Κάθε μορφή σωματικής, λεκτικής, ψυχολογικής, συναισθηματικής, κοινωνικής, ρατσιστικής, σεξουαλικής, ηλεκτρονικής ή άλλης βίας και παραβατικής συμπεριφοράς, που πλήττει τη σχολική κοινότητα και διαταράσσει την εκπαιδευτική διαδικασία συνιστά ενδοσχολική βία και εκφοβισμό και ιδίως:
α) η προσβολή της αξιοπρέπειας, της τιμής και της υπόληψης του μαθητή,
β) η συστηματική ή σκόπιμη ή επαναλαμβανόμενη απειλή και προσβολή της προσωπικότητας, της σωματικής ακεραιότητας ή της ψυχικής ισορροπίας των μαθητών,
γ) η ανεπιθύμητη, επιθετική συμπεριφορά που εκδηλώνεται μεταξύ παιδιών σχολικής ηλικίας και η ανάλογη συμπεριφορά εκπαιδευτικών που περιλαμβάνει πραγματική ή αντιληπτή ανισορροπία δύναμης,
δ) η παρεμπόδιση της ομαλής διεξαγωγής των μαθημάτων και ο βίαιος αποκλεισμός μαθητών είτε από την εκπαιδευτική διαδικασία είτε από τη συμμετοχή τους στην καθημερινή σχολική ζωή, καθώς και ο εν γένει κοινωνικός αποκλεισμός, οι απειλές και η ψυχολογική βία στις επαφές των μαθητών με τους συμμαθητές τους,
ε) η επιβολή με τη βία και ο εξαναγκασμός σε πράξεις ή παραλείψεις παρά τη θέληση των μαθητών,
στ) οποιαδήποτε μορφή βίαιης ή απαξιωτικής συμπεριφοράς ή η ενθάρρυνση σε διάπραξη βίαιων εκδηλώσεων που διαταράσσουν τη σχολική γαλήνη και πλήττουν το κύρος της εκπαιδευτικής κοινότητας,
ζ) ο εκφοβισμός ή η εκδήλωση ρατσιστικών συμπεριφορών ικανών να διαταράξουν την ψυχική ισορροπία και να πλήξουν μαθητές με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά,
η) η προσβολή του σεξουαλικού και θρησκευτικού προσανατολισμού και της εθνοτικής καταγωγής του μαθητή.
1. Ο ορισμός που παρατίθεται στο άρθρο 4 είναι πολύ «ανοιχτός» και δεν βασίζεται σε κάποια επιστημονική πηγή. Όσο πιο γενικός και συμπεριληπτικός ο ορισμός και κατ’ επέκταση ο στόχος του νομοσχεδίου, τόσο μεγαλώνει η πιθανότητα αποτυχίας των ενεργειών, καθώς κάθε μορφή βίας προκύπτει από διαφορετικούς παράγοντες, που χρήζουν διαφορετική αντιμετώπιση. Επιπρόσθετα, εάν παραμείνει έτσι γενικός ο ορισμός, θα υπάρχουν αναρίθμητες καταγγελίες, γεγονός που θα αποδυναμώσει όλη την προσπάθεια, καθώς και μόνο κατά την προσπάθεια αξιολόγησης της φύσης και της βαρύτητας της κάθε καταγγελίας, θα ξοδεύεται πολύτιμος χρόνος. Επιπλέον, στο άρθρο 4 συγχέονται αρκετά φαινόμενα στους ορισμούς για την ενδοσχολική βία (πχ. παραβατικότητα), χωρίς να υπάρχει επαρκής και τεκμηριωμένη διάκριση μεταξύ των φαινομένων αυτών. Με την παρούσα διατύπωση, σχεδόν όλο το φάσμα των-συγκρουσιακών- συμπεριφορών των παιδιών μπορεί να στοιχειοθετηθεί ως εκφοβισμός και δεν λαμβάνεται υπόψη το πλαίσιο κάτω από το οποίο μια συμπεριφορά μπορεί να θεωρηθεί βία (πχ έντονο σωματικό παιχνίδι, αλλά όχι παιχνίδι κυριαρχίας μεταξύ δύο παιδιών με φίλιες σχέσεις). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η έννοια του εκφοβισμού να αποδυναμώνεται (το οποίο θα έχει πρακτική επίπτωση και στις πλατφόρμες καταγραφής). Χρήσιμο να σημειωθεί ότι ο εκφοβισμός είναι βία αλλά κάθε βία δεν είναι εκφοβισμός
Θα πρέπει να ξεκαθαριστεί εάν είναι ένα νομοσχέδιο για την ενδοσχολική βία, εννοώντας κάθε μορφή βίας που προκύπτει εντός της σχολικής κοινότητας ή εάν θα εστιάζει αποκλειστικά στον σχολικό εκφοβισμό.
