται στον ατομικό φάκελο του υποψηφίου διδάκτορα. Κάθε μέλος μπορεί να συντάξει και να υποβάλει στους ενδιαφερόμενους διαφορετική έκθεση η οποία, επίσης κοινοποιείται στον υποψήφιο και τα μέλη της Επιτροπής και καταχωρίζεται στον ατομικό φάκελο του υποψηφίου διδάκτορα.
ε. Η τριμελής Συμβουλευτική Επιτροπή μπορεί, ομοφώνως και τεκμηριωμένα, να προτείνει τη διαγραφή υποψηφίων διδακτόρων, μετά την παρέλευση τριετίας από την πρώτη εγγραφή τους. Η σχετική απόφαση κοινοποιείται στον ενδιαφερόμενο και στη Συνέλευση του Τμήματος η οποία, σε συνεδρίαση στην οποία καλείται να παραστεί και να λάβει το λόγο ο ενδιαφερόμενος υποψήφιος διδάκτορας, λαμβάνει την τελική απόφαση.
στ. Η Συνέλευση, σε συνεδρίαση που πραγματοποιεί το αργότερο έως τη λήξη του Χειμερινού Εξαμήνου, εξετάζει το σύνολο των εκθέσεων προόδου των διατριβών που εκπονούνται στο Τμήμα και εκδίδει συνοπτικό συγκεντρωτικό υπόμνημα της προόδου του συνόλου των εκπονούμενων διατριβών.
η. Οι υποψήφιοι διδάκτορες, με απόφαση της Συνέλευσης και τη χορήγηση ανταποδοτικών υποτροφιών, αναλαμβάνουν να προσφέρουν εκπαιδευτικές υπηρεσίες στο Τμήμα.
13. Οι υποψήφιοι διδάκτορες έχουν και διατηρούν μέχρι πέντε πλήρη ακαδημαϊκά έτη από την πρώτη εγγραφή τους, όλα τα δικαιώματα, τις παροχές και τις διευκολύνσεις που προβλέπονται και για τους φοιτητές του δεύτερου κύκλου σπουδών, όπως προβλέπεται στους οικείους Κανονισμούς. Μέχρι και ένα έτος μετά την ολοκλήρωση της διδακτορικής τους διατριβής, διατηρούν δικαιώματα πρόσβασης, δανεισμού και χρήσης των ηλεκτρονικών υπηρεσιών των πανεπιστημιακών βιβλιοθηκών.
Όσον αφορά τις κατατακτήριες εξετάσεις να μην απαιτείται ούτε βαθμός τουλάχιστον 5/10 σε κάθε εξεταζόμενο μάθημα ούτε μέσος όρος των εξεταζόμενων μαθημάτων 5/10, δεδομένου ότι οι υποψήφιοι δεν έχουν διδαχθεί τα μαθήματα αυτά και είναι ήδη κάτοχοι πτυχίου ή διπλώματος Α.Ε.Ι.. Απλώς να γίνεται η επιλογή των υποψηφίων με βάση το άθροισμα των βαθμών τους στα εξεταζόμενα μαθήματα.
Το ίδιο προτείνω να ισχύει και σε περίπτωση γραπτών εξετάσεων για την επιλογή μεταπτυχιακών φοιτητών ή υποψηφίων διδακτόρων.
Έχω την άποψη ότι στην Ελλάδα τα Ιδιωτικά Πανεπιστήμια και τα Κολλέγια δε θα πρέπει να απονέμουν πτυχία ή διπλώματα αλλά μόνο Μεταπτυχιακούς Τίτλους Σπουδών και Διδακτορικά Διπλώματα.
Επίσης η εισαγωγή στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο για την απόκτηση πτυχίου ή διπλώματος, θα πρέπει κατά τη γνώμη μου να γίνεται μέσω γραπτών εξετάσεων.
Από έλεγχο τον οποίο πραγματοποίησα σε όλα τα Μεταπτυχιακά Προγράμματα Σπουδών της Ελλάδας τα οποία λειτουργούν υπό την ευθύνη Τμημάτων ή Σχολών Πανεπιστημίων ή Τ.Ε.Ι. ή Τμημάτων ή Σχολών Πανεπιστημίων και Τ.Ε.Ι. , περίπου πεντακοσίων (500) στο σύνολο, δεν υπάρχει ούτε ένα Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών το οποίο να μην έχει κατά την άποψη μου τουλάχιστον ένα κριτήριο επιλογής των υποψηφίων (συνέντευξη, βαθμός πτυχίου τουλάχιστον «Λίαν Καλώς», υπεύθυνη δήλωση ότι δεν είναι εγγεγραμμένοι σε άλλο μεταπτυχιακό πρόγραμμα κ.ά.) το οποίο να μην είναι αντιδεοντολογικό και να μη στρεβλώνει το αποτέλεσμα της επιλογής των μεταπτυχιακών φοιτητών. Σημειωτέον ότι ορισμένα από αυτά τα κριτήρια ,όπως υπεύθυνη δήλωση υποψηφίων ότι δεν είναι εγγεγραμμένοι σε άλλο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών, είναι και παράνομα (η έρευνά μου αυτή ολοκληρώθηκε το 2011).
Ομοίως και η επιλογή υποψηφίων διδακτόρων σε αρκετές περιπτώσεις γίνεται με ορισμένα από τα προαναφερθέντα κακώς κείμενα κατά τη γνώμη μου κριτήρια.
Σχετικώς με τις μεταπτυχιακές σπουδές και την εκπόνηση διδακτορικών διατριβών παρακαλώ να εισάγετε συν τοις άλλοις και τις ακόλουθες μεταρρυθμίσεις:
i) Στα κριτήρια επιλογής των υποψηφίων μεταπτυχιακών φοιτητών να μην υπάρχουν κριτήρια αποκλεισμού τους, δεδομένου ότι κατά τη γνώμη μου το Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης είναι μία εξειδίκευση την οποία όλοι οι απόφοιτοι των Α.Ε.Ι. έχουν την ικανότητα να κάνουν. Ούτε στα κριτήρια επιλογής των υποψηφίων διδακτόρων πρέπει να υπάρχουν κριτήρια αποκλεισμού τους, αλλά να έχουν τη δυνατότητα να εκδηλώνουν όλοι ενδιαφέρον και να επιλέγονται οι καλύτεροι. Η μόνη απαίτηση για την επιλογή υποψηφίου σε Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών ή για την επιλογή του ως υποψηφίου διδάκτορα θα πρέπει να είναι η κατοχή πτυχίου ή διπλώματος Α.Ε.Ι. και τα λοιπά κριτήρια επιλογής να συνεκτιμώνται.
ii) Στα κριτήρια επιλογής τόσο των υποψηφίων μεταπτυχιακών φοιτητών όσο και των υποψηφίων διδακτόρων να μην υπάρχουν κριτήρια αντιδεοντολογικά ή παράνομα, όπως αυτά τα οποία έχω προαναφέρει.
iii) Σε ότι αφορά τα μεταπτυχιακά μαθήματα να έχουν βάση επιτυχίας 5/10 και όχι μεγαλύτερη και η επαναλαμβανόμενη αποτυχία σε αυτά να μην αποτελεί αιτία διαγραφής μεταπτυχιακού φοιτητή ή υποψηφίου διδάκτορα.
iv) Δεδομένου ότι οι θέσεις των μεταπτυχιακών φοιτητών στα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών είναι ένα μικρό ποσοστό των θέσεων των προπτυχιακών φοιτητών και δεδομένου ότι οι περισσότεροι μεταπτυχιακοί φοιτητές δεν ενδιαφέρονται για την εκπόνηση Διδακτορικής Διατριβής και δεσμεύουν τις περισσότερες θέσεις των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών , οι υποψήφιοι διδάκτορες θα πρέπει να μην υποχρεούνται να έχουν αποκτήσει Μεταπτυχιακό Τίτλο Σπουδών-Πτυχίο Master.
v) Να μην υπάρχει μέγιστη διάρκεια εκπόνησης της Διδακτορικής Διατριβής.
vi)Να μην υπάρχει μέγιστη διάρκεια φοίτησης στα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών.
vii) Να αναγνωρίζονται τουλάχιστον οι πτυχιούχοι ή διπλωματούχοι των ελληνικών πανεπιστημίων πενταετούς διάρκειας σπουδών ως κάτοχοι Μεταπτυχιακού Τίτλου Σπουδών-Πτυχίου Master, όπως αρκετά πανεπιστήμια τους έχουν ήδη αναγνωρίσει, χωρίς κατάτμηση των επαγγελματικών τους δικαιωμάτων.
viii) Η οποιαδήποτε απασχόληση των μεταπτυχιακών φοιτητών ή των υποψηφίων διδακτόρων στο Α.Ε.Ι. πέραν του μεταπτυχιακού ή διδακτορικού τους ,όπως η συμμετοχή τους σε παραδόσεις μαθημάτων, η επιτήρηση σε εξετάσεις κ.ά., να μην είναι υποχρεωτική και να αμείβεται με ωριαία αντιμισθία.
Επίσης,κατά κανόνα, οι υποψήφιοι διδάκτορες να λαμβάνουν μισθό κατά την εκπόνηση της διδακτορικής τους διατριβής.
Οι διδακτορικές σπουδές προτείνω να οργανώνονται σε αυτοδύναμα Τμήματα Πανεπιστημίων στα οποία είτε λειτουργούν είτε όχι Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών.
Επίσης, η μη ανανέωση εγγραφής υποψηφίου διδάκτορα για δύο συνεχόμενα ακαδημαϊκά έτη να οδηγεί όχι στην οριστική διαγραφή του από τα μητρώα υποψηφίων διδακτόρων, αλλά στην αυτοδίκαιη διακοπή της φοιτήσεώς του έως ότου αυτός κάνει επανεγγραφή.
