Αρχική Διενέργεια Δημοψηφίσματος(Πρώτο Κεφάλαιο Αντικείμενο-Ορισμοί) Άρθρο 1Σχόλιο του χρήστη Nikos Petropoulos | 6 Αυγούστου 2011, 14:08
  • Σχόλιο του χρήστη 'Nikos Petropoulos' | 6 Αυγούστου 2011, 14:08

    κ. Υπουργέ, Σύμφωνα με το Αρθρο 44 του Συντάγματος, δημοψηφίσματα διενεργούνται για "κρισιμα εθνικά θέματα" και για 'ψηφισμένα νομοσχέδια" που ρυθμίζουν σοβαρά κοινωνικά ζητήματα εκτός από τα δημοσιονομικά. Επίσης, η πρωτοβουλία για την διεξαγωγή δημοψηφισμάτων είναι αποκλειστική αρμοδιότητα της Κυβέρνησης και της Βουλής. Στο ΣΝ η έννοια "κρίσιμο εθνικό θέμα", δευρύνεται ώστε εκτός από θέματα "εξωτερικής πολιτικής" και "εθνικής άμυνας" να συμπεριλαμβάνει και θέματα όπως τα "πολιτικά, τα οικονομικά και τα κοινωνικά". Προφανώς, στα "οικονομικά" μπορούν να συμπεριληφθούν και θέματα "δημοσιονομικά". Και αυτό είναι λογικό, αφού κατά τη συζήτση για τη "δημοσιοομική κρίση" τέθηκαν από πολλούς και θέματα "εθνικής κυριαρχίας"-είτε με την "εδαφική" (π.χ. εμπράγματες εγγυήσεις) είτε με την "πολιτική" (π.χ. επιτήρηση από τροϊκανούς, μετατόπιση κέντρου αποφάσεων κτλ.) έννοια της "εθνικής κυριαρχίας". Ώστόσο, αναρωτιέμαι αν το Σύνταγμα επιτρέπει μια τέτοια "διασταλτική ερμηνεία", αλλά αυτό ειναι θέμα των συνταγματολόγων. Ας υποθέσουμε ότι μια τετόια διασταλτική ερμηνεία επιτρέπεται, χωρίς την προϋπόθεση αναθεώρησης του συντάγματος. Δεν γνωρίζω που βασίζεται συνταγματικά η διαφοροποίηση της δεσμευτικότητας για δημοψηφίσματα που αφορούν "κρίσιμα εθνικά θέματα" (με τη διευρυμένη έννοια) τα οποία θα έχουν "συμβουλευτικό" χαρακτήρα και για δημοψηφίσματα που αφορούν "ψηφισμένα νομοσχέδια" τα οποία θα έχουν "δεσμευτικό" χαρακτήρα για την κυβέρνηση εφόσον συγκετρώσουν την απλή πλειοψηφία των ψηφοφόρων και ψηφίσει τουλάχιστον το 50% των εκλογέων. Θεωρώ ότι όλα τα δημοφηφίσματα θα πρέπει να έχουν δεσμευτκό χαρακτήρια για την κυβέρνηση, διαφορετικά δεν είναι δημοψηφίσματα και δεν συνιστούν άμεση δημοκρατία. Τα ποσοστά της φηφοφορίας και της απαρτίας μπορούν να διαφοροποιούνται ανάλογα με την κρίσιμότητα του θέματος. Άλλωστε, τα "συμβουλευτικά" δημοψηφίσματα μπορούν να γίνονται συχνά [και πολύ φτηνότερα] από εταιρείες δημοσκοπήσεων και όχι υπό την αιγίδα της Βουλής. Θεωρώ επίσης σημαντικό ότι εκτός από τη Βουλή, το ΣΝ θα πρέπει να παρέχει τη δυνατοτητα και στους πολίτες, είτε μέσω συγκέντρωσης υπογραφών (π.χ. 500.000 εκλογείς) είτε μέσω ηλεκτρονικής ψηφοφορίας, να προκαλούν τη διενέργεια ενός δημοψηφίσματος. Αφού έχει διασφαλιστεί ο αδιάβλητος τρόπος των διαδικασιών (π.χ. μοναδική ψηφοφορία, ψηφοφορία από άτομα 18 ετών και άνω, προστασία από χάκερς κτλ.), οι προτάσεις των πολιτων για διενέργεια ενός δημοψηφίσματος κρίνεται σκόπιμο να έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα για τη Βουλή. Οι τρόποι αυτοί αφενός δίνουν ουσιστικό νόημα στη διαδικασία της άμεση δημοκρατίας και αφετέρου προάγουν την ηλεκτρονική διακυβέρνηση που ο ίδιος ο Πρωθυπουργός ευαγγελίζεται καθ'όλη τη διάρκεια της πολιτικής του ζωής-προχωρώντας μάλιστα και στην ίδρυση σχετικού Υπουργείου. Ωστόσο, το ίδιο το δημοψήφισμα θα πρέπει να διεξάγεται στα εκλογικά κέτρα, και όχι ηλεκτρονικά, κυρίως για λόγους εξασφάλισης της μυστικής ψηφοφορίας. Και τώρα κάποια σχόλια που έχουν σχέση με την λαΪκή ετυμηγορία,σε αντιπαραβολή με την αντιπροσωπευτική διακυβέρνηση, και που ενδέχεται να ανακόψουν την πορεία μιας κοινωνίας προς μεγαλύτερη κατανόηση της διαφορετικότητας και συνύπαρξης μεταξύ των εθνών. Ας πάρουμε για παράδειγμα το θέμα της "ονομασίας των Σκοπίων". Ενώ η συντριπική πλοινότητα των κομμάτων στη Βουλή ήταν υπέρ της σύνθετης ονομασίας, όλες οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι η συντριπτκή πλεοψηφία των πολιτών ήταν κατά οποιασδήποτε χρήσης του όρου "μακεδονία" στην ονομασία της χώρας. Ενα άλλο παράδειγμα, που έχουν επικαλεστεί και άλλοι συμμετέχοντες στη διαβούλευση, είναι η αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες. Θεωρώ ότι αν διεξάγονταν σχετικό δημοψήφισμα η πλειοψηφία των πολιτών θα ήταν υπέρ της αναγραφής του θρησκεύματος στις τυατότητας, παραβιάζοντας τα ατομικά και ενδεχομένως τα κοινωνικά δικαιώματα των αλλόθρησκων ή μη θρησκευόμενων πολιτών. Παρόμοιες καταστάσεις μπορούν να ανακύψουν και όταν άλλα θέματα (π.χ. για τη μεταχείριση των μεταναστών, τον πραγματικό διαχωρισμό κράτους και εκκλησίας, την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων κτλ.) τεθούν σε δημοψήφισμα. Σε τέοτιεες περιπτώσεις, η "κοινοβουλευτική δημοκρατία" πλεονεκτεί σε σχέση με την "άμεση δημοκρατία". Ενδεχομένως αυτός να είναι και ένας λόγος που το ΣΝ προσδιδει "συμβουλευτικό" χαρακτήρα σε μια κατηγορία δημοψηφισμάτων. Ωστόσο, και όπως προαναφέρθηκε, δημοψηφίσματα που έχουν "συμβουλευτικό χαρακτήρα δεν είναι δημοψηφίσματα, αλλά μορφές [δαπανηρών] δημοσκοπήσεων. Αναρωτιέται κανείς πώς μπορούμε να αντιμετώπισσυμε τις τυχόν παλινωδίες των δημοφισμάτων; Προσωπικά, δεν θα συνιστούσα ούτε τη μη διενέργεια δημοψηφισμάτων ούτε κάποια μεταβατική περίοδο συμβουλευτικών δημοψηφισμάτων. Ίσως τα θέματα που άπτονται των βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων (όπως αυτά έχουν διατυπωθεί στις Χάρτες του ΟΗΕ, του ΣΕ και της ΕΕ κτλ.) δεν θα πρέπει να τίθενται σε δημοψήφισμα. Τέλος, είναι προαπαιτούμενο να διασφαλιστεί ένας ανοικτός και διεξοδικός διάλογος, με επιχειρήματα υπέρ και κατά, σε όλα τα ΜΜΕ και στον κυβερνοχώρο, και με τη συμμετοχή όχι μόνο των κομμάτων αλλά και της κοινωνίας των πολιτών (ΜΚΟ κτλ.). Η διαδικασία αυτή θα έχει διαμορφωτικό χαρακτήρα ως προς τις στάσεις και την ανύψωση του επιπέδου των πολιτών. Σε ότι αφορά κάποια από τα "διαδικαστικά" θέματα, που μπορούν να επιδράσουν και ουσιαστικά στο αποτελέσμα του δημοφηφίσματος, θεωρώ ότι θα πρεπει να συνυπολογίζονται και τα "λευκα" ψηφοδέλτια. Τα "λευκά" εκπροσωπούν μια στάση, όπως και η αποχή και τα άκυρα. Θετική ψήφος θα πρέπει να θεωρείται τουλάχιστον η απόλυτη πλειοψηφία των εκλογέων που υπερψήφισαν και που συμμετείχαν στην ψηφοφορία. Φυσικά, η πλειοψηφία αυτή, όπως και η απαιτούμενη απαρτία των εκλογέων, είναι δυνατόν να κλιμακώνεται ανάλογα με την κρισμιμότητα του θέματος του δημοψηφίσματος. Για λόγους οικονομίας, τα δημοψηφίσματα θα πρέπει να διενεργούνται παράλληλα με τις εθνικές, τις ευρω-εκλογές ή τίς δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, εκτός αν συντρέχουν σοβαροί λόγοι δημοσίου συμφέροντος για την άμεση και αυτόνομη διεξαγωγή ενός δημοψηφίσματος. Τέλος, στην περίπτωση που τα δημοψηφίσματα δεν μπορούν να έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα και η διασταλτικότητα που επιχειρείται στο ΣΝ είναι αντισυνταγματική, θα πρέπει το θέμα των δημοψηφισμάτων να αποτελέσει αντικείμενο της επικείμενης αναθεώρησης του Συντάγματος. Σε περίπτωση της αναθερώρησης, και με δεδομένες τις αλλάγες στους συσχετισμούς δυνάμεων σε σχέση με το μετα-δικτατορικό 1975, το νέο παγκοσμιοποιημένο οικονομικό περιβάλλον καθώς και την επικράτηση των νέων τεχνολογιών, ίσως θα ήταν σκόπιμο η κυβέρνηση να προχωρήσει σε μια νέα συντακική εθνοσυνέλευση και στη ριζική αναθεώρηση του Συντάγματος. Νίκος Πετρόπουλος Κοινωνιολόγος