Αρχική Καθιέρωση ανώτατου ορίου κυβισμού κρατικών αυτοκινήτωνΚαθιέρωση ανωτάτου ορίου κυβισμού Κρατικών Αυτοκινήτων και άλλες διατάξειςΣχόλιο του χρήστη Κώστας Ρήγας | 26 Οκτωβρίου 2009, 00:00
  • Σχόλιο του χρήστη 'Κώστας Ρήγας' | 26 Οκτωβρίου 2009, 00:00

    Αφορμή για το παρακάτω σημείωμα υπήρξε το άρθρο 11 του σχεδίου της απόφασης αναφορικά με τη στάθμευση των υπηρεσιακών οχημάτων. Για το ζήτημα αυτό, ακολουθούν επισημάνσεις που θεωρώ σκόπιμο να ληφθούν υπόψη σε σχετική μελλοντική νομοθετική ρύθμιση. Με την ευκαιρία, αναφέρω επίσης κάποιες χρήσιμες, ελπίζω, παρατηρήσεις επί των άρθρων 2, 6, 7, 10 και 13 του σχεδίου: ΑΡΘΡΟ 2 : Από όλες τις ανεξάρτητες διοικητικές αρχές που υπάγονται στο ρυθμιστικό πεδίο της περίπτωσης ζ΄ του άρθρου 2 (ΣτΠ, ΡΑΕ, ΕΣΡ, ΑΣΕΠ, ΑΔΑΕ, ΑΠΔΕΠΧ, ΕΠΑ, ΡΑΘΕ, ΕΕΤΤ), ο ΣτΠ δεν διαθέτει «Πρόεδρο». Επικεφαλής της Αρχής είναι ο «Συνήγορος του Πολίτη» που επικουρείται από 6 βοηθούς Συνηγόρους. Η διατύπωση στην περίπτωση η΄ του άρθρου 2 («Οι τέως πρόεδροι κοινοβουλευτικών κυβερνήσεων που έλαβαν ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή των Ελλήνων, καθώς και οι τέως Πρόεδροι δημοκρατικών κυβερνήσεων και Προέδρων της Δημοκρατίας που χρημάτισαν πρόεδροι μετά το 1974 (μεταπολίτευση)») είναι προβληματική από άποψη σύνταξης και δύσκολα βγάζει νόημα. Έγινε προφανώς άστοχη αναδιατύπωση της αντίστοιχης διάταξης της απόφασης του 2000, λόγω της μεταφοράς των «συζύγων αποβιωσάντων» σε ξεχωριστό εδάφιο της ίδιας περίπτ. η΄. Πέραν όμως του κακόηχου λεκτικού σχήματος, είναι, νομίζω, περιττή εν έτει 2009 η αναφορά σε «τέως προέδρους δημοκρατικών κυβερνήσεων», δεδομένου ότι από όλους τους τέως προέδρους κυβερνήσεων, εν ζωή βρίσκονται -απ’ό,τι γνωρίζω- μόνο οι Τζ. Τζαννετάκης, Κ. Μητσοτάκης, Κ. Σημίτης και Κ. Καραμανλής (όλοι πρωθυπουργοί της Γ΄ Ελληνικής Δημοκρατίας). Ο Ιω. Γρίβας, ως υπηρεσιακός πρωθυπουργός, εξαιρείται μέσω της αναφοράς σε προέδρους κυβερνήσεων που έλαβαν ψήφο εμπιστοσύνης. Στην παρ. 19 του άρθρου 2, αντί για το κακόηχο «αντιμετώπιση μεταφοράς» θα ήταν προτιμότερο το: «αντιμετώπιση (ή “εξυπηρέτηση”) αναγκών μεταφοράς». ΑΡΘΡΟ 6 : Πρέπει να απαλειφθεί το αριθμητικό «1» (αφού δεν υπάρχει παράγραφος 2). περίπτ. στ΄: ξανά «αντιμετώπιση μεταφοράς» ΑΡΘΡΟ 7 : άρθ. 7 παρ. 4: εσφαλμένη αναφορά σε «Υπ. Μεταφορών», αντί του ορθού «Υπ. Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων» Στο ίδιο άρθρο, οι διατάξεις της παραγράφου 3 αντιφάσκουν προς αυτές της επόμενης παραγράφου 4, καθώς στην πρώτη τα υπηρεσιακά οχήματα των Νομαρχών και του Αρχιεπισκόπου φέρονται να υπάγονται στην υποχρέωση να φέρουν τις πορτοκαλί πινακίδες του Υπ. Υποδομών κ.