Επιπλέον, προτείνω η τριμελής Συμβουλευτική Επιτροπή να μην μπορεί να προτείνει διαγραφή υποψηφίων διδακτόρων.
Άρθρο 6 παρ. 7: Η αύξηση του αριθμού των υποψηφίων διδακτόρων είναι ένα ανέξοδο μέτρο για τον εθνικό προϋπολογισμό που έπρεπε να θεσπιστεί εδώ και πολλά χρόνια· με την κυβέρνηση της αριστεράς επιτέλους γίνεται πραγματικότητα.
ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ ΕΠΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΑΕΙ
Αναφορικά με την Πρόταση Νόμου που τέθηκε προς διαβούλευση με τίτλο:
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ
ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ-ΤΡΙΤΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ
Με την υπό διαβούλευση Πρόταση Νόμου διατηρείται και ενισχύεται η παράλογη και σε μεγάλο βαθμό μεροληπτική (ρατσιστική θα έλεγα) στάση της Πολιτείας απέναντι στον έναν από τους δύο πυλώνες της Ανώτατης Εκπαίδευσης, ενώ αντίστοιχα πριμοδοτείται προκλητικά το έτερο σκέλος των ΑΕΙ! Πράγματι ο οποιοσδήποτε ξένος υπήκοος που δεν γνωρίζει την απαράδεκτη κατάσταση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση της χώρας μας εδώ και δεκαετίες θα παρατηρούσε έκπληκτος τα παρακάτω:
A. Τμήματα ΤΕΙ της χώρας πλήρως στελεχωμένα με υψηλής στάθμης ακαδημαϊκό προσωπικό, με αξιόλογο έως και σύγχρονο εργαστηριακό εξοπλισμό, με διεθνή αναγνώριση του έργου τους, άριστη εξωτερική αξιολόγηση μέσω της ΑΔΙΠ, με ερευνητικά προγράμματα και διεθνείς συνεργασίες, με μακροχρόνια ιστορική πορεία να στερούνται του δικαιώματος να διεξάγουν αυτοδύναμες διδακτορικές σπουδές, απλά επειδή εδώ και χρόνια η κρατική εξουσία δεν έχει την καθαρότητα της πολιτικής σκέψης και την ολοκληρωμένη πληροφορία ώστε να κρίνει και να απονείμει δίκαια ακαδημαϊκές δυνατότητες.
B. Αντίστοιχα, Τμήματα Πανεπιστημίων, διασκορπισμένα ανά την Ελλάδα με βάσεις εισαγωγής (έστω λόγω οικονομικής κρίσης) όχι απλά χαμηλές αλλά ακόμα και πολύ κάτω των 10000 μορίων (βλέπε Σχετικό Πίνακα του Υπουργείου Παιδείας), τα οποία είναι είτε νεοφυή είτε επί χρόνια υποστελεχωμένα, δεν διαθέτουν εργαστηριακό εξοπλισμό και συχνά λειτουργούν σε ενοικιαζόμενα κτίρια με μεταφερόμενους καθηγητές έχουν «ex-officio» τη δυνατότητα να αναθέτουν διδακτορικά, αρκεί να χαρακτηρίζονται αυτοδύναμα.
Γ. Εννοείται ότι κανείς δεν ισχυρίζεται ότι όλα τα Τμήματα των ΤΕΙ έχουν τα απαραίτητα χαρακτηριστικά ώστε να καλύπτουν τις απαιτήσεις των διδακτορικών. Το ερώτημα βέβαια που τίθεται είναι αν έχουν και ΟΛΑ τα Τμήματα (έστω αυτοδύναμα(;)) των Πανεπιστημίων τα σχετικά εχέγγυα. Προσωπικά θεωρώ ότι σήμερα μια περιορισμένη ομάδα Τμημάτων ΤΕΙ διαθέτει τις υποδομές και το ακαδημαϊκό προφίλ για την ανάθεση διδακτορικών. Γνωρίζω όμως επίσης ότι και σημαντικός αριθμός Πανεπιστημιακών Τμημάτων δεν διαθέτει τα απαραίτητα εχέγγυα για την εκπόνηση διδακτορικών διατριβών, τουλάχιστον κατά την προσωπική μου εκτίμηση (βλέπε Ε5).
Δ. Θεσμοθετώντας συνεπώς σαφείς, ρεαλιστικές και αξιοκρατικές ακαδημαϊκές προϋποθέσεις αφενός διαφυλάσσεται η ποιότητα των διδακτορικών σπουδών αφετέρου δίνεται ένα ισχυρό κίνητρο σε όλα τα Τμήματα των ΑΕΙ (ΤΕΙ και Πανεπιστημίων) να βελτιώσουν τα ακαδημαϊκά τους προσόντα και τις υποδομές τους ώστε στο άμεσο μέλλον να αποκτήσουν και το δικαίωμα αυτό. Σε αντίθετη περίπτωση έχουμε μια απαράδεκτη για ευρωπαϊκή χώρα, που μάλιστα την περίοδο αυτή κυβερνάται από μια αριστερή όπως αυτοπροσδιορίζεται κυβέρνηση, μεροληπτική νομοθετική ρύθμιση εναντίον ενός μεγάλου τμήματος των ελλήνων φοιτητών που αγωνίζονται να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους σε ένα αρνητικό οικονομικό περιβάλλον!
Ε. Και για να καταστεί κάποιος σαφής προτείνονται οι παρακάτω (ενδεικτικές) προϋποθέσεις για να αποκτήσει ένα Τμήμα ΑΕΙ το δικαίωμα για ανάθεση διδακτορικών:
Ε1. Να είναι αυτοδύναμο Τμήμα ΑΕΙ, στο οποίο να υπηρετεί τουλάχιστον διψήφιος (μεγαλύτερος ή ίσος του 10) αριθμός μελών ΔΕΠ/ΕΠ βαθμίδας καθηγητή, αναπληρωτή και μόνιμου επίκουρου καθηγητή. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται σε μεγάλο βαθμό η ύπαρξη ικανού αριθμού έμπειρων μόνιμων διδακτόρων καθηγητών, οι οποίοι να μπορούν να στηρίξουν σε ακαδημαϊκό αλλά και διοικητικό επίπεδο την εκπόνηση διδακτορικών σπουδών.
Ε2. Το δημοσιευμένο επιστημονικό έργο των μελών ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος σε αναγνωρισμένα (cited) διεθνή περιοδικά να περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον τριψήφιο αριθμό δημοσιεύσεων, καθώς και να υπάρχει τετραψήφιος αριθμό ετερο-αναφορών στο ερευνητικό έργο των μελών ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται το υψηλού επιπέδου ερευνητικό-επιστημονικό έργο του Τμήματος καθώς και η καταξίωσή του στη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Στο σημείο αυτό είναι προφανές ότι οι προαναφερόμενοι περιορισμοί είναι ενδεικτικοί και κάλλιστα μπορούν να γίνουν αυστηρότεροι τόσο σε αριθμητικές τιμές όσο και στο χρονικό διάστημα που λαμβάνεται υπόψιν. Π.χ. θα μπορούσε ο ελάχιστος αριθμός δημοσιεύσεων και ετεροαναφορών να αφορούν το σύνολο του έργου ή/και την τελευταία πενταετία.
Ε3. Τα μέλη ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος να είναι Επιστημονικοί Υπεύθυνοι (ή έστω να συμμετέχουν με ανάλογη Χρηματοδότηση) στην εκπόνηση χρηματοδοτούμενων ερευνητικών προγραμμάτων με προϋπολογισμό που κατά την τελευταία πενταετία να υπερβαίνει (για παράδειγμα) τις 500 χιλιάδες ευρώ. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται αφενός η ανταγωνιστικότητα και το επίκαιρο των γνωστικών αντικειμένων του Τμήματος και αφετέρου η δυνατότητα απασχόλησης και πιθανής χρηματοδότησης των υποψήφιων διδακτόρων.
Ε4. Να υπάρχει πρόσφατη θετική εξωτερική αξιολόγηση του Τμήματος με αναφορά (για την περίπτωση Τμημάτων ΤΕΙ(;)) στη δυνατότητα του Τμήματος για διεξαγωγή διδακτορικών σπουδών. Με τον τρόπο αυτό λαμβάνεται υπόψιν και η άποψη εξωτερικών (που εργάζονται σε ΑΕΙ του εξωτερικού) αξιολογητών επιστημόνων, των οποίων η άποψη δεν επηρεάζεται κατά τεκμήριο από εγχώριες προκαταλήψεις.
Ε5. Μέλη ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος να τυγχάνουν αναγνώρισης και αποδοχής από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα, το οποίο αποδεικνύεται ενδεικτικά από την παρουσία τους τα τελευταία τρία χρόνια στην εκδοτική επιτροπή (Editor, Associate or Subject Editor) σε αναγνωρισμένα (cited) διεθνή επιστημονικά περιοδικά, ή από τη συμμετοχή τους στην εκδοτική επιτροπή (Editorial Board) ικανού αριθμού (τουλάχιστον πέντε για το σύνολο των μελών ΔΕΠ/ΕΠ του Τμήματος) διεθνών αναγνωρισμένων (cited) επιστημονικών περιοδικών. Δεν είναι δυνατόν μέλη ΔΕΠ/ΕΠ των ΑΕΙ της χώρας μας να αποφασίζουν για την αποδοχή προς δημοσίευση σε αναγνωρισμένα διεθνή περιοδικά πλήθους επιστημονικών εργασιών (συχνά παγκοσμίως καταξιωμένων ερευνητών) και να τους στερείται η δυνατότητα στη χώρα τους να επιβλέπουν διδακτορικές διατριβές!
