Το Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης σχεδιάζει την Εθνική Στρατηγική για την Κωδικοποίηση και Αναμόρφωση της Ελληνικής Νομοθεσίας με στόχο τη δημιουργία ενός σύγχρονου ρυθμιστικού περιβάλλοντος που θα χαρακτηρίζεται από σαφήνεια, συνοχή και απουσία ανενεργών, αντιφατικών, επικαλυπτόμενων ή παρωχημένων διατάξεων. Κομβικός άξονας της στρατηγικής είναι η ευρείας έκτασης αποκάθαρση του δικαίου με κατάργηση άχρηστων, επικαλυπτόμενων ή αντιφατικών διατάξεων, κωδικοποίηση των υπόλοιπων ρυθμίσεων και εγκαθίδρυση ενός μόνιμου μηχανισμού αξιολόγησης της ποιότητας της νομοθεσίας.
Βασικό μέλημα είναι η άμεση και εύκολη ηλεκτρονική πρόσβαση του πολίτη, της επιχείρησης και του νομικού κόσμου της χώρας στο σύνολο της ελληνικής κωδικοποιημένης νομοθεσίας. Η πληροφορία που θα παρέχεται θα είναι σε μορφή ανοιχτών δεδομένων, εμπλουτισμένη με μεταδεδομένα που θα επιτρέπουν την περεταίρω αξιοποίηση από άλλα συστήματα και εφαρμογές. Στο πλαίσιο αυτό επιδιώκεται ο εξορθολογισμός και η συστηματοποίηση της νομοπαραγωγικής διαδικασίας και της διαδικασίας παραγωγής κανονιστικών πράξεων με την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών και διεθνών προτύπων καλής νομοθέτησης και σημασιολογικής αναπαράστασης. Με την αξιοποίηση των προτύπων αυτών οι πολίτες και ο νομικός κόσμος θα έχουν τη δυνατότητα να βλέπουν την ισχύουσα νομοθεσία ως ένα ενιαίο κείμενο αλλά και την ιστορικότητα της, δηλαδή πως αυτή ίσχυε σε προηγούμενες χρονικές περιόδους.
Η οντολογία που περιγράφεται στο παρόν κείμενο διαμορφώθηκε για αυτό το σκοπό στο πλαίσιο της Πράξης 1.1 του Προγράμματος ISA της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Interoperability Solutions for European Public Administrations 1 ). Η σχετική δράση υλοποιήθηκε σε συνεργασία με το πρόγραμμα ISA που είχε κομβικό ρόλο και την Εθνική Αρχή Καταπολέμησης της Διαφθοράς της Ιταλίας. Η δράση είχε ως σκοπό να υποστηρίξει την ανάπτυξη ιστοτόπων για την εύκολη και φιλική προς τον χρήστη πρόσβαση στην Εθνική Νομοθεσία και εργαλείων για τη σύνταξη των εν λόγω νομικών διατάξεων. Βασικό αντικείμενο αποτέλεσε η διάθεση της νομικής πληροφορίας σε μορφή ανοιχτών δεδομένων, προκειμένου να απευθύνεται σε όλες τις δυνητικές ομάδες χρηστών (πολίτες, επιχειρήσεις, νομικό κόσμο και άλλους επαγγελματίες, δημόσιους και δικαστικούς λειτουργούς κλπ), να παρουσιάζει την εξέλιξη της νομοθεσίας σε βάθος χρόνου με φιλικό τρόπο, επιτρέποντας την ανάκτηση του ισχύοντος νομικού πλαισίου σε δεδομένη χρονική στιγμή και να παρέχεται και σε μηχαναγνώσιμη μορφή για ανταλλαγή με άλλα συστήματα και περαιτέρω αξιοποίησή της.
1.1. Γενικό Πλαίσιο: Πρόσβαση στη νομοθεσία και στη διαχρονική εξέλιξή της
Η ενίσχυση της διαφάνειας σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένης νομοθεσίας, αποτελεί πάγιο και διαρκώς αυξανόμενο αίτημα των πολιτών προς τις Κυβερνήσεις τους.
