1. α) Ο κοινωνικός έλεγχος της δημόσιας διοίκησης έχει ως σκοπό τη βελτίωση της λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης και της ποιότητας των υπηρεσιών της, μέσω του δημόσιου εντοπισμού προβλημάτων εύρυθμης λειτουργίας, περιπτώσεων κακοδιοίκησης, τη λήψη υπόψη της γνώμης των πολιτών για την ποιότητα των δημοσίων υπηρεσιών και τη διατύπωση προτάσεων για την καλύτερη λειτουργία τους.
β) Ο κοινωνικός έλεγχος διενεργείται, μεταξύ άλλων, με έρευνες, ηλεκτρονικές και μη, με τις οποίες οι πολίτες αξιολογούν τις υπηρεσίες τις οποίες χρησιμοποίησαν. Κάθε ηλεκτρονική εφαρμογή μέσω της οποίας οι πολίτες συναλλάσσονται με την διοίκηση, όπως και η κεντρική ιστοσελίδα κάθε Υπουργείου, περιλαμβάνει υποχρεωτικά παρόμοια πρόβλεψη για αξιολόγηση των σχετικών υπηρεσιών.
2. α) Συστήνεται στο Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης & Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ), Παρατηρητήριο της Δημόσιας Διοίκησης με αποστολή την επιστημονική παρακολούθηση της διοικητικής λειτουργίας και το συντονισμό των διαδικασιών αξιολόγησης και κοινωνικού ελέγχου της δημόσιας διοίκησης. Το Παρατηρητήριο στελεχώνεται από εμπειρογνώμονες του ΕΚΔΔΑ, οι οποίοι επιλέγονται με διετή θητεία από το Διοικητικό Συμβούλιο του και προεδρεύεται από τον Πρόεδρο του ΕΚΔΔΑ. Στα μέλη του ΠΕΔΔ δεν καταβάλλεται πρόσθετη αμοιβή.
β) Ο Συνήγορος του Πολίτη, η Ο.Κ.Ε., ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης και η διοικητική Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου υποβάλλουν προς το ΠΕΔΔ ετήσιες εκθέσεις με προτάσεις για την αντιμετώπιση δυσλειτουργιών και προβλημάτων της διοίκησης. Το ΠΕΔΔ, αφού λάβει υπόψη τις εκθέσεις αυτές, όπως και την επεξεργασία των αποτελεσμάτων των αξιολογήσεων του εδαφίου (β) της παραγράφου 1 συντάσσει, εντός του πρώτου διμήνου κάθε έτους έκθεση προς το ΔΣ του ΕΚΔΔΑ που εντοπίζει τα σημαντικότερα προβλήματα και υποβάλει προτάσεις για την αντιμετώπιση του. Εισηγείται, επίσης, τη σύνταξη μελετών και την διενέργεια ερευνών για τις σχέσεις κοινωνίας και διοίκησης και την βελτίωση της αποτελεσματικότητας της τελευταίας. Η έκθεση αυτή για την Κατάσταση της Διοίκησης, μετά την έγκριση της από το ΕΚΔΔΑ αποστέλλεται στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής και στο Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης.
3. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης ρυθμίζονται οι λεπτομέρειες εφαρμογής του άρθρου αυτού.
Το προτεινόμενο Παρατηρητήριο να ενσωματωθεί στο φορέα Διοικητικής Υποστήριξης και Μετασχηματισμού της Δημόσιας Διοίκησης που προτείνουμε παρακάτω.
Η διαδικασία της μετάβασης σε ένα πιο αποτελεσματικό δημόσιο τομέα με τη χρήση των εργαλείων που προβλέπονται στο νομοσχέδιο είναι κρίσιμη και απαιτητική ταυτόχρονα. Πολλοί απλοί υπάλληλοι αλλά και υπάλληλοι σε θέση ευθύνης θα χρειαστούν βοήθεια και καθοδήγηση. Το Παρατηρητήριο Δημόσιας Διοίκησης και τα σεμινάρια που διενεργούνται από το ΕΚΔΔ είναι εργαλεία προς αυτή την κατεύθυνση αλλά απαιτείται επιπλέον βοήθεια. Το Παρατηρητήριο δεν έχει αποφασιστικές αρμοδιότητες ενώ η αξιοποίηση των γνώσεων των σεμιναρίων στις υπηρεσίες υπολείπεται σε σχέση με τις ανάγκες, μόλις οι υπάλληλοι επιστρέψουν στο εργασιακό περιβάλλον. Απαιτείται πιο δραστική παρέμβαση για τη διευκόλυνση (facilitation) των υπαλλήλων να λειτουργήσουν αποδοτικά.