Ίσως σε ένα αρχικό πειραματικό στάδιο να εστίαζε το νομοσχέδιο μόνο στον σχολικό εκφοβισμό, με βάσει ορθούς επιστημονικούς ορισμούς του φαινομένου. Σε αυτή την περίπτωση θα ήταν ιδανικό να υπάρχει ένα πολύ σαφές πρωτόκολλο διαχείρισης περιστατικών, προσδιορίζοντας πολύ συγκεκριμένα βήματα πρόληψης και διαχείρισης περιστατικών με την συμβολή όλων των μελών της σχολικής κοινότητας (εκπαιδευτικοί-μαθητές-γονείς-άλλοι φορείς) όπου στην έναρξη κάθε σχολικής χρονιάς να μπορεί ένα σχολείο να επιμορφώνει το προσωπικό του και να ενημερώνει τους γονείς για το συγκεκριμένο πρωτόκολλο, ώστε να γνωρίζουν όλοι/ες ποια βήματα πρέπει να ακολουθήσουν.
Είναι σημαντικό να υπάρξει μέριμνα για τη δημιουργία ενός συμπεριλητπικού και ασφαλούς περιβάλλοντος στα σχολεία, πράγμα που γίνεται αντιληπτό μέσα από πολλές εύκολα προσβάσιμες μέσω του διαδικτύου έρευνες, οι οποίες καταδεικνύουν όχι μόνο τη συχνότητα του ΛΟΑΤΚΙ+ εκφοβισμού, αλλά και τη σοβαρότητα και έκταση των συνεπειών που έχει στις ζωές των ατόμων που τον βιώνουν. Για να υπάρξει η κατάλληλη κινητοποίηση και καθοδήγηση των εκπαιδευτικών, μαθητών και οικογενειών στην αντιμετώπιση του ζητήματος, θεωρώ αναγκαίο να γίνει στη νομοθεσία αναφορά σε όλες τις διαστάσεις που μπορεί να πάρει ο ΛΟΑΤΚΙ+ εκφοβισμός προς τους μαθητές, αλλά και προς τους εκπαιδευτικούς. Εξίσου σημαντικό είναι να υπάρξει μέριμνα για συνεργασία με εξειδικευμένους επαγγελματίες σε ζητήματα φύλου και σεξουαλικότητας, που θα καταπιάνονται με τη διαχείριση ανάλογων συμβάντων εκφοβισμού στο σχολικό πλαίσιο.
https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/fra-2020-lgbti-equality-1_en.pdf
Το συμπεριληπτικό και δημοκρατικό σχολείο δεν αποκλείει κανένα παιδί. Επομένως είναι απολύτως απαραίτητο να συμπεριληφθούν στις μορφές εκφοβισμού η προσβολή του φύλου/γένους, της ταυτότητας φύλου και των χαρακτηριστικών φύλου, καθώς και της έμφυλης έκφρασης.
Οι έρευνες δείχνουν ότι οι μαθήτριες και μαθητές που ανήκουν στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα (με πιο ευάλωτα ανάμεσά τους, τα τρανς και ίντερσεξ παιδιά), τα παιδια που θεωρούνται ΛΟΑΤΚΙ, αλλα κα τα παιδια ομόφυλων ζευγαριών, έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να πέσουν θύματα σχολικού εκφοβισμού, σε σχέση με τις/τους μη ΛΟΑΤΚΙ συμμαθήτριες/συμμαθητές τους. Ο εκφοβισμός και η βία κατά των ΛΟΑΤΚΙ παιδιών έχουν καταδικαστεί από την Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, την Εκπαιδευτική Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO) και το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, που έχουν καλέσει τις κυβερνήσεις να εντείνουν τη δράση τους για την αντιμετώπιση αυτής της επιβλαβούς κατάστασης.