Προφανώς τα ανωτέρω προταθέντα κριτήρια θα προβληματίσουν αρκετούς συναδέλφους και ίσως να χαρακτηρισθούν δυσάρεστα. Προσωπικά πιστεύω ότι το σημαντικό είναι να τεθούν επιτέλους αντικειμενικά, ρεαλιστικά και κοινά για όλους κριτήρια. Οι επιμέρους αριθμητικές τιμές πιθανόν να μπορούν να μεταβληθούν. Δεν είναι όμως δυνατόν στην Ευρώπη του 2020 σε κάποιους να απονέμονται «ex-officio» περισσότερες δυνατότητες/δικαιώματα από τους άλλους!
Με κάθε ειλικρίνεια
Δρ Ι.Κ. Καλδέλλης
Καθηγητής ΑΕΙ Πειραιά ΤΤ
Είναι ανάγκη να αυξηθεί ο αριθμός των υποψηφίων διδακτόρων ανά καθηγητή ή επίκουρο καθηγητή ως μέσο μείωσης του αριθμού των νέων επιστημόνων που καταφεύγουν στο εξωτερικό.
Θα ήταν πιο αξιοκρατικός ο τρόπος επιλογής αν θεσπίζονταν πιο αυστηρά, μετρήσιμα κριτήρια για την επιλογή των υποψηφίων.
Να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στη διεπιστημονικότητα και στον αντίκτυπο της κάθε διατριβής στην κοινωνία/ οικονομία/ υγεία/ πολιτισμό/ περιβάλλον στο παρόν και το μέλλον.
Θεωρώ ότι η αύξηση στον αριθμό των υποψήφιων διδακτόρων σε δέκα είναι σε ιδιαίτερα θετική κατεύθυνση . Επίσης είναι σημαντικό την επίβλεψη των διδακτορικών να έχουν τόσο οι Καθηγητές όσο και οι Αναπληρωτές Καθηγητές .
Η διατύπωση της πρώτης πρότασης της παραγράφου 7 (Άρθρο 6), τυπικά και ουσιαστικά αφαιρεί τη δυνατότητα επίβλεψης διδακτορικών διατριβών από τους Λέκτορες και Επίκουρους Καθηγητές επί θητεία. Επιπλέον θέτει διακρίσεις μεταξύ συναδέλφων, καλλιεργώντας την ερευνητική εξάρτηση των χαμηλόβαθμων από τους υψηλόβαθμους Καθηγητές. Επίσης αντίκειται στη διεθνή πρακτική, όπου δεν προβλέπεται καμία διάκριση μεταξύ βαθμίδων, ως προς την επίβλεψη ΔΔ, ενώ αντιθέτως ο αριθμός και η απήχηση των ΔΔ αποτελούν κριτήρια εξέλιξης των επί θητεία καθηγητών. Γενικώς η όλη ιδέα είναι αντιφατική, αν σκεφτούμε ότι η διαδικασία μονιμοποίησης και εξέλιξης των καθηγητών δημιουργεί δυναμική ερευνητικής και διδακτικής ανέλιξης στην εν λόγω κατηγορία καθηγητών.
Δ. Κουτσογιάννης, Κοσμήτορας της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών ΕΜΠ (εκ μέρους της Σχολής)
Σχόλιο για το άρθρο 6, παράγραφος 9
Στη Συμβουλευτική Επιτροπή ΔΔ, θα πρέπει να αναφερθεί ρητώς η δυνατότητα συμμετοχής των Λεκτόρων και όχι μόνο Καθηγητών ΑΕΙ ή Ερευνητών.
Δ. Κουτσογιάννης, Κοσμήτορας της Σχολής Πολιτικών Μηχανικών ΕΜΠ (εκ μέρους της Σχολής)
Σύλλογος Ερευνητικού Προσωπικού της Ακαδημίας Αθηνών (ΣΕΠΑΑ)
Στην παράγραφο 7 του άρθρου 6 αναφέρεται ότι: «Εντολή επίβλεψης διδακτορικών διατριβών παρέχεται από τη Συνέλευση του Τμήματος με πλειοψηφία 2/3 επί των μελών της σε μόνιμους καθηγητές ΤΕΙ ή διδάκτορες ερευνητές Α΄, Β΄ ή Γ΄ βαθμίδας, μετά από αίτηση του ενδιαφερομένου, συνοδευόμενη από αναλυτικό υπόμνημα σπουδών και έργων.».
Ο ΣΕΠΑΑ θεωρεί ότι το θέμα της ανάληψης επίβλεψης διδακτορικών διατριβών από Ερευνητές έχει ήδη λυθεί με το άρθρο 16, παρ. 16, του πρόσφατου νόμου 4386/2016, σύμφωνα με το οποίο: «Είναι δυνατός ο ορισμός ερευνητή ως κύριου επιβλέποντα σε διδακτορική διατριβή υποψήφιου διδάκτορα σε Α.Ε.Ι., ύστερα από απόφαση της Γενικής Συνέλευσης Ειδικής Σύνθεσης του Τμήματος του Α.Ε.Ι.»
Θεωρούμε ότι η αυξημένη πλειοψηφία (2/3) που εισάγεται ως προϋπόθεση στο παρόν νομοσχέδιο πρακτικά ελαχιστοποιεί την πιθανότητα Ερευνητής να γίνει κύριος επιβλέπων σε διδακτορική διατριβή υποψήφιου διδάκτορα σε ΑΕΙ (δηλαδή με σχεδόν καθολική έγκριση του εκάστοτε Πανεπιστημιακού Τμήματος), καθιστώντας με αυτό τον τρόπο δυνάμει ανενεργή αυτή τη δυνατότητα που έχει ήδη νομοθετηθεί με το νόμο 4386/2016.
Ο ΣΕΠΑΑ προτείνει την τροποποίηση της «πλειοψηφίας των 2/3» σε «απλή πλειοψηφία».
Πρόταση: Θεωρούμε ότι πρέπει να επαναφερθεί η δυνατότητα σε κάθε διατμηματικό ή διυδρυματικό μεταπτυχιακό να αναθέτει και να βαθμολογεί διδακτορικές διατριβές.
Αιτιολόγηση πρότασης: Αυτή η δυνατότητα ανάθεσης διδακτορικών διατριβών από διατμηματικά ή διυδρυματικά μεταπτυχιακά ίσχυε και λειτούργησε επιτυχώς στην περίπτωση του ΔΠΜΣ Ωκεανογραφίας, επί σειρά ετών (από το 1978 μέχρι το 2011) οπότε καταργήθηκε δυνατότητα αυτή από το νόμο 3658/2008. Έκτοτε δεν έχει ανατεθεί διδακτορική διατριβή στην Ωκεανογραφία. Το Διατμηματικό Μεταπτυχιακό (ΔΠΜΣ) Ωκεανογραφίας υποστηρίζεται από τα Τμήματα Βιολογίας, Γεωλογίας, Φυσικής και Χημείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Θεωρούμε λοιπόν ότι τέτοιου είδους προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών που διακρίνονται από εκτεταμένη διεπιστημονικότητα είναι ορθότερο να μπορούν να αναθέτουν διδακτορικές διατριβές μέσω των Ειδικών Επιτροπών Διοίκησής τους, στις οποίες συμμετέχουν μέλη από όλα τα Τμήματα/Ιδρύματα. Έτσι δεν θα περιορίζουν τους υποψήφιους διδάκτορες με εγγραφή σε ένα μόνο από τα συμμετέχοντα Τμήματα ή ιδρύματα, γεγονός αρνητικό γιατί σε κάποιο βαθμό μειώνει τις δυνατότητες του υποψήφιου διδάκτορα να πραγματοποιήσει πραγματικά διεπιστημονική έρευνα εφόσον το επιθυμεί.
Στις περιπτώσεις όσων από εμάς κατέχουμε διδακτορικό Ωκεανογραφία η ανάθεση των θεμάτων από το ΔΠΜΣ Ωκεανογραφίας και η εκπόνηση υπό την επίβλεψη Καθηγητών από όλα τα Τμήματα κατέστησε τις διατριβές μας επιστημονικά αρτιότερες.
Στις περιπτώσεις όσων από εμάς είμαστε υποψήφιοι διδάκτορες ή αποκτήσαμε διδακτορικό τίτλο στα επιμέρους Τμήματα Χημείας, Γεωλογίας, Βιολογίας και Φυσικής με θέματα σχετικά με την Ωκεανογραφία η μη δυνατότητα απευθείας εγγραφής μας στο ΔΠΜΣ Ωκεανογραφίας είχε σαν αποτέλεσμα μικρότερη ευελιξία στην επιλογή των επιβλεπόντων καθηγητών/ερευνητών άρα και μειωμένες δυνατότητες για εκτεταμένη διεπιστημονικότητα στα θέματά μας.
Η παραπάνω πρόταση συνυπογράφεται από Μέλη του Συλλόγου Ελλήνων Ωκεανογράφων:
Απόφοιτους μεταπτυχιακού ωκεανογραφίας, κατόχους διδακτορικού ωκεανογραφίας και Υπ. διδάκτορες σε θέματα ωκεανογραφίας.
