1. Ιδρύεται στο πανεπιστήμιο Ιωαννίνων ερευνητικό κέντρο ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, υπό την εποπτεία της Συγκλήτου και του πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με την επωνυμία «Κέντρο Ερευνών Ηπείρου» (Κ.Ε.ΗΠ.).
2. Η έδρα του Κ.Ε.ΗΠ. είναι η έδρα του πανεπιστημίου Ιωαννίνων, στις εγκαταστάσεις του οποίου στεγάζεται και λειτουργεί, χρησιμοποιώντας τις υλικοτεχνικές υποδομές του πανεπιστημίου που του παραχωρούνται με απόφαση της Συγκλήτου, μέχρις ότου αποκτήσει ιδιόκτητους χώρους εγκατάστασης. Με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου του Κ.Ε.ΗΠ. μπορεί να ιδρύονται γραφεία και παραρτήματα σε άλλες πόλεις της Ελλάδας.
3. Σκοπός του Κ.Ε.ΗΠ. είναι η διεξαγωγή βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας, η αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων προς όφελος της ελληνικής κοινωνίας, η συμβολή στην εξειδίκευση νέων επιστημόνων, η παροχή υπηρεσιών σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, η διαμεσολάβηση ανάμεσα στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα για την ανάπτυξη ερευνητικών μονάδων στις επιχειρήσεις, η προβολή της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό, ιδίως στους τομείς: α) των βιοεπιστημών, β) του περιβάλλοντος και αειφόρου ανάπτυξης, γ) των επιστημών υλικών και υπολογισμών και δ) των νεοελληνικών σπουδών, της ελληνικής γραμματείας, ιστορίας, και τεχνών.
4. Για την επίτευξη των παραπάνω σκοπών, το Κ.Ε.ΗΠ.:
α) εκπονεί μελέτες κάθε φύσης και εκτελεί ή διαχειρίζεται εγκεκριμένα ερευνητικά ή αναπτυξιακά προγράμματα και έργα, τα οποία εμπίπτουν στους τομείς της προηγούμενης παραγράφου,
β) συνεργάζεται με παραγωγικούς φορείς της Ελλάδας ή της αλλοδαπής και προωθεί την οικονομική αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων,
γ) συνεργάζεται με διεθνείς οργανισμούς, το ελληνικό δημόσιο, νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, τους Ο.Τ.Α., τις κατά τόπους Περιφέρειες, συνεταιρισμούς, επιστημονικές ενώσεις, φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας και Α.Ε.Ι. και επιστημονικά ή τεχνολογικά πάρκα, διαμεσολαβώντας στη διασύνδεση της έρευνας με την εκπαίδευση και την παραγωγή αγαθών,
δ) συνεργάζεται με έλληνες και ξένους εμπειρογνώμονες σε θέματα που άπτονται του αντικειμένου του για την προώθηση των σκοπών του,
ε) αναπτύσσει οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα συναφή με τους παραπάνω σκοπούς.
5. Το Κ.Ε.ΗΠ. αποτελείται από τα ακόλουθα ινστιτούτα:
α) βιοεπιστημών, με εξειδίκευση σε θέματα λειτουργικής γονιδιωματικής, βιολογίας της ανάπτυξης, καθώς και έρευνας σχετικής με τη διάγνωση ή τη θεραπεία ανθρώπινων νόσων,
β) περιβάλλοντος και αειφόρου ανάπτυξης με εξειδίκευση στις τεχνολογίες ελέγχου και προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, στη διατήρηση της βιοποικιλότητα, και στην εφαρμογή μοντέλων ανάπτυξης βασισμένων στην αειφορία με έμφαση στην προστασία των υδατικών και εδαφικών πόρων και στα χαρακτηριστικά της αγροδιατροφής,
γ) επιστήμης υλικών και υπολογισμών με εξειδίκευση στο σχεδιασμό, ανάπτυξη και εφαρμογές των επιστημών και τεχνολογιών νέων υλικών καθώς και σε ψηφιακές καινοτομίες αξιοποίησης τεχνολογιών πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών,
δ) ανθρωπιστικών και κοινωνικών σπουδών με εξειδίκευση στις νεοελληνικές σπουδές, στην ελληνική γραμματεία, την εκπαίδευση, την ιστορία και τις τέχνες.