Δυστυχώς, ακόμα μέχρι και σήμερα, ο εκφοβισμός λόγω φύλου ή σεξουαλικότητας (ομοφοβικός, αμφιφοβικός ), λόγω ταυτότητας και έκφρασης φύλου (τρανσφοβικός) και ο εκφοβισμός λόγω χαρακτηριστικών φύλου (ιντερφοβικός), είναι μορφές εκφοβισμού οι οποίες αποσιωπούνται. Δεν κατονομάζονται ούτε στο πλαίσιο του σχολείου αλλά ούτε και στις οδηγίες του Υπουργείου και των αρμόδιων φορέων, παρά το γεγονός ότι όπως υποδεικνύουν και αποδεικνύουν τα διεθνή δεδομένα και οι έρευνες, σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό, αλλά και εθνικό επίπεδο , ο ομοφοβικός, αμφιφοβικός, τρανσφοβικός και ιντερφοβικός εκφοβισμός είναι η πιο συχνή μορφή εκφοβισμού και έχει τεράστιο αντίκτυπο στα άτομα που τον δέχονται, στα άτομα που τον ασκούν, στις/στους παρατηρήτριες/ παρατηρητές και στο σχολείο στο οποίο λαμβάνει χώρα και έχει σοβαρές επιπτώσεις στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Για την αντιμετώπισή του πρέπει να σταλούν κατευθυντήριες γραμμές στα σχολεία, όπου χρειάζεται να είναι ξεκάθαρα και ρητά διατυπωμένος ο σεβασμός των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων και να υπάρχει ένα ξεκάθαρο πλαίσιο αναφοράς σχετικά με τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ,όπως το Πλαίσιο Αναφοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης για ένα Δημοκρατικό πολιτισμό.
Επίσης, είναι απαραίτητο να συμπεριλαμβάνονται εξαρχής, σε κάθε επιτροπή που ασχολείται με το ζήτημα του σχολικού εκφοβισμού, μέλη με εξειδικευμένη γνώση/εμπειρία σε ΛΟΑΤΚΙ+ θέματα, στην έμφυλη βία και τα ανθρώπινα δικαιώματα που αφορούν το φύλο, τα χαρακτηριστικά φύλου και τη σεξουαλικότητα. Παράλληλα χρειάζεται σταθερή συνεργασία και υποστήριξη από Σχολικό Ψυχολόγο και άμεση επικοινωνία με κοντινές δομές ψυχοκοινωνικής υγείας και κοινωνικές υπηρεσίες.
Ο ομοφοβικός, αμφιφοβικός, τρανσφοβικός, ιντερφοβικός εκφοβισμός πρέπει να αντιμετωπιστεί συνολικά και ξεχωριστά, καθώς αποτελεί διάκριση και παραβιάζει την αρχή του ασφαλούς σχολείου για όλα τα παιδιά.
Σύμφωνα με τα παραπάνω στο Β’ Μέρος του νομοσχεδίου, Άρθρο 4 : Προτείνουμε να αποσαφηνιστούν εννοιολογικά και να οριστούν ενδεικτικά οι συμπεριφορές που συνιστούν μορφές ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού. Συγκεκριμένα, στην παράγραφο η), εφόσον μιλάμε για ένα σχολείο συμπεριληπτικό και δημοκρατικό, είναι απαραίτητο να συμπεριληφθούν η ταυτότητα φύλου, τα χαρακτηριστικά φύλου, η αναπηρία, και η κατάσταση προσφυγιάς. Και αυτό διότι όπως προαναφέρουμε, από την Ευρωπαϊκή έρευνα του 2020 (και άλλες εθνικές αναφορές και έρευνες), ήδη γνωρίζουμε ότι τα θύματα του σχολικού εκφοβισμού είναι κατα προτεραιότητα τα τρανς (διεμφυλικά), τα ίντερσεξ (διαφυλικά), τα ανάπηρα άτομα (είτε παιδιά, είτε εκπαιδευτικοί των παραπάνω κατηγοριών), τα παιδιά ομόφυλων ζευγαριών, καθώς και τα προσφυγόπουλα.
Άρα η παράγραφος αυτή θα πρέπει να συμπληρωθεί ως εξής:
η) η προσβολή του φύλου/γένους, της ταυτότητας φύλου και των χαρακτηριστικών φύλου, της έμφυλης έκφρασης, της ψυχοσωματικής αναπηρίας, του σεξουαλικού και θρησκευτικού προσανατολισμού, του είδους της οικογένειας, της ιθαγένειας και της εθνοτικής καταγωγής του ατόμου, είτε το άτομο ανήκει στον μαθητικό πληθυσμό είτε είναι μέλος του εκπαιδευτικού προσωπικού.
