Αρχική Πρόγραμμα «Καλλικράτης»1. Αξιολόγηση υπάρχουσας κατάστασηςΣχόλιο του χρήστη Λουκάς Αναγνωστόπουλος | 16 Ιανουαρίου 2010, 15:40
  • Σχόλιο του χρήστη 'Λουκάς Αναγνωστόπουλος' | 16 Ιανουαρίου 2010, 15:40

    Με δεδομένη την πρόθεση της σημερινής κυβέρνησης η χώρα μας να προχωρήσει, με τις εκλογές του Νοεμβρίου του τρέχοντος έτους σ΄ ένα καινούριο αυτοδιοικητικό σχήμα, θεωρώ καθήκον μου ως Δημοτικού Συμβούλου να τοποθετηθώ στον διάλογο που έχει αρχίσει. Εάν και μέχρι αυτή την ώρα, έχουμε στα χέρια μας για διαβούλευση ένα προκατακτικό σχέδιο της κυβέρνησης, χωρίς βασικές πτυχές της αυτοδιοικητικής αλλαγής που επιχειρείται και που έχει να κάνει και με τομείς όπως ο χωροταξικός σχεδιασμός δεν θα διστάσω να τοποθετηθώ προς όφελος του τόπου μας και της ανάπτυξης του. Η αφετηρία συζήτησης θα πρέπει να είναι, κατά την γνώμη μου, από τί είδους τοπική αυτοδιοίκηση επιδιώκουμε. Ποιός είναι ο στόχος της αλλαγής αυτής? Εξυπηρετεί τα συμφέροντα των δημοτών και των κατοίκων της περιοχής μας? Θα δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες ώστε να υπάρξει πραγματική πρόοδος και ευημερία? Θα καταφέρουμε να ξεφύγουμε απο τα διαρθρωτικά προβλήματα, τα οποία μας έχουν φέρει ως νομό στις τελευταίες θέσεις όσο αφορά τους δείκτες ανάπτυξης, στην ηπειρωτική χώρα? Θα καταφέρουμε να δημιουργήσουμε τις βάσεις ώστε οι νέοι άνθρωποι να επιλέγουν να μείνουν στον τόπο καταγωγής τους, να δημιουργήσουν και να προκόψουν? Θα εξυπηρετηθεί ο σκοπός της κοινωνικής συνοχής, βασικής προυπόθεσης για την ανάπτυξη? Η εμπειρία μας μέχρι σήμερα δείχνει ότι οι μικροί Δήμοι, όπως είναι και ο Δήμος Δελφών, δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε έναν σύγχρονο σχεδιασμό και είναι καταδικασμένοι να διαχειρίζονται τα προβλήματα και τις ανάγκες των κατοίκων και των επισκεπτών της περιοχής μας, με όρους του παρελθόντος. Υπηρεσίες οι οποίες θα πρέπει να θεωρούνται αυτονόητες, είναι ουσιαστικά ανύπαρκτες. Μελέτες υποδομών δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν μιάς και δεν υπάρχει τεχνική υπηρεσία να τις πραγματοποιήσει. Αυτό συνεπάγεται την σπατάλη οικονομικών πόρων απαραιτήτων για την ανάπτυξη, το χάσιμο χρόνου εντελώς αναγκαίου για την απορρόφηση των ευρωπαϊκών και εθνικών κονδυλίων και την έλλειψη στρατηγικής στη διοίκηση που ασκείται. Οικονομικές μελέτες και στοιχεία για την ορθή οικονομική διαχείρηση και τον σχεδιασμό των ενεργειών της Δημοτικής Αρχής δεν υπάρχουν στο επίπεδο και στο τρόπο που χρειάζονται, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να υπάρξουν ουσιαστικά μακροικονομικά οφέλη απο τις οικονομίες κλίμακας που θα μπορούσαν να επιτευχθούν. Η έλλειψη εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού για να πραγματοποιηθεί κάτι τέτοιο, είναι αισθητή. Τα στοιχεία οφειλών προς τον Δήμο δίνονται απο εισπράκτορα ο οποίος ανήκει οργανικά στην οικονομική υπηρεσία Άμφισσας! Συνεπώς ταμειακή υπηρεσία δεν υπάρχει. Η νομική θωράκηση για ενέργειες οι οποίες πρέπει να γίνουν για τρέχοντα θέματα είναι μηδαμινή και οι όποιες εισηγήσεις είναι κατά κανόνα προφορικές και κατά συνέπεια χωρίς ουσιαστικό υπόβαθρο και