Στο άρθρο 9 του ν. 4186/2013 (Α΄193), περί προγραμμάτων σπουδών ημερήσιου επαγγελματικού λυκείου, αντικαθίστανται ο τίτλος και η παρ. 1 και το άρθρο 9 διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 9
Πρόγραμμα σπουδών Επαγγελματικού Λυκείου
1. Τα προγράμματα διδασκαλίας των ΕΠΑ.Λ. περιλαμβάνουν μαθήματα γενικής παιδείας, μαθήματα επαγγελματικής κατεύθυνσης προσανατολισμού, μαθήματα τομέα, μαθήματα ειδικοτήτων, ειδικά μαθήματα τα οποία έχουν ιδιαίτερο οικονομικό αναπτυξιακό χαρακτήρα για την περιοχή που εδρεύει το ΕΠΑ.Λ. και πρακτική άσκηση. Ειδικότερα:
α) Το πρόγραμμα διδασκαλίας της Α’ τάξης περιλαμβάνει, κοινά για όλους τους μαθητές, μαθήματα γενικής παιδείας και μαθήματα επαγγελματικής κατεύθυνσης προσανατολισμού.
β) Η Β’ τάξη χωρίζεται σε επαγγελματικούς τομείς. Το πρόγραμμα διδασκαλίας της Β’ τάξης περιλαμβάνει κοινά για όλους τους μαθητές μαθήματα γενικής παιδείας και μαθήματα επαγγελματικών τομέων.
γ) Η Γ’ τάξη χωρίζεται σε ειδικότητες ανά τομέα. Το πρόγραμμα διδασκαλίας της Γ’ τάξης περιλαμβάνει μαθήματα γενικής παιδείας που είναι κοινά για όλες τις ειδικότητες και μαθήματα ειδικοτήτων.
2. Προαχθέντες μαθητές της Α` τάξης ΕΠΑ.Λ. που εγγράφονται στη Β` τάξη μπορούν να ενταχθούν με αίτησή τους σε οποιοδήποτε τομέα επιθυμούν. Προαχθέντες μαθητές της Β` τάξης ΕΠΑ.Λ. που εγγράφονται στη Γ` τάξη μπορούν να ενταχθούν με αίτησή τους σε οποιαδήποτε ειδικότητα του τομέα που παρακολούθησαν στη Β` τάξη.».
Στα μαθήματα της Α τάξης πρέπει να μείνει το μάθημα της Τεχνολογίας.Είναι σημαντικό οι μαθητές να μάθουν την μεθοδολογία της έρευνας.Μπορει να συνεχίσει να διδάσκεται με τον παρόν τρόπο μαζί με το μάθημα της πληροφορικής.Επίσης στα μαθήματα της Β και Γ τάξης μετά την συγχώνευση του τομέα ηλεκτρολογίας και ηλεκτρονικής δεν επαρκούν οι ώρες μαθημάτων για να καλυφθεί όλο το εύρος της ύλης .
Πρέπει ο αυτόνομος τομέας της ηλεκτρολογίας να πλαισιωθεί με περισσότερες ειδικότητες για να μπορεί να συμβαδίζει με τις ανάγκες της αγοράς και την κατοχύρωση περισσότερων επαγγελματικών δικαιωμάτων από την πλευρά των μαθητών.
Τα σύγχρονα επαγγελματικά περιβάλλοντα απαιτούν συγκεκριμένες ικανότητες και δεξιότητες,ειδικά αυτές όπως ορίζονται με νόμους που πηγάζουν από κανονισμούς ασφαλείας διεθνώς αναγνωρισμένους και που ζητούν επιτακτικά οι ενώσεις επαγγελματικών φορέων Ηλεκτρολόγων (έτσι ώστε να υπάρχει συνάφεια με τις εξελίξεις στον κάθε επαγγελματικό τομέα) . Θα πρέπει να καθοριστούν οι απαραίτητες ελάχιστες ικανότητες – γνώσεις που θα διαθέτει ο απόφοιτος οι οποίες θα διδάσκονται μεσω των αναλυτικών προγραμμάτων, οπως για παραδειγμα το νεο προτυπο ασφαλειας του ΕΛΟΤ που έχει ήδη μπει σε εφαρμογή .
Επίσης τα προγράμματα σπουδών θα πρέπει να γίνουν πιο σαφή και κατανοητά μαζί με την εξειδικευση που απαιτείται για τον σύγχρονο ηλεκτρολόγο για κάθε τομέα εξειδίκευσης ώστε ο μαθητής να αισθάνεται μια σχετική επαγγελματική ευχέρεια και άνεση στην εκτελεση των πρακτικών εργασιών με την αποφοίτησή του .
Ο τελειόφοιτος ηλεκτρολόγος θα πρέπει να επιδεικνύει πρακτική ευχέρεια στην χρήση υψηλών τάσεων & ρευμάτων συμφωνα με τους κανόνες ασφαλείας που θα έχει διδαχθεί και ακολουθεί.