λπ., ενώ στη δεύτερη εμφανίζονται με συμβατικές πινακίδες (περίπτ. ι΄). Η ίδια αντίφαση υπάρχει βέβαια και στην προηγούμενη υπ. απόφαση του 2000. ΑΡΘΡΟ 10 : άρθ. 10 παρ. 2: το ορθό είναι «…συμπεριλαμβανομένων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης α΄ βαθμού». ΑΡΘΡΟ 13 : άρθ. 13: εκ παραδρομής έχει τεθεί δύο φορές το «για χρήση». Επίσης, στην ίδια παράγραφο, δεν είναι εύκολα κατανοητό ποιά είναι ακριβώς η ακολουθητέα διαδικασία, δεδομένου ότι η σύμφωνη (ή η απλή) γνώμη διατυπώνεται πάντα από κάποιο φορέα, όργανο ή υπηρεσία, έχοντας αποδέκτη το αποφασίζον όργανο, προκειμένου αυτό να σχηματίσει κρίση και να αποφασίσει σχετικά. Εννοείται ότι όπου προβλέπεται από το νόμο διατύπωση σύμφωνης γνώμης, αυτή είναι δεσμευτική για το αποφασίζον όργανο. Η μόνη περίπτωση του άρθρου 13, που η διατύπωση σύμφωνης γνώμης φαίνεται να αποκτά ουσιαστικό περιεχόμενο και νόημα, είναι αυτή της παραγράφου 2 περίπτ. ε΄, για την οποία όμως έχω τη γνώμη ότι θα ήταν μάλλον ορθότερο η διάθεση να γίνεται απ’ευθείας με απόφαση του συλλογικού οργάνου (διοικητικού συμβουλίου) που διοικεί το ν.π.ι.δ. και όχι με απόφαση του ΓΓ Περιφέρειας (ο οποίος σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι και παραχωρησιούχος/αποδέκτης του οχήματος, ενώ σύντομα θα πάψει να είναι διορισμένο όργανο άσκησης αποκεντρωμένης κρατικής διοίκησης). ΑΡΘΡΟ 11: Δεδομένου ότι πολύ συχνά οι αποφάσεις παραχώρησης αποκλειστικών χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων εκδίδονται καταχρηστικά και καταστρατηγώντας τις διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας, είναι, νομίζω, απαραίτητη η αναθεώρηση του σχετικού νομοθετικού πλαισίου. Για το σκοπό αυτό, αναφέρω εισαγωγικά τα εξής: Όπως είναι γνωστό, τα κοινόχρηστα πράγματα, στα οποία περιλαμβάνονται και οι δρόμοι (εθνικοί, επαρχιακοί ή δημοτικοί/κοινοτικοί), είναι εκτός συναλλαγής και ανήκουν είτε στο δημόσιο είτε στους ΟΤΑ, οι οποίοι αναλαμβάνουν τη διαχείριση και την αξιοποίησή τους, κατά τρόπο που να μην αναιρεί την κοινή χρήση (άρθρο 970 ΑΚ) και να προάγει την κοινή ωφέλεια (άρθρο 969 ΑΚ). Κατά την έννοια των διατάξεων του Αστικού Κώδικα, από τη χρήση των κοινόχρηστων πραγμάτων το άτομο δεν αποκτά δικαίωμα νομής ή οιονεί νομής ή κατοχής, αφού η κοινή χρήση δεν παρέχει εξουσίαση και μάλιστα άμεση σε ορισμένο πρόσωπο πάνω στο πράγμα, αλλά είναι δικαίωμα όλων των πολιτών για παροδική χρήση του πράγματος. Η εξουσία αυτή απορρέει όχι από εμπράγματο δικαίωμα του πολίτη επί του πράγματος, αλλά από το προστατευόμενο δικαίωμά του επί της προσωπικότητάς του (άρθρο 57 του ΑΚ) και αποτελεί εκδήλωση της ελευθερίας που είναι στοιχείο της προσωπικότητας του ατόμου συνταγματικώς προστατευόμενο (άρθρο 5 παρ.1 του Συντάγματος). Παρ’όλα αυτά, αν και η εξουσία της κοινής χρήσης ανήκει κατ` αρχήν σε όλους τους δικαιούχους, υπάρχουν περιπτώσεις όπου, για λόγους δημοσίου