6. Η Σύγκλητος του πανεπιστημίου Ιωαννίνων ορίζει, με απόφασή της, τους διευθυντές των τεσσάρων (4) ινστιτούτων, μέλη Δ.Ε.Π. του πανεπιστημίου Ιωαννίνων, οι οποίοι προΐστανται των υπηρεσιών των ινστιτούτων και έχουν τριετή θητεία με δυνατότητα ανανέωσης. Επιπλέον κριτήρια επιλογής των διευθυντών ορίζονται στον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας του Κ.Ε.ΗΠ. Οι διευθυντές έχουν την ευθύνη για τη λειτουργία του ινστιτούτου, την κατάρτιση και εισήγηση στο διοικητικό συμβούλιο του ερευνητικού κέντρου του ερευνητικού και αναπτυξιακού προγράμματος του ινστιτούτου, την κατάρτιση σχεδίου για τα κονδύλια του ετησίου προϋπολογισμού του ερευνητικού κέντρου που αφορούν στις δραστηριότητες του ινστιτούτου και ασκούν κάθε άλλη αρμοδιότητα που τους ανατίθεται από το διοικητικό συμβούλιο.
7. Οι πόροι του Κ.Ε.ΗΠ. είναι:
α) επιχορηγήσεις από τον τακτικό προϋπολογισμό του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, που χορηγούνται στο πανεπιστήμιο Ιωαννίνων ειδικά για τη λειτουργία του ερευνητικού κέντρου,
β) χρηματοδοτήσεις από ερευνητικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διεθνείς οργανισμούς, το ελληνικό δημόσιο, χορηγίες από ιδιωτικές επιχειρήσεις και ιδιώτες,
γ) δωρεές, κληρονομίες, κληροδοσίες και κάθε είδους τακτικές και έκτακτες εισφορές ή παροχές ημεδαπών ή αλλοδαπών, φυσικών ή νομικών προσώπων,
δ) έσοδα από την παροχή υπηρεσιών, την εκτέλεση ή την αξιολόγηση ερευνητικών προγραμμάτων για λογαριασμό τρίτων (δημοσίων υπηρεσιών, Ν.Π.Δ.Δ., Ν.Π.Ι.Δ., διεθνών και μη οργανισμών και ιδιωτών) ή την διάθεση πνευματικών προϊόντων που παράγει το Κ.Ε.ΗΠ.,
ε) τόκοι από καταθέσεις,
στ) πρόσοδοι από την εκμετάλλευση της περιουσίας του Κ.Ε.ΗΠ., επιχορηγήσεις από άλλες πηγές και
ζ) λοιπά πάσης φύσεως έσοδα.
8. α) Το ΚΕ.Η.Π. διοικείται από επταμελές (7μελές) διοικητικό συμβούλιο, τα μέλη του οποίου έχουν τριετή θητεία με δυνατότητα ανανέωσης. Το διοικητικό συμβούλιο ορίζεται, συγκροτείται ή ανασυγκροτείται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και αποτελείται από:
– τους τέσσερις (4) διευθυντές των ινστιτούτων, τους οποίους ορίζει η Σύγκλητος του πανεπιστημίου Ιωαννίνων και
– τρία (3) μέλη, τα οποία ορίζει ο Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. Μεταξύ των τριών αυτών μελών είναι και ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου.
β) Τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου είναι καθηγητές Α.Ε.Ι., επιστήμονες με διεθνές κύρος, διοικητική πείρα και ερευνητική δραστηριότητα σχετική με τα αντικείμενα των ινστιτούτων του ερευνητικού κέντρου, με εμπειρία στην προσέλκυση χρηματοδοτήσεων για ερευνητικά προγράμματα ή έργα και στην εφαρμογή των αποτελεσμάτων της έρευνας.
γ) Αν για οποιοδήποτε λόγο ελλείπει ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του ερευνητικού κέντρου ή κωλύεται να ασκήσει τα καθήκοντά του, μετά από αιτιολογημένη απόφαση του διοικητικού συμβουλίου, τα καθήκοντά του ασκούνται από τον αντιπρόεδρο, ο οποίος ορίζεται κατά την πρώτη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου, κατόπιν μυστικής ψηφοφορίας μεταξύ των λοιπών μελών του. Σε περίπτωση που ελλείπει ή κωλύεται να ασκήσει τα καθήκοντά του κάποιος διευθυντής ινστιτούτου, τα καθήκοντά του ασκούνται από τον πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου του ερευνητικού κέντρου.
δ) Το διοικητικό συμβούλιο αποφασίζει για όλα τα θέματα που αφορούν στη διοίκηση και στη λειτουργία του ερευνητικού κέντρου, τη διαχείριση και αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων από τις δραστηριότητές του, τη διάθεση των πόρων του και γενικά για κάθε ενέργεια που σχετίζεται με την εκπλήρωση των σκοπών του κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας του.