Για να επιτευχθούν τα παραπάνω θα πρέπει ο μαθητής να έχει
α) συγκεκριμένη κατεύθυνση από την αρχή των σπουδών του . Για παράδειγμα τον μαθητή που έχει ξεκάθαρο επαγγελματικό στόχο να γίνει ηλεκτρονικός εμείς για τον μισό χρόνο σπουδών του τον εκπαιδεύουμε σαν ηλεκτρολόγο , ενώ τον μαθητή που θέλει να ασχοληθεί με φωτοβολταϊκά τον εκπαιδεύουμε σαν ηλεκτρονικό. Με αποτέλεσμα την κάθετη μείωση του ενδιαφέροντος από τους μαθητές για την εκπαιδευτική διαδικασία & το περιεχόμενο της εφ όσον δεν ικανοποιούνται οι επιλογές τους .
Αυτός είναι ακόμα ένας λόγος που προτείνουμε την αύξηση των ωρών διδασκαλίας αμιγώς ηλεκτρολογικών μαθημάτων
β) Συγκεκριμένες ψηφιακές δεξιότητες- προγράμματα που να χρησιμοποιούνται στο συγκεκριμένο επαγγελματικό χώρο και όχι μόνο γενικές αρχές πληροφορικής ή προγράμματα προσομοίωσης που δεν ευνοούν την αντίληψη του μαθητή ( στην πράξη έχει φανεί ότι η μετάβαση από την προσομοιούμενη γνώση στην πραγματική είναι μια πολύ δύσκολη διαδικασία όταν αυτό αφορά επαγγελματικές δεξιότητες)
γ) Μέσα από τα προγράμματα σπουδών να προκρίνονται εκπαιδευτικές μεθοδολογίες που να αποφεύγουν τις βιβλιοκεντρικές / δασκαλοκεντρικές μεθόδους ετσι ώστε να να αντιμετωπιστεί η φυσική αποστροφή των συγκεκριμένων μαθητών προς αυτές. Για παράδειγμα θα πρέπει να ευνοείται το φυσικό εργαστήριο. Η εμπειρία δείχνει ότι το φυσικό εργαστήριο εμπλέκει και ευνοεί την δημιουργικότητα των μαθητών πολύ περισσότερο από άλλες πρακτικές ( παρουσιάσεις , προσομοιώσεις κλπ).
Τα προγράμματα σπουδών πρέπει να αναπροσαρμοστούν σύμφωνα με τις απαιτήσεις της εποχής.
με σύγχρονα σωστά γραμμένα συγγράμματα – βιβλία που να χρησιμοποιούνται σαν βασικό εργαλείο- οδηγός & που απαραιτητα θα περιλαμβάνουν τις νεες νομοθεσίες και κανόνες ασφάλειας (((( και κανονισμών όπως για παράδειγμα στην ειδικότητα των ηλεκτρολόγων που δεν περιλαμβάνονται στο σχολικό βιβλίο οι διατάξεις του νέου κανονισμού ΕΛΟΤ για τις εσωτερικές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις.)))
Επιπροσθέτως χρειάζεται να ανασχεδιαστούν οι τομείς ώστε να καλύπτονται οι νέες ειδικότητες του ηλεκτρολογικού τομέα.
προτείνονται οι ειδικότητες εκτός των ήδη υπαρχόντων όπως ενδεικτικά
1) Τεχνικός ηλεκτρολογικών συστημάτων εγκαταστάσεων δικτύων & ηλεκτροκίνησης.
2)Τεχνικός ηλεκτρολόγων πλοίων .
Η μεγάλη ζήτηση που υπάρχει στη αγορά εργασίας φαινεται και απο τη μαθητεία που οι ηλεκτρολόγοι αποτελούν την τρίτη πολυπληθέστερη ειδικότητα.
Σύμφωνα με τις ισχύουσες αναθέσεις μπορεί καθηγητής ηλεκτρονικής να διδάξει το εργαστηριακό μάθημα των Εσωτερικών ηλεκτρικών εγκαταστάσεων σε ισχυρά ρεύματα με τασεις 230/400Volt χωρίς να έχει καν την άδεια και τα επαγγελματικά δικαιώματα να το κάνει…Πως οι μαθητές για ακόμη μια φορά θα έχουν την αυτοπεποίθηση να εφαρμοστούν στη πράξη κάτι για το οποίο ο καθηγητής τους δεν έχει την άδεια να το κάνει; Αρκεί άραγε μια ανάθεση μαθήματος να καλύψει επαγγελματικά δικαιώματα και άδειες;
Μην ξεχνάμε ότι το επάγγελμα του ηλεκτρολόγου είναι από τα λίγα που απαιτείται πιστοποίηση για την λειτουργία της εγκατάστασης.
Το μάθημα της ρομποτικής θα έπρεπε να ήταν κάτι πολύ περισσότερο από να χρησιμοποιούνται εξαρτήματα που καμία σχέση δεν έχουν με την σημερινή πραγματικότητα και σίγουρα να μην αποτελεί μονοπώλιο των ηλεκτρονικών.
Σε βιομηχανικού τύπου αυτοματισμούς στην ρομποτική δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ευπαθείς σε ηλεκτρομαγνητικά κύματα και ακραίων συνθηκών ηλεκτρονικές πλακέτες των 10€ τύπου Arduino.
