Αρχική Ενιαίο Σύστημα Κινητικότητας στη Δημόσια ΔιοίκησηΆρθρο 16 – Ψηφιακό Οργανόγραμμα της Δημόσιας ΔιοίκησηςΣχόλιο του χρήστη Διονύσης Ρηγόπουλος | 13 Ιουλίου 2016, 11:32
  • Σχόλιο του χρήστη 'Διονύσης Ρηγόπουλος' | 13 Ιουλίου 2016, 11:32

    ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΟΡΓΑΝΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΥΤΙΜΟ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ (Μια τεράστια παράλειψη, που με αυτό το νομοσχέδιο μπορεί και πρέπει να αποκατασταθεί) ---------------- Ψηφιακό Οργανόγραμμα του Δημοσίου σημαίνει «πλήρης δομική αποτύπωση όλων των μονάδων και υπαλλήλων, που καθ’ οιονδήποτε τρόπο χρηματοδοτούνται ή μισθοδοτούνται από το Δημόσιο». Πρόκειται για λεπτομερή χαρτογράφηση με διακριτά σημεία στα οποία μπορεί να συναρτώνται και να οργανώνονται ψηφιακά, πάμπολλα δεδομένα, που σήμερα βρίσκονται διάσπαρτα, και ως εκ τούτου πρακτικά απροσπέλαστα. Η εξέλιξη στο χρόνο, η ψηφιακή διαχείριση και ο συνδυασμός αυτών των δεδομένων επιτρέπουν να διαπιστώνονται ελλείψεις και πλεονάσματα, να παρακολουθούνται, να μετρώνται και να αποτιμώνται μεταβολές, να αναδεικνύονται προβλήματα δομών, προσωπικού, εξοπλισμού, απόδοσης και διαδικασιών. Το Ψηφιακό Οργανόγραμμα είναι ο συνδετικός ιστός που λείπει, ώστε να οργανώνονται, να εξετάζονται και να συνδυάζονται, σωστά, αποτελεσματικά και εν πολλοίς αυτοματοποιημένα, όλες οι πληροφορίες που αφορούν το Δημόσιο. Κατά την Κρίση των τελευταίων ετών, φάνηκε καθαρά ότι δεν υπάρχει ανεξάντλητο χρυσωρυχείο που να τροφοδοτεί τις κρατικές δαπάνες και ότι, τελικά, εμείς πληρώνουμε τον λογαριασμό. Φάνηκε ακόμη ότι όταν τον πληρώνουμε δανειζόμενοι, μας κοστίζει πολύ ακριβότερα, γινόμαστε υποχείρια δανειστών και χρεώνουμε έως και τα δισέγγονά μας (όσα απ’ αυτά μείνουν στη χώρα). Οτιδήποτε, λοιπόν, βοηθάει να διαχειριστούμε πιο νοικοκυρεμένα την πατρίδα μας, είναι απαραίτητο να το εφαρμόσουμε το ταχύτερο. Το Ψηφιακό Οργανόγραμμα είναι θεμέλιο και εργαλείο για ορθολογική διαχείριση των πόρων του Δημοσίου και κάνει αμέσως πραγματικότητα τις εξαγγελίες για διαφάνεια στη Δημόσια Διοίκηση. Πριν η πληροφορική γίνει κομμάτι της καθημερινής ζωής μας, ήταν φυσικό να τρομάζουμε από το πλήθος των δεδομένων. Σήμερα όμως, που ο καθένας μας έρχεται σε άμεση και καθημερινή επαφή με μεγάλης έκτασης οργανωμένες πληροφορίες (λογαριασμοί τηλεφώνων και καρτών είναι ένα δείγμα) και διαπιστώνει τα οφέλη της αναλυτικής πληροφόρησης και παράθεσης ψηφιακά επεξεργάσιμων στοιχείων, δεν πρέπει να φοβίζει ο όγκος των δεδομένων του Δημοσίου. Για τις σημερινές