1. Μετά την ολοκλήρωση της συγγραφής της διδακτορικής διατριβής και αφού έχει οριστικοποιηθεί ο προσωρινός τίτλος, η τριμελής συμβουλευτική επιτροπή αποδέχεται ή απορρίπτει αίτηση του υποψηφίου για τη δημόσια υποστήριξη και την αξιολόγησή της. Στο Γενικό Κανονισμό Μεταπτυχιακών και Διδακτορικών Σπουδών μπορεί να προβλέπονται πρόσθετες προϋποθέσεις για τη δυνατότητα δημόσιας υποστήριξης της διατριβής. Εφόσον αποδεχθεί η τριμελής συμβουλευτική επιτροπή την αίτηση του υποψηφίου, συντάσσει αναλυτική εισηγητική έκθεση και την υποβάλλει προς τη Συνέλευση του Τμήματος, ζητώντας τη συγκρότηση επταμελούς εξεταστικής επιτροπής για την αποδοχή, την κρίση και τη βαθμολόγηση της διδακτορικής διατριβής. Εάν την απορρίψει, ο υποψήφιος μπορεί να αιτηθεί άπαξ τη συγκρότηση νέας τριμελούς επιτροπής, προκειμένου να εξετάσει το αίτημά του για δημόσια υποστήριξη της διατριβής, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στο Γενικό Κανονισμό Μεταπτυχιακών και Διδακτορικών Σπουδών.
2. Στην επταμελή εξεταστική επιτροπή μετέχουν τα μέλη της τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής, και τέσσερα επιπλέον μέλη, τα οποία είναι καθηγητές του οικείου Πανεπιστημίου ή άλλου Α.Ε.Ι., αφυπηρετήσαντες καθηγητές του ίδιου ή άλλου Πανεπιστημίου, καθηγητές αναγνωρισμένων ως ομοταγών ιδρυμάτων της αλλοδαπής, ερευνητές των βαθμίδων Α΄, Β΄ ή Γ΄ ερευνητικού κέντρου του άρθρου 13Α του ν. 4310/2014, συμπεριλαμβανομένων του ερευνητικού κέντρου της Ακαδημίας Αθηνών και του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, ή ερευνητικού κέντρου ή Ινστιτούτου της αλλοδαπής και έχουν το ίδιο ή συναφές γνωστικό αντικείμενο με την υπό κρίση διδακτορική διατριβή.
3. Η διδακτορική διατριβή υποστηρίζεται δημόσια από τον υποψήφιο διδάκτορα. Η διαδικασία της δημόσιας υποστήριξης προϋποθέτει τη φυσική παρουσία των πέντε τουλάχιστον μελών της εξεταστικής επιτροπής, ενώ τα λοιπά μέλη μπορούν να συμμετέχουν και μέσω τηλεδιάσκεψης. Στη συνέχεια, η εξεταστική επιτροπή συνεδριάζει χωρίς την παρουσία τρίτων, κρίνει την εργασία ως προς την ποιότητα, την πληρότητα, την πρωτότυπη σκέψη και τη συμβολή της στην επιστήμη και με βάση αυτά τα κριτήρια την εγκρίνει, με τη σύμφωνη γνώμη πέντε (5) τουλάχιστον εκ των μελών της.
Προβλέπεται (αρ. 41, παρ. 1) ότι, σε περίπτωση που η τριμελής συμβουλευτική επιτροπή υποψήφιου διδάκτορα απορρίψει την αίτησή του για δημόσια υποστήριξη και αξιολόγηση της διατριβής του από επταμελή εξεταστική επιτροπή, «ο υποψήφιος μπορεί να αιτηθεί άπαξ τη συγκρότηση νέας τριμελούς επιτροπής, προκειμένου να εξετάσει το αίτημά του για δημόσια υποστήριξη της διατριβής, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στο Γενικό Κανονισμό Μεταπτυχιακών και Διδακτορικών Σπουδών».
ΣΧΟΛΙΟ: Η πρόβλεψη αυτή αντιβαίνει στο πνεύμα της πανεπιστημιακής παιδείας και είναι προσβλητική για τους ακαδημαϊκούς δασκάλους. Δεν νοείται ο υποψήφιος διδάκτορας να απολύει την τριμελή επιτροπή του.