Απαιτούνται μονάδες PLC που έχουν τις απαιτούμενες προδιαγραφές και διδάσκονται οι μαθητές της ειδικότητας τεχνικού ηλεκτρολογικών συστημάτων εγκαταστάσεων και δικτύων. Απαιτούνται όμως επιπλέον γνώσεις πάνω στα ηλεκτροπνευματικά συστήματα, την συνεργασία μεταξύ ρομποτικών συστημάτων με μηχανές κατασκευής ( interface) ,την γνώση χρήσης κατάλληλων αισθητηρίων , τη γνώση κατασκευής ηλεκτρολογικού πίνακα αυτοματισμών.
Αυτά είναι ενδεικτικά παραδείγματα που φανερώνουν την ανάγκη δημιουργίας αυτόνομου τομέα ηλεκτρολογίας στα πλαίσια του τομέα μηχανολογίας που κάτω από την ομπρέλα έχουν μπει επιμέρους ειδικότητες.
«αλλες ειδικότητες θέλουμε.
Βοηθός εργοθεραπειας
Βοηθός υδροθεραπειας
Βοηθός κινησιοθεραπειας
Spa και massage
Φτάνει με το βοηθός νοσηλευτικής»
Ντροπή σας να μιλάτε έτσι για την ειδικότητα με τη μεγαλύτερη ζήτηση διαχρονικά! Εμπάθεια και μόνο γιατί δεν έχετε ούτε την παραμικρή ζήτηση εργασίας αλλά και ούτε επαγγελματικά δικαιώματα. Δεν θα έπεφτα στο επίπεδο σας αλλά αναφέρεστε με κόμπλεξ στην σπουδαία αυτή ειδικότητα προφανώς γιατί η δική σας δεν έχει καμία ζήτηση από τους μαθητές και καταρτιζόμενους!
Τα σύγχρονα επαγγελματικά περιβάλλοντα απαιτούν συγκεκριμένες ικανότητες και δεξιότητες. Τα νέα προγράμματα σπουδών θα πρέπει
Α) Μέσω των επαγγελματικών ενώσεων , φορέων (έτσι ώστε να υπάρχει συνάφεια με τις εξελίξεις στον κάθε επαγγελματικό τομέα) , να εντοπίσουν τις απαραίτητες ελάχιστες ικανότητες – γνώσεις που θα πρέπει να διαθέτει ο απόφοιτος
Β) Τα προγράμματα σπουδών να γίνουν πιο εξειδικευμένα έτσι ώστε ο μαθητής να αισθάνεται μια σχετική επαγγελματική άνεση με την αποφοίτησή του . Για παράδειγμα ο τελειόφοιτος ηλεκτρολόγος θα πρέπει να επιδεικνύει ευχέρεια στην χρήση υψηλών τάσεων .
Γ) Για να επιτευχθούν τα παραπάνω θα πρέπει ο μαθητής να έχει συγκεκριμένη κατεύθυνση από την αρχή των σπουδών του . Για παράδειγμα τον μαθητή που έχει ξεκάθαρο επαγγελματικό στόχο να γίνει ηλεκτρονικός εμείς για τον μισό χρόνο σπουδών του τον εκπαιδεύουμε σαν ηλεκτρολόγο , ενώ τον μαθητή που θέλει να ασχοληθεί με φωτοβολταϊκά τον εκπαιδεύουμε σαν εγκαταστάτη. Με αποτέλεσμα την απαξίωση από τους μαθητές της εκπαιδευτικής διαδικασίας εφ όσον δεν ικανοποιούνται οι επιλογές τους .
Δ) Θα πρέπει να να γίνεται εκτεταμένη χρήσης εκπαιδευτικής μεθοδολογίας STEAM στα προγράμματα σπουδών για να αντιμετωπισθεί η φυσική αποστροφή των συγκεκριμένων μαθητών στις βιβλιοκεντρικές / δασκαλοκεντρικές μεθόδους
ΠΡΟΣΟΧΗ STEAM:
ι) δεν σημαίνει χρήση προσομοιώσεων , κάποιοι στην Ελλάδα το αντιλαμβάνονται λάθος , το αντίθετο μάλιστα η συγκεκριμένη μεθοδολογία ευνοεί την χρήση φυσικών εργαστηρίων
ιι) Δεν εφαρμόζεται μόνη στην πληροφορική αλλά παντού σαν διαφορετικός τρόπος μάθησης
Στα μαθήματα της Α τάξης πρέπει να μείνει το μάθημα της Τεχνολογίας.Ειναι σημαντικό οι μαθητές να μάθουν την μεθοδολογία της έρευνας.Μπορει να συνεχίσει να διδάσκεται με τον παρών τρόπο μαζί με το μάθημα της πληροφορικής.Επίσης στα μαθήματα της Β και Γ τάξης μετά την συγχώνευση του τομέα ηλεκτρολογίας και ηλεκτρονικής δεν επαρκούν οι ώρες μαθημάτων για να καλυφθεί όλο το εύρος της ύλης.Θα πρέπει το υπουργείο να αναθεωρήσει την προηγούμενη συγχώνευση και να προχωρήσει στον εκ νέου διαχωρισμό των δύο αυτών ειδικοτήτων.Παραλληλα πρέπει ο τομέας της ηλεκτρολογίας να πλαισιωθεί με περισσότερες ειδικότητες για να μπορεί να συμβαδίζει με τις ανάγκες της αγοράς
Άλλες ειδικότητες θέλουμε.