Στο Αρθρο 5- “Δρασεις” προτείνουμε α) την προώθηση στο εκπαιδευτικό προσωπικό α’βάθμιας και β’βάθμιας εκπαίδευσης μιας εγκυκλίου με κατευθυντήριες οδηγίες συμπερίληψης, β) την εισαγωγή ως υποχρεωτικού του μαθήματος της Ολοκληρωμένης/Συμπεριληπτικής Σεξουαλικής Εκπαίδευσης στα πρότυπα του τεχνικού οδηγού της UNESCO, γ) τη λειτουργία του θεσμου της σχολικής διαμεσολάβησης και δ) την επικαιροποίηση του (πρότυπου) σχολικού κανονισμού ώστε να ειναι συμπεριληπτικός για παιδιά με αναπηρία, ΛΟΑΤΚΙ παιδιά και παιδιά ομόφυλων ζευγαριών, προσφυγόπουλα.
Τέλος, είναι απαραίτητο να συμπεριλαμβάνονται εξαρχής, σε κάθε επιτροπή που ασχολείται με το ζήτημα του σχολικού εκφοβισμού, μέλη με εξειδικευμένη γνώση/εμπειρία σε ΛΟΑΤΚΙ+ θέματα, στην έμφυλη βία και στα ανθρώπινα δικαιώματα που αφορούν το φύλο και τη σεξουαλικότητα. Παράλληλα χρειάζεται σταθερή συνεργασία και υποστήριξη από Σχολική/ Σχολικό Ψυχολόγο και άμεση επικοινωνία με κοντινές δομές ψυχοκοινωνικής υγείας και κοινωνικές υπηρεσίες.
Ο ομοφοβικός, αμφιφοβικός, τρανσφοβικός, ιντερφοβικός εκφοβισμός πρέπει να αντιμετωπιστεί συνολικά και ξεχωριστά, καθώς αποτελεί διάκριση και παραβιάζει την αρχή του ασφαλούς σχολείου για όλα τα παιδιά.
Πηγές:
https://rm.coe.int/prems-125718-gbr-2575-safe-at-school-a4-web/16809024f5
https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000233137
https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000244652
https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=22510
https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000183281
https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/fra-2020-lgbti-equality-1_en.pdf
https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra-hdgso-report-part2_el.pdf
Στο άρθρο 4 επιβάλλεται να συμπληρωθούν μορφές εκφοβισμού οι οποίες αποσιωπούνται επανειλημμένα στα ελληνικά σχολεία και έχουν πολλές επιπτώσεις στη ζωή των παιδιών.
η) η προσβολή του φύλου/γένους, της ταυτότητας φύλου και των χαρακτηριστικών φύλου, της έμφυλης έκφρασης, της ψυχοσωματικής αναπηρίας, του σεξουαλικού και θρησκευτικού προσανατολισμού, του είδους της οικογένειας, της ιθαγένειας και της εθνοτικής καταγωγής του ατόμου, είτε το άτομο ανήκει στον μαθητικό πληθυσμό είτε είναι μέλος του εκπαιδευτικού προσωπικού.
Ο ομο/τρανς/ιντερ/αμφιφοβικός εκφοβισμός αποτελεί την πιο συχνή μορφή σχολικού εκφοβισμού σύμφωνα με πολυάριθμες έρευνες παγκοσμίως. Έχει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και χρειάζεται να αποτελεί ξεχωριστή κατηγορία όσον αφορά την αντιμετώπισή του και την υποστήριξη των θυμάτων. Ως εκ τούτου, τα άτομα που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τα περιστατικά ομο/τρανς/ιντερ/αμφιφοβικού εκφοβισμού χρειάζονται ειδικές γνώσεις, εκπαίδευση και καθοδήγηση, ώστε να είναι σε θέση να χειριστούν πολύπλοκες καταστάσεις, όπως θέματα ιδιωτικότητας και διακρίσεων- για παράδειγμα τη δευτερογενή θυματοποίηση, την οικογένεια που μπορεί να μη γνωρίζει τη ΛΟΑΤΚΙ+ ταυτότητα του παιδιού τους, τις φήμες στο σχολικό περιβάλλον κ.α.. Επίσης, χρειάζεται παράλληλα να αντιμετωπίσουν και άλλες μορφές βίας στο σχολικό περιβάλλον, ιδίως της λεκτικής παρενόχλησης και του κοινωνικού αποκλεισμού και συχνή αξιολόγηση της κατάστασης.
