1. Στην παρ. 1 του άρθρου 92 του ν. 4957/2022 (Α΄ 141), περί των προϋποθέσεων εγγραφής σε πρόγραμμα διδακτορικών σπουδών, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) στο πρώτο εδάφιο, η φράση «απόφοιτος προπτυχιακού προγράμματος σπουδών Α.Ε.Ι. της ημεδαπής ή αλλοδαπής, η επιτυχής ολοκλήρωση του οποίου οδηγεί στη χορήγηση ενιαίου και αδιάσπαστου τίτλου σπουδών σύμφωνα με το άρθρο 78» αντικαθίσταται από τη φράση «απόφοιτος προπτυχιακού προγράμματος σπουδών Α.Ε.Ι., κατ’ ελάχιστον πενταετούς διάρκειας, που αντιστοιχεί σε τριακόσιες (300) πιστωτικές μονάδες του Ευρωπαϊκού Συστήματος Μεταφοράς και Συσσώρευσης Ακαδημαϊκών Μονάδων (ECTS)», β) προστίθεται τρίτο εδάφιο, και η παρ. 1 διαμορφώνεται ως εξής:
«1. Δικαίωμα υποβολής αίτησης για την εγγραφή σε πρόγραμμα διδακτορικών σπουδών έχει όποιος είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος που έχει χορηγηθεί από Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Α.Ε.Ι.) της ημεδαπής ή αλλοδαπής ή απόφοιτος προπτυχιακού προγράμματος σπουδών Α.Ε.Ι. κατ’ ελάχιστον πενταετούς διάρκειας που αντιστοιχεί σε τριακόσιες (300) πιστωτικές μονάδες του Ευρωπαϊκού Συστήματος Μεταφοράς και Συσσώρευσης Ακαδημαϊκών Μονάδων (ECTS). Η επιλογή των υποψήφιων διδακτόρων σε κάθε πρόγραμμα διδακτορικών σπουδών πραγματοποιείται με απόφαση της Συνέλευσης του Τμήματος που έχει αναλάβει την υποστήριξη του προγράμματος διδακτορικών σπουδών. Με τον Κανονισμό Διδακτορικών Σπουδών δύναται να ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα σχετικά με τις προϋποθέσεις υποβολής αίτησης για την εγγραφή σε πρόγραμμα διδακτορικών σπουδών και την αξιολόγηση των υποψηφίων που δεν είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού διπλώματος.».
2. Στο άρθρο 110 του ν. 4957/2022, περί των συνεργασιών των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της ημεδαπής με Ιδρύματα της αλλοδαπής, προστίθεται τρίτο εδάφιο και το άρθρο 110 διαμορφώνεται, ως εξής:
«Άρθρο 110
Συνεργασίες με Ιδρύματα της αλλοδαπής
Τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.) της ημεδαπής δύνανται να διοργανώνουν Ξενόγλωσσα Προγράμματα Σπουδών (Ξ.Π.Σ.) του άρθρου 101, Ξ.Π.Σ. διπλής ειδίκευσης του άρθρου 107 και διπλά Ξ.Π.Σ. του άρθρου 108 σε συνεργασία με αναγνωρισμένα Ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης της αλλοδαπής, κατόπιν σύνταξης σχετικού Μνημονίου Συνεργασίας, στο οποίο περιγράφονται οι ειδικότεροι όροι της συνεργασίας των Ιδρυμάτων και εξειδικεύονται τα στοιχεία της απόφασης της παρ. 2 του άρθρου 101, καθώς και λοιπά στοιχεία σχετικά με τη διοργάνωση του προγράμματος. Για θέματα σχετικά με την ίδρυση, οργάνωση, διοίκηση και λειτουργία του προγράμματος του παρόντος εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του παρόντος Κεφαλαίου. Τα Α.Ε.Ι. της ημεδαπής δύνανται να οργανώνουν και να λειτουργούν κοινά προγράμματα σπουδών του προηγούμενου εδαφίου σε συνεργασία με αναγνωρισμένα Ιδρύματα της αλλοδαπής, τα οποία οδηγούν στην απονομή τίτλου σπουδών, κατόπιν σύνταξης σχετικού Μνημονίου Συνεργασίας, στο οποίο περιγράφονται οι ειδικότεροι όροι της συνεργασίας των Ιδρυμάτων και εξειδικεύονται τα αντίστοιχα στοιχεία της απόφασης της παρ. 2 του άρθρου 101, συμπεριλαμβανομένων της διάρκειας σπουδών, της ευθύνης λειτουργίας του προγράμματος, του είδους του απονεμόμενου τίτλου, καθώς και της γλώσσας διοργάνωσής του.».