Βοηθός εργοθεραπειας
Βοηθός υδροθεραπειας
Βοηθός κινησιοθεραπειας
Spa και massage
Φτάνει με το βοηθός νοσηλευτικής
Το μεγάλο πρόβλημα των ΕΠΑΛ (και σε ένα βαθμό των ΔΙΕΚ) είναι η χαμηλή ελκυστικότητα της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης Κατάρτισης (ΕΕΚ), συνολικά και δυστυχώς δεν οφείλεται στο πρόγραμμα σπουδών των ΕΠΑΛ, ή επηρεάζεται ελάχιστα από αυτό. Η απάντηση που έχω πάρει επανειλημμένα από γονείς μαθητών Γυμνασίων σε ενημερώσεις σχολικού προσανατολισμού είναι ότι «στα χαρτιά το ΕΠΑΛ είναι ένα πολύ καλό σχολείο, αλλά στην πράξη ξέρουμε ότι αυτό δεν ισχύει κυρίως εξαιτίας της σχολικής βίας και της παραβατικότητας που υπάρχει στα σχολεία σας». Θα αναφέρω μερικές «αλήθειες» όπως τις έχω βιώσει τις δεκαετίες που υπηρετώ την ΕΕΚ (ειδικά την τελευταία δεκαετία), η αντιμετώπιση των οποίων εκτιμώ ότι θα οδηγήσει σε πραγματική «ενδυνάμωση της ΕΕΚ».
Η χαμηλή ελκυστικότητα των ΕΠΑΛ οφείλεται σε αρκετούς λόγους:
1. Μεγάλο μέρος των μαθητών που βρίσκονται σήμερα στα ΕΠΑΛ στερούνται των πολύ βασικών γνώσεων (ακόμα και ανάγνωσης ή και βασικών μαθηματικών) με αποτέλεσμα να μην μπορούν να παρακολουθήσουν την εκπαιδευτική διαδικασία, να αποξενώνονται από αυτή, να περιθωριοποιούνται και να στρέφονται σε άλλες δραστηριότητες ανάλωσης του σχολικού χρόνου τις πιο πολλές φορές παραβατικές. Το ΕΠΑΛ δεν μπορεί να καλύψει τη χαμένη «απόσταση γνώσεων» από το Δημοτικό και το Γυμνάσιο.
Μεταφέρονται συσσωρευμένα τα προβλήματα των προηγούμενων βαθμίδων εκπαίδευσης (Δημοτικό, Γυμνάσιο) στα ΕΠΑΛ. Σε όλο το εκπαιδευτικό μας σύστημα στην πραγματικότητα ουσιαστική αξιολόγηση των μαθητών δεν υπάρχει. Ακόμα και όταν στο Γυμνάσιο διαπιστώνονται ακραίες περιπτώσεις μαθητών πολύ χαμηλών επιδόσεων η λύση έχει βρεθεί: «Θα συνεχίσουν οι μαθητές σε ΕΠΑΛ» (η αναλογία μαθητικού δυναμικού σήμερα στην Ελλάδα είναι περίπου 71% ΓΕΛ και 29% ΕΠΑΛ). Η άποψη αυτή είναι λανθασμένη γιατί ο «μαθητής που δεν παίρνει τα γράμματα» δεν μπορεί να μάθει πολλές από τις σύγχρονες «τέχνες» (πχ Τεχνικός Η/Υ).
2. Απέναντι σε αυτό το μαθητικό δυναμικό με τις ιδιαιτερότητες των ΕΠΑΛ πολλοί εκπαιδευτικοί επιλέγουν περιστασιακές στάσεις «διαχείρισης» της τάξης έχοντας την αίσθηση και την προσδοκία ότι θα αμβλύνουν το πρόβλημα αλλά στην πραγματικότητα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα το συντηρούν και το οξύνουν. Υιοθέτησαν και υιοθετούν ακόμα τακτικές του «προσωρινά ευχάριστου» και όχι του «μελλοντικά χρήσιμου», τακτικές άκρατου «μαθητοπατερισμού» οι οποίες φέρνουν αρνητικά αποτελέσματα. Η τακτική των «ικανοποιημένων» μαθητών που τους προσφέρουμε υποτυπώδες μάθημα με συνοδευτικό καλών βαθμών οδηγεί στην απώλεια των εκπαιδευτικών στόχων, στην απορρύθμιση της σχολικής ζωής και έπειτα στα φαινόμενα σχολικής βίας. Στη συνέχεια η απόφαση «να περάσει και να φύγει από το σχολείο» ο παραβατικός και ταυτόχρονα λειτουργικά αναλφάβητος μαθητής, προσελκύει και καλλιεργεί μεγαλύτερο φυτώριο τέτοιων μαθητών.