συμφέροντος, επιτρέπεται η παραχώρηση σε ορισμένα πρόσωπα ιδιαίτερων δικαιωμάτων πάνω στα κοινόχρηστα πράγματα. Τη δυνατότητα αυτή ρυθμίζει η διάταξη του άρθρου 970 του Αστικού Κώδικα, με την οποία ορίζεται ότι στα κοινόχρηστα πράγματα μπορούν με παραχώρηση της αρχής, κατά τους όρους του νόμου, να αποκτηθούν ιδιαίτερα ιδιωτικά δικαιώματα, εφόσον με αυτά εξυπηρετείται ή δεν αναιρείται η κοινή χρήση. Εν όψει των ανωτέρω και σε ό,τι αφορά τη σχετική αρμοδιότητα των Δήμων (στους οποίους ανήκει η πλειονότητα των δρόμων εντός του αστικού ιστού), επισημαίνονται τα ακόλουθα: Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 79 παρ. 1α4 του ισχύοντος Κώδικα Δήμων & Κοινοτήτων, οι δημοτικές και κοινοτικές αρχές εκδίδουν τοπικές κανονιστικές αποφάσεις με τις οποίες θέτουν κανόνες «για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας, των μονοδρομήσεων και κατευθύνσεων της κυκλοφορίας, τον προσδιορισμό και τη λειτουργία των χώρων στάθμευσης των οχημάτων, καθώς και για την τοποθέτηση και λειτουργία μετρητών ή εγκαταστάσεων ρύθμισης της στάθμευσης οχημάτων σε κοινόχρηστους χώρους». Στις δε διατάξεις του άρθρου 82 παρ. 1 του Κώδικα, ορίζεται ότι: «Οι κανονιστικές αποφάσεις, που αφορούν τη ρύθμιση της κυκλοφορίας, τον καθορισμό πεζοδρόμων, μονοδρομήσεων και κατευθύνσεων της κυκλοφορίας, τον προσδιορισμό και τη λειτουργία των χώρων στάθμευσης οχημάτων σε κοινόχρηστους χώρους, εκδίδονται, μετά προηγούμενη κατάρτιση σχετικών μελετών, οι οποίες έχουν εκπονηθεί ή εγκριθεί από τις Τεχνικές Υπηρεσίες του οικείου Δήμου ή Κοινότητας ή από τις Τεχνικές Υπηρεσίες Δήμων και Κοινοτήτων των Περιφερειών». Εν όψει του άρθρου 24 παρ. 1 του Συντάγματος, που επιβάλλει στο νομοθέτη, κοινό και κανονιστικό, καθώς και στη Διοίκηση, την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, οι μνημονευθείσες διατάξεις του άρθρου 82 του Δημοτικού & Κοινοτικού Κώδικα, έχουν την έννοια ότι οι χώροι στάθμευσης των αυτοκινήτων στις πόλεις δεν καθορίζονται τυχαία ή με κριτήριο την απόληψη ανταλλαγμάτων από την παραχώρηση της χρήσης, αλλά βάσει ειδικής κυκλοφοριακής και περιβαλλοντικής μελέτης, η οποία λαμβάνει υπόψη τις διατάξεις του Κ.Ο.Κ., τον κυκλοφοριακό φόρτο στη συγκεκριμένη περιοχή και οδό, το πλάτος της τελευταίας, τις ανάγκες στάθμευσης αυτοκινήτων, την οικιστική διαμόρφωση και τα τυχόν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής και άλλα ανάλογα κριτήρια, ώστε ο καθορισμός και η κατανομή των θέσεων στάθμευσης αυτοκινήτων να γίνεται κατά τρόπο ορθολογικό, και από την άποψη της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων και από την άποψη της προστασίας, κατά το δυνατόν, του περιβάλλοντος, το οποίο επηρεάζεται από την κυκλοφορία των αυτοκινήτων και συνεκδοχικώς από τον αριθμό, την θέση και γενικά τη