Μελέτες δείχνουν ότι ο ΛΟΑΤΚΙ+ εκφοβισμός μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στα παιδιά που τον υφίστανται σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή της ζωής τους. Μπορεί συχνά να οδηγήσει σε μειωμένη επίδοση των μαθητριών/-ών ή ακόμη και σε εγκατάλειψη του σχολείου. Άλλες πιθανές αρνητικές συνέπειες του ομο/τρανς/ιντερ/αμφιφοβικού εκφοβισμού στη σωματική και ψυχική υγεία των λεσβιών, ομοφυλόφιλων, αμφιφυλόφιλων, τρανς και ίντερσεξ (ΛΟΑΤΚΙ) παιδιών και εφήβων είναι οι αυξημένες πιθανότητες για υψηλά επίπεδα στρες, κοινωνικό αποκλεισμό, αυτοτραυματισμό και αυτοκτονικό ιδεασμό (η συχνότητα αυτοκτονιών είναι πολύ υψηλότερη μεταξύ τους από ό,τι μεταξύ των νέων συνολικά), το απροφύλακτο σεξ, η χρήση ναρκωτικών ουσιών και αλκοόλ και άλλες συμπεριφορές υψηλού κινδύνου.
Χρειάζεται επίσης να αναφερθεί ότι ΛΟΑΤΚΙ+ σχολικό εκφοβισμό δέχονται και παιδιά που δεν είναι ΛΟΑΤΚΙ+ αλλά η εμφάνιση ή/και οι συμπεριφορές τους δε συνάδουν με τις έμφυλες προσδοκίες.
Οι συστάσεις από το Συμβούλιο της Ευρώπης και την UNESCO είναι σαφείς και πολύ βοηθητικές
https://rm.coe.int/prems-125718-gbr-2575-safe-at-school-a4-web/16809024f5
https://www.unfe.org/wp-content/uploads/2017/05/Bullying-and-Violence-in-School.pdf
Ως εκπαιδευτικός, ελπίζω ότι αυτός ο νόμος δε θα αφήσει τα ΛΟΑΤΚΙ+ παιδιά και έφηβες/-οι απροστάτευτα στο σχολικό περιβάλλον και θα είναι δίκαιος και συμπεριληπτικός.
Είναι απολύτως απαραίτητο, εκτός του ερωτικού/σεξουαλικού προσανατολισμού, στο άρθρο αυτό, να συμπεριληφθούν στις μορφές εκφοβισμού, η προσβολή του φύλου/γένους, της ταυτότητας φύλου και των χαρακτηριστικών φύλου, καθώς και της έμφυλης έκφρασης, καθώς το συμπεριληπτικό και δημοκρατικό σχολείο δεν αποκλείει κανένα παιδί.
Οι έρευνες δείχνουν ότι οι μαθήτριες και οι μαθητές που ανήκουν στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα (με πιο ευάλωτα ανάμεσά τους, τα τρανς και ίντερσεξ παιδιά), αλλά και παιδιά που θεωρούνται ΛΟΑΤΚΙ+ και παιδιά ομόφυλων ζευγαριών, έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να πέσουν θύματα σχολικού εκφοβισμού, σε σχέση με τις/τους μη ΛΟΑΤΚΙ+ συμμαθήτριες/συμμαθητές τους. Ο Εκφοβισμός και η βία κατά των ΛΟΑΤΚΙ μαθητών και μαθητριών έχουν καταδικαστεί από την Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, την Εκπαιδευτική Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών (UNESCO) και το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, που έχουν καλέσει τις κυβερνήσεις να εντείνουν τη δράση τους για την αντιμετώπιση αυτής της επιβλαβούς κατάστασης.