Τμημα της λίστας υπογραφόντων την πρόταση
Βασιλική Παρασκευοπούλου, Δρ. Χημικής Ωκεανογραφίας
Δρ. Κατερίνα Καρδιτσά, Δρ. Γεωλογικής Ωκεανογραφίας
Όλγα Χαλκιαδάκη, Δρ. Χημείας (Ωκεανογραφικό θέμα)
Θεοδώρα Παραμάνα, Υπ. Διδάκτορας Χημικής Ωκεανογραφίας
Στυλιανός Πετράκης, Υπ. Διδάκτωρ Γεωλογικής Ωκεανογραφίας
Ελένη Ρουσελάκη, Υπ. Διδάκτωρ Χημείας (Ωκεανογραφικό θέμα)
Δρ. Ελένη Τζεμπελίκου, Υπ. Διδάκτωρ Χημείας (Ωκεανογραφικό θέμα)
Η συνολική λίστα είναι διαθέσιμη σε κάθε ενδιαφερόμενο κατόπιν αίτησης
Σχετικά με το άρθρο για τις διδακτορικές διατριβές. Δεν καταλαβαίνω : Με τους παλιούς τι θα γίνει; όσοι δεν έχουν ολοκληρώσει θα ισχύει η ρύθμιση της διαμαντοπούλου για τους εσωτερικούς κανονισμούς ή όχι; θα διαγράφονται δηλαδή οι υποψήφιοι ή όχι; κι αυτοί που διαγράφηκαν (εξαιτίας των εσωτερικών κανονισμών) θα πρέπει να απευθυνθούν σε άλλο τμήμα και να περιμένουν για άλλα 3 χρόνια που είναι το μίνιμουμ;
οκ με την 5ετία. αλλά επειδή σίγουρα δεν φτάνει – βλέπε υποχρεωτική δουλειά, όχι άδειες, εκτός κι αν είσαι τέκνο πλουσίων γονέων και έχεις χρηματοδότηση ή κολλητός του καθηγητή και σε χώνει σε τίποτα προγράμματα – μετά τι γίνεται; διαγράφονται οι υποψήφιοι; δεν το λέει ρητά ο νόμος και θα ζήσουμε πάλι ωραία στιγμιότυπα !
Τι προβλέπει ο νόμος για όσους σήμερα ξεκινήσουν συγγραφή διατριβής και εργάζονται; ισχύει η 5ετία; και μετά από αυτή, εάν δεν καταθέσει αλλά έχει ήδη εργαστεί στο θέμα του, τι κάνει; διαγράφεται και χανεται το σύνολο δουλειάς;
ή απλά χάνει τα δικαιώματα του πασο και της πρόσβασης αλλά όχι την ιδιότητα του υποψηφίου – κάτι που θα του επιτρέψει να μην ματαιώσει την έρευνά του; κι αν παίρνει παράταση, από ποιόν; από τη γενική συνέλευση;
Δεν αναγράφεται ρητά τι θα γίνει με τους εσωτερικούς κανονισμούς των τμημάτων στους οποίους παρέπεμπε ο νόμος προκειμένου να ορίζεται ο χρόνος διάρκειας μιας διατριβής και η ακόλουθη συνέπεια (διαγραφή) σε περίπτωση μη ολοκλήρωσης στο προβλεπόμενο διάστημα. Τώρα; τι γίνεται με τους υποψήφιους που έχουν ήδη διανύσει ένα διάστημα εργασίας ; διαγράφεται ο υποψήφιος εάν δεν έχει κατορθώσει να ολοκληρώσει – πράγμα διόλου απίθανο με δεδομένο ότι σήμερα οι περισσότεροι είναι υποχρεωμένοι να εργάζονται και δεδομένο ότι το πανεπιστήμιο δεν δίνει καμια διευκόλυνση υλική;
Σχετικά με την 5ετία των υποψηφίων διδακτόρων : δεν διευκρινίζετε τι γίνεται μετά την 5ετία, διαγράφεται ή όχι ο υποψήφιος; ποιός θα το αποφασίζει αυτό αν δεν το λέει ρητά ο νόμος; η γενική συνέλευση; κι αν ναι, για ποιό λόγο; μέχρι τώρα η εμπειρία δείχνει πως η υπαγωγή ενός υποψήφιου σε τέτοιες διαδικασίες έχει «άλλες» δεσμεύσεις .
Ένα διδακτορικό σε διεπιστημονικά αντικείμενα είναι λογικό να απονέμεται από το αντίστοιχο ΔΠΜΣ (π.χ. «Μουσειολογίας – Διαχείρισης Πολιτισμού», «Ιατρική Πληροφορική», «Ιατρική Χημεία», «Ιατρική Φυσική», «Υπολογιστικά Χρηματο-οικονομικά», «Αγροχημεία και Βιολογικές Καλλιέργειες», «Διδακτική, Παιδαγωγική και Τεχνολογίες της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών», «Υπολογιστική Μηχανική», «Πληροφορική και Διοίκηση», «Βιοϊατρική Τεχνολογία», «Βιοεπιχειρείν», «Προστασία Συντήρησης και Αποκατάστασης Μνημείων Πολιτισμού», «Σχεδιασμός, Διοίκηση και Πολιτική του Τουρισμού») παρά από κάποιο από τα τμήματα που συμμετέχουν (Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Μηχανολόγων Μηχανικών, Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Ιατρικής, Φυσικής, Χημείας, Πληροφορικής, Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, Διοίκησης Επιχειρήσεων, Οικονομών Επιστημών κτλ.).
Γιατί στους προπτυχιακούς φοιτητές αναγνωρίζετε δικαίωμα (και καλά κάνετε) για ανεμπόδιστη πρόσβαση στις σπουδές και περιορίζετε τους υποψηφίους διδάκτορες στα πέντε χρόνια ; Αντιλαμβάνεστε τον τρίτο κύκλο σπουδών και την έρευνα σαν μια πολυτέλεια την οποία έχουν τη δυνατότητα να την απολαμβάνουν οι λίγοι, οι εκλεκτοί και οι κατέχοντες. Είτε θεωρούμε ότι η γνώση είναι αγαθό στο οποίο συναντιούνται όλοι, όλων των ηλικιών, τάξεων, όποτε επιθυμούν, είτε όχι. Ποιός ορίζει και βάσει ποιού κριτηρίου το χρονικό όριο των πέντε ετών; γιατί όχι 3, 4, 6, 7 ή ό,τι άλλο; Που εδράζει αυτή η αυθαίρετη οριοθέτηση; Γιατί τα πέντε είναι επαρκή χρόνια για όλους και για ό, τι .. ; Γιατί να διαγράφονται υποψήφιοι διδάκτορες ; Γιατί να αναιρείται έρευνα και προσωπική δουλειά ετών; Αυτή τη δουλειά – αν διαγραφεί – τι θα την κάνουν μετά; Μηδέν; τίποτα; ως μη γενόμενη; Ή, θα ισχύσει στην πράξη η ανεξέλεγκτη αυθαιρεσία καθηγητών που προτείνουν στις συνελεύσεις να διαγράφονται υποψήφιοι αλλά επειδή το θέμα τους φαίνεται ενδιαφέρον να το αναθέσουν τελικά σε άλλους πιο «ημέτερους», προσηνείς, συνεργάσιμους, λιγότερο εργαζόμενους με 8ωρα στην πλάτη και παιδιά και οικογένεια φοιτητές; Για ποιούς είναι τα διδακτορικά; Για τους υποψηφίους, για τους καθηγητές που αναβαθμίζονται στο βιογραφικό τους με τα προσδοκώμενα papers, για την ίδια την «προώθηση της γνώσης»ή για την κοινότητα; Ας αποφασίσει το υπουργείο κι ας μην αλληθωρίζει προς την πλευρά των συναδέλφων ακαδημαϊκών κάνοντας πως αγνοεί την πραγματικότητα, ούτε αφήνοντας ασαφές το τι γίνεται – μετά έστω την πεντατετία που ορίζει – αφήνοντας τους υποψήφιους έρμαιους στις ιδιοτέλειες. Γνωρίζετε καλά πως πολλές φορές διδακτορικά διαγράφονται και οι καθηγητές ιδιοποιούνται θέματα, έρευνα, και ιδέες. Γνωρίζετε καλά πως διδακτορικά δεν προχωράνε επειδή καθηγητές είναι αδιάφοροι. Γνωρίζετε καλά πως οι ΓΣ αποφασίζουν σύμφωνα με τις εκάστοτε λυκοφιλίες. Γνωρίζετε καλά πως διδακτορικά ολοκληρώνονται και μετά από τη 10ετία και έχουν πάντα ενδιαφέρον, όπως επίσης γνωρίζετε πως υποψήφιοι με 12 και 16 χρόνια διδακτορικού ακολούθησαν ακαδημαϊκή καριέρα και μάλιστα επιτυχή (για να φωνάζουν εκ των υστέρων στους αδύναμους και εξαρτώμενους από αυτούς φοιτητές τους). Προτείνω να μην διαγράφονται υποψήφιοι διδάκτορες όπως να μην διαγράφεται κανείς που επιθυμεί να σπουδάσει.
ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ
http://www.eee-researchers.gr
Εκτός από την πολύχρονη αποδεδειγμένη εμπειρία των ΕΚ και των Ερευνητών στη μεταπτυχιακή εκπαίδευση και κυρίως στον 3ο κύκλο σπουδών, θα πρέπει να τονίσουμε ότι η διδακτορική διατριβή αποτελεί αποκλειστικά ερευνητική δραστηριότητα. Επίσης, οι Ερευνητές τις περισσότερες φορές επιβλέπουν και ταυτόχρονα χρηματοδοτούν μέσω ερευνητικών προγραμμάτων την έρευνα του υποψήφιου διδάκτορα καθώς και τον ίδιο.
Συνεπώς, πάγιο αίτημα των Ερευνητών ήταν η θεσμική δυνατότητα να ορίζονται ως κύριοι επιβλέποντες σε διδακτορική διατριβή υποψήφιου διδάκτορα σε ΑΕΙ, αίτημα το οποίο και εκπληρώθηκε με την προσθήκη ρύθμισης στον Ν. 4386/2016 άρθρο 16 παράγραφος 16. Η παράγραφος 7 του υπό διαβούλευση σ/ν αποτελεί οπισθοδρόμηση στο πλαίσιο του ενιαίου χώρου ΑΕ&Ε και χωρίς καμία βάση και αιτιολόγηση.
Πρόταση της ΕΕΕ:
Συγκεκριμένα η παράγραφος 7 αναφέρει ότι η εντολή επίβλεψης διατριβών από τη συνέλευση του τμήματος δίνεται στους ερευνητές με πλειοψηφία 2/3. Προτείνουμε την απαλοιφή του: με πλειοψηφία 2/3.