3. Οι βαθμοί (και οι απουσίες πολλές φορές) στα ΕΠΑΛ συνήθως δεν έχουν κανένα νόημα, κανένα αντίκρισμα και καμία σχέση με την πραγματικότητα. Ένα μεγάλο ποσοστό των μαθητών μας, που χρόνο με το χρόνο μεγαλώνει, έρχεται καθημερινά στο σχολείο χωρίς τα απαραίτητα για την εκπαιδευτική διαδικασία (ούτε καν ένα μολύβι και μια κόλλα χαρτί). Όποιος εκπαιδευτικός υιοθετήσει διαφορετική στάση («διαφορετική» = «αυτονόητη») γίνεται στην καλύτερη περίπτωση γραφικός ενώ κινδυνεύει με στοχοποίηση με ότι αυτό συνεπάγεται. Η φράση που εισέπραξε ο αναπληρωτής εκπαιδευτικός ΕΠΑΛ που πρόσφατα παραιτήθηκε «εδώ ρε δεν κάνει κανείς μάθημα …. βάζεις ένα 12 και τελειώνει…» δεν απέχει και πολύ από την πραγματικότητα σε πολλά ΕΠΑΛ. Απέναντι σε αυτή την κατάσταση αρκετοί εκπαιδευτικοί των ΕΠΑΛ έχουν κυριευτεί από ματαίωση που τους οδηγεί σταδιακά σε φαινόμενα «σιωπηλής παραίτησης» ακόμα και burn out.
4. Το γεγονός ότι σπάνια συγκροτείται σύλλογος γονέων και κηδεμόνων σε ΕΠΑΛ υποδηλώνει την αποξένωση σχολείου και οικογένειας. Οι ευθύνες γι αυτό μοιράζονται και στις δύο πλευρές. Μπροστά στη δύσκολη πραγματικότητα των ΕΠΑΛ καμία πλευρά δεν θέλει να σηκώσει το βάρος της βελτίωσής της και πολλές φορές ούτε καν της διαχείρισής της. Πολλοί γονείς δεν δέχονται τις γνωματεύσεις οργάνων (ΚΕΔΑΣΥ) και επιλέγουν την εγγραφή των παιδιών τους σε ΕΠΑΛ ώστε να πάρουν το «χαρτί» του Λυκείου. Αυτό το γεγονός αλλοιώνει τη φυσιογνωμία των τάξεων και οι εκπαιδευτικοί έχουν την επιλογή πλέον της διαφοροποιημένης διδασκαλίας η οποία είναι σχεδόν ανεφάρμοστη στο μίγμα των παραβατικών μαθητών – μειονεκτούντων, μαθητών – μαθητών με ειδικές ανάγκες και όσων άλλων μαθητών θα μπορούσαν να ανταπεξέλθουν στην εκπαιδευτική διαδικασία της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης.
5. Πολλά μπορούν να γραφτούν ακόμα, όμως το ζητούμενο είναι η λύση του μεγάλου προβλήματος που λέγεται παραβατικότητα μαθητών στα ΕΠΑΛ. Όταν οι μαθητές αισθάνονται ασφαλείς στο σχολείο, τείνουν να έχουν καλύτερα εκπαιδευτικά αποτελέσματα. Αντίθετα, ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από έλλειψη σεβασμού, εκφοβισμό, θυματοποίηση ή βία μπορεί να λειτουργήσει ως εμπόδιο στη μάθηση. Είναι σχεδόν εγκληματικό να απορρυθμίζεται και να διαλύεται η εκπαιδευτική διαδικασία επειδή το σχολείο αφιερώνεται σχεδόν καθολικά στην αντιμετώπιση και διαχείριση (τις περισσότερες φορές ανεπιτυχώς) των φαινομένων σχολικής βίας που προκαλεί ένα ποσοστό μαθητών εις βάρος των υπολοίπων μαθητών που έχουν δικαίωμα στη μόρφωση.
6. Το πρόβλημα πρέπει να αποτυπωθεί στις πραγματικές του διαστάσεις. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με διαδικασίες αξιολόγησης όχι μόνο της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης αλλά ολόκληρου του εκπαιδευτικού μας συστήματος γιατί είναι δεδομένο ότι τα προβλήματα της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης καταλήγουν σωρευτικά σε αυτήν και από τις προηγούμενες εκπαιδευτικές βαθμίδες. Άλλωστε χωρίς αξιολόγηση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ούτε το εκπαιδευτικό σύστημα ως «σύστημα», αλλά υποβιβάζεται σε έναν απλό μηχανισμό τυχαίας λειτουργίας. Η αξιολόγηση πρέπει να είναι πολυκριτήρια και να μην περιορίζεται στον παράγοντα «εκπαιδευτικός» ο οποίος βέβαια είναι ο σημαντικότερος παράγοντας του εκπαιδευτικού συστήματος αλλά όχι ο μοναδικός. Όλο το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να μπει στην αυτονόητη διαδικασία της αξιολόγησης με βελτιωτική προοπτική.
Λαμβάνοντας υπόψη το ύφος των σχολίων….