Οι πολίτες, ο νομικός κόσμος και άλλοι επαγγελματίες, οι επιχειρήσεις, αλλά και οι δημόσιοι και δικαστικοί λειτουργοί χρειάζεται να γνωρίζουν το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο τόσο κατά την χρονική στιγμή της αναζήτησης, όσο και σε παρελθόντα χρόνο. Ωστόσο, δεδομένου του σημαντικού αριθμού μεταβολών (τροποποιήσεις, προσθήκες, καταργήσεις, κλπ) τις οποίες μπορεί να έχει υποστεί ένα συγκεκριμένο νομοθέτημα, η ανάκτηση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου για μία δεδομένη χρονική στιγμή μπορεί να αποδειχθεί διαδικασία εξαιρετικά επίπονη και κοπιαστική.
Προκειμένου να ξεπεραστούν παρόμοιες δυσκολίες και να διευκολυνθεί η πρόσβαση στη νομική πληροφορία, η Ευρωπαϊκή Ένωση υιοθέτησε το 2012 τα Συμπεράσματα του Συμβουλίου και κάλεσε τα Κράτη-Μέλη να εφαρμόσουν το Ευρωπαϊκό Αναγνωριστικό Νομοθεσίας (European Legislation Identifier – ELI 2 ) , το οποίο προάγει την σημασιολογική διαλειτουργικότητα στη νομική πληροφορία.
Ωστόσο, παρόλο που το ELI παρέχει τα μέσα για την προαγωγή της σημασιολογικής διαλειτουργικότητας για την Εθνική και Ευρωπαϊκή Νομοθεσία, δεν υποστηρίζει την οπτικοποίηση της σχετικής πληροφορίας και δεν εισέρχεται σε βάθος ανάλυσης του νόμου (π.χ. άρθρου ή παραγράφου) που συχνά είναι αντικείμενο των τροποποιητικών διατάξεων.
Επίσης το ELI δεν περιλαμβάνει στοιχεία που να υποβοηθούν την ομαδοποίηση ομοειδών διατάξεων που ανήκουν σε μία θεματική περιοχή.
Στο πλαίσιο αυτό, το Ελληνικό Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και η Ιταλική Εθνική Αρχή Καταπολέμησης της Διαφθοράς συνεργάστηκαν με το Πρόγραμμα ISA, προκειμένου να αναπτυχθεί πιλοτική δράση με στόχο:
1. Δημιουργία μίας οντολογίας που να υποστηρίζει τις ανωτέρω λειτουργικές απαιτήσεις,
2. Διάθεση της νομοθεσίας σε μορφή ανοιχτών δεδομένων, εύκολα προσβάσιμη και κατανοήσιμη από τους τελικούς χρήστες και παράλληλα διαθέσιμη και σε μηχαναγνώσιμη μορφή μέσα από δημιουργία πιλοτικού ιστοτόπου,
3. Οπτικοποίηση της εξέλιξης των νομοθετημάτων σε βάθος χρόνου, για διάθεση έγκυρης πληροφορίας εύκολα ανακτήσιμης από τον χρήστη
Πιο συγκεκριμένα, για την υποστήριξη των παραπάνω αναπτύχθηκε οντολογία που βασίστηκε στην οντολογία του ELI, η οποία επεκτάθηκε και εμπλουτίστηκε προκειμένου να απεικονίσει αφενός τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των κωδικοποιήσεων και αφετέρου τη χρονική εξέλιξη των νομοθετημάτων.
2 http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:52012XG1026(01)
Το έργο αυτό είναι πολύ σημαντικό και συγχαρητήρια στο Υπουργείο για την πρωτοβουλία. Δεν είναι σαφής ο τρόπος με τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί η οντολογία αυτή. Αν η βασική πρόθεση του Υπουργείου είναι να αποτελέσει πρότυπο για τα έργα κωδικοποίησης της νομοθεσίας που ετοιμάζει το υπουργείο θα πρέπει να ληφθεί υπ όψη ως αρνητικό παράδειγμα ο τρόπος υλοποίησης έργων τα τελευταία 15 χρόνια αναφορικά με την υιοθέτηση ενός άλλου προτύπου που ήταν προαπαιτούμενο για όλα τα έργα, του Εθνικού Πλαισίου Διαλειτουργικότητας. Είναι σημαντικό να μην καταλήξει η σημαντική αυτή προσπάθεια στα ίδια αδιέξοδα. Έτσι με βάση το παραπάνω σκεπτικό καταθέτω στη διαβούλευση τις παρακάτω προτάσεις:
α. Το πρότυπο αυτό να αποκτήσει θεσμική , επιχειρησιακή και τεχνική κατωχύρωση.