Επιπλέον η λέξη διδάκτορες ερευνητές πρέπει να απαλειφθεί διότι όλοι οι Ερευνητές όλων των βαθμίδων (Α, Β, Γ) είναι κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος υποχρεωτικά σύμφωνα με τον νόμο.
Τέλος προτείνουμε την τροποποίηση της τελευταίας πρότασης της παραγράφου 7 ως ακολούθως: «Καθηγητής ή Ερευνητής στον οποίο έχει δοθεί εντολή μεταπτυχιακής διδασκαλίας μπορεί να επιβλέπει έως δύο (2) νέους υποψήφιους διδάκτορες ανά ακαδημαϊκό έτος και όχι άνω των έξι (6) ταυτοχρόνως».
Και στα διδακτορικά πρέπει να υπάρχει διεπιστημονικότητα μέσω της συνεργασίας τμημάτων ή ιδρυμάτων. Πρέπει να επαναφερθεί η δυνατότητα σε κάθε διατμηματικό ή διυδρυματικό μεταπτυχιακό να απονέμει διδακτορικές διατριβές στο γνωστικό του αντικείμενο όπως διδακτορικό σε Ωκεανογραφία, Βιοχημεία , Γεωχημεία κλπ,. Τόσο η ποιότητα θα είναι καλύτερη όσο και η αναγνωρισιμότητα των κατόχων τους από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα
«Ορίζεται η 5ετία για την εκπόνηση διατριβής. Με τους παλιούς υποψηφίους τι θα γίνει; όσοι δεν έχουν ολοκληρώσει τη διατριβή τους στον προβλεπόμενο χρόνο, θα ισχύει η ρύθμιση της διαμαντοπούλου για τους εσωτερικούς κανονισμούς ή όχι; θα διαγράφονται οι υποψήφιοι ή όχι; κι αυτοί που διαγράφηκαν (εξαιτίας των εσωτερικών κανονισμών) θα πρέπει να απευθυνθούν, εάν ανδιαφέρονται να συνεχίσουν, σε άλλο τμήμα και να περιμένουν για άλλα 3 χρόνια που οριχετε ως μίνιμουμ;; Λαμβάνετε υπόψιν σας πως πολλές φορές η βραδυπορία ενός διδακτορικού δεν χρεώνει αποκλειστικά έναν υποψήφιο κι άλλες φορές (όχι σπάνιες, ούτε απλά λίγες . . ) χρεώνει αποκλειστικά τον ίδιο τον καθηγητή; συχνά συναντάται το φαινόμενο ανταγωνισμών ή κλοπών μεταξύ καθηγητή-υποψηφίου, εκβιασμών για παρατρεχάμενες δουλειές απο την πλευρά των επιβλεπόντων ..κτλ κτλ. . Εχετε εικόνα για την πραγματικότητα των ελληνικών συνθηκών εκπόνησης διατριβής; για περιπτώσεις ανθρώπων που πλήρωσαν πολλά χιλιάρικα για να καταθέσουν «στον χρόνο» παρατημένοι από καθηγητές ;
Γιατί στοχοποιείτε αποκλειστικά τους υποψηφίους και κοιτάζετε μόνο από την σκοπιά των καθηγητών; πως λογοδοτεί ένας καθηγητής ; ; πως υποχρεώνεται και ελέγχεται ένας καθηγητής για το εάν είναι διαθέσιμος και συνεργάσιμος και όχι μόνο κυνηγός papers στην υπηρεσία της προσωπικής του ανέλιξης και καταξίωσης; Τι εξυπηρετεί η διαγραφή ενός υποψηφίου μετά την 5ετία εάν ο ίδιος διατίθεται να εργαστεί και το αποδεικνύει έστω αργά; Πως διευκολύνετε τους εργαζόμενους υποψηφίους ; τι προβλέπετε γι’ αυτούς; θα πρέπει να παρακαλάνε για πιθανές παρατάσεις; ή στην ουσία βάζετε ένα ηλικιακό- ταξικό όριο για κάποιον υποψήφιο; απαγορεύεται, εν τέλει, πρακτικά να επιθυμείς και να επιλέγεις να ερευνάς και να σπουδάζεις περίπου μετά τα 30, εάν δεν έχεις τα οικονομικά μέσα να σε συντηρήσουν ή κολλητούς καθηγητές να σε χώνουν σε εσπα και προγράμματα ; ; «
Τα τμήματα χωρίς ΠΜΣ καταδικαζονται να μη έχουν διδακτορες άρα να μην έχουν έρευνα.
Αν είναι τόσο βαθειά (και αδικαιολόγητη) για μένα η εμμονή των Πανεπιστημιακών να μην δώσουν διδακτορικά στα ΤΕΙ, γιατι το ΥΠΕΘ να μην ΔΙΑΧΩΡΙΣΕΙ την απονομή απο την ανάληψη διδακτορικού και να ξεκινάει κάποιος διδακτορικό με επίβλεψη Καθηγητή ΤΕΙ, αρκεί αυτός και ο υποψήφιος διδάκτορας να μπορούν να προτείνουν μία μικτή και σε άμεση σχέση με το αντικείμενο της έρευνας 5μελή ή επταμελή επιτροπή με ελάχιστο αριθμό Πανεπιστημιακών.
Με βάση την εμπειρία μου από τη έρευνα σε διεπιστημονικά θέματα, θα πρέπει να προβλεφθεί η δυνατότητα εκπόνησης διδακτορικών διατριβών στα πλαίσια διατμηματικών/διαπανεπιστημιακών ΠΜΣ καθώς αυτό θα ενισχύσει τις συνεργασίες σε επίπεδο έρευνας
Είναι τουλάχιστον παράδοξο να επιτρέπεται η συνεργασία μεταξύ ομοταγών ιδρυμάτων με το εξωτερικό και να μην προβλέπεται (δηλαδή να απαγορεύεται) η συνεργασία/συνεπίβλεψη σε διατμηματικά/διαπανεπιστημιακά ΠΜΣ για την εκπόνηση διδακτορικών διατριβών, σε μια περίοδο που η αξιοποίηση εργαλείων έρευνας από διαφορετικές θεματικές έχει γίνει σχεδόν απαραίτητη.
Δεδομένου ότι επιτρέπεται η απόκτηση μεταπτυχιακού τίτλου σε διεπιστημονικά αντικείμενα γιατί απαγορεύεται η συνέργια και η σύμπραξη στην εκπόνηση έρευνας και διδακτορικής διατριβής μεταξύ Τμημάτων του ιδίου ή διαφορετικών ΑΕΙ.
Το προτεινόμενο σχέδιο για εκπόνηση διατριβής με ιδρύματα του εξωτερικού μπορεί (και πρέπει) να χρησιμοποιηθεί και για εκπόνηση διατριβής μεταξύ Τμημάτων της ημεδαπής.
Οι απαιτήσεις ποιότητας μπορούν να εξασφαλισθούν στα πλαίσια των Ειδικών Πρωτοκόλλων Συνεργασίας καθώς και οι όροι και οι προυποθέσεις επιλογής.
Υπάρχει ο μύθος ότι οι καθηγητές ΤΕΙ, θέλουν να γίνουν καθηγητές Πανεπιστημίου με μία νομοθετική ρύθμιση, καθώς και άλλοι μύθοι. Όμως ειδικά για τα διδακτορικά, ένας καθηγητής ΤΕΙ χωρίς αυτοδύναμη πραγματική έρευνα μαρζώνει επιστημονικά και ερευνητικά, περιορίζεται και μία παραγωγική μονάδα της χώρας ατροφεί και δεν δίνει αυτό που μπορεί να δώσει. Τις ίδιες συνέπειες είχε και ο κομματισμός στην κοινωνία μας. Οπότε στον παραπάνω μύθο μπορεί κανείς να απαντήσει ότι με διοικητικά μέτρα δεν είναι σωστό να εφαρμόζονται επιστημονικοί περιορισμοί σε ικανούς καθηγητές και διδακτορούχους. Αν κάποιος ήθελε να ελέγχξει τον πληθωρισμό διδακτορικών χαμηλής στάθμης, αυτό μπορεί να γίνει με αριθμητικούς και αξιολογικούς όρους και περιορισμούς και όχι με αποκλεισμούς.
Σχετικά με το άρθρο 6:
και αναφορικά με την προτασσόμενη 5ετία των υποψηφίων διδακτόρων: δεν αναφέρεται πουθενά ρητά τι προβλέπεται για τους εσωτερικούς κανονισμούς των τμημάτων που μέχρι τώρα όριζαν τη χρονική διάρκεια ολοκλήρωσης συγγραφής διατριβής (συνήθως 6ετία) αλλά και τα παρεπόμενα αυτής (δηλαδή διαγραφή) μετά την παρέλευση του χρόνου και τη μη ολοκλήρωση του έργου. Επειδή αυτό ήταν επινόηση της Διαμαντοπούλου που πολύ ήθελε να καταστήσει τα πανεπιστήμια μηχανές παραγωγικότητας με ποινές και αξιολόγηση, οι συνελεύσεις των τμημάτων μέχρι σήμερα υποχρεώθηκαν να διαγράφουν υποψήφιους προκειμένου να αποδείξουν την παραγωγικότητα , την κινητικότητα και ερευνητική αποτελεσματικότητα του τμήματος τους έναντι των κριτών και βεβαίως των χρηματοδοτών τους (σε περίπτωση αρνητικής αξιολόγησης το τμήμα υποχρηματοδοτείται . . ). Επειδή κανένας πια δεν δύναται μόνο να σπουδάζει ή να ερευνά δίχως να εργάζεται (πλην όσων δύνανται να το πράττουν κι αυτοί μάλλον είναι μικρής ηλικίας και χρηματοδοτούμενοι από γονείς), να διευκρινίζεται στο νόμο τι γίνεται μετά την παρέλευση της 5ετίας (χρόνος απίθανος για ολοκλήρωση διατριβής για ενήλικα εργαζόμενο δίχως άλλους πόρους ή δικαίωμα άδειας πλην της άνευ αποδοχών στο δημόσιο !!!): οι υποψήφιοι στερούνται των δικαιωμάτων προσβασης σε ηλεκτρ. βιβλιοθηκες και πασο ή της ιδιότητας; διαγράφονται; να αναγράφεται ρητά και να μην μετακυλίεται στο τμήμα η ευθύνη απόφασης διότι εκεί διακυβεύονται άλλες ισορροπίες, εσωτερικές που δεν θα έπρεπε να χρεώνουν τον υποψήφιο. Καλό είναι να είναι σαφές το καθεστώς από την αρχή ώστε με επίγνωση να επιλέγει ένας υποψήφιος εαν θα μπει σε αυτή την πολυτάραχη και πολυέξοδη ιστορία και μετά από κόπο 5 ετών να δει την έρευνά του – σε όποιο σημείο κι αν είναι – του να πηγαίνει στα σκουπίδια.