Δυστυχώς, ακόμα μέχρι και σήμερα, ο εκφοβισμός λόγω φύλου ή σεξουαλικότητας (ομοφοβικός, αμφιφοβικός), λόγω ταυτότητας και έκφρασης φύλου (τρανσφοβικός) και ο εκφοβισμός λόγω χαρακτηριστικών φύλου (ιντερφοβικός), είναι μορφές εκφοβισμού οι οποίες αποσιωπούνται. Δεν κατονομάζονται ούτε στο πλαίσιο του ελληνικού σχολείου αλλά ούτε και στις οδηγίες του Υπουργείου και των αρμόδιων φορέων, παρά το γεγονός ότι όπως υποδεικνύουν και αποδεικνύουν τα διεθνή δεδομένα και οι έρευνες, σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό, αλλά και εθνικό επίπεδο , ο ομοφοβικός, αμφιφοβικός, τρανσφοβικός και ιντερφοβικός εκφοβισμός είναι η πιο συχνή μορφή εκφοβισμού και έχει τεράστιο αντίκτυπο στα άτομα που τον δέχονται, στα άτομα που τον ασκούν, στις/στους παρατηρήτριες/ παρατηρητές και στο σχολείο στο οποίο λαμβάνει χώρα και έχει σοβαρές επιπτώσεις στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Για την αντιμετώπιση αυτών των μορφών εκφοβισμού, πρέπει να σταλούν κατευθυντήριες γραμμές στα σχολεία, όπου χρειάζεται να είναι ξεκάθαρα και ρητά διατυπωμένος ο σεβασμός των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων και να υπάρχει ένα ξεκάθαρο πλαίσιο αναφοράς σχετικά με τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ,όπως το Πλαίσιο Αναφοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης για ένα Δημοκρατικό πολιτισμό.
Επίσης, είναι απαραίτητο να συμπεριλαμβάνονται εξαρχής, σε κάθε επιτροπή που ασχολείται με το ζήτημα του σχολικού εκφοβισμού, μέλη με εξειδικευμένη γνώση/εμπειρία σε ΛΟΑΤΚΙ+ θέματα, στην έμφυλη βία και στα ανθρώπινα δικαιώματα που αφορούν το φύλο και τη σεξουαλικότητα. Παράλληλα χρειάζεται σταθερή συνεργασία και υποστήριξη από Σχολική/ Σχολικό Ψυχολόγο και άμεση επικοινωνία με κοντινές δομές ψυχοκοινωνικής υγείας και κοινωνικές υπηρεσίες.
Ο ομοφοβικός, αμφιφοβικός, τρανσφοβικός, ιντερφοβικός εκφοβισμός πρέπει να αντιμετωπιστεί συνολικά και ξεχωριστά, καθώς αποτελεί διάκριση και παραβιάζει την αρχή του ασφαλούς σχολείου για όλα τα παιδιά.
Πηγές:
https://rm.coe.int/prems-125718-gbr-2575-safe-at-school-a4-web/16809024f5
https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000233137
https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000244652
https://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-en.asp?fileid=22510
https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000183281
https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/fra-2020-lgbti-equality-1_en.pdf
https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra-hdgso-report-part2_el.pdf
η) προσβάλλεται ο σεξουαλικός και θρησκευτικός προσανατολισμός του εκπαιδευτικού.
Είναι οπωσδήποτε απαραίτητη η προσθήκη της προσβολής του φύλου, της ταυτότητας και έκφρασης φύλου και των χαρακτηριστικών φύλου.
Τα παιδιά που ανήκουν στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα (με πιο ευάλωτα, τα τρανς και ίντερσεξ παιδιά), έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να πέσουν θύματα σχολικού εκφοβισμού. https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/fra-2020-lgbti-equality-1_en.pdf
Το εν λόγω νομοσχέδιο δείχνει προς τη σωστή κατεύθυνση, την κατεύθυνση της συμπερίληψης, της πρόληψης της ενδοσχολικής βίας. Ωστόσο, για να λειτουργήσει θα πρέπει να αναφέρεται συγκεκριμένα στην προστασία των μειονοτικών ομάδων (παιδιών και εκπαιδευτικών) που συνήθως γίνονται θύματα εκφοβισμού.
Στο Άρθρο 4, παραγρ. η), εφόσον μιλάμε για ένα σχολείο συμπεριληπτικό και δημοκρατικό, είναι απαραίτητο να συμπεριληφθούν η ταυτότητα φύλου, τα χαρακτηριστικά φύλου, η αναπηρία, και η κατάσταση προσφυγιάς. Και αυτό γιατί από την Ευρωπαϊκή έρευνα του 2020* (και άλλες εθνικές αναφορές), ήδη γνωρίζουμε ότι τα θύματα του σχολικού εκφοβισμού είναι κατα προτεραιότητα τα τρανς (διεμφυλικά), τα ίντερσεξ (διαφυλικά), τα ανάπηρα άτομα (είτε παιδιά, είτε εκπαιδευτικοί) καθώς και τα προσφυγόπουλα.