Πρέπει «υποχρεωτικά» να προηγείται της υποστήριξης δημόσια πρόσκληση-ενημέρωση για τον τόπο και τον χρόνο που θα γίνει στις ιστοσελίδες των Τμημάτων (με ανάρτηση τουλάχιστο 15 ημέρες πριν). Θα μπορούσε το Υπουργείο να τηρεί ιστοσελίδα με αναρτήσεις των προσκλήσεων με υποχρεωτική αναρτηση σε αυτό από τις γραμματείες.
Γενικό σχόλιο στο νομοσχέδιο για τις διατριβές (1/8)
Παρότι το τωρινό νομοσχέδιο έχει κάπως βελτιωθεί σε σχέση με το νομοσχέδιο του 2016, συνεχίζει να βλέπει τις διατριβές μόνο από τη πλευρά των μελών ΔΕΠ χωρίς να παρέχει στους υποψήφιους διδάκτορες καμία προστασία και εγγύηση ότι η διατριβή τους θα τελειώσει. Παραμένει δηλαδή μονομερές και ανισόρροπο στα μέτρα των μελών ΔΕΠ επιβλεπόντων.
Το νομοσχέδιο μιλά για υποχρεώσεις των υποψήφιων διδακτόρων τις οποίες ορίζει με ακρίβεια αλλά που είναι τα δικαιώματά τους και οι ακριβείς υποχρεώσεις των μελών ΔΕΠ; Μήπως, όσοι έγραψαν το σχέδιο νόμου θέλουν κι αυτοί μόνο δωρεάν εργατική δύναμη από ειδικούς πριν αυτοί οι ειδικοί καταλάβουν σε κάποια προχωρημένη στιγμή ότι η διατριβή τους δεν πρόκειται να προχωρήσει; Διαβάστε τα από πανεπιστημιακό που έχει άλλη οπτική και την κατέγραψε το 2014: [http://www.kathimerini.gr/507698/article/epikairothta/ellada/apoyh-ypoyhfioi-didaktores-me-monadiko-krithrio-thn-amis8i-ergasia].
Πρέπει ο νόμος να απαντά στις υπάρχουσες ανάγκες ή όχι ; Εάν ναι γιατί πρέπει να συνεχίσει να επικρατεί ο εγωισμός μίας κατηγορίας προσώπων σε βάρος του γενικού συμφέροντος και του μέλλοντος της χώρας ;
Δεδομένα, πρώτα τα δεδομένα! (2/8)
Ας ξεκινήσουμε με δεδομένα, αριθμητικά δεδομένα, τα οποία πιθανότατα πρώτη φορά βλέπουν το φως της δημοσιότητας, για να κατανοήσουμε κάποια σοβαρά προβλήματα περί των διδακτορικών διατριβών.
Στον παρακάτω σύνδεσμο είναι φορτωμένα αριθμητικά δεδομένα για να αρχίσουμε επιτέλους να καταλαβαίνουμε με αριθμούς τι γίνεται μέσα στο ελληνικό πανεπιστήμιο και ειδικά σε ένα τμήμα όπως η Νομική Θεσσαλονίκης με την οποία έχω πολυετή εμπλοκή, από τον Ιούνιο του 2010.
https://www.scribd.com/document/327030000/Athanasios-Pitsiorlas-Ipopsifii-Didaktores-1998-2012-Nomiki-Sxoli-Aristotelio-Panepistimio-Eksoteriki-Axiologisi-Version2%5D Επί επτά έτη τώρα, αρνούνται να ορίσουν νέα τριμελή επιτροπή για να γνωμοδοτήσει για το ένα η διατριβή είναι υποστηρίξιμη και προβάλλουν απατηλά απαιτήσεις εντελώς έξω κάθε από κάθε νόμο και αρχή.
Όποιος βαριέται να τρέξει όλες τις σελίδες, ας πάει στις δύο τελευταίες 47-48. Ο εκεί πίνακας εμφανίζει πόσους υποψήφιους διδάκτορες ανέλαβε το κάθε ένα από 45 μέλη ΔΕΠ σε τρεις τομείς δικαίου σε διάστημα δώδεκα (12) ετών και πόσοι και ποιοι τελείωσαν διδακτορική διατριβή. Πόσοι μπορούν να φανταστούν ότι μέλη ΔΕΠ παρέλαβαν 11 και 17 υποψήφιους στο διάστημα των δώδεκα ετών χωρίς ουδείς να τελειώσει διατριβή; Τι λέτε για παρτίδα 32 υποψηφίων από τους οποίους δεν τελείωσε ουδείς; Μην παραλείψετε να βρείτε και να αναδείξετε τους πρωταθλητές μέλη ΔΕΠ.