Το εδάφιο ε της παραγράφου 12 του άρθ. 6, προτείνεται ουσιαστικά η διαγραφή των υποψηφίων διδακτόρων. Δεν υπάρχει αντίφαση μεταξύ της ρύθμισης αυτής και της μη διαγραφής προπτυχιακών φοιτητών; Δεν τίθεται θέμα ισονομίας όταν οι υποψήφιοι διδάκτορες αντιμετωπίζονται με διαφορετικό τρόπο από ότι οι προπτυχιακοί φοιτητές;
§ 3: Θεωρούμε ότι οι φοιτητές πρέπει να μπορούν να εγγράφονται στον 3ο κύκλο ΔΣ όποτε το επιθυμούν. Ως εκ τούτου προτείνουμε να διαγραφεί η φράση «σε ημερομηνίες που προβλέπονται ρητά στον Κανονισμό των Διδακτορικών Σπουδών». Σχετικά με την κατάθεση της πρότασης διατριβής, προτείνουμε να διαγραφεί ο όρος «αδρά» και να αντικατασταθεί η τελευταία φράση της παραγράφου ως εξής: «ο προτεινόμενος τίτλος και το σχέδιο της διατριβής υποβάλλονται στην ελληνική γλώσσα. Ο τίτλος και η περίληψη 300 λέξεων του θέματος (abstract) κατατίθενται επίσης και στην αγγλική γλώσσα».
§ 4: «Σε ειδικές περιπτώσεις … αίτησής του». Προτείνουμε να διαγραφούν αυτές οι φράσεις, οι οποίες εισάγουν διαδικασίες δικαστηρίου στις ΔΣ. Ο έλεγχος των τυπικών προσόντων των υποψηφίων για ΔΣ προτείνουμε να γίνεται από τη ΣΕ του ΠΜΣ.
§ 8: Προτείνουμε η εξεταστική επιτροπή να αποτελείται από πέντε (έως επτά) μέλη.
§ 12 δ: Θεωρούμε ότι το υπόμνημα του υποψήφιου διδάκτορα, το οποίο συντάσσεται σε συνεννόηση και συνεργασία με τον επόπτη του, είναι επαρκές για να βεβαιώσει την πρόοδο της διατριβής. Ως εκ τούτου, κρίνουμε ότι η έκθεση προόδου του επιβλέποντος είναι περιττή (βλ. και προηγουμένως, τα σχόλιά μας στο άρθρο 5 §2).
Σχετικά με το άρθρο 6 και τις υποχρεώσεις των υποψηφίων διδακτόρων, προβλέψεις διοικητικών μέτρων που επιτρέπουν τη διαγραφή υποψηφίων διδακτόρων με τόσο απλό τρόπο, μπορεί να οδηγήσουν σε «κατάχρηση» εκ μέρους της επιτροπής, για την οποία δεν προβλέπεται καμία ποινή αν δεν κάνει καλά τη δουλειά της. Οι σημερινές οικονομικές συνθήκες είναι δύσκολες και με τις προβλέψεις αυτές είναι πολύ πιθανό τα διδακτορικά να εκπονούνται μόνο από όσους έχουν την οικονομική δυνατότητα, δεδομένης της άνεσής τους στην επίδοση απόκτησης τυπικών προσόντων. Οι διατάξεις αυτές λειτουργούν προς την κατεύθυνση ενός ταξικού κριτηρίου ως προς τη δυνατότητα απόκτησης διδακτορικής διατριβής και στερούν την ελπίδα από τους υπόλοιπους.
Άρθρο 6, παρ. 7 «όχι άνω των 10 (δέκα) ταυτόχρονα». Αν είναι δυνατόν να επιβλέπεις 10 διδακτορικά!!! Πόση ώρα αφιερώνεις σε κάθε υποψήφιο; Διδακτικά καθήκοντα δεν έχει; Διοικητικά;
Άρθρο 6, παρ. 11, σωστά ορίζονται τα 3 έτη ως ελάχιστο. Μέγιστος χρόνος; Ποιός και πότε θα μας απαλλάξει από έναν υποψήφιο διδάκτορα που μετά από 8-10-12 χρόνια δεν λέει/δεν μπορεί να ολοκληρώσει; Προτείνω μέγιστο χρόνο εκπόνησης τα 8 έτη και διαγραφή μετά από αιτιολογημένη απόφαση της ΓΣ και σύμφωνη γνώμη της 3λους επιτροπής.
Έχοντας ολοκληρώσει τις διδακτορικές σπουδές αρκετά χρόνια πριν, θα ήθελα να καταθέσω την άποψη μου αναφορικά με τις παραγράφου 12 και 13 του άρθ. 6. Φρονώ ότι στα σημεία αυτά ο νομοθέτης έπρεπε να αρκεστεί σε γενικότερες ρυθμίσεις και να δίδει μεγαλύτερη ευελιξία στα ιδρύματα να διαμορφώνουν τις σχετικές διαδικασίες.
Στην παράγραφο 12 του άρθ. 6 καθορίζονται οι τυπικές υποχρεώσεις των υποψηφίων διδακτόρων. Αναγνωρίζω το γεγονός ότι θα πρέπει να υπάρχει μία διαδικασία ελέγχου την πορείας εκπόνησης μία διδακτορικής διατριβής. Ωστόσο, η εν λόγω διαδικασία θα πρέπει να διαμορφώνεται από το ίδρυμα στο οποίο εκπονείται η διδακτορική διατριβή. Ο λόγος είναι ότι το κάθε ίδρυμα και το κάθε γνωστικό αντικείμενο έχουν ιδιαιτερότητες οι οποίες δεν μπορούν και δεν πρέπει να αντιμετωπιστούν με ομοιογενείς και καθολικές διαδικασίες που να αφορούν το σύνολο του ελληνικού ακαδημαϊκού χώρου. Στο σημείο αυτό ο νόμος προσθέτει γραφειοκρατία χωρίς επί της ουσίας να επιλύει κανένα πρακτικό ζήτημα.
Σε συνέχεια της προηγούμενης παραγράφου, το εδάφιο ε της παραγράφου 12 του άρθ. 6, ο νομοθέτης ρυθμίζει το θέμα της διαγραφής των υποψηφίων διδακτόρων. Καταρχάς, υπάρχει μία καταφανής λογική αντίφαση μεταξύ της ρύθμισης αυτής και του γενικότερου πνεύματος περί μη διαγραφής φοιτητών που παρακολουθούν προπτυχιακές σπουδές. Γιατί οι υποψήφιοι διδάκτορες θα πρέπει στο θέμα της διαγραφής να αντιμετωπίζονται με διαφορετικό τρόπο από ότι οι προπτυχιακοί φοιτητές; Πέραν αυτού, πάλι ο νομοθέτης παρεμβαίνει σε μία διαδικασία ορίζοντας χρονικά όρια και διαδικασίες παραγνωρίζοντας ότι τα ίδια τα ιδρύματα μπορούν να αυτορυθμιστούν και να καθορίσουν τα ίδια το χρόνο και τον τρόπο διαγραφής των υποψηφίων διδακτόρων τους.
Στην παράγραφο 13 του άρθ. 6 ορίζονται ανώτερα χρονικά όρια πέραν των οποίων οι υποψήφιοι διδάκτορες χάνουν δικαιώματα, παροχές και διευκολύνσεις. Θεωρώ ότι αυτό το θέμα θα πρέπει να ζήτημα απόφασης των ιδρυμάτων στα οποία εκπονείται η διδακτορική διατριβή. Θα μπορούσε ο νομοθέτης να προβλέψει την δυνατότητα των ιδρυμάτων να αποφασίζουν μόνα τους μετά το πέρας της 5ετίας αν θα παρέχουν δικαιώματα, παροχές και διευκολύνσεις. Μην ξεχνάμε ότι η εκπόνηση διδακτορικής διατριβής είναι υποκείμενη καθυστερήσεων εξαιτίας πολλών παραγόντων που δεν ελέγχονται από τους υποψήφιους διδάκτορες.
Ευχαριστώ πολύ.
Σχετικά με την εκπόνηση διδακτορικών διατριβών με συνεπίβλεψη αναφέρεται στην παράγραφο 1 το εξής:
«Τα Πανεπιστήμια της ημεδαπής μπορούν να συνεργάζονται με αναγνωρισμένα ομοταγή ιδρύματα της αλλοδαπής για την εκπόνηση διδακτορικών διατριβών με συνεπίβλεψη.»
Για το ίδιο θέμα η παράγραφος 8 καθορίζει τις λεπτομέρειες.
Προτεινόμενη Προσθήκη – Πρόβλεψη:
Πραγματικά αυτή η πρόβλεψη είναι πολύ θετική, προωθεί την εξωστρέφεια των Ελληνικών Πανεπιστημίων και υποστηρίζει την διεπιστημονικότητα σε αρμονία με την Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για «Joint Doctoral Thesis».