Στα ΕΠΑΛ πηγαίνουν πολλά παιδιά γιατί κυρίως πιστεύουν (οι γονείς τους και οι ίδιοι) ότι θα πάρουν απολυτήριο Λυκείου με μηδενική προσπάθεια ή δεν γνωρίζουν που πρέπει να τα κατευθύνουν. Υπάρχει και μια μικρή αλλά όχι ασήμαντη κατηγορία που πιστεύει ότι θα περάσει πιο εύκολα σε κάποιο ΑΕΙ και υπάρχουν αρκετοί μαθητές που τα καταφέρνουν και σε υψηλόβαθμες σχολές.
Ένα ,περίπου 20% των μαθητών των ΕΠΑΛ (αυθαίρετο) θα έπρεπε-πρέπει να κατευθυνθεί στις σχολές μαθητείας της ΔΥΠΑ (πρώην ΟΑΕΔ) ή στις νέες σχολές κατάρτισης. Κριτήριο θα πρέπει να είναι ο βαθμός στο απολυτήριο Γυμνασίου.
Επίσης, δεν είναι δυνατόν να προάγονται από την Β τάξη (τομέας) στην Γ (ειδικότητα) με μέσο ορο μαθημάτων 8,5 . Θα έπρεπε για τα μαθήματα τομέα να υπάρχει σημαντικά υψηλότερο όριο (όχι φυσικά το 10) ώστε να μπορεί να επιλέξει ειδικότητα ένας μαθητής.
Θα πρέπει οι μαθητές των ΕΠΑΛ να είναι συνηδειτοποιημενοι για την επιλογή τους και αυτό θα πρέπει να αποτυπώνεται και να ελέγχεται από την βαθμολογία τους κυρίως από τα μαθήματα τομέα στη Β τάξη και μετέπειτα στα μαθηματα ειδικότητας στη Γ τάξη.
Σκεφτείτεια για παράδειγμα μια τάξη 20-25 μαθητών μιας ειδικότητας της Γ τάξης , όπου 6-7 μαθητές είναι παντελώς αδιάφοροι, 7-8 μαθητές ασχολούνται κυρίως με τα εργαστηριακά μαθήματα και ελάχιστα με τα θεωρητικά ( γιατι μπορουν χωρίς καμία επίπτωση…) και άλλους 7-8 που θέλουν να περάσουν σε ΑΕΙ της προτίμησης τους. Είναι αδύνατο σε μια τάξη να γίνεται ταυτόχρονα αποτελεσματικά, κατάρτιση, επαγγελματική εκπαίδευση και προετοιμασία Πανελληνίων εξετάσεων (πολύ λίγοι υποστηρίζονται φροντιστηριακά), χωρίς να προσθέσουμε στη συζήτηση το αυξημένο και αυξανόμενο ποσοστό μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες που επιλέγουν τα ΕΠΑΛ.
Τα μαθήματα γενικής παιδείας, κατά γενική ομολογία, εντάσσονται στο πρόγραμμα σπουδών των ΕΠΑΛ, όχι γιατί ενδιαφέρουν πραγματικά τους/τις μαθητές/τριες, αλλά γιατί δίνεται έτσι η δυνατότητα της απόκτησης απολυτηρίου -ως επιπλέον κίνητρο εγγραφής σε αυτά πέραν της απόκτησης πτυχίου. Κατά τη γνώμη μου, αυτά τα μαθήματα θα έπρεπε να είναι επιλογής και πρόσθετα, να διδάσκονται στο τέλος του ημερήσιου προγράμματος και μόνο για όσους/ες ενδιαφέρονται να αποκτήσουν και απολυτήριο. Θα πρέπει να αποσυνδεθούν τα ΕΠΑΛ από την υποχρεωτική απόκτηση απολυτηρίου, αλλά να διατηρείται το δικαίωμα πρόσβασης σε αυτό, γι’ αυτούς που πραγματικά στοχεύουν σε κάτι παραπάνω.
-Να εφαρμοστεί η Εναλλακτική Ενισχυτική Διδασκαλία όχι μόνο στα μαθήματα «Νέα Ελληνικά» και «Μαθηματικά» της Α΄ τάξης αλλά και στα μαθήματα των Τομέων της Β΄ τάξης και των ειδικοτήτων της Γ΄ τάξης, εξαιτίας των μεγάλων μαθησιακών κενών των μαθητών, στο πλαίσιο της Πράξης «Υποστήριξη εγγραμματισμών και κοινωνικοσυναισθηματικής ανάπτυξης μαθητών Επαγγελματικής Εκπαίδευσης».
-Να ενσωματωθούν στο σχέδιο νόμου και να εφαρμοστούν από τη νέα σχολική χρονιά (2024-2025) οι πιο κάτω καλές πρακτικές των Π.ΕΠΑ.Λ.
α)Οι μαθητές σε κάθε τμήμα της Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξης των ΕΠΑ.Λ. δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν τους είκοσι δύο (22).
β)Οι ώρες διδασκαλίας στους ομίλους να προσμετρούνται στο διδακτικό ωράριο των εκπαιδευτικών.
Και πέραν τούτων στα εργαστήρια να μπαίνει δεύτερος από τον 11ο μαθητή και πάνω.