9. Στο Κ.Ε.ΗΠ. τοποθετείται προσωπικό του πανεπιστημίου Ιωαννίνων, κατόπιν απόφασης της Συγκλήτου. Στο Κ.Ε.ΗΠ. επίσης απασχολείται προσωπικό με συμβάσεις ορισμένου χρόνου ή έργου ή με συμβάσεις παροχής υπηρεσιών, στο πλαίσιο των προγραμμάτων/έργων που αυτό διαχειρίζεται.
10. Στο Κ.Ε.ΗΠ. εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις των άρθρων 60 έως 67 του ν. 4485/2017 που αφορούν την οικονομική διαχείριση των ερευνητικών προγραμμάτων, τις προμήθειες, τον τρόπο απασχόλησης και τις μετακινήσεις του προσωπικού του Κ.Ε.ΗΠ. και των ερευνητικών προγραμμάτων/έργων που αυτό διαχειρίζεται.
11. Με απόφαση των Υπουργών Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων και Οικονομικών, που εκδίδεται εντός εννέα (9) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος, καταρτίζεται ο εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας του ερευνητικού κέντρου. Με τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας καθορίζονται ιδίως τα ακόλουθα θέματα:
α) οι αρμοδιότητες του διοικητικού συμβουλίου του ερευνητικού κέντρου και των διευθυντών των ερευνητικών ινστιτούτων και ο τρόπος λειτουργίας του διοικητικού συμβουλίου,
β) η εξειδίκευση των προσόντων που πρέπει να διαθέτουν τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου και οι διευθυντές των ινστιτούτων,
γ) η διαδικασία παύσης μελών του διοικητικού συμβουλίου,
δ) η εσωτερική οργανωτική διάρθρωση και ο τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας των υπηρεσιών του ερευνητικού κέντρου,
ε) οι λεπτομέρειες σχετικά με την οικονομική διαχείριση του ερευνητικού κέντρου,
στ) οι αρμοδιότητες και οι υποχρεώσεις των επιστημονικών υπευθύνων και λοιπού προσωπικού,
ζ) οι διαδικασίες και κάθε ειδικό ζήτημα σχετικά με την απασχόληση, τις αμοιβές και τις μετακινήσεις των απασχολούμενων στα έργα του ερευνητικού κέντρου,
η) οι τρόποι διάχυσης και αξιοποίησης των αποτελεσμάτων των ερευνών και των άλλων δραστηριοτήτων του,
θ) η διαχείριση και προστασία των δικαιωμάτων διανοητικής (πνευματικής και βιομηχανικής) ιδιοκτησίας,
ι) θέματα ηθικής και δεοντολογίας της έρευνας,
ια) κάθε αναγκαία λεπτομέρεια που αφορά την οργάνωση του ερευνητικού κέντρου και κάθε άλλο θέμα αναγκαίο για την εύρυθμη λειτουργία του και την εκπλήρωση του σκοπού του.
Έως την έκδοση της υπουργικής απόφασης, τα ανωτέρω θέματα ρυθμίζονται με απόφαση της Συγκλήτου του πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Στην παράγραφο 5 δ): τα αναφερόμενα αντικείμενα κάλυψης του ινστιτούτου των ανθρωπιστικών σπουδών καλώς υπάρχουν. Ωστόσο λείπει ένα βασικό, που είναι αυτό της γλωσσολογίας. Κι αυτό γιατί η γλώσσα βρίσκεται στο επίκεντρο των ανθρωπιστικών επιστημών γενικά, αποτελώντας ένα πεδίο με σημαντικά επιτεύγματα στην έρευνα, τα οποία έχουν μεταβάλει ριζικά το πεδίο των ανθρωπιστικών επιστημών ευρύτερα.
Η μη συμπερίληψη αυτού του αντικειμένου στον υπό ίδρυση ινστιτούτο, ως αυτόνομου μαζί με τα όσα αναφέρονται, εκτός του ότι θα είναι ένα ούτως ή άλλως κενό, θα καθιστά και το ινστιτούτο στο σύνολο του «ανάπηρο» ως προς τις ερευνητικές του επιδιώξεις και στοχεύσεις.