Προτείνεται η δημιουργία ανεξάρτητου δημόσιου φορέα Διοικητικής Υποστήριξης και Μετασχηματισμού (μορφή Task Force) που να έχει τις εξής αρμοδιότητες:
1. την καταγραφή και παρακολούθηση του τρόπου λειτουργία των υπηρεσιών με κάθε μέσο συμπεριλαμβανομένου και της επιτόπιας
επίσκεψης
2. την ανάλυση του τρόπου λειτουργίας
3. τον εντοπισμό των δυσλειτουργιών και προβλημάτων
4. τη σύνταξη έκθεσης για την αλλαγή του τρόπου λειτουργίας
5. την ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού
6. την παρακολούθηση εκ των υστέρων της προσαρμογής της υπηρεσίας (follow up)
Η υιοθέτηση των προτάσεων του φορέα θα είναι υποχρεωτική από τις υπηρεσίες. Οι υπηρεσίες θα μπορούν να προτείνουν εναλλακτικούς τρόπους για να επιτευχθούν οι στόχοι σε συνεννόηση με τον φορέα. Οι προτάσεις του φορέα θα πρέπει να λαμβάνουν υποχρεωτικά υπόψη τους τις αδυναμίες και ελλείψεις των υπηρεσιών και να τις προσαρμόζουν ανάλογα.
Άλλη μια επιτροπή!!!!! ή μάλλον Παρατηρητήριο! Μεταξύ των αρμοδιοτήτων του είναι και η εισήγηση για τη σύνταξη μελετών και τη διενέργεια ερευνώνγια τις σχέσεις κοινωνίας και διοίκησης! Έλεος! Πρέπει να γίνουν μελέτες δηλαδή να ξοδευτεί χρήμα για να κάνει η διοίκηση το καθήκον της και ο πολίτης να ασκεί τα δικαιώματά του με ωριμότητα και ευγένεια? Ας αναλάβει ο κάθε υπάλληλος την ευθύνη που του αναλογεί και ας πράττει το καθήκον του σύμφωνα με τον νόμο και τη συείδησή του!!! Αν όλη η αλυσίδα της δίοικησης λειτουργήσει όπως οφείλει, κανένα Παρατηρητήριο δεν μας χρειάζεται.
H δημιουργία επιτροπών καλή είναι αν δεν μεταθέτει τη για χρόνια απαράδεκτη αδράνεια των Υπηρεσιών και πολιτικών προϊσταμένων τους και ειδικότερα αυτή του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής μεταρρύθμισης σε δικαιολογία. Καλείστε να κάνετε πράξη τα αναφερόμενα στα έγγραφα του Συνηγόρου του Πολίτη που σας έχουν αποσταλεί από αυτόν (αρ.πρωτ.17149.2.1/7.5.2007 και α.π. 200348/19155/2015 της 15/5/2015) και να σταματήσετε τη μετάθεση όλων των λύσεων με επιτροπές επί επιτροπών που δικαιολογούν την αδράνεια και δημιουργούν εύλογα ερωτήματα ή πολιτικής αδιαφορίας ή πολύ περισσότερο ανικανότητας στο να εισηγηθούν οι υπηρεσίες και οι πολιτικοί προϊστάμενοι να νομοθετήσουν τα απλά, εύκολα και εύλογα. Και όταν μάλιστα δεν επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό. Κάντε πράξη τώρα τα από το 2008 από τον Συνήγορο του πολίτη σαφώς υποδεικνυόμενα με την ευκαιρία του Νομοσχεδίου και τα μέλλοντα στείλτε τα σε Επιτροπές. Άλλως και αυτή η επιτροπή θα είναι εκ του πονηρού. Έτσι τουλάχιστον θα μπορεί δικαιολογημένα να εκληφθεί από οποιονδήποτε και δη καλόπιστο.
Το συγκεκριμένο Παρατηρητήριο καλείται να παίξει τον ρόλο της Μονάδας Ποιότητας που συγκεντρώνει στοιχεία για μέτρηση-ανάλυση-βελτίωση. Το θέμα είναι ότι οι προτάσεις του θα προσκρούσουν στο χαμηλό υπόβαθρο (γνωσιολογικό-επιστημονικό-συγκρότησης) των εκάστοτε Υπουργών που εισηγούνται νομοσχέδια χωρίς μελέτη του τί-ποιός-πώς-πότε πράττει στη Δημόσια Εκτελεστική Διοίκηση. Για να παρακαμφθεί αυτός ο σκόπελος, οι Εκθέσεις-προτάσεις βελτίωσης του Παρατηρητηρίου πρέπει να παίρνουν τη μορφή ΔΕΣΜΕΥΤΙΚΩΝ για τους αρμόδιους Υπουργούς προτάσεων.
Άλλος ένας περιττός συμβουλευτικός θεσμός, για να βολευτούν κάποιοι σε εικονικές θέσεις ευθύνης και εξουσίας. Έχουμε υπερπληθώρα θεσμών και εκθέσεων για τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, τις οποίες όμως κανένας σχεδόν δεν λαμβάνει υπόψη.
Π. Νταής