β. Να γίνει υποχρεωτική η χρήση του στις προτάσεις νόμου που καταθέτει η εκτελεστική εξουσία και σε συνεργασία με την Βουλή να γίνει το αντίστοιχο και στον Κανονισμό της Βουλής
γ. Να ορισθεί δομή που θα ελέγχει την συμμόρφωση με το πρότυπο τόσο για τα έργα κωδικοποίησης όσο και για την τρέχουσα νομοπαρασκευαστική διαδικασία
δ. Να δημιουργηθεί πληροφοριακή πλατφόρμα που θα μπορεί να υποστηρίζει λειτουργικά το πρότυπο. Η πλατφόρμα αυτή να αποτελεί το μέσο κατάθεσης των προτάσεων νόμου των Υπουργείων στη Βουλή και παράλληλα να αποτελεί το τελικό στάδιο της έκδοσης του νόμου στο Εθνικό Τυπογραφείο. Σε μια πιο ριζοσπαστική προσέγγιση θα μπορούσε η απόδοση ΦΕΚ να επιτελείται μόνο μετά το πέρας της ανάρτησης του Νόμου στη σχετική πλατφόρμα κατ’ αντιστοιχία με την Διαύγεια
ε. Στην πλατφόρμα αυτή θα μπορούσε παράλληλα να γίνεται με την μορφή croudsourcing από ταυτοποιημένους χρήστες που θα πληρούν συγκεκριμένα προσόντα η μετατροπή των παλαιών νόμων σε μορφή που να ικανοποιεί το παραπάνω πρότυπο. Με αυτό τον τρόπο θα μπορούσε να υπάρξει μια σταδιακή μετατροπή όλων των νόμων σε δομημένη πληροφορία με τα αντίστοιχα αποτελέσματα.
Στο Ε.Π. Μεταρρύθμιση Δημοσίου Τομέα προβλέπεται η Κατηγορία Δράσης Α.1.1.2: Δράσεις κωδικοποίησης της Νομοθεσίας και μείωσης της πολυνομίας και κακονομίας (σελ. 46).
Ειδικότερα, προβλέπονται δράσεις των φορέων παραγωγής νομοθετικών και κανονιστικών ρυθμίσεων με στόχο την εφαρμογή της καλής νομοθέτησης, δηλαδή τη
βελτίωση της ποιότητας των νομοθετικών και κανονιστικών ρυθμίσεων και των διαδικασιών παραγωγής τους, και την αποτελεσματικότερη λειτουργία
του Κράτους. Επίσης θα ενισχυθεί η διαδικασία συντονισμού των δράσεων Καλής Νομοθέτησης όπως ορίζεται στο Ν 4048/2012 (ΦΕΚ34Α/2012).
Πρώτο βήμα αποτελεί η αποκάθαρση του ρυθμιστικού περιβάλλοντος, η απλοποίηση των ρυθμίσεων με την αξιοποίηση μιας καινοτόμου πρακτικής που
αφορά στη μαζική κατάργηση ρυθμίσεων, αυτή της ρυθμιστικής «γκιλοτίνας». Με τον τρόπο αυτό, θα υπάρξει ρητή κατάργηση του συνόλου των
ρυθμίσεων που βρίσκονται ακόμα σε ισχύ, ενώ αξιολογήθηκαν ως περιττές ή ανενεργές ή ακατάλληλες. Στη συνέχεια θα υλοποιηθούν δράσεις που
αφορούν τόσο στο σχεδιασμό των κανονιστικών ρυθμίσεων όσο και στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων τους. Η κωδικοποιημένη ύλη θα είναι
προσβάσιμη από όλους μέσω του διαδικτύου.