Άρα η παράγραφος αυτή θα πρέπει να συμπληρωθεί ως εξής:
η) η προσβολή του φύλου/γένους, της ταυτότητας φύλου και των χαρακτηριστικών φύλου, της έμφυλης έκφρασης, της ψυχοσωματικής αναπηρίας, του σεξουαλικού και θρησκευτικού προσανατολισμού, της ιθαγένειας και της εθνοτικής καταγωγής του ατόμου, είτε το άτομο ανήκει στον μαθητικό πληθυσμό είτε είναι μέλος του εκπαιδευτικού προσωπικού.
*https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/fra-2020-lgbti-equality-1_en.pdf
Πλέον από έρευνες ( Ευρωπαϊκή 2020) διαφαίνεται πως τα πρώτα θύματα εκφοβισμού στο σχολείο, είναι τα τρανς/ διεμφυλικά, τα Ιντερσεξ/διαφυλικά, καθώς και τα ανάπηρα άτομα τόσο από τη θέση τους ως παιδαγωγοί, όσο και ως μαθητ(ρι)ες. Για αυτόν τον λόγο είναι αναγκαίο στο η) να συμπεριληφθούν η ταυτότητα φύλου, τα χαρακτηριστικά φύλου, και η αναπηρία. Η παράγραφος χρειάζεται να συμπληρωθεί όπως:
η) Η προσβολή της ψυχοσωματικής αναπηρίας, του φύλου( γένους) , της ταυτότητας φύλου και των χαρακτηριστικών φύλου, του σεξουαλικού προσανατολισμού, του θρησκευτικού προσανατολισμού, της ιθαγένειας και της εθνοτικής καταγωγής του ατόμου, είτε πρόκειται για μέλος του μαθητικού είτε του εκπαιδευτικού πληθυσμού. Μόνο έτσι μπορούμε να εξασφαλίσουμε ένα σχολείο ουσιαστικά συμπεριληπτικό για όλα τα μέλη του.
Το εν λόγω νομοσχέδιο δείχνει προς τη σωστή κατεύθυνση, την κατεύθυνση της συμπερίληψης, της πρόληψης της ενδοσχολικής βίας. Ωστόσο, για να λειτουργήσει θα πρέπει να αναφέρεται συγκεκριμένα στην προστασία των μειονοτικών ομάδων (παιδιών και εκπαιδευτικών) που συνήθως γίνονται θύματα εκφοβισμού.
Στο Άρθρο 4, παραγρ. η), εφόσον μιλάμε για ένα σχολείο συμπεριληπτικό και δημοκρατικό, είναι απαραίτητο να συμπεριληφθούν η ταυτότητα φύλου, τα χαρακτηριστικά φύλου, η αναπηρία, και η κατάσταση προσφυγιάς. Και αυτό γιατί από την Ευρωπαϊκή έρευνα του 2020* (και άλλες εθνικές αναφορές), ήδη γνωρίζουμε ότι τα θύματα του σχολικού εκφοβισμού είναι κατα προτεραιότητα τα τρανς (διεμφυλικά), τα ίντερσεξ (διαφυλικά), τα ανάπηρα άτομα (είτε παιδιά, είτε εκπαιδευτικοί) καθώς και τα προσφυγόπουλα.
Άρα η παράγραφος αυτή θα πρέπει να συμπληρωθεί ως εξής:
η) η προσβολή του φύλου/γένους, της ταυτότητας φύλου και των χαρακτηριστικών φύλου, της έμφυλης έκφρασης, της ψυχοσωματικής αναπηρίας, του σεξουαλικού και θρησκευτικού προσανατολισμού, της ιθαγένειας και της εθνοτικής καταγωγής του ατόμου, είτε το άτομο ανήκει στον μαθητικό πληθυσμό είτε είναι μέλος του εκπαιδευτικού προσωπικού.