Δεδομένου όμως ότι το βασικό κίνητρο ή το βασικό σκεπτικό όλης αυτής της κίνησης είναι η ανάπτυξη και η εγκαθίδρυση της διεπιστημονικής έρευνας, τότε γιατί δεν προβλέπεται ακριβώς το ίδιο μεταξύ διαφορετικών Ιδρυμάτων ή/και διαφορετικών Τμημάτων της ημεδαπής. Μπορούσε κάλλιστα για παράδειγμα αυτή η συνεργασία να προβλέπεται μεταξύ ενός Τμήματος Μηχανικών και ενός Ιατρικού Τμήματος ή Σχολής για εκπόνηση διδακτορικών διατριβών σε Βιοϊατρική τεχνολογία. Προφανώς υπάρχει πληθώρα παρόμοιων παραδειγμάτων. Συνεπώς, είναι απαραίτητο να επεκταθεί αυτό ακριβώς το πλαίσιο συνεργασίας και μεταξύ Ιδρυμάτων της ημεδαπής.
Γεώργιος Κυριακού,
Καθηγητής Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης.
Καλόν θα ήταν η εκπόνηση και η τελική έγκριση κάθε διδακτορικής διατριβής να συνοδεύεται και από την αποδοχή τουλάχιστον μίας ή και περισσοτέρων επιστημονικών εργασιών από κάποιο έγκριτο διεθνές επιστημονικό περιοδικό στο γνωστικό αντικείμενο της έρευνας του υποψηφίου διδάκτορος. Στο Τμήμα μας έχουμε την υποχρέωση αποδοχής μίας τουλάχιστον επιστημονικής εργασίας από ευρετηριαζόμενα περιοδικά στο PubMed ή Scopus…
Αυτό νομίζω ότι θα αύξανε το κύρος της διατριβής και θα έδινε στο Τμήμα και το αντίστοιχο Πανεπιστήμιο μεγαλύτερο κύρος και διεθνή καταξίωση, ειδικά αν η διατριβή έρχεται μετά από συνεργασία με την εγχώρια βιομηχανία ή γενικότερα με την οικονομία της χώρας -ή ότι έμεινε εντέλει στον τόπο αυτό.
«Άρθρο 6, παρ. 12: Τυπικές υποχρεώσεις υποψηφίων διδακτόρων»
Το σ/ν έρχεται να επιβάλλει τάξη στα ΠΜΣ τα οποία είχαν γίνει παντελώς ανεξέλεγκτα και συγχαρητήρια στην κυβέρνηση για το μέτρο αυτό! Παρόλα αυτά και χωρίς να υπάρχει κανένας λόγος που να αντέχει σε οποιαδήποτε κριτική, επιχειρεί να περάσει διοικητικά μέτρα και στην εκπόνηση διδακτορικών διατριβών, υιοθετώντας την λογική ότι η έρευνα μπορεί να υπαγορευτεί από ένα σφιχτό πλαίσιο διοικητικών μέτρων και κανόνων. Συγκεκριμένα, ορθά ορίζεται ο ελάχιστος χρόνος εκπόνησης διδακτορικής διατριβής, όμως αυτή η γραφειοκρατική μανία των ετήσιων εγγραφών, τα υπομνήματα προόδου, οι εκθέσεις προόδου, οι οποίες μπορεί να είναι και διαφορετικές από τα μέλη της επιτροπής, η αυστηρή τήρηση κανόνων σε σχέση με το Τμήμα, ή τήρηση πινάκων εκθέσεων προόδου κ.ά. νομίζω ότι δεν αρμόζουν στην ερευνητική δραστηριότητα και κυρίως δεν αρμόζουν στην αίγλη της ακαδημαϊκότητας των ΑΕΙ. Κυρίως η διαγραφή υποψηφίων διδακτόρων από την επιτροπή (εδάφιο ε. παραγράφου 12) είναι πρόβλεψη που ευθυγραμμίζεται πλήρως στη λογική του νόμου Διαμαντοπούλου ή σε λιγότερο νεοφιλελεύθερης αντίληψης κυβερνήσεις της δεξιάς, δεν αρμόζει όμως στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ για τους εξής λόγους: α) διαπιστώνεται μια πλήρης αναντιστοιχία σχετικά με τα όσα έχει προβλέψει η Κυβέρνηση για τους λιμνάζοντες φοιτητές (και καλώς έκανε), β) σε πολλές περιπτώσεις η ευθύνη της καθυστέρησης ανήκει στον επιβλέποντα και στην Επιτροπή, το σ/ν όμως δεν προβλέπει καμία κύρωση για αυτούς, δρα τιμωρητικά μόνο για τον υποψήφιο διδάκτορα, γ) ποιος μπορεί να αποκλείσει το φαινόμενο, ο εισηγητής της Επιτροπής να «οδηγεί» σε διαγραφή τον υποψήφιο διδάκτορα τη χρονική στιγμή που η διδακτορική διατριβή είναι ώριμη και έτοιμη να αρχίσει να δίνει αποτελέσματα, με σκοπό τη χρήση του υλικού της διδακτορικής διατριβής άλλα πρόσωπα αρεστά σε αυτόν σε επόμενη διδακτορική διατριβή που θα αναλάβει; δ) Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις πρόσκαιρων εγκαταλείψεων διδακτορικών διατριβών, οι οποίες συνεχίστηκαν μετά από μερικά χρόνια, όταν οι προσωπικές συνθήκες του υποψήφιου το επέτρεψαν και έδωσαν ικανοποιητικότατα αποτελέσματα, ε) Μετά την παρέλευση της 5ετίας δεν υπάρχει κανένα κόστος για την εκπόνηση της διδακτορικής διατριβής, η οποία αν τελικά συνεχιστεί, οφείλει έτσι κι αλλιώς να είναι επικαιροποιημένη, στ) η ελπίδα για τους λιμνάζοντες υποψήφιους διδάκτορες δεν αφαιρέθηκε από καμία κυβέρνηση της δεξιάς ή του ΠΑΣΟΚ, δεν είναι λογικό να την αφαιρέσει μια κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.
Η ακαδημαϊκή έρευνα δεν είναι λογικό να γίνεται με γραφειοκρατικούς κανόνες. Προτείνω την αφαίρεση τουλάχιστον όλης της συγκεκριμένης παραγράφου, αν όχι όλου του άρθρου που αφορά στις διδακτορικές σπουδές, άλλωστε τα ΑΕΙ έχουν ή μπορούν να θέσουν τους δικούς τους κανόνες.
Δεν είμαι υποψήφια διδάκτωρ, θεωρώ όμως ότι υπάρχει αντικειμενικό πρόβλημα με τον μη αναμενόμενο υπερβολικό ζήλο του ΣΥΡΙΖΑ στη στοχοθέτηση κανόνων και συμπεριφορών, δράση που αρχίζει να θυμίζει εποχές του παρελθόντος.
Συμφωνώ με το από 4 10:24 Οκτωβρίου σχόλιο του ΛΧ και επιπρόσθετα επισημαίνω τα εξής:
α. Με τις διατάξεις της παραγράφου 7 του άρθρου 6 του προτεινόμενου σχεδίου Νόμου υποβαθμίζεται η επιστημονική κατάρτιση και ο επαγγελματισμός των Επίκουρων και Αναπληρωτών Καθηγητών ΑΕΙ, καθότι δεν τους παρέχεται η δυνατότητα επίβλεψης διδακτορικών διατριβών.
β.Από τη μελέτη των προαναφερομένων διατάξεων και λαμβάνοντας υπόψη την Αιτιολογική Έκθεση αυτών δεν προκύπτει η σκοπιμότητα του δικαιώματος της επίβλεψης των διδακτορικών διατριβών μ ό ν ο από μόνιμους Καθηγητές.
γ.Οι Επίκουροι και Αναπληρωτές Καθηγητές ως νέοι επιστήμονες έχουν και όρεξη και τις απαραίτητες γνώσεις για να προσφέρουν στην ποιοτική έρευνα με διεθνή προσανατολισμό και στην ανάδειξη νέων επιστημόνων που μπορούν να συνεισφέρουν στην εξέλιξη της επιστήμης και στην ανάπτυξη και πρόοδο της κοινωνίας.Συνεπώς, φρονώ ότι θα πρέπει να ανατίθεται και σε αυτές τις βαθμίδες των Καθηγητών ΑΕΙ η επίβλεψη διδακτορικών διατριβών.
Σχετικά με το άρθρο 6 του προσχεδίου νόμου που αναφέρεται στον τρίτο κύκλο σπουδών, θα θέλαμε να παρατηρήσουμε τα εξής: Υπάρχουν πολλά τμήματα των ΤΕΙ που εδώ και αρκετά χρόνια έχουν δώσει όλα εκείνα τα δείγματα γραφής (διεξαγωγή έρευνας υψηλού επιπέδου που πιστοποιείται από ευρωπαϊκά χρηματοδοτούμενα προγράμματα, δημοσιεύσεις σε έγκριτα περιοδικά με υψηλό impact factor, ευρεσιτεχνίες, διοργάνωση αυτόνομων μεταπτυχιακών σπουδών, διοργάνωση διεθνών συνεδρίων, διεθνής συνεργασίες κλπ) τα οποία μάλιστα έχουν επικυρωθεί με εξωτερικές αξιολογήσεις, που τα καθιστούν απόλυτα ικανά και άξια να οργανώσουν διδακτορικές σπουδές.
Συμπερασματικά πιστεύουμε ότι θα πρέπει να συμπεριληφθούν τα ΤΕΙ στο άρθρο 6 του προσχεδίου και να έχουν τη δυνατότητα οργάνωσης αυτόνομων διδακτορικών σπουδών εφ’ όσον πληρούν τις απαραίτητες ακαδημαϊκές προϋποθέσεις που ισχύουν για τα πανεπιστήμια.