Ως αρχές της καλής νομοθέτησης ορίζονται η αναλογικότητα, η απλότητα του περιεχομένου των ρυθμίσεων, η αποφυγή αντιφατικών ρυθμίσεων, η
διαφάνεια, η δυνατότητα υποβολής προτάσεων κατά την κατάρτιση των ρυθμίσεων, η δημοκρατική νομιμοποίηση και άλλα. Μέσα επίτευξης αυτών των
αρχών, αποτελούν η διαβούλευση, η ανάλυση των συνεπειών των ρυθμίσεων, η αιτιολογική έκθεση των νόμων, η κωδικοποίηση και η αξιολόγηση των
αποτελεσμάτων εφαρμογής των ρυθμίσεων.
Ενδεικτικές οριζόντιες δράσεις αποτελούν: η αποκάθαρση του ρυθμιστικού περιβάλλοντος («γκιλοτίνα»), δράσεις κωδικοποίησης (διοικητικής και
νομοθετικής) δράσεις αποτίμησης των κανονιστικών επιπτώσεων.
Οι δράσεις θα ολοκληρώνονται όπου είναι απαραίτητο με τις απαραίτητες υποδομές ηλεκτρονικής διακυβέρνησης που προβλέπονται στο πλαίσιο του
ΑΠ4.
Βασικοί ωφελούμενοι (ομάδες –στόχος)- ενδεικτικά:
• Δημόσια Διοίκηση
• Αποκεντρωμένες Διοικήσεις
• Δημόσια Διοίκηση
• Πολίτες
• Επιχειρήσεις
Ενδεικτικοί Δικαιούχοι:
• Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης
• Υπουργεία – Γενικές Γραμματείες
• ΝΠΔΔ
• Βουλή των Ελλήνων
Η προετοιμασία που γίνεται με την τρέχουσα διαβούλευση σε συνδυασμό με τις επερχόμενες συγχρηματοδοτήσεις έργων μπορούν να συμβάλλουν
στη δρομολόγηση σχετικών εφαρμόσιμων λύσεων.
Στο Υπουργείο Δικαιοσύνης Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων λειτουργεί
Διεύθυνση Νομοθετικού Έργου, Διεθνών Σχέσεων και Διεθνούς Δικαστικής Συνεργασίας με επιχειρησιακό στόχο την ανάπτυξη της διεθνούς δικαστικής συνεργασίας, την προετοιμασία θέσεων και την εκπροσώπηση του Υπουργείου σε ομάδες εργασίας και επιτροπές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και Διεθνών Οργανισμών, τον συντονισμό του νομοθετικού έργου και την προώθηση της νομικής επεξεργασίας κειμένων διεθνών συμβάσεων, συνθηκών και πρωτοκόλλων.
Ειδικότερα οι αρμοδιότητες του Τμήματος Νομοθετικού Έργου είναι:
Η επιμέλεια της κατάθεσης των σχεδίων νόμων αρμοδιότητας του ΥΔΔΑΔ στη Βουλή και η παρακολούθηση των σχετικών διαδικασιών.
Η εισήγηση για τη λήψη των αναγκαίων νομοθετικών ή άλλων μέτρων για την ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των νομοθετικών πράξεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των άλλων διεθνών οργανισμών, αρμοδιότητας ΥΔΔΑΔ.
Η διοικητική υποστήριξη της διαδικασίας διενέργειας κοινωνικού διαλόγου και διαβουλεύσεων με εκπροσώπους των κοινωνικών φορέων και ενδιαφερόμενων ομάδων.
Η συγκρότηση και η παρακολούθηση της λειτουργίας των νομοπαρασκευαστικών επιτροπών ή ομάδων εργασίας νομοπαρασκευαστικού χαρακτήρα του ΥΔΔΑΔ και η τήρηση ηλεκτρονικού αρχείου των τελικών προτάσεων των ανωτέρω επιτροπών και ομάδων εργασίας.
Η σύνταξη σε συνεργασία με τις αρμόδιες καθ’ ύλη υπηρεσίες, της έκθεσης αξιολόγησης αποτελεσμάτων εφαρμογής.