νομική κατωχήρωση. Χωρίς λοιπόν την ύπαρξη νομικής υπηρεσίας πώς είναι δυνατόν να παρθούν αποφάσεις με νομιμότητα και κύρος και πώς θα προστατευθούν τα συμφέροντα του Δήμου και των δημοτών? Η μηχανοργάνωση των υπηρεσιών που προσφέρονται είναι επίσης απαραίτητη. Πώς όμως να γίνει αυτό όταν δεν υπάρχει πτυχιούχος προγραμματιστής και οι υπηρεσίες των ιδιωτικών εταιρειών μηχανογράφησης είναι κοστολογικά ασύμφορες και υποστηρικτικά (service) ανεπαρκείς? Όσο αφορά το εργασιακό καθεστώς των εργαζομένων στην τοπική αυτοδιοίκηση, θεωρώ ότι υπό συνθήκες μόνιμης και σταθερής απασχόλησης μπορούμε να έχουμε υπηρεσίες οι οποίες θα ανταποκρίνονται στις υπαρκτές ανάγκες των κατοίκων και των δημοτών. Προγράμματα μερικής απασχόλησης είναι καταδικασμένα να παρέχουν υπηρεσίες ελλειπείς και αναποτελεσματικές. Τα προγράμματα αυτά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή και με σύναιση και για εκεί που κρίνονται απαραίτητα, για παράδειγμα εργαζόμενοι με ειδικές ανάγκες. Απο τα παραπάνω είναι σαφές σε πιό περιβάλλον είναι υποχρεωμένοι να ανταπεξέλθουν οι σημερινοί μικροί Δήμοι. Είναι λοιπόν βέβαιο ότι οι υπηρεσίες που προσφέροναι είναι ανεπαρκείς και αναποτελεσματικές και ο σχεδιασμός ανύπαρκτος. Από την άλλη πλευρά υπάρχει κατασπατάληση πόρων απαραιτήτων για την ανάπτυξη και την ευημερία του τόπου. Με αυτές τις συνθήκες είμαστε καταδικασμένοι να ζούμε σε ένα σύνθετο και απαιτητικό περιβάλλον χωρίς να μπορούμε να δώσουμε ουσιαστικές λύσεις και απαντήσεις. Εάν λοιπόν η διοικητική μεταρρύθμιση αποσκοπεί στο να δώσει λύσεις σ' αυτά τα προβλήματα είναι φανερό ότι όλοι μας θα πρέπει να σταθούμε αρωγοί της προσπάθειας αυτής και να ξεφύγουμε από προσωπικά, τοπικά και κομματικά πάθη και αδυναμίες. Στο μέχρι σήμερα όμως σχέδιο, το οποίο έχει δωθεί προς διαβούλευση, υπάρχει μόνο μια περιγραφή των αδυναμιών που παρατηρούνται στην διάθρωση των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, χωρίς να υπάρχουν σαφείς διατυπώσεις για πολλά θέματα τα οποία είναι ουσιώδη προκειμένου το όλο εγχείρημα να στευθεί με επιτυχία, προς όφελος του συνόλου της κοινωνίας μας. Για να γίνω πιό συγκεκριμένος, θα ήθελα να θέσω τα εξής θέματα. Τί θα γίνει με τους Δήμους οι οποίοι έχουν οικονομικά ελλείμματα? Ποιός θα κλειθεί να πληρώσει γι΄αυτά, όταν θα υπάρξει ένα καινούριο περιβάλλον όπου θα συγχωνευτούν δύο και περισσότεροι Δήμοι σε έναν? Στο υπάρχων σχέδιο δεν γίνεται καμία αναφορά. Επίσης τί θα γίνει με τις επιχειρήσεις οι οποίες θα καταργηθούν και βρίσκονται σε τραπεζητικό δανεισμό προκειμένου να ανταποκριθούν στα χρέη τους? Ούτε σε αυτό υπάρχει απάντηση. Κρίσιμο επίσης θέμα είναι και αυτό της κρατικής χρηματοδότησης από τους θεσμοθετημένους πόρους για την τοπική αυτοδιοίκηση. Μέχρι σήμερα, π πάγια πολιτική των κυβερνήσεων ήταν η παρακράτηση του μεγαλυτέρου μέρους των πόρων και η μη απόδοσή τους στους δικαιούχους, δηλαδή στους Δήμους και κατ' επέκταση στις τοπικές κοινωνίες. Το αποτέλεσμα ήταν και είναι η μη δυνατότητα υλοποίησης έργων και σχεδιασμού, απαραιτήτων για την ανάπτυξη και την σωστή λειτουργία των Δήμων. Στο πλαίσια αυτά, η επιχειρούμενη σύνδεση του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) με τα έσοδα των Δήμων, με βρίσκει αντίθετο, μιάς και αυτός είναι ρόλος και υποχρέωση της Κεντρικής Διοίκησης και συνεπώς οι Δήμοι δεν μπορούν να αποτελέσουν μηχανισμούς για την επιβολή φορολογίας. Η εξεύρεση πόρων, άλλων πέρα των θεσμοθετημένων, έχει να κάνει με την ορθολογική διαχείρηση των κονδυλίων, τις οικονομίες κλίμακος που θα επιτευχθούν καθώς επίσης και από την συμμετοχή σε παραγωγικές διαδικασίες, όπως για παράδειγμα είναι η προώθηση και προβολή τοπικών προϊοντων και υπηρεσιών. Σημαντικό επίσης σκέλος γιά την επίτευξη της μέγιστης συμμετοχής στα κοινά των δημοτών και της δημοκρατικότητας των αποφάσεων, είναι το να διασφαλιστούν τα δικαιώματα και οι απόψεις των κατοίκων των μικρών πληθυσμιακά Δήμων και να αποφευχθεί η απορρόφησή τους απο τους μεγαλύτερους Δήμους. Ο θεσμός του τοπικού αντιδημάρχου ειναι σημαντικός αλλά από μονος του δεν αρκεί. Η εμπειρία των τοπικών συμβουλίων μας έδειξε ότι στην ουσία είναι ανίσχυρα και αναποτελεσματικά και σε καμία περίπτωση δεν διαμορφώνουν ισχυρές πoλιτικές θέσεις. Ειδικά στους μικρούς Δήμους υπάρχει δυσκολία ακόμη και στελέχωσης των συμβουλίων αυτών. Ή έμφαση θα πρέπει να δωθεί στην σύνθεση των Δημοτικών Συμβουλίων. Κατά συνέπεια θεωρώ ότι στα καινούρια Δημοτικά Συμβούλια δεν θα πρέπει να γίνεται αναλογική κατανομή βάσει του πληθυσμού αλλά να προβλέπονται συγκεκριμένες αριθμητικά θέσεις συμβουλων, οι οποίοι θα εκποσωπούν τους παλαιούς Δήμους. Για παράδειγμα εάν ο Δήμος Δελφών , ο οποίος έχει 2400 περίπου Δημότες, βρεθεί σε έναν καινούριο ο οποίος θα αριθμεί 24000 δημότες, θα εκπροσωπείται με ένα 10% δημοτικούς συμβούλους στο σύνολο των δημοτικών συμβούλων? Ας αναλογιστούμε την οικονομική του συνεισφορά στην εθνική οικονομία, την ιστορική θέση, καθώς επίσης και την σημαίνουσα βαρύτητα του παραπάνω αναφερόμενου Δήμου. Συνεπώς δεν θα πρέπει να έχει μεγαλύτερη συμμετοχή στο μελλοντικό σχεδιασμό και στις αποφάσεις υπέρ της προόδου και της ανάπτυξης του τόπου? Τελειώνοντας, θα ήθελα να σταθώ και στους κινδύνους οι οποίοι εγκυμονούν στο να δημιουργηθούν Δήμοι χωρίς η λαϊκή βούληση να είναι σεβαστή και ισχυρή. Κάτι τέτοιο θα γίνει εάν δεν δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις, όπως είναι αυτές στις οποίες αναφερθήκαμε παραπάνω, μέσα από τον νέο νόμο, για ισχυρά Δημοτικά Συμβούλια και ισχυρόύς Δημοκρατικά εκλεγμένους άρχοντες, όπως Δημάρχους και Αντιδημάρχους. οι οποίοι θα είναι αδύναμοι στη άσκηση των καθηκόντων τους, πιεσμένοι να δώσουν λύσεις υπό το πρίσμα οικονομικών, συντεχνιακών και τοπικών μηχανισμών και συμφερόντων. Μία Αυτοδιοίκηση ισχυρή, με δημοκρατική νομιμοποίηση και λαϊκή συμμετοχή, ικανή να συνδιαλλαγεί απο θέση ισχύος με την κεντρική εξουσία, είναι η απάντηση για ένα ελπιδοφόρο μέλλον, με περιφερειακή αποκέντρωση και με ισόρροπη ανάπτυξη για το καλό και την ενδυνάμωση της χώρας μας, στο σύνθετο και δύσκολο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον που ζούμε. Λουκάς Ι. Αναγνωστόπουλος Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Δελφών MSc in Economics University of Surrey UK