δυνατότητες της τεχνολογίας, ο όγκος των δεδομένων της Δημόσιας Διοίκησης είναι μικρός. Τα δεδομένα αφορούν σε 700.000 περίπου υπαλλήλους και τις ανάλογες υπηρεσιακές μονάδες. Χονδρικά, ένα εκατομμύριο οντότητες. Για να αποτυπωθεί η δομή τους, δηλαδή, για να γίνει το Ψηφιακό Οργανόγραμμα, χρειάζονται ελάχιστα MB. Χρειάζονται, δηλαδή, εκατομμύρια φορές λιγότερα δεδομένα από όσα επεξεργάζεται καθημερινά μια εταιρία κινητήρων αεροσκαφών για να βελτιώνει τις τουρμπίνες της. (Η ποσότητα δεδομένων που παράγει καθημερινά ένας αισθητήρας σε μια λεπίδα του στροβίλου είναι 520 GB, και υπάρχουν 20 αισθητήρες http://www.computerweekly.com/news/2240176248/GE-uses-big-data-to-power-machine-services-business). Από το σχολείο μαθαίναμε την αξία της κατάστρωσης στην επίλυση προβλημάτων. Η μεθοδική αναπαράσταση των στοιχείων του προβλήματος, μας διευκόλυνε να ανακαλύψουμε «αφανείς» σχέσεις των δεδομένων μεταξύ τους. Συχνά, και μόνη η οργανωμένη καταγραφή, μας αποκάλυπτε τη λύση του προβλήματος. Το Ψηφιακό Οργανόγραμμα μπορεί να κάνει το ίδιο για τη Δημόσια Διοίκηση. Επιτρέπει, τόσο την τοπική ανάδειξη θεμάτων και επίλυση προβλημάτων (αφού φτάνει ως το επίπεδο του κάθε ατόμου), όσο και τη διαχείριση δεδομένων του συνόλου της Δημόσιας Διοίκησης (με υπολογιστικούς αλγορίθμους). Η έλλειψη του οργανογράμματος διαιωνίζει την ασάφεια και τη θολότητα στο Δημόσιο. Αποβαίνει εις βάρος των καλών υπαλλήλων και ευνοεί τις αδικίες. Έστω και ένα κακό περιστατικό, μπορεί να γίνεται αφορμή για να διασύρεται το σύνολο των υπαλλήλων. Πρόσφατο παράδειγμα είναι ότι διαδόθηκε η εσφαλμένη εντύπωση πως οι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν σε μεγάλο ποσοστό πλαστά πτυχία. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου, η εντύπωση δημιουργήθηκε από 493 περιπτώσεις (δηλαδή μία περίπτωση σε κάθε 1400 υπαλλήλους http://www.aftodioikisi.gr/dimosio/elaxistoi-oi-dimosioi-ipalliloi-me-plasta-ptixia-pinakas/). Το να δημιουργηθεί ένα σωστό Ψηφιακό Οργανόγραμμα δεν είναι πολυτέλεια. Είναι αδήριτη ανάγκη. Διανύουμε τον έβδομο χρόνο μιας -όπως λένε- διοικητικής μεταρρύθμισης (νυν ανασυγκρότησης) χωρίς κανείς να έχει πλήρη εικόνα του Δημοσίου. Πώς μπορεί να ισχυρίζεται οποιοσδήποτε ότι θα λύσει ένα πρόβλημα όταν δεν γνωρίζει τα δεδομένα του; Πληρώνουμε όλοι, κάθε μέρα, την έλλειψη του πλήρους ψηφιακού οργανογράμματος. Κάθε φορολογούμενος χρηματοδοτεί από το υστέρημά του αόρατες σπατάλες που συνεχίζονται. Κάθε πολίτης αντιμετωπίζει συχνά υπηρεσίες που δυσλειτουργούν, λόγω ανισοκατανομής υπαλλήλων, παρωχημένων διαδικασιών και κακοδιοίκησης. Αποχωρώντας προ εξαμήνου, ο επί 11,5 χρόνια Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης ανέφερε ότι υπάρχουν ακόμα δημόσιες υπηρεσίες-φαντάσματα, χωρίς ρόλο και σκοπό, που δεν τις ξέρουμε καν. Υπηρεσίες που βρήκαν, όπως είπε, τρόπους να μην απογραφούν. Κι όμως, το ενιαίο ψηφιακό οργανόγραμμα, που θα διευκολύνει δραστικά την επίλυση όλων των παραπάνω προβλημάτων, μπορεί να γίνει πανεύκολα, γρήγορα και χωρίς κόστος. Χρειάζεται, απλώς, να συνδυαστούν σε δύο δίστηλους πίνακες στοιχεία που υπάρχουν. Η ιεραρχική δομή κάθε υπηρεσίας του Δημόσιου υπάρχει στα νομοθετήματα που την καθορίζουν. Αυτή η διάσπαρτη και δύσχρηστη πληροφορία, αν καταγραφεί στον πρώτο πίνακα σε ζεύγη (μονάδα - υπερκείμενη μονάδα της), δίνει την πλήρη ψηφιακή εικόνα της δομής του Δημοσίου. Οι υπάλληλοι έχουν, από το 2009, καταγραφεί στο Μητρώο Ανθρώπινου Δυναμικού του Ελληνικού Δημοσίου, γνωστό ως Απογραφή, που περιλαμβάνει βασικά τυπικά προσόντα, ημερομηνίες και άλλα υπηρεσιακά στοιχεία για τον καθένα. «Τα στοιχεία καταχωρούνται και επιβεβαιώνονται από τις καθ’ ύλην αρμόδιες Διευθύνσεις Προσωπικού των φορέων και επικαιροποιούνται σε πραγματικό χρόνο» γράφει η ιστοσελίδα της Απογραφής. Η καταγραφή αυτή, όμως, σταματά σε επίπεδο Φορέων. Για να γίνει γνωστή η στελέχωση της κάθε μονάδας, αρκεί να συνδυαστεί, στον δεύτερο πίνακα, ο πλήρης κατάλογος των υπαλλήλων με τη μονάδα στην οποία ο καθένας υπηρετεί. (Στην πραγματικότητα, όπως θα δούμε στη συνέχεια ότι ο πίνακας αυτός θα χρειαστεί να είναι τρίστηλος, ώστε να περιλαμβάνει και τις θέσεις εργασίας). Πόσος χρόνος χρειάζεται για να συμπληρωθούν οι δύο πίνακες, δηλαδή για να αποτυπωθούν ψηφιακά η δομή και η στελέχωση όλης της Δημόσιας Διοίκησης; Περίπου ένα τρίμηνο. Κανείς δεν πρέπει να μισθοδοτείται από το Δημόσιο, αν δεν έχει καταγραφεί στο οργανόγραμμα. Αντίστοιχα, θα πρέπει να ανασταλεί η επιχορήγηση οποιουδήποτε φορέα δεν έχει πλήρως αποτυπωθεί στο ψηφιακό οργανόγραμμα. Για οποιοδήποτε ποσό ή ποσοστό επιχορήγησης. Δεν νοείται να επιχορηγούνται «μαύρες τρύπες». Για να εξυπηρετούνται οι ανάγκες της κινητικότητας ο πίνακας της στελέχωσης πρέπει να περιλαμβάνει και τις θέσεις εργασίας. Κανονικά, οι υπάλληλοι δεν υπηρετούν απλώς σε κάποια μονάδα, αλλά καλύπτουν συγκεκριμένη θέση της μονάδας τους. Οι θέσεις εργασίας της κάθε μονάδας είναι (τις περισσότερες φορές) μονιμότερες από τους υπαλλήλους. Κατά συνέπεια, ανάλογα με τον ανωτέρω δίστηλο πίνακα στελέχωσης (υπάλληλος – μονάδα όπου υπηρετεί) ο πίνακας θα γίνει τρίστηλος (θέση εργασίας – μονάδα στην οποία ανήκει