3. Στο τέλος της περ. η) της παρ. 1 του άρθρου 115 του ν. 4957/2022, περί των αρμοδιοτήτων του Συμβουλίου του Κέντρου Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.), διαγράφεται η φράση «για την πιστοποίησή τους» και η περ. η) διαμορφώνεται ως εξής:
«η) καθορίζει τη διαδικασία εσωτερικής αξιολόγησης των προγραμμάτων του Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ. και κοινοποιεί αυτά προς την ΕΘ.Α.Α.Ε..».
ΓΙΑ ΑΙΤΗΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΕ ΗΜΕΔΑΠΑ ΑΕΙ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΤΥΧΙΟΥ ΑΛΛΟΔΑΠΗΣ Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΟΙΚΕΙΟ ΤΜΗΜΑ
Στην επίσημη ιστοσελίδα του ΔΟΑΤΑΠ (https://www.doatap.gr/suxnes-erothseis-faq/) αναγράφεται ως απάντηση στην ερώτηση: Σε ποιες περιπτώσεις ΔΕΝ χρειάζεται να κάνω αίτηση στον ΔΟΑΤΑΠ; «Με τον ν.4957/2022, καταργήθηκε η ατομική αναγνώριση ακαδημαϊκής ισοδυναμία στον ΔΟΑΤΑΠ για τις παρακάτω περιπτώσεις: 1. Για εισαγωγή σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών ή για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής σε ημεδαπά ΑΕΙ (κατ’ αναλογία και για συμμετοχή σε κατατακτήριες εξετάσεις) κλπ.»
Δηλαδή ο ΔΟΑΤΑΠ συμπεραίνει ότι από τα συμφραζόμενα του ν.4957/2022 δεν χρειάζεται ατομική αναγνώριση ακαδημαϊκής ισοδυναμίας πτυχίου της αλλοδαπής στον ΔΟΑΤΑΠ για συμμετοχή σε κατατακτήριες εξετάσεις.
Όμως μετά την εφαρμογή του νόμου ν.4957/2022 στην αίτηση συμμετοχής σε κατατακτήριες εξετάσεις Ελληνικών Πανεπιστημίων αναγράφεται «προκειμένου για πτυχιούχους Πανεπιστημίου της Αλλοδαπής συνυποβάλλεται βεβαίωση ισοτιμίας του τίτλου σπουδών τους από τον Διεπιστημονικό Οργανισμό Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης ή από το όργανο που έχει την αρμοδιότητα αναγνώρισης του τίτλου σπουδών».
Κάποια όμως Ελληνικά Πανεπιστήμια μετά την την εφαρμογή του νόμου ν.4957/2022 στην αίτηση συμμετοχής σε κατατακτήριες εξετάσεις Ελληνικών Πανεπιστημίων αναγράφουν «Σε περίπτωση πτυχίου αλλοδαπής η αναγνώριση πραγματοποιείται από το οικείο Τμήμα. Το αντίγραφο αντίγραφο τίτλου σπουδών, πρέπει να φέρει θεώρηση για την γνησιότητα των υπογραφών σύμφωνα με τη Σύμβαση της Χάγης (σφραγίδα APOSTILE) και κατόπιν, νόμιμη επικύρωση από πιστοποιημένους μεταφραστές, όπως προβλέπεται στις διατάξεις του ν. 4781/2021 (μετά την κατάργηση της μεταφραστικής υπηρεσίας του Υπουργείου Εξωτερικών) ή από την Πρεσβεία/Προξενείο της Ελλάδος στην χώρα που εκδίδεται το έγγραφο».
Επειδή υπάρχει αυτή η παραπάνω διχογνωμία μεταξύ των Ελληνικών Πανεπιστημίων για κάτι που είναι συμφραζόμενο από τον νόμο ν.4957/2022 αλλά όχι νομοθετημένο προτείνω να ληθεί οριστικά το πρόβλημα αυτό με τροπολογία του ν. 4957/2022 στην οποία να προβλέπονται τα παρακάτω:
«Για συμμετοχή σε κατατακτήριες εξέτασης σε ημεδαπά ΑΕΙ σε περίπτωση πτυχίου της αλλοδαπής, η αναγνώριση να πραγματοποιείται από το οικείο Τμήμα λαμβάνοντας υπόψη του το Εθνικό Μητρώο Τίτλων Σπουδών Αναγνωρισμένων Ιδρυμάτων και το Εθνικό Μητρώο Αναγνωρισμένων Ιδρυμάτων της Ανώτατης Εκπαίδευσης της Αλλοδαπής και χωρίς να χρειάζεται η ατομική αίτηση αναγνώρισης ακαδημαϊκής ισοδυναμίας στον ΔΟΑΤΑΠ, όπως ακριβώς συμβαίνει με τον ν. 4957/2022 για εισαγωγή σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών ή για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής σε ημεδαπά ΑΕΙ».
εγγραφής σε πρόγραμμα διδακτορικών σπουδών, Προτείνω να συμπεριληφθεί και η περίπτωση ατόμων που έχουν παραπάνω από ένα τίτλο σπουδών πχ. Δύο και τρία προπτυχιακά πτυχία που το σύνολο των ects που κατέχουν στην μια περίπτωσή είναι 480 και στην άλλη 720, πολύ περισσότερα από αυτά που θα απαιτούνται, 300 για πενταετείς σπουδές και 360 για τις ιατρικές σχολές. Να δίνει την δυνατότητα στους ενδιαφερόμενους υποψηφίους διδάκτορες να εκπονήσουν διατριβή όχι με μόνη προϋπόθεση να έχουν φοιτήσει σε πενταετή ή εξαετή τμήματα, αλλά τα ects που κατέχουν κατελαχιστο 300 να έχουν αποκτηθεί ύστερα από 5 έτει σπουδών συνδυαστικά σε δύο η περισσότερα προπτυχιακά τμήματα και προφανώς οι ενδιαφερόμενοι να κατέχουν ένα τίτλο σπουδων τουλάχιστον 240 ects.
Ο σκοπός του Κεφαλαίου Α΄ του Μέρους Γ΄ είναι η προώθηση της επιστημονικής έρευνας και στο άρθρο 29 πολλοί συνάδελφοι αναφέρθηκαν στους «Λέκτορες εφαρμογών» των Πανεπιστημίων και την ανάγκη λύσης για αυτή την κατηγορία.
Δεν είναι αρκετά εμφανές πως η κατάργηση των Λεκτόρων ( με ή χωρίς θητεία) είναι ενάντια σε μια πραγματική αναγκαιότητα των σύγχρονων Πανεπιστημίων ? Πως υπάρχει αυτός ο όρος σε όλα τα διεθνή Πανεπιστήμια που αριστεύουν και στην Ελλάδα καταργήθηκε? Για ποιο λόγο να υπάρχουν κάθε έτος οι διαδικασίες για εντεταλμένους διδάσκοντες στα τμήματα που συνεχώς συρρικνώνονται από διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό? Δεν μπορεί να υπάρχει μια κατηγορία νέων επιστημόνων ( για να μειώσουμε και το brain drain) με διάθεση για έργο – έρευνα και διδακτικό έργο με κάποια ανταπόδοση? Είναι δυνατόν αναγνωρισμένοι επιστήμονες – μεταδιδάκτορες, να γυρίσουν στην χώρα για να κάνουν κάθε χρόνο αίτηση σε Πανεπιστήμια για ετήσια (10 μηνη ) πρόσληψη?
Από την άλλη , φαίνεται πως ο Λέκτορας εφαρμογών είναι ένας όρος που δεν μπορεί να σβηστεί, υπάρχουν νόμοι , μισθολόγιο η αναγκαιότητά τους στα Ιδρύματα κτλ.