Εφόσον αυτά τα αριθμητικά στοιχεία είναι αδιάψευστα και δείχνουν πεντακάθαρα ποια είναι η πραγματικότητα, γιατί το νέο νομοσχέδιο δεν δημιουργεί κάποιες εγγυήσεις στην πλευρά των μελών ΔΕΠ ώστε οι διδακτορικές διατριβές να προχωρούν και να φτάνουν μέχρι την υποστήριξη ; ή μήπως ολοκληρωμένες διατριβές δεν πρέπει να φτάνουν στην υποστήριξη ;
Η πραγματικότητα των διδακτορικών διατριβών με παραδείγματα ! (3/8)
[1]. καθηγητής της Νομικής Αθηνών είχε τη διατριβή γνωστού μου στο συρτάρι επί έξι έτη. ο τελευταίος χρησιμοποίησε εξωπανεπιστημιακά μέσα για να βγει η διατριβή από το συρτάρι και να προχωρήσει.
[2]. καθηγήτρια της Νομικής Θεσσαλονίκης είχε στο δικό της συρτάρι διατριβή γνωστού μου επί τρία έτη. Δεν ξέρω πως αυτή διατριβή βγήκε από το συρτάρι και προχώρησε.
[3]. Από τον Ιούνιο του 2010 (σχεδόν επτά έτη τώρα) έχω εμπλοκή με τη Νομική Θεσσαλονίκης, έχω συντάξει πάνω από 50 επιστολές και ακόμη δεν έχει γίνει τίποτε. Δύο φορές μεσολάβησε το Υπουργείο Παιδείας και πάλι δεν έγινε τίποτε. Δεν ορίζουν νέα τριμελή επιτροπή για να εισηγηθεί επί της διατριβής. Σε όλο αυτό το διάστημα το έχουν πάει από το ένα φτηνό κόλπο στο άλλο για να μην προχωρήσει η διατριβή. Έφτασα έως και στον τωρινό πρωθυπουργό και πάλι δεν έγινε τίποτε. Τον έγραψαν στα παλαιότερα υποδήματά τους και άλλαξαν το κόλπο. Τώρα «ζητάνε» να καταθέσω την διατριβή χωρίς να ορίσουν πριν τριμελή επιτροπή και εάν και όταν οριστεί αυτή η επιτροπή θα εξετάσει τη διατριβή μυστικά χωρίς εγώ να ξέρω ποια πρόσωπα θα την έχουν παραλάβει. Πότε άλλοτε έχει γίνει κάτι τέτοιο; Αυτοί οι άνθρωποι προωθούν την έρευνα; Τελικά τι προωθούν. Αυτές οι αποδείξεις φτάνουν ή όχι ; Κάποια στιγμή θα δημοσιεύσω την εμπειρία μου σε βιβλίο. Συνεχίζουμε.
4. O διευθυντής Τομέα Διεθνών Σπουδών του Τμήματος Νομικής Θεσσαλονίκης ρώτησε γραπτώς, ένδεκα έτη μετά την κατάθεση της διατριβής του, τον δικηγόρο Θεσσαλονίκης Ηλία Αμανατίδη εάν προτίθεται να τη συνεχίσει!!! Μία διατριβή κατατεθειμένη που δεν εξέτασε κανείς επί τόσα έτη μάλλον πήγε στα σκουπίδια.
Φτάνουν αυτά τα παραδείγματα ή θέλετε κι άλλα; Τι κάνει το νομοσχέδιο για τέτοιες γνωστές καταστάσεις ;
Προθεσμίες : Που είναι οι προθεσμίες ενέργειας για τους καθηγητάδες ; (4/8).
Επιτέλους, ως πρώτη ελάχιστη διόρθωση στο νομοσχέδιο βλέπω πρώτα τη θέσπιση έστω ενδεικτικών προθεσμιών για τις κρίσιμες ενέργειες των καθηγητών που ασχολούνται με διδακτορικές διατριβές.