λειτουργία των χώρων στάθμευσης. (βλ. ΣτΕ 1934/1998) Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, η παραχώρηση αποκλειστικών θέσεων στάθμευσης πρέπει να εντάσσεται στο πλαίσιο ενός γενικότερου σχεδιασμού, στη βάση ορθολογικών και αντικειμενικών κριτηρίων, με στόχο τη διασφάλιση της εύρυθμης και ασφαλούς διεξαγωγής της οδικής κυκλοφορίας και την προαγωγή του κοινωνικού οφέλους. Υπό την ανωτέρω παραδοχή, είναι μεν επιτρεπτή η θέσπιση σχετικών προνομίων, υπέρ όμως ενός περιορισμένου κύκλου φορέων και δημοτών και εφόσον τούτο επιβάλλεται από λόγους υπέρτερου κοινωνικού ή δημοσίου συμφέροντος και για την πληρέστερη κατοχύρωση συνταγματικά προστατευόμενων δικαιωμάτων συγκεκριμένων κατηγοριών (π.χ. δωρεάν παραχώρηση θέσεων στάθμευσης για την εξυπηρέτηση σχολείων, νοσοκομείων, ατόμων με μειωμένη κινητικότητα κ.λπ.). Ωστόσο, παρατηρείται το φαινόμενο πολλοί Δήμοι να εκδίδουν, σωρηδόν και κατά τρόπο εντελώς καταχρηστικό, αποφάσεις παραχώρησης αποκλειστικών χώρων στάθμευσης σε οχήματα όχι μόνο υπηρεσιών του Δημοσίου ή δημοσίων νομικών προσώπων, αλλά και καταστημάτων τραπεζών, ασφαλιστικών εταιριών, εφημερίδων, περιοδικών, ραδιοτηλεοπτικών σταθμών, εκκλησιαστικών παραγόντων κ.λπ. Οι αποφάσεις αυτές των Δήμων δεν διαθέτουν επαρκές νομικό έρεισμα, εισάγουν αδικαιολόγητα προνόμια υπέρ κάποιων κατηγοριών πολιτών και φορέων, δυσχεραίνοντας την ήδη επιβαρυμένη κατάσταση στις πόλεις σε ό,τι αφορά τη στάθμευση των οχημάτων και πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι, εφόσον προσβληθούν, θα ακυρωθούν από τα αρμόδια δικαστήρια ως παράνομες. Για το λόγο αυτό, νομίζω ότι το ζήτημα πρέπει να τύχει νομοθετικής ρύθμισης, με την οποία θα προσδιορίζονται αναλυτικά και περιοριστικά οι κατηγορίες των δικαιούχων και θα καθορίζονται αυστηρά κριτήρια, όροι και προϋποθέσεις για την παραχώρηση αποκλειστικών χώρων στάθμευσης οχημάτων που ανήκουν είτε σε φυσικά είτε σε νομικά πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών. Αντί άλλων, για περαιτέρω τεκμηρίωση των ανωτέρω, σας παραπέμπω στο πόρισμα (Ιουνίου 2004) του Συνηγόρου του Πολίτη με αντικείμενο τις παραχωρήσεις θέσεων στάθμευσης από το Δ. Αθηναίων, στο οποίο παρατίθενται αναλυτικά οι νομικές και άλλες διαστάσεις του ζητήματος. Κλείνοντας, και δεδομένου ότι αφορμή για το σημείωμα αυτό αποτέλεσε η ρύθμιση του άρθρου 11 του σχεδίου της απόφασης, οι δε παρατηρήσεις μου δεν θίγουν τα ζητήματα ουσίας που επιχειρείται να ρυθμιστούν, ούτε τη νομοτεχνική αρτιότητα του σχεδίου, ελπίζω, παρ’όλα αυτά, τα παραπάνω σχόλια να έχουν να παρουσιάσουν κάποιο ενδιαφέρον και να φανούν χρήσιμα. Ευχαριστώ εκ των προτέρων όποιον είχε το ενδιαφέρον και την υπομονή να διαβάσει -ή ακόμη περισσότερο να αξιολογήσει- αυτό το σημείωμα. Κώστας Ρήγας Αθήνα, 25.10.2009