Επίσης, υπάρχουν Λέκτορες εφαρμογών που δεν έχουν ακόμα λάβει το διδακτορικό τους (λόγο πανδημίας) και υπάρχει ρύθμιση για την παράταση χρόνου κατάθεσης του διδακτορικού. Αντιμετωπίζονται όμως ως μέλη ΔΕΠ και έχουν και ψήφο κατά τον νόμο ως εκλεκτορικά μέλη. Επίσης , υπάρχουν τα μέλη ΕΕΠ , ΕΔΙΠ που κάνουν ακριβώς την ίδια εργασία ( διδασκαλία με αυτοδύναμο διδακτικό έργο και έρευνα) και έχουν διδακτορικό . Ο τρόπος αμοιβής όλων των παραπάνω είναι διαφορετικός και όπως γνωρίζουμε τα μέλη ΕΕΠ – ΕΔΙΠ έχουν χαμηλότερο μισθό και καμία προοπτική εξέλιξης στα Τμήματα. Επίσης μέλη ΕΕΠ -ΕΔΙΠ δεν μπορουν να είναι Principal Investigators σε ερευνητικά προγράμματα σε αντίθεση με τους Λέκτορες εφαρμογών που θα έχουν και δυνατότητα εξέλιξης. Όλα αυτά δείχνουν πως δεν υπάρχει μια ορθή και ακριβοδίκαιη κατανομή θέσεων αναλογικά με τα προσόντα ερευνητών και διδασκάλων στα Πανεπιστήμια. Πρέπει να υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία στα Πανεπιστήμια να επιλέγουν ορθά και να μπορούν να δίνουν την προοπτική εξέλιξης σε όλο το ακαδημαϊκό προσωπικό με την σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου . Τέλος είναι πολύ σημαντικός ο μισθός των διδασκόντων και των ερευνητών. Δεν μπορεί να αμείβεται το ίδιο ένας ερευνητής – διδάσκαλος Πανεπιστημίου με έναν υπάλληλο της γραμματείας. Σε κανένα κράτος αριστείας δεν ισχύει αυτό και για τον λόγο αυτό οι Έλληνες ερευνητές μεταναστεύουν. Αν ήταν διαφορετικά θα μετανάστευαν και οι δημόσιοι υπάλληλοι. Στον δυτικό πολιτισμό , ένας ερευνητής – καθηγητής θα πάρει διπλάσιο και τριπλάσιο μισθό από τον δημόσιο Υπάλληλο. Αλλιώς γιατί να μοχθεί για δημοσιεύσεις – καινοτομία – αριστεία – πρωτοτυπία – ερευνητικά έργα και να ενημερώνεται συνεχώς με αγώνα σε διεθνή συνέδρια? Γιατί να βρίσκεται σε άγχος και εγρήγορση σε έναν πραγματικά εξοντωτικό διεθνή ανταγωνισμό με τα λιγοστά μέσα που του παρέχει η χώρα μας? Δεν είναι σκοπός να ανοίγουμε καινούργιες σχολές – Τμήματα αλλά αυτά που υπάρχουν να λειτουργούν άψογα με ισονομία και διεθνής προδιαγραφές. Άρα ο τίτλος και η θέση του Λέκτορα είναι σημαντικό να επιστρέψει με ή χωρίς θητεία στα Ελληνικά Ιδρύματα. Με τριετή ορίζοντα μπορεί ένας νέος επιστήμονας να δώσει τα μέγιστα να μοχθήσει και γιατί όχι να διαπρέψει αν βρεθούν οι πόροι σε ένα αξιοπρεπές επιστημονικό περιβάλλον. Θέσεις του ενός έτους για διδασκαλία , χωρίς θέση έρευνας σε διάσπαρτα Ιδρύματα στην χώρα για απόκτηση «διδακτικής προϋπηρεσίας» καταστρέφουν το ερευνητικό δυναμικό και το μετατρέπουν σε κυνηγό θέσης – μορίων για την εξέλιξή του. Πως ένας επιστήμονας να συνεχίσει το ερευνητικό έργο του όταν κάθε έτος είναι σε διαφορετικό ίδρυμα ? Η θέση Λέκτορα είναι μια αρχή που μπορεί να δώσει την αναγκαία ώθηση με ικανό δυναμικό που όμως απαιτεί και την αντίστοιχη ανταπόδοση.
ΑΡΘΡΟ 28
Να τεθεί τροπολογία του ν.4957/2022 στην οποία να προβλέπεται ότι για συμμετοχή σε κατατακτήριες εξέτασης σε ημεδαπά ΑΕΙ σε περίπτωση πτυχίου της αλλοδαπής, η αναγνώριση να πραγματοποιείται από το οικείο Τμήμα λαμβάνοντας υπόψη του το Εθνικό Μητρώο Τίτλων Σπουδών Αναγνωρισμένων Ιδρυμάτων και το Εθνικό Μητρώο Αναγνωρισμένων Ιδρυμάτων της Ανώτατης Εκπαίδευσης της Αλλοδαπής και χωρίς να χρειάζεται η ατομική αίτηση αναγνώρισης ακαδημαϊκής ισοδυναμίας στον ΔΟΑΤΑΠ, όπως ακριβώς συμβαίνει με τον ν. 4957/2022 για εισαγωγή σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών ή για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής σε ημεδαπά ΑΕΙ.