οι δικαστές μία από τις τρεις εξουσίες του κράτους έχουν σε βάρος τους ένα πλέγμα προθεσμιών ενέργειας με συνέπειες, εάν δεν τηρηθούν. Και το τωρινό νομοσχέδιο και κατ’ εξουσιοδότηση οι πανεπιστημιακοί κανονισμοί προβλέπουν προθεσμίες για την ολοκλήρωση διατριβής από την πλευρά του υποψήφιου διδάκτορα, η ολοκλήρωση της οποίας είναι πράγμα λογικά απρόβλεπτο, διότι μπορούν να συμβούν πρακτικά τα πάντα κατά την εκπόνηση, αλλά δεν προβλέπουν ουδεμία προθεσμία για τις ενέργειες του επιβλέποντα και της τριμελούς επιτροπής μετά την κατάθεση και παραλαβή της διατριβής ολοκληρωμένης. Γιατί υπάρχει ακόμη τέτοια παράλειψη μετά από τόσες δεκαετίες αρνητικής εμπειρίας ;
Ποιες είναι λοιπόν, στα μάτια της ελληνικής πολιτείας, οι λογικές προθεσμίες για αυτούς τους ανθρώπους στα κρίσιμα στάδια ; γιατί και αυτό το νομοσχέδιο δεν καταγράφει κάποιες τέτοιες προθεσμίες στα κρίσιμα στάδια της διατριβής και εάν δεν μπορεί να το κάνει γιατί δεν μπορεί ;
Ποια είναι τα όρια της «συμβουλευτικής» εξουσίας της τριμελούς επιτροπής; (Άρθρο 41 παρ. 1 νομοσχεδίου) (5/8).
Στ’ αλήθεια, είναι συμβουλευτική ή αποφασιστική αυτή η τριμελής επιτροπή;
Εάν πιστέψουμε ό,τι λέει το σχέδιο νόμου, η συμβουλευτική επιτροπή κάνει επίβλεψη κατά τη διάρκεια της έρευνας και της συγγραφής. Δηλαδή συζητά με τον υποψήφιο, κατευθύνει, διαβάζει, και εξετάζει δοκίμια. Σωστά ;
1. πρώτο πρόβλημα: Εάν τα μέλη της τριμελούς συμβουλευτικές επιτροπής έχουν κάνει πριν τέτοια ουσιαστική επίβλεψη σε τι χρειάζεται να έχουν και απόλυτη εξουσία μετά στο εάν θα προχωρήσει ολοκληρωμένη διατριβή ή όχι ; Το πρώτο σοβαρό πρόβλημα στους όρους «Μετά την ολοκλήρωση της συγγραφής της διδακτορικής διατριβής η Συμβουλευτική επιτροπή αποδέχεται ή απορρίπτει αίτηση του υποψήφιου για τη δημόσια υποστήριξη και την αξιολόγησή της», είναι ότι οι όροι αυτοί είναι πολύ βαρείς και δίνουν σε αυτή την «συμβουλευτική» επιτροπή απόλυτη εξουσία απόφασης επί του εάν θα προχωρήσει ολοκληρωμένη διατριβή!
Γιατί χρειάζεται τέτοια απόλυτη εξουσία μετά από πολυετή εργασία του υποψήφιου και επίβλεψη αυτής της ίδιας Επιτροπής αντίστοιχα στην οποία επιπλέον δεν υπάρχει ουδείς εξωτερικός μάρτυρας υπέρ του νέου έλληνα υποψήφιου διδάκτορα απέναντι σε τρία μέλη ΔΕΠ;
2. δεύτερο πρόβλημα: Μπορεί αυτή η «συμβουλευτική» επιτροπή να έχει απόλυτη αποφασιστική εξουσία να απορρίπτει αίτηση δημόσιας υποστήριξης διατριβής χωρίς να δίνει καμία αιτιολογία ; Εάν επιμένετε σε τέτοιου είδους εξουσία, μήπως η έκφραση «με γραπτή πλήρη αιτιολογία» πρέπει να προστεθεί στο νομοσχέδιο; Όμως ας μην αγνοούμε την πραγματικότητα. Με λόγια νομίζουν κάποιοι ότι μπορούν να καλύπτουν κάθε αρνητική ενέργεια και παράλειψη. Αντίθετα, θετικές ενέργειές τους για να τις κάνουν δεν χρειάζονται νόμους.
Tο πράγμα με απλούς όρους έχει ως εξής: Εάν σας ενδιαφέρουν οι νέοι έλληνες, μήπως πρέπει να απαλειφθεί αυτή η αποφασιστική εξουσία της «συμβουλευτικής» επιτροπής ώστε σε επίπεδο νόμου τουλάχιστον να είναι όντως συμβουλευτική και έτσι ο νόμος να έχει και συνοχή που τώρα ως νομοσχέδιο δεν έχει ;
Μετακίνηση διατριβής από ένα ελληνικό πανεπιστήμιο σε άλλο ; (6/8).
Κατά την εκπόνηση διδακτορικών διατριβών προκύπτουν σοβαρά προβλήματα, για προσωπικούς λόγους και για τα στοιχήματα που παίζονται!