Η εφαρμογή της μεθόδου CLIL (Ολοκληρωμένη Εκμάθηση Γλώσσας και Περιεχομένου) μπορεί να βρει εφαρμογή στα ΕΠΑΛ, δημιουργώντας κίνητρα στους μαθητές και βελτιώνοντας τις δεξιότητές τους στα Επαγγελματικά Αγγλικά. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η συνεργασία των δύο εκπαιδευτικών (Αγγλικής και οποιασδήποτε ειδικότητας) για τον σχεδιασμό του μαθήματος. Έτσι αποκτά νόημα η διδασκαλία των μαθημάτων και υλοποιείται η καλύτερη εμπέδωσή τους.
Τα μαθήματα της Α΄ τάξης με το ισχύον πρόγραμμα ολοκλήρωσαν την αποστολή τους. Καιρός για αλλαγή…
Τα μαθήματα επιλογής απαιτούν τη λειτουργία διαφορετικών τμημάτων. Επίσης οι μαθητές δεν παίρνουν πληροφορίες για όλους τους τομείς αφού επιλέγουν 3 μαθήματα..
Τα μαθήματα της Α΄ τάξης των ΠΕΠΑΛ (μαθήματα επαγγελματικής κατεύθυνσης προσανατολισμού) που είναι ίδια για κάθε τμήμα θα απλοποιήσουν την δημιουργία των τμημάτων αλλά κυρίως θα παρέχουν πληροφορίες στα παιδιά για όλους τους τομείς…
Αναμφισβήτητα θετικό μέτρο.
Με το παρόν σχέδιο νόμου παραμένει ανεπίλυτο το μεγαλύτερο πρόβλημα των ΕΠΑΛ που δεν είναι άλλο από τις ελάχιστες ώρες σπουδής των ειδικοτήτων. Από τις συνολικές ώρες μαθημάτων που θα έχει παρακολουθήσει ένας μαθητής και στις τρεις τάξεις(35 ώρες εβδομαδιαίως στην Α’ τάξη, 35 ώρες στην Β’ τάξη, 35 ώρες στην Γ’ τάξη, συνολικώς 105 ώρες) μόνο το 1/5 περίπου αυτών των ωρών αφορούν την ειδικότητα που επιλέγουν οι μαθητές(23 ώρες εβδομαδιαίως στην Γ τάξη).
Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε αποφοίτους με ανεπαρκείς γνώσεις στην ειδικότητά τους. Ακόμη και αν ακολουθήσουν το μεταλυκειακό έτος της μαθητείας, το γνωστικό τους υπόβαθρο είναι τόσο φτωχό που δεν μπορούν να προσαρμοστούν εύκολα στις συνθήκες και τις απαιτήσεις του επαγγέλματος.
Η δυσαρέσκεια των μαθητών είναι εμφανής. Γινόμαστε συχνά αποδέκτες των παραπόνων τους πως στο ΕΠΑΛ δεν μαθαίνεις αρκετά πράγματα. Και έχουν απόλυτο δίκιο.
Η Ά τάξη ουσιαστικώς είναι άχρηστη για τα παιδιά γιατί δεν παρέχει καμία επαγγελματική εκπαίδευση. Επίσης, τα μαθήματα επιλογής που σχετίζονται με τον μετέπειτα τομέα ειδικοτήτων διδάσκονται πολύ λίγες ώρες και δεν έχουν εργαστηριακό μέρος. Περνά μία ολόκληρη χρονιά χωρίς μάθηση στο αντικείμενο για το οποίο έρχονται σε αυτό το σχολείο.
Τα δε μαθήματα προσανατολισμού δεν χρειάζεται να διδάσκονται στο ΕΠΑΛ για τους εξής λόγους:
• Το μάθημα: «Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός» μπορεί να επανέλθει στο πρόγραμμα της Γ’ Γυμνασίου. Επίσης, σε κάθε περιφερειακή ενότητα υπάρχουν γραφεία επαγγελματικού προσανατολισμού που μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές στην επιλογή επαγγέλματος. Η διδασκαλία για την «Ασφάλεια και Υγεία στο χώρο εργασίας» αποτελεί ούτως ή άλλως μέρος των μαθημάτων ειδικότητας.
• Η «Ερευνητική Εργασία στην Τεχνολογία» είναι μάθημα παρόμοιο με αυτό της «Τεχνολογίας» που διδάσκεται ήδη στην Γ’ Γυμνασίου.
• Η «Ζώνη Δημιουργικών Δραστηριοτήτων» είναι ίσως το πιο ανώφελο μάθημα. Δεν έχει συγκεκριμένο περιεχόμενο, ενώ οι δεξιότητες που υποτίθεται ότι προάγει μπορούν να καλλιεργηθούν σε οποιοδήποτε άλλο μάθημα.
Στην Β’ τάξη, ο μαθητής διδάσκεται διάφορα τεχνολογικά αντικείμενα και μένει ακόμη με την απορία για το πότε θα μάθει να συντηρεί αυτοκίνητα, να επισκευάζει ένα κλιματιστικό, ένα εγκαθιστά ένα ηλεκτρολογικό δίκτυο, να κάνει μία κόμμωση ή ένα μακιγιάζ κλπ. Εδώ βέβαια έχουμε κάποιον επαγγελματικό προσανατολισμό για ειδικότητες που αφορούν έναν ευρύτερο τομέα, αλλά ήδη τα 2/3 της συνολικής φοίτησης καταναλώνονται χωρίς μάθηση πάνω σε ένα συγκεκριμένο επάγγελμα.
