Αρχική Ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων της χώραςΆρθρο 03 – Αρμοδιότητες ΦΟΔΣΑΣχόλιο του χρήστη ΑΝΝΑ ΚΑΜΜΗ | 8 Φεβρουαρίου 2018, 12:49
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΑΝΝΑ ΚΑΜΜΗ' | 8 Φεβρουαρίου 2018, 12:49

    Σχολιασμός στο πλαίσιο της διαβούλευσης του σχεδίου Ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων της χώρας Θεωρούμε ότι το νέο σχέδιο νόμου, όπως και το παλιό, είναι ένα προϊόνακόμη περισσότερων συμβιβασμών, προκειμένου να διασκεδαστούν οι αντιδράσεις στο χώρο των Φορέων Διαχείρισης.Ταυτόχρονα, έχουν αφαιρεθεί αρκετές από τις ιδιαίτερα προβληματικές ρυθμίσεις που περιλάμβανε το προηγούμενο. Σε κάθε περίπτωση, δεν επιφέρει καμία σημαντική αλλαγή στο υπάρχον τοπίο και σε καμία περίπτωση δεσυνεισφέρει στην εξυπηρέτηση κεντρικών στόχων του ΕΣΔΑ όπως η προώθηση της αποκεντρωμένης διαχείρισης και οδημόσιος χαρακτήρας, αφού : 1.Παραμένει ο συγκεντρωτικός χαρακτήρας της διαχείρισης, δεδομένου ότι: • Ορίζονται αυθαίρετα και χωρίς κάποια προφανή αιτία έως 3 ΦοΔΣΑ ανά Περιφέρεια, χωρίς να συνδέονται με χωρικές ενότητες στις οποίες ολοκληρώνεται η διαχείριση των αποβλήτων σύμφωνα με τον εκάστοτε ΠΕΣΔΑ (Περιφερειακό Σχεδιασμό). • Εξαιρείται η μεγαλύτερη Περιφέρεια της χώρας, η Αττική, που αντιστοιχεί στο μισό πληθυσμό της χώρας και έχει το μεγαλύτερο πρόβλημα με την υπό εξάντληση χωματερή της Φυλής, η οποία παραμένει με ένα φορέα τον ΕΣΔΝΑ στον οποίο τον πρώτο λόγο έχει η Περιφέρεια 2.Δεν κατοχυρώνει το δημόσιο χαρακτήρα, ούτε ως προς τη νομική μορφή, αφού δίνεται η δυνατότητα Ανώνυμης Εταιρείας,ούτε ως προς το ουσιαστικό περιεχόμενο (στοχεύσεις και τρόπος λειτουργίας). Επισημοποιείται με τον τρόπο αυτό η ακύρωση της σαφούς διάταξης του Καλλικράτη που όριζε ότι οι ΦοΔΣΑ πρέπει να έχουν τη μορφή ΝΠΔΔ (συνδέσμων Δήμων) για να εξισορροπήσει έστω και μερικά την αδιαφάνεια που επιφέρει ο συγκεντρωτισμός των ΦοΔΣΑ. Όπως είχαμε επισημάνει και στο σχολιασμό του προηγούμενου σχεδίου νόμου, κομβικό στοιχείο του νέου ΕΣΔΑ είναι ο αναβαθμισμένος ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ένας ρόλος, που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη, όταν συζητάμε για το νέο πλαίσιο που πρέπει να διέπει τη λειτουργία των φορέων διαχείρισης. Από αυτήν την άποψη, είναι χρήσιμο να θυμίσουμε κάποιες ακόμη προβλέψεις του ΕΣΔΑ(στις στρατηγικές για την εφαρμογή της νέας εθνικής πολιτικής διαχείρισης των αποβλήτων), παρόλο που δεν καλύπτουν όλο το φάσμα της διαχείρισης: «Καθορισμός της υποχρέωσης των Δήμων να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν τοπικά σχέδια αποκεντρωμένης διαχείρισης αποβλήτων, στο πλαίσιο των εθνικών και των περιφερειακών σχεδιασμών. Οι προδιαγραφές, οι στόχοι και το χρονοδιάγραμμα, των τοπικών σχεδίων περιλαμβάνονται με τη μορφή υποδείγματος στο παράρτημα του παρόντος ΕΣΔΑ. Στα πλαίσια αυτά θα προσδιοριστούν όλες εκείνες οι απαραίτητες ρυθμίσεις που θα διασφαλίζουν την δυνατότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να αναλαμβάνει το σύνολο των δραστηριοτήτων που απαιτούνται για την εφαρμογή ενός τοπικού σχεδίου αποκεντρωμένης