η θέση –με τρίτο στοιχείο: υπάλληλος που την καλύπτει). Εύκολα θα εντοπίζει κανείς τις θέσεις που δεν καλύπτονται από υπαλλήλους. Για να αντιμετωπιστεί το ενδεχόμενο υπαλλήλων που υπηρετούν σε μονάδες που δεν διαθέτουν ανάλογες θέσεις, μπορεί να γίνει αρχικά αποδεκτό να καταχωρίζονται πλασματικές ή απροσδιόριστες θέσεις (προσωποπαγείς;) που θα χαρακτηρίζονται κατάλληλα, ώστε να εντοπίζονται αμέσως). Για να ανταποκρίνεται πάντοτε το οργανόγραμμα στην τρέχουσα πραγματικότητα, θα πρέπει να μην τίθεται σε ισχύ δομική ή υπηρεσιακή μεταβολή, αν δεν δηλωθεί (λαμβάνοντας έναν μοναδικό αποδεικτικό κωδικό, ανάλογα με τον ΑΔΑ της Διαύγειας). Άτομα ή μονάδες εκτός οργανογράμματος να αποκλείεται να μισθοδοτούνται ή να επιχορηγούνται. Χρειάζεται να προβλεφθούν νομοθετικά κυρώσεις για σχετικές παραβάσεις, αμέλεια ή ολιγωρία. Γιατί, όμως, το ενιαίο ψηφιακό οργανόγραμμα είναι τόσο σημαντικό; Επειδή αποτελεί θεμέλιο και εργαλείο για κάθε βελτιωτική προσπάθεια οπουδήποτε στη Δημόσια Διοίκηση. Επειδή είναι η «κρεμάστρα» για οποιαδήποτε πρόσθετα σχετικά δεδομένα: αρμοδιότητες, διαδικασίες, στόχοι, εξοπλισμός, αναλώσιμα, οικονομικά στοιχεία, αξιολογήσεις, ακόμα και κρίσεις ή παράπονα πολιτών, όλα συναρτώνται σε συγκεκριμένες μονάδες και σε άτομα. Συνακόλουθα, συγκεκριμενοποιούνται, τυποποιούνται και ελέγχονται πολλές διοικητικές και οικονομικές λειτουργίες, εξαλείφοντας ασάφειες, εύνοιες και αυθαιρεσίες. Και μόνη η αποτύπωση της δομής και της στελέχωσης θα δείξει αμέσως δομικές ατέλειες (π.χ., διευθύνσεις που έχουν μόνον ένα τμήμα), καθώς και υποστελεχωμένες ή υπερστελεχωμένες μονάδες. Σε συνδυασμό με τα στοιχεία της Απογραφής και με εμφανή κοινά κριτήρια, θα εντοπίζονται αυτόματα λειτουργικές ανεπάρκειες ή σπατάλες πόρων. Για παράδειγμα, πώς μπορεί να λειτουργεί Τμήμα Αυθαιρέτων χωρίς μηχανικό; Ή Καρδιολογικό Ιατρείο χωρίς καρδιολόγο; Ακόμα και έλλειψη ενός τεχνίτη αξονικού τομογράφου μπορεί να αχρηστεύει όλη τη μονάδα: Οι ασθενείς δεν εξυπηρετούνται ενώ ο ακριβός εξοπλισμός, ο ακτινολόγος, και το υπόλοιπο προσωπικό της μονάδας παραμένουν σε αδράνεια και κοστίζουν στους φορολογούμενους χωρίς να παράγουν. Γιατί να υπάρχουν τρεις οδηγοί σε μια Υπηρεσία χωρίς αυτοκίνητο; Σε συνδυασμό με την καταγραφή του υλικού και της κατάστασής του, το Ψηφιακό Οργανόγραμμα θα επιτρέψει να χρησιμοποιείται εξοπλισμός που παραμένει αναξιοποίητος. Γιατί ένα ασθενοφόρο είναι για μήνες σε αχρηστία; Γιατί ένα εργαστήριο που παραλήφθηκε πριν από χρόνια δεν έχει έως τώρα λειτουργήσει; Αυτές οι περιπτώσεις δεν δημιουργούν μόνον αναίτιες δαπάνες, που όλοι πληρώνουμε. Προκαλούν και θανάτους ανθρώπων, που περνούν απαρατήρητοι, αφού δύσκολα μπορεί να αποδοθούν στην αιτία που τους προκάλεσε. Με το Ψηφιακό Οργανόγραμμα και τα λεπτομερή δεδομένα που σταδιακά θα συναρτώνται με αυτό, κάθε σχεδιασμός θα βασίζεται σε ακριβή (και επαληθεύσιμα) στοιχεία και σε ελέγξιμες προβλέψεις. Το ίδιο και κάθε αντίλογος. Οι ανακατανομές υπαλλήλων και οι αναδιαρθρώσεις δομών θα μελετώνται με ενιαία κριτήρια, στις πραγματικές συνθήκες. Ελλείψεις πόρων θα είναι ορατές στους πάντες, ώστε να καλύπτονται με διαφάνεια. Το ιστορικό θα διατηρείται και θα μπορεί ο οποιοσδήποτε να συγκρίνει στοιχεία διαφόρων χρονικών στιγμών. Η απόδοση κάθε αλλαγής θα αποτιμάται με κέντρα κόστους και λειτουργικά κριτήρια και θα συγκρίνεται με αντίστοιχες ή με προγενέστερες καταστάσεις. Οι συγκρίσεις και οι αξιολογήσεις μονάδων και ατόμων θα τυποποιηθούν και θα εμπλουτιστούν: Μέσοι όροι, μέγιστες και ελάχιστες αποδόσεις και άλλα στοιχεία θα παράγονται διαρκώς και αυτόματα για οποιοδήποτε επίπεδο της Διοίκησης. Οι συγκρίσεις θα εστιάζονται στα ομοειδή. Οι καλές πρακτικές που θα αναδεικνύονται θα προτείνονται εκεί που πρέπει. Η εφαρμογή τους θα ελέγχεται και η πρόοδος θα μετράται. Οι έως σήμερα αοριστολογίες για συστηματική επιβράβευση των αποδοτικότερων και πιο ευσυνείδητων υπαλλήλων θα συγκεκριμενοποιηθούν, με κοινά κριτήρια σε όλο το Δημόσιο. Αλλά και οι ίδιοι οι υπάλληλοι θα έχουν δυνατότητα και κίνητρο να βελτιώνονται, μελετώντας στοιχεία στο σύστημα του οργανογράμματος. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς πόσες εφαρμογές χτίστηκαν πάνω στο ψηφιακό υπόβαθρο των χαρτών της Google, για να οραματιστεί πόσους νέους ορίζοντες ανοίγει το ψηφιακό οργανόγραμμα για τη βελτίωση του Δημοσίου και των σχέσεων του κράτους με τους πολίτες. Η προσπάθεια για ένα καλύτερο Κράτος πρέπει να γίνει πρωταρχική μας έγνοια και μέλημα όλων μας. Θα επιφέρει τόσα καλά, που δύσκολα μπορεί κανείς να φανταστεί. Πολλά από τα σημερινά μας δεινά και προβλήματα θα εκλείψουν αυτόματα, καθώς είναι αδιανόητα σε ένα σωστό και δίκαιο Κράτος. Ένα πλήρες και χρηστικό ψηφιακό οργανόγραμμα, είναι η βάση για τη μελετημένη, σταδιακή και μετρήσιμη δομική και οικονομική βελτίωση του Κράτους μας. Παραφράζοντας τον Νιλ Άρμστρονγκ όταν πρωτοπάτησε στη Σελήνη, θα μπορούσε κανείς να πει για το ενιαίο ψηφιακό οργανόγραμμα: «ένα απλούστατο βήμα για το αρμόδιο υπουργείο, ένα τεράστιο άλμα για τη Δημόσια Διοίκηση». Αθήνα, 13.7.2016 Διονύσης Ρ. Ρηγόπουλος Μηχανικός ΕΜΠ Ph.D. Carnegie Mellon University Δημόσιος Υπάλληλος