Μία σοβαρή έλλειψη πρόβλεψης έως σήμερα είναι ότι η νομοθεσία δεν προβλέπει ρητά μετακίνηση διδακτορικής διατριβής από ένα πανεπιστήμιο στο άλλο. Εάν διαπιστωθεί σε προχωρημένο στάδιο, έτη μετά ότι μία διατριβή δεν μπορεί να προχωρήσει στο αρχικό πανεπιστήμιο τι γίνεται ; Εάν υποθέσουμε ότι κάποιο άλλο ελληνικό πανεπιστήμιο δεχθεί μία τέτοια διατριβή, μπορεί διά ερμηνείας να ζητήσει να διατρέξει εκ νέου ελάχιστη περίοδο 3 ετών ωσάν κάποιος να είναι αρχικός υποψήφιος. Εφόσον μία διατριβή είναι σε προχωρημένο στάδιο ή ολοκληρωμένη γιατί θα πρέπει να διατρέξει χρόνος 3 ετών για να υποστηριχθεί στο νέο πανεπιστήμιο ;
Με δεδομένα τα σοβαρά προβλήματα που προκύπτουν, μία νέα διάταξη ευελιξίας στο νομοσχέδιο η οποία θα προβλέπει ρητά λύση σε τέτοια προβλήματα με «συνέχιση» της διαδρομής της ελάχιστης τριετίας εφόσον πρόκειται για διατριβή αναληφθείσα σε ελληνικό πανεπιστήμιο. Η διάταξη μπορεί να έχει την εξής μορφή:
«Διδακτορική διατριβή που έχει αναληφθεί σε ένα ελληνικό πανεπιστήμιο μπορεί να μεταφέρεται σε άλλο ελληνικό πανεπιστήμιο από το χρόνο στο οποίο βρίσκεται στο χρόνο της αίτησης για μεταφορά προς το νέο πανεπιστήμιο».
Δεν υπάρχει μηχανισμός επίλυσης διαφορών μεταξύ υποψήφιου διδάκτορα και τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής ή επιβλέποντα (7/8).
Ούτε αυτό το νομοσχέδιο προβλέπει διαδικασία επίλυσης διαφορών μεταξύ υποψήφιων διδακτόρων και επιβλέποντα / τριμελών επιτροπών. Εννοεί δηλαδή ότι δεν εμφανίζονται προβλήματα κατά την εκπόνηση διατριβών ; Εφόσον το τωρινό νομοσχέδιο είναι ειδικό θα πρέπει χάριν πληρότητας να προβλέψει ρητά διαδικασία επίλυσης διαφορών και αρμόδιο όργανο.
Χρειάζεται ένα ξεχωριστό άρθρο αφιερωμένο στην επίλυση διαφορών.
Ποινές για μη τήρηση της διαφάνειας στις διδακτορικές διατριβές (άρθρο 39 παρ. 4) (8/8).
Ας δούμε τη διαφάνεια συγκεκριμένα.
Μου πήρε οχτώ μήνες για να αποκτήσω με συνεχείς αιτήσεις προς το Τμήμα Νομικής Θεσσαλονίκης στοιχεία εγγεγραμμένων υποψήφιων διδακτόρων (και όσων κατάφεραν να ολοκληρώσουν διατριβή) σε τρεις τομείς δικαίου. Για άλλους τρεις τομείς, δημόσιου δικαίου, εμπορικού δικαίου και ιστορίας, φιλοσοφίας και κοινωνιολογίας του δικαίου, δεν έχουν δώσει τα στοιχεία και δεν τα δίνουν παρά τις δύο εισαγγελικές παραγγελίες.