διαχείρισης. Ενδεικτικά τέτοιες ρυθμίσεις αφορούν: • το περιεχόμενο και τη διαδικασία ενσωμάτωσης των δημοτικών σχεδίων διαχείρισης αποβλήτων στα ΠΕΣΔΑ, συμπεριλαμβανομένων θεμάτων συντονισμού και συνδιαχείρισης μεταξύ όμορων Δήμων. • τη δυνατότητα προσλήψεων του απαραίτητου προσωπικού για την υλοποίηση του τοπικού σχεδίου σε κάθε Δήμο, δεδομένου ότι τα σχέδια αυτά είναι εντάσεως εργασίας. • τη διασφάλιση της δυνατότητας των δήμων να διακινούν τα ανακτώμενα υλικά έναντι τιμήματος • τη δυνατότητα χωροθέτησης ήπιων υποδομών διαχείρισης, εντός του πολεοδομικού ιστού • την ενθάρρυνση των κοινωνικών πρωτοβουλιών για πιο άμεση συμμετοχή στη διαχείριση των αποβλήτων, στο πλαίσιο ενός συστήματος δημόσιας αποκεντρωμένης διαχείρισης • τέλος, τη δυνατότητα σύναψης συνεργασίας μόνον για την διαλογή στην πηγή και την εκπαίδευση μεταξύ Δήμων, κοινωνικών συνεταιρισμών ή/και συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης εφόσον τα απόβλητα εντάσσονται στην εναλλακτική διαχείριση.» «Θεσμοθέτηση των αρμοδιοτήτων των δήμων, ώστε να μπορούν να υλοποιούν όλο το φάσμα των δράσεων των τοπικών σχεδίων διαχείρισης, συμπεριλαμβανομένης της απρόσκοπτης διάθεσης των ανακτήσιμων υλικών και ενίσχυση της τεχνικής επάρκειάς τους καθώς των λοιπών φορέων διαχείρισης αποβλήτων.» . Με βάση τα παραπάνω, μια νέα (διαδημοτική) δομή διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, που θα συμβάλλει στην υλοποίηση των στόχων του ΕΣΔΑ και θα εναρμονίζεται με τις κατευθύνσεις του, θα πρέπει: 1. Να μην περιορίζει το ρόλο και τις αρμοδιότητες των δήμων. Αντίθετα, να τους διευκολύνει στην εφαρμογή των τοπικών σχεδίων διαχείρισης και στη δημιουργία και διαχείριση διαδημοτικών υποδομών, όπου αυτό απαιτείται. Σε αυτό το πλαίσιο, να παρέχει την αναγκαία υποστήριξη για την υπέρβαση των δυσκολιών, την εκπόνηση οριζόντιων μελετών, την ανάπτυξη αγορών προϊόντων προδιαλογής και αύξησης των εσόδων των δήμων, την ενίσχυση της βιωσιμότητας των δημοτικών συστημάτων και την εκπαίδευση του προσωπικού τους. 2. Να ωθεί στη διαρκή αύξηση των ποσοτήτων των υλικών που προδιαλέγονται και αξιοποιούνται σε επίπεδο δήμου, σε συμμόρφωση με την πυραμίδα ιεράρχησης των σταδίων διαχείρισης. 3. Να είναι αποτέλεσμα εθελοντικής απόφασης για ανάπτυξη συνεργειών μεταξύ όμορων δήμων και να μην επιβάλλεται με αποφάσεις από τα «πάνω». 4. Να κατοχυρώνει την ισότιμη συμμετοχή των δήμων, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους. 5. Να διασφαλίζει την πλήρη διαφάνεια και τον κοινωνικό έλεγχο. ΑΠΟΡΙΕΣ- ΔΙΕΥΚΡΙΝΗΣΕΙΣ • Όμως δεν διευκρινίζεται πως θα μπορέσουν οι ΟΤΑ που δεν διαθέτουν την υλικοτεχνική υποδομή (ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ/ σπαστήρες/ διαχείριση αδρανών / κομποστοποίηση) να οργανωθούν επαρκώς. Κυρίως πως θα γίνουν οι προσλήψεις στα νομικά πρόσωπα των ΟΤΑ ώστε να καλυφθούν οι θέσεις του ΟΕΥ όπως προβλέπει το άρθρο 15. • Καταργούνται οι υπάρχοντες ΦΟΣΔΑ στα νησιά; • Οι Δήμοι που δεν μπορούν να υποστηρίξουν με τις δικές του δυνάμεις το συγκεκριμένο μοντέλο διαχείρισης θα ανήκουν υποχρεωτικά στον πιο κοντινό ΦοΔΣΑέτσι ώστε η διαχείριση των αποβλήτων να