*https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/fra-2020-lgbti-equality-1_en.pdf
Στο η) είναι απαραίτητο να συμπεριληφθούν επίσης η ταυτότητα φύλου και τα χαρακτηριστικά φύλου καθώς και η αναπηρία, καθώς από την Ευρωπαϊκή έρευνα του 2020 και πολλές κατά τόπους, γνωρίζουμε ότι τα πρώτα-πρωτα θύματα του σχολικού εκφοβισμού είναι τα τρανς (διεμφυλικά), τα ίντερσεξ (διαφυλικά) και τα ανάπηρα άτομα (παιδιά αλλά και εκπαιδευτικοί). Άρα η παράγραφος αυτή θα πρέπει να συμπληρωθεί ως εξής:
η) η προσβολή του φύλου/γένους, της ταυτότητας φύλου και των χαρακτηριστικών φύλου, της έμφυλης έκφρασης, της ψυχοσωματικής αναπηρίας, του σεξουαλικού και θρησκευτικού προσανατολισμού, της ιθαγένειας και της εθνοτικής καταγωγής του ατόμου, είτε το άτομο ανήκει στον μαθητικό πληθυσμό είτε είναι μέλος του εκπαιδευτικού προσωπικού.
Μόνον έτσι θα μπορέσουμε επιτέλους να αρχίσουμε να μιλάμε για ένα πραγματικά ΣΥΜΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΟ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟ ελληνικό σχολείο.
Το εν λόγω νομοσχέδιο αντιμετωπίζει μερικώς το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού διότι δεν καλύπτει τον εκφοβισμό των εκπαιδευτικών από γονείς/κηδεμόνες ή/και μαθητές/μαθήτριες. Τα φαινόμενα τέτοιου είδους εκφοβισμού καταγράφονται εδώ και χρόνια τόσο από ερευνητές της εκπαίδευσης όσο και από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς. Επομένως, με βάση τις διατάξεις του Συντάγματος, καθώς και τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα απορρέοντα νομοθετήματα της Ε.Ε. που ισχύουν και για τους εκπαιδευτικούς ως ευρωπαίους πολίτες, θα πρέπει με το εν λόγω νομοσχέδιο να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο ισόρροπα, ώστε να μην πλήττεται περαιτέρω η εκπαιδευτική διαδικασία. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι βάσει πολυετούς εμπειρίας η σχολική κοινότητα πλήττεται σοβαρά και από τα φαινόμενα κάθε μορφής σωματικής, λεκτικής, ψυχολογικής, συναισθηματικής, κοινωνικής, ρατσιστικής, σεξουαλικής, ηλεκτρονικής ή άλλης βίας και παραβατικής συμπεριφοράς κατά των ιδίων των εκπαιδευτικών. Ενδεικτικά, από μαθητές/μαθήτριες, γονείς/κηδεμόνες ή/και συναδέλφους εκπαιδευτικούς:
α) αποδομείται η προσωπικότητα του εκπαιδευτικού, και προσβάλλεται η αξιοπρέπεια, η τιμή και η υπόληψή του,
β) έχει συμβεί να απειλείται ο/η εκπαιδευτικός συστηματικά ή σκόπιμα ή επανειλημμένα και να κινδυνεύει η σωματική του ακεραιότητα ή/και η ψυχική του υγεία, επιβεβαιώνοντας τα ερευνητικά αποτελέσματα που αναδεικνύουν το τοξικό εργασιακό κλίμα στα σχολεία ως έναν από τους πρωταρχικούς παράγοντες σοβαρών, ανίατων ασθενειών σε εκπαιδευτικούς,
γ) προκαλείται ανισορροπία δυνάμεων εις βάρος εκπαιδευτικών,
δ) παρεμποδίζεται η ομαλή διεξαγωγή μαθημάτων λόγω αντιεπιστημονικών, αθέμιτων παρεμβάσεων, καθώς και η ομαλή ένταξη εκπαιδευτικών στο Σύλλογο Διδασκόντων και στην τοπική κοινωνία,
ε) επιβάλλονται καλές βαθμολογίες σε μαθητές/μαθήτριες,
στ) διαπράττονται ή/και ενθαρρύνονται ακόμη και βίαιες εκδηλώσεις που διαταράσσουν τη σχολική γαλήνη και πλήττουν το κύρος της εκπαιδευτικής κοινότητας,
ζ) εκδηλώνονται ρατσιστικές συμπεριφορές απέναντι σε εκπαιδευτικούς με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά,
η) προσβάλλεται ο σεξουαλικός και θρησκευτικός προσανατολισμός του εκπαιδευτικού.