Ενώ η νομοθεσία απαιτεί διαφάνεια, το Τμήμα Νομικής Θεσσαλονίκης δεν την τηρεί, δηλαδή εφαρμόζει πεισματικά με εγωισμό αμείωτο μυστικότητα. Για χρόνια δεν επέκτεινε την ιστοσελίδα του με συγκεκριμένη πληροφόρηση για τις διδακτορικές διατριβές. Εδώ και κάποια χρόνια έχει αναρτήσει στην ιστοσελίδα του μόνο τον κανονισμό σπουδών. Ουδέν άλλο. Είναι αυτό εφαρμογή της αρχής της διαφάνειας;
Το τωρινό νομοσχέδιο εισάγει ειδική υποχρέωση δημοσιότητας ονομάτων υποψηφίων διδακτόρων, τριμελών επιτροπών και θεμάτων διατριβών. Μήπως όμως είναι αναγκαίο να προβλεφθεί ένα εθνικός κατάλογος αναληφθέντων διατριβών τηρούμενος π.χ. στο εθνικό ίδρυμα ερευνών ώστε να αυτό να είναι τόσο κατοχύρωση για τους υποψήφιους διδάκτορες όσο και να εμποδίζει τους επόμενους να αναλαμβάνουν το ίδιο θέμα έρευνας για δεύτερη φορά ;
Τι γίνεται εάν ένα Τμήμα όπως το Τμήμα Νομικής Θεσσαλονίκης επιμένει στην μυστικότητα και δεν ανοίγεται στη διαφάνεια; Το νομοσχέδιο δεν δίνει απάντηση. Πρόκειται δηλαδή για φανερά ατελή διάταξη, δηλαδή νομική ευχή! Φοβάμαι ότι χρειάζεται ποινές οικονομικές και πειθαρχικές με εμπλοκή και του υπουργείου παιδείας ή κάποιου άλλου.
Η δημόσια υποστήριξη της διδακτορικής διατριβής προτείνω να μπορεί να επαναλαμβάνεται χωρίς αριθμητικό περιορισμό, έως ότου αυτή γίνει αποδεκτή.
Θα πρέπει να προστεθεί και οι ερευνητές που υπηρετούν στα ερευνητικά ινστιτούτα του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ. Ήδη σήμερα πολλοί ερευνητές συμμετέχουν στη συμβουλευτική και στην εξεταστική επιτροπή υποψηφίων διδακτόρων.
Παράγραφος 2: «…συμπεριλαμβανομένων του ερευνητικού κέντρου της Ακαδημίας Αθηνών και…». Παρατήρηση: Υπό την Ακαδημία Αθηνών υφίστανται ερευνητικά κέντρα, αρχεία και γραφεία (ν.1894/1990, αρ. 1, παράγραφος 1, καθώς και ν.4386/2016, άρθρο 12, περίπτωση Α.11). Συνεπώς, προτείνεται η εξής διόρθωση: «… συμπεριλαμβανομένων των ερευνητικών κέντρων της Ακαδημίας Αθηνών και…»
Σύλλoγος Ερευνητικού Προσωπικού της Ακαδημίας Αθηνών (ΣΕΠΑΑ)
Για να είναι πιο ξεκάθαρο, όπου «Συνέλευση Τμήματος» να γραφεί «Συνέλευση Τμήματος ή Ειδική Διατμηματική ή Διιδρυματική Επιτροπή (Ε.Δ.Ε.)»
Να προβλεφθεί βαθμός στο Διδακτορικό. Δεν είναι όλα εξισου άριστα
Η διεξαγωγή της δημόσιας υποστήριξης της διδακτορικής διατριβής δεν πρέπει να συναρτάται με την φυσική παρουσία ορισμένου αριθμού μελών της εξεταστικής επιτροπής.
Τα συστήματα τηλεδιασκέψεων δημιουργήθηκαν με ευθύνη του Υπουργείου Παιδείας και πόρους του ελληνικού δημοσίου για τέτοιους ή ανάλογους σκοπούς.
Τα μέλη που συνδέονται μέσω τηλεδιάσκεψης έχουν την δυνατότητα να παρακολουθήσουν την ομιλία του υποψήφιου διδάκτορα, να θέσουν τις ερωτήσεις τους και να λάβουν παντήσεις, να παρακολουθήσουν τις ερωτήσεις που θέτουν τα λοιπά μέλη και γενικά να συμμετέχουν απρόσκοπτα στην διαδικασία.
Το Άρθρο 41, παρ.2 αναφέρει:
2. Στην επταμελή εξεταστική επιτροπή μετέχουν τα μέλη της τριμελούς συμβουλευτικής επιτροπής, και τέσσερα επιπλέον μέλη, τα οποία είναι καθηγητές του οικείου Πανεπιστημίου ή άλλου Α.Ε.Ι., αφυπηρετήσαντες καθηγητές του ίδιου ή άλλου Πανεπιστημίου,…
Ο περιορισμός όσον αφορά τους αφυπηρετήσαντες καθηγητές δεν είναι ορθός. Πρέπει να αναφέρει «…τα οποία είναι καθηγητές του οικείου Πανεπιστημίου ή άλλου Α.Ε.Ι., αφυπηρετήσαντες καθηγητές του ίδιου ή άλλου Α.Ε.Ι,…»