σχεδιάζεται και να υλοποιείται στο κοντινότερο στον πολίτη επίπεδο, εξασφαλίζοντας τη συμμετοχή και τον έλεγχο της τοπικής κοινωνίας ; . Συμπεράσματα και προτάσεις Θεωρούμε ότι υπάρχει ανάγκη για ριζική αναδιαμόρφωση του σχεδίου νόμου ως εξής: 1. Συγκρότηση ενός νέου δικτύου φορέων διαχείρισης που θα έχουν τη μορφή νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και θα συστήνονται από ΟΤΑ πρώτου βαθμού, για όλη τη χώρα, συμπεριλαμβανομένης και της Αττικής. Οι νέοι φορείς θα έχουν την ευθύνη κοινών διαδημοτικών υποδομών που αναπτύσσονται εντός ενοτήτων που θα περιλαμβάνουν έργα τελικής διαχείρισης και οι οποίες προσδιορίζονται στους ισχύοντες κάθε φορά ΠΕΣΔΑ. 2. Οι ΦοΔΣΑ, είναι σκόπιμο να διαχειρίζονται, αποκλειστικά και μόνο τις υποδομές που ένας Δήμος δεν μπορεί να υποστηρίξει με τις δικές του δυνάμεις. Έτσι ώστε η διαχείριση των αποβλήτων να σχεδιάζεται και να υλοποιείται στο κοντινότερο στον πολίτη επίπεδο, εξασφαλίζοντας τη συμμετοχή και τον έλεγχο της τοπικής κοινωνίας. Η παροχή από τους ΦοΔΣΑ τεχνικών, συμβουλευτικών υπηρεσιών και η στήριξη προγραμμάτων των δήμων (π.χ. εκπαίδευσης, δημοσιότητας κλπ.) θα μπορούσε να αναβαθμίσει συνολικά τη δυνατότητα των δήμων να υλοποιήσουν τα τοπικά σχέδια διαχείρισης και να υποστηρίξει και όχι να υποκαταστήσει τη δημοτική διαχείριση των απορριμμάτων. 3. Δήμοι που τεκμηριώνουν, μέσω των τοπικών τους σχεδίων, ότι είναι σε θέση να υλοποιήσουν τους στόχους του ΕΣΔΑ, τηρώντας πλήρως τη νομοθεσία, να έχουν τη δυνατότητα είτε να μην προσχωρήσουν σε φορείς διαχείρισης, είτε να αποχωρήσουν από αυτούς, εάν κρίνουν ασύμφορη τη συμμετοχή τους, έτσι ώστε να διαφυλάσσεται το δημοκρατικό δικαίωμά τους ως αυτόνομων αιρετών αυτοδιοικήσεων. 4. Στο Διοικητικό Συμβούλιο κάθε ΦοΔΣΑνα μετέχουν ισάριθμοι εκπρόσωποι όλων των δήμων - μελών, εκλεγμένοι από κάθε Δημοτικό Συμβούλιο, με πρόβλεψη για την εκπροσώπηση και της μειοψηφίας π.χ. 3 εκπρόσωποι από κάθε Δήμο, ένας από τη μειοψηφία. Η ανάδειξη των μελών της εκτελεστικής επιτροπής να γίνεται με κλήρωση μεταξύ των μελών του Δ.Σ. και με την πρόβλεψη να μην υπάρχουν περισσότερα του ενός μέλη από κάθε δήμο. Οι συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου και της Εκτελεστικής Επιτροπής στην οποία εκχωρούνται αρμοδιότητες από το Δημοτικό Συμβούλιο να γίνονται με δημόσια πρόσκληση και να είναι ανοιχτές στο κοινό. 5. Πρέπει να ληφθεί πρόνοια για την απρόσκοπτη άσκηση διαδημοτικών δραστηριοτήτων όμορων δήμων, σε επιμέρους τομείς που δεν ανήκουν στο αντικείμενο των ΦοΔΣΑ, όπως για παράδειγμα η διαχείριση προδιαλεγμένων υλικών σε διαδημοτικές μονάδες ανακύκλωσης ή κομποστοποίησης. Αναφερόμαστε στις προσλήψεις, τηδιευκόλυνση της διάθεσης των ανακυκλώσιμων υλικών, τη συγκρότηση διαδημοτικών φορέων για τη λειτουργία κοινών ΚΔΑΥ ή μονάδων κομποστοποίησης κλπ. 6. Οι υπηρεσίες των συναρμόδιωνΥπουργείων και οι αντίστοιχες περιφερειακές υπηρεσίες να έχουν την αρμοδιότητα ελέγχου τήρησης της υλοποίησης των παραπάνω σχεδίων και των τοπικών σχεδίων διαχείρισης και της συμμόρφωσης με την νομοθεσία. Άννα Καμμή Δημοτική Σύμβουλος Δήμου Μυκόνου Κίνηση Ενεργών Πολιτών Μυκόνου