Και φτάνουμε στην Γ τάξη όπου μέσα σε μια χρονιά και για τις 23 από τις 35 ώρες του εβδομαδιαίου προγράμματος πρέπει τα παιδιά να μάθουν τις βασικές αρχές και δεξιότητες ενός επαγγέλματος. Δεν γίνεται! Τι να πρωτομάθει κάποιος μέσα σε αυτόν τον ελάχιστο χρόνο για την πολυσύνθετη τεχνολογία του αυτοκινήτου, για την νοσηλευτική, την πληροφορική, τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις και διάφορες άλλες ειδικότητες; Ούτε τα βασικά δεν προλαβαίνει.
Προτείνω λοιπόν στο άρθρο 9 του ν. 4186/2013 (Α΄193), περί προγραμμάτων σπουδών ημερήσιου επαγγελματικού λυκείου, να αντικατασταθούν οι παράγραφοι 1 και 2 ως εξής:
Άρθρο 9: Πρόγραμμα σπουδών Επαγγελματικού Λυκείου
1. Τα προγράμματα διδασκαλίας των ΕΠΑ.Λ. περιλαμβάνουν μαθήματα γενικής παιδείας, μαθήματα τομέα, μαθήματα ειδικοτήτων, ειδικά μαθήματα τα οποία έχουν ιδιαίτερο οικονομικό αναπτυξιακό χαρακτήρα για την περιοχή που εδρεύει το ΕΠΑ.Λ. και πρακτική άσκηση. Ειδικότερα:
α) Η Α’ τάξη χωρίζεται σε επαγγελματικούς τομείς. Το πρόγραμμα διδασκαλίας της Α’ τάξης περιλαμβάνει κοινά για όλους τους μαθητές μαθήματα γενικής παιδείας και μαθήματα επαγγελματικών τομέων.
β) Η Β’ τάξη χωρίζεται σε ειδικότητες ανά τομέα. Το πρόγραμμα διδασκαλίας της Β’ τάξης περιλαμβάνει μαθήματα γενικής παιδείας που είναι κοινά για όλες τις ειδικότητες και μαθήματα ειδικοτήτων.
γ)Στην Γ’ τάξη συνεχίζονται οι ειδικότητες της Β τάξης με μεγαλύτερη όμως εμβάθυνση στο αντικείμενο κάθε ειδικότητας. Το πρόγραμμα διδασκαλίας περιλαμβάνει και μαθήματα γενικής παιδείας που είναι κοινά για όλες τις ειδικότητες.
2. Προαχθέντες μαθητές της Α` τάξης ΕΠΑ.Λ. που εγγράφονται στη Β` τάξη μπορούν να ενταχθούν με αίτησή τους σε οποιαδήποτε ειδικότητα του τομέα που παρακολούθησαν στην Α` τάξη. Προαχθέντες μαθητές της Β` τάξης ΕΠΑ.Λ. που εγγράφονται στη Γ` τάξη, συνεχίζουν την φοίτηση στην ειδικότητα που παρακολούθησαν στην Β τάξη.
Nικόλαος Στάμος
Εκπαιδευτικός 1ου ΕΠΑΛ Κέρκυρας
ΠΕ82
Δεν βλεπουμε καμία απολύτως αλλαγή. Επιμένετε σε περσινά ξυνά σταφυλια, αλλαγες που εχουν κανει προηγούμενοι υπουργοι.
Το προβλημα στα επαλ ειναι τα εξης αν δεν το εχετε καταλαβει:
Οι μαθητες δεν γουσταρουν οι περισσοτεροι καν τα μαθηματα γενικης παιδειας, δεν τα πανε καλα δεν τους αρεσουν.
Και το δευτερο προβλημα ειναι οτι πολλα επαλ σε μεγαλες και μικρες πολεις εχουν μρτατραπει σε κεντρα διακινησης ναρκωτικων, ναρκομανων, παραβατικων συμπεριφορων που δεν αναλαμβανει κανεις την ευθυνη απο φοβο να πατάξει.
Παραβατικοτητα, συμμοριες και ενα πρόγραμμα σπουδών με μαθήματα μαθηματικων, γλωσσας γενικης παιδειας που δεν παρακολουθει ουδεις μαθητης μιας και δεν τους νοιαζει καν..
Ολα τα αλλα που κανετε ειναι ετσι απλα για τα ματια του κοσμου. Λυστε αυτα τα δυο προβληματα και θα λαμψουν τα ΕΠΑΛ.
H A’ τάξη ΕΠΑΛ πρέπει να έχει περισσότερα μαθήματα ειδικότητας γιατί δεν επαρκούν οι Β’ και Γ’ τάξεις για την αφομοίωση τους. Αντίστοιχα, να μειωθούν οι ώρες γενικής παιδείας στις απολύτως απαραίτητες.
Ωραία μπράβο