Να τεθεί τροπολογία του ν.4957/2022 στην οποία να προβλέπεται ότι για συμμετοχή σε κατατακτήριες εξέτασης σε ημεδαπά ΑΕΙ σε περίπτωση πτυχίου της αλλοδαπής, η αναγνώριση να πραγματοποιείται από το οικείο Τμήμα λαμβάνοντας υπόψη του το Εθνικό Μητρώο Τίτλων Σπουδών Αναγνωρισμένων Ιδρυμάτων και το Εθνικό Μητρώο Αναγνωρισμένων Ιδρυμάτων της Ανώτατης Εκπαίδευσης της Αλλοδαπής και χωρίς να χρειάζεται η ατομική αίτηση αναγνώρισης ακαδημαϊκής ισοδυναμίας στον ΔΟΑΤΑΠ, όπως ακριβώς συμβαίνει με τον ν. 4957/2022 για εισαγωγή σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών ή για εκπόνηση διδακτορικής διατριβής σε ημεδαπά ΑΕΙ.
Η τελευταία πρόταση της αναδιαμορφωμένης παρ. 1 του άρθρου 92 του ν. 4957/2022 «Με τον Κανονισμό Διδακτορικών Σπουδών δύναται να ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα σχετικά με τις προϋποθέσεις υποβολής αίτησης για την εγγραφή σε πρόγραμμα διδακτορικών σπουδών και την αξιολόγηση των υποψηφίων που δεν είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού διπλώματος.» μοιάζει να αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο εγγραφής στο πρόγραμμα φοιτητών που δεν είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού διπλώματος. Η πρόταση πιθανώς έρχεται σε αντίθεση με την πρώτη πρόταση της παραγράφου που απαιτεί κατοχή μεταπτυχιακού διπλώματος ή διπλώματος προπτυχιακού προγράμματος σπουδών κατ’ ελάχιστον πενταετούς διάρκειας.
Η ισχύουσα (πριν την τροποποίηση που εισάγει το ν/σ) πρόβλεψη για τη δυνατότητα εγγραφής φοιτητών που δεν έχουν μεταπτυχιακό δίπλωμα βάσει πρόβλεψης του Κανονισμού Διδακτορικών Σπουδών (και η αντίστοιχη ερμηνεία που θα μπορούσε να δοθεί στην τελευταία πρόταση της παραγράφου) είναι πολύ σημαντικό να διατηρηθεί. Αυτή επιτρέπει σε ΑΕΙ να καθορίζουν πρόσθετα μαθήματα και χρόνο φοίτησης στο διδακτορικό πρόγραμμα σπουδών ώστε να δημιουργούν ένα ενιαίο πρόγραμμα που συνδυάζει μεταπτυχιακές σπουδές με ερευνητική κατεύθυνση εξειδικευμένες για το συγκεκριμένο υποψήφιο διδάκτορα με διδακτορικές σπουδές — αυτού που συχνά ονομάζεται Integrated PhD, βλ. https://www.discoverphds.com/advice/doctorates/integrated-masters-with-phd.
Θα ήταν πολύ κρίμα να χαθεί η δυνατότητα αυτή που χρησιμοποιείται ευρέως σε ιδρύματα του εξωτερικού. Αυτή επιτρέπει σε ελληνικά ΑΕΙ να προσελκύουν άξιους υποψήφιους διδάκτορες που αλλιώς μπορεί να επέλεγαν να φοιτήσουν στο εξωτερικό.
Συνεπώς προτείνεται να αναδιαμορφωθεί η πρώτη πρόταση του άρθρου προς αυτή την κατεύθυνση ή, καλύτερα, να προστεθεί μια δεύτερη πρόταση ως εξής: «Δικαίωμα υποβολής αίτησης για την εγγραφή σε πρόγραμμα διδακτορικών σπουδών έχει επίσης όποιος είναι απόφοιτος προπτυχιακού προγράμματος σπουδών Α.Ε.Ι. με την προϋπόθεση ότι υπάρχει αντίστοιχη πρόβλεψη στον Κανονισμό Διδακτορικών Σπουδών του αντίστοιχου Τμήματος.»