Ακόμη, μπορώ να αναφέρω, ότι η μη συμπερίληψη της γλωσσολογίας θα σημάνει και ένα έλλειμμα ως προς τα διεθνή πρότυπα. Σε κάθε πανεπιστήμιο ή ινστιτούτο του εξωτερικού, που θεραπεύεται το πεδίο των ανθρωπιστικών επιστημών, η γλωσσολογία (linguistics) βρίσκεται πάντα στην καρδιά τους.
Τέλος, η επιστήμη της γλωσσολογίας στην χώρα μας βρίσκεται σε μια φάση δυναμικής ανάπτυξης, αφενός με πολλούς φοιτητές που θέλουν να ενσκήψουν στο πεδίο της έρευνας μελλοντικά, αφετέρου με αρκετούς νέους και παλαιότερους επιστήμονες με εξαιρετικά σημαντική διεθνή παρουσία και αναγνώριση, που όμως βρίσκονται εκτός Ελλάδος ακριβώς διότι οι θέσεις στα ελληνικά πανεπιστήμια είναι ήδη λιγοστές, τείνοντας να γίνουν ακόμη λιγότερες. Σαφώς λοιπόν η συμπερίληψη της γλωσσολογίας θα μπορούσε να προσελκύσει Έλληνες γλωσσολόγους και ερευνητικά προγράμματα με εξαιρετικά καινοτόμο πνεύμα, συμβάλλοντας έτσι στην αύξηση του κύρους του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Η ίδρυση του Κέντρου Ερευνών Ηπείρου (Κ.Ε.ΗΠ) στα πλαίσια της συγχώνευσης του ΤΕΙ Ηπείρου με το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων αποτελεί μια καινοτόμα μεταρρύθμιση διότι οδηγεί στη θεσμοθέτηση ενός υπέρ-φορέα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και έρευνας το οποίο ενσωματώνει όλες τις ακαδημαικές και ερευνητικές μονάδες της περιφέρειας. Παράλληλα με την δημιουργία νέων ινστιτούτων θα ήταν εύλογο να ενταχθούν στο Κ.Ε.ΗΠ. και υφιστάμενα ερευνητικά ινστιτούτα που έχουν ως κύρια ερευνητική έδρα την περιφέρεια της Ηπείρου ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος αλληλοκάλυψης στα ερευνητικά αντικείμενα που θεραπεύουν. Η ενσωμάτωση υφιστάμενων ερευνητικών ινστιτούτων ή δημιουργία νέων πρέπει να αποτελέσει κύρια επιδίωξη και στις επόμενες συγχωνεύσεις ΑΕΙ-ΤΕΙ για την δημιουργία ενός ομοσπονδιακού Πανεπιστημίου για όλες τις δομές της ανώτατης εκπαίδευσης και έρευνας σε κάθε γεωγραφική περιφέρεια. Μόνο με τέτοιου είδους πρακτικές θα διασφαλιστεί α) η βέλτιστη αξιοποίηση των υφιστάμενων ερευνητικών υποδομών και β) ο ορθολογικός σχεδιασμός ανάπτυξης νέων υποδομών, στην κατεύθυνση της συμπληρωματικότητας και της εξοικονόμησης πόρων. Κατά αυτό τον τρόπο θα εξαλειφθεί και το ιδιότυπο καθεστώς «προσωπικής ιδιοκτησίας» ερευνητικών υποδομών που παρατηρείται σε ορισμένους ακαδημαϊκούς και ερευνητικούς φορείς της χώρας.
Η ίδρυση ένός Ινστιτούτου στο πεδίο των οικονομικών Επιστημών, με πραγματική αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, θα είναι προς όφελος της ανάπτυξης και της κοινωνίας, θα έχει σημαντική συμβολή στην εξειδίκευση ,την προσέλκυση νέων επιστημόνων και την ανάπτυξη ερευνητικών μονάδων στις επιχειρήσεις.
Προτείνουμε την ίδρυση ενός πέμπτου Ινστιτούτου στο πλαίσιο του υπό ίδρυση Κέντρο Ερευνών Ηπείρου (Κ.Ε.ΗΠ) το οποίο θα καλύπτει το γνωστικό αντικείμενο των Οικονομικών Επιστημών και της Οικονομικής Ανάπτυξης και θα συμβάλλει στην προώθηση της επιστήμης και θα προσφέρει τεχνογνωσία στην τοπική και κεντρική πολιτική διοίκηση για την επίτευξη στόχων όπως της επίτευξης ανάπτυξης με απασχόληση, ανάπτυξης με σεβασμό στο περιβάλλον, ανάπτυξης με πρωταγωνιστή τον άνθρωπο – εργαζόμενο και της κοινωνικής ανάπτυξης.