Μέλη ΕΠ τμ. Μηχανικών Βιοϊατρικής Τεχνολογίας ΤΕ, ΤΕΙ Aθήνας
Το ν/σ για το 2ο και 3ο κύκλο σπουδών παρόλο που επιχειρεί να βάλει μια τάξη στο άναρχο πεδίο που επικρατεί, δέχεται σοβαρές επιδράσεις και πιέσεις από την τρέχουσα οικονομική κατάσταση της χώρας. Η θεσμοθέτηση ενός τόσο σοβαρού θεσμού επιβάλλεται να επιχειρήσει να αποστασιοποιηθεί από αυτές τις επιδράσεις και να βάλει στέρεες βάσεις για την ανάπτυξη του θεσμού. Η Ηγεσία του υπουργείου θα πρέπει να αντιμετωπίσει με τη δέουσα επιφυλακτικότητα φωνές θεσμικών και μη παραγόντων που προσεγγίζουν το θέμα των μεταπτυχιακών σπουδών ως μπίζνες.
Η ηγεσία του υπουργείου πρέπει να απαντήσει ξεκάθαρα και δημόσια τα ερωτήματα:
– Η κάλυψη των κοινωνικών αναγκών σε εξειδικευμένο επιστημονικό και ερευνητικό δυναμικό αποτελεί βασική υποχρέωση της πολιτείας ΝΑΙ ή ΟΧΙ;
-Μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη της χώρας χωρίς την κάλυψη των παραπάνω αναγκών;
– Απορρέουν υποχρεώσεις του κράτους από το γεγονός ότι η οργάνωση των προπτυχιακών σπουδών δεν παρέχει την κατάλληλη εξειδίκευση που να ανταποκρίνεται στο επίπεδο της επιστημονικής και τεχνολογικής ανάπτυξης και συνεπώς στην επαγγελματική προοπτική των αποφοίτων.
Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα και όχι μόνο προσδιορίζει σε μεγάλο βαθμό την οπτική προσέγγισης του θεσμού που απαιτείται.
Με βάσει τα παραπάνω προτείνω ορισμένες αλλαγές, προσθήκες στο προτεινόμενο νομοσχέδιο. Οι αλλαγές αφορούν το άρθρο 1, το άρθ. 3 παρ. 2η,προσθηκη στο άρθ. 3 παρ. 9, άρθ. 4 παρ 1, άρθ. 4 παρ 1, υποπαρ. ΙΙΙ, άρθ. 6 παρ. 2, και άρθ. 6 παρ. 12η.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ/ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ 6
ΤΟ ΑΡΘ. 6 ΠΑΡ.2. προτείνεται να διαμορφωθεί ως εξής:
2. Δικαίωμα υποβολής αίτησης για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής έχει ο πτυχιούχος που ολοκλήρωσε με επιτυχία την παρακολούθηση μεταπτυχιακών μαθημάτων ενός έτους ΠΜΣ συναφούς με το θέμα της διδακτορικής διατριβής που αιτείται να εκπονήσει ή ο κάτοχος Διπλώματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΔΜΣ), αναγνωρισμένου σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις που προβλέπονται από τον Κανονισμό, μπορεί να γίνει δεκτός ως υποψήφιος διδάκτορας και μη κάτοχος ΔΜΣ. Πτυχιούχοι ΤΕΙ, Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. ή ισοτίμων σχολών μπορούν να γίνουν δεκτοί ως υποψήφιοι διδάκτορες μόνο εφόσον είναι κάτοχοι ΔΜΣ.
ΤΟ ΑΡΘ. 6 ΠΑΡ.12η. προτείνεται να διαμορφωθεί ως εξής:
η. Οι υποψήφιοι διδάκτορες δικαιούνται αποζημίωσης με τη μορφή υποτροφιών ή χορηγιών για το ερευνητικό έργο που παράγουν, το ύψος της οποίας καθορίζεται με απόφαση της Συνέλευσης. Αναλαμβάνουν επίσης να προσφέρουν εκπαιδευτικές υπηρεσίες στο Τμήμα με τη χορήγηση ανταποδοτικών υποτροφιών. Σχετική οικονομική πρόβλεψη εντάσσεται στον προϋπολογισμό του Ιδρύματος.
Με διάθεση για εποικοδομητικό διάλογο, απαντώ στο σχόλιο της «Κλαίρυ», αναφορικά με την επίβλεψη διδακτορικών διατριβών μόνο από μόνιμα μέλη ΔΕΠ:
α) Δεν υπάρχει κάποια μελέτη που να υποστηρίζει ότι η επίβλεψη των διδακτορικών διατριβών από επί θητεία Επίκουρους Καθηγητές μειώνει την ποιότητά των διατριβών. Αντιθέτως η καθημερινή εμπειρία δείχνει ότι ένας νέος καθηγητής με όρεξη αφιερώνει περισσότερο χρόνο στην έρευνα και στους υποψήφιους διδάκτορές του.
β) Αδυνατώ να καταλάβω τη σχέση που έχει η επίβλεψη διδακτορικών διατριβών από επί θητεία Επίκουρους Καθηγητές με την ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης και τις διαδικασίες μαζικότητας του «προϊόντος»! Δεν είναι ιδιωτικά στελέχη οι Επίκουροι Καθηγητές. Είναι μέλη ΔΕΠ του Δημόσιου Πανεπιστημίου όπως και οι υπόλοιποι καθηγητές.
γ) Σε αρκετές περιπτώσεις ένας καθηγητής δεν μπορεί να ολοκληρώσει την επίβλεψη μίας διδακτορικής διατριβής: συνταξιοδότηση, ασθένεια, εκπαιδευτική άδεια, αποχώρηση από το ΑΕΙ. Για όλες αυτές τις περιπτώσεις υπάρχουν ήδη προβλέψεις που καθορίζουν τους τρόπους αλλαγής επιβλέποντα. Το ίδιο ισχύει και μπορεί να ισχύει και στο μέλλον για τους επί θητεία Επίκουρους Καθηγητές.
δ) Υπάρχουν πολλοί επί θητεία Επίκουροι που δεν εντάχθηκαν στο πανεπιστήμιο ως Επίκουροι, αλλά ως Λέκτορες. Θα μπορούσε να μπει ένα χρονικό όριο 2 ετών από την πρόσληψη του μέλους ΔΕΠ, μετά το οποίο θα μπορεί να αναλάβει την επίβλεψη διδακτορικών διατριβών.
ε) Υπάρχουν πολλοί επί θητεία Επίκουροι που διδάσκουν αρκετά χρόνια σε μεταπτυχιακά προγράμματα της Ελλάδας και του Εξωτερικού. Θα μπορούσε να μπει ένας όρος ότι «οι επί θητεία Επίκουροι μπορούν να αναλάβουν την επίβλεψη διδακτορικών διατριβών μόνο αν έχουν 2 χρόνια αυτοδύναμη διδασκαλία σε μεταπτυχιακά προγράμματα της Ελλάδας ή της αλλοδαπής».
στ) Το ότι η επίβλεψη διδακτορικών διατριβών δεν είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την μονιμοποίηση δεν σημαίνει ότι οι επί θητεία Επίκουροι Καθηγητές δεν θα πρέπει να αναλαμβάνουν την επίβλεψη διδακτορικών διατριβών.
Η άρση του numerus clausus των υποψηφίων διδακτόρων θα οδηγήσει στην, έστω και μερική, αποτροπή φυγής νέων επιστημόνων προς το εξωτερικό προς αναζήτηση συμβούλων καθηγητών και διδακτορικών. Μέτρο που ανταποκρίνεται σίγουρα στις διεκδικήσεις της ακαδημαϊκής κοινότητας.
Στις περισσότερες χώρες του εξωτερικού δεν υπάρχει numerus clausus (κλειστός αριθμός) υποψήφιων διδακτόρων. Και σε χώρες που έχει θεσπιστεί κάτι παρόμοιο σίγουρα δεν ήταν τόσο μικρός (5). Άρα κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση η αλλαγή προς τα πάνω με την οποία επιχειρείται με το άρθρ. 6 παρ. 7.
Πρέπει να οριστεί η απώτατη διάρκεια ολοκλήρωσης της διδακτορικής διατριβής ή έστω να χορηγηθεί νομοθετική εξουσιοδότηση σε κάθε ίδρυμα για να ορίζει το πλαίσιο. Από την συστηματική ερμηνεία των διατάξεων προκύπτει ότι ένας υποψήφιος διδάκτορας μπορεί για 5 έτη να έχει πλήρη δικαιώματα και μετά εξακολουθεί να έχει την ιδιότητα χωρίς παροχές, αλλά για αόριστο διάστημα. Κατά την γνώμη μου ένα εύλογο και δίκαιο πλαφόν ανώτατης διάρκειας εκπόνησης διδακτορικής διατριβής είναι τα 8 έτη με την ταυτόχρονη χορήγηση ενιαύσιας αναστολής σπουδών για συγκεκριμένους λόγους (πχ θέματα υγείας, στράτευση κ.α.) Μπορεί να φαντάζει αρκετό διάστημα, ωστόσο λόγω της οικονομικής κρίσης πρέπει να συνυπολογιστεί ότι αρκετοί υποψήφιοι διδάκτορες εργάζονται, επομένως θα ήταν άδικο να χαθεί η ιδιότητα μετά την πάροδο εξαετίας.
Πάγιο αίτημα της εκπαιδευτικής κοινότητας που ήταν το άνοιγμα του αριθμού των υποψηφίων διδακτόρων που ανερχόταν σε πέντε (5), επιτέλους παίρνει σάρκα και οστά και φτάνει στο ύψος των δέκα (10) με την τροποποίηση που επέρχεται στην παρ. 7 του άρθρ. 6. Βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση λαμβανομένου υπόψη ότι πολλοί καθηγητές αποχώρησαν λόγω συνταξιοδότησης και δεν ανανεώθηκε εδώ και αρκετά χρόνια το προσωπικό των ΑΕΙ.