Η επιμέλεια για τη δημοσίευση όλων των νόμων του Κράτους.
Η τήρηση αρχείου και βιβλίου αρίθμησης των νόμων του Κράτους.
Η τήρηση της Μεγάλης του Κράτους Σφραγίδας.
Η μέριμνα για την έκδοση των πράξεων συγκρότησης των Ανεξάρτητων Αρχών Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών, Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης των Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας και Ελέγχου των Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης.
Κατά συνέπεια, θα είχε αξία η ενσωμάτωση στην Οντολογία των συμπερασμάτων/εμπειριών που έχει συσωρευθεί από την πολυετή λειτουργία του παραπάνω Τμήματος στο ΥΔΔΑΔ.
Είναι μια πολύ σημαντική αρχή αυτή που γίνεται με την παρούσα οντολογία και αξίζει να ενισχυθεί τόσο σε τεχνικό όσο κυρίως σε επιχειρησιακό επίπεδο, από όλους τους δημ. φορείς που εμπλέκονται στην παραγωγή και κωδικοποίηση Νομοθεσίας.
Στο Ε.Κ. ΑΘΗΝΑ συμμετείχαμε στην υλοποίηση του έργου της Ηλεκτρονικής Βιβλιοθήκης της Γ.Γ.Δ.Ε (http://www.publicrevenue.gr/elib/) που ήρθε ακριβώς να καλύψει αυτό το κενό, δηλαδή την συγκέντρωση, δομική και σημασιολογική επεξεργασία νομικών πόρων, αναπαράσταση και διασύνδεση τους με URIs, δεικτοδότηση τους για αναζήτηση με λέξεις κλειδιά, κ.α.
Στο κομμάτι των νομικών πόρων, χειριζόμαστε πρωτίστως Νόμους αλλά και ΠΔ, Αποφάσεις, ΚΥΑ, Εγκυκλίους, ΠΟΛ, και άλλα έγγραφα της δημ. διοίκησης, όπως ατομικές διοικητικές λύσεις. Για τη μοντελοποίηση, βασιστήκαμε στο ELI για την κωδικοποίηση των URIs αλλά κυρίως στο AKOMA NTOSO και το OASIS LegalDocumentML (LegalDocML) για την δομική αναπαράσταση των πόρων, καθώς προσφέρει ένα πιο πλούσιο σύνολο ιδιοτήτων και συσχετίσεων για την αναπαράσταση πολλών διαφορετικών τύπων εγγραφών και εννοιών στη δομή τους. Πιστεύω προς αυτήν την κατεύθυνση θα πρέπει εμπλουτιστεί και αυτή η προσπάθεια. Πιο τεχνικά σχόλια και παρατήσεις στα επόμενα κεφάλαια.
Συγχαρητήρια και πάλι για την πρωτοβουλία.
1. Κρίνω, κατ’ αρχήν, πολυτιμότατο αυτό το εγχείρημα, όπως τουλάχιστον οι εμπνευστές του το ευαγγελίζονται, καθώς κάθε Έλλην πολίτης -και όχι μόνο- επιθυμεί, ως επί το πλείστον, να γνωρίζει, ανά πάσα στιγμή, το «τι ισχύει τώρα». Δεδομένου βεβαίως ότι οι κοινωνικές ανάγκες μεταβάλλονται καθώς και οι νομοθετικές προθέσεις των εκάστοτε κυβερνήσεων, υπακούοντας σε διαφορετικά κίνητρα και αναγκαιότητες, πολύ γρήγορα και διαδοχικά το »παρόν» γίνεται »παρελθόν» και το »ισχύον» »παρωχημένο». Το γιατί βεβαίως οι νομοθετικές προθέσεις μιας κυβέρνησης προσανατολίζονται προς αυτή τη νομοθετική και όχι προς μιαν άλλη κατεύθυνση, αυτό είναι θέμα άλλης συζήτησης.
Οι εμπνευστές της «Οντολογίας» (Ον εδώ είναι το νομικό πλάσμα), ωστόσο, ας έχουν υπ’ όψιν τους ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο η έγκαιρη καταγραφή και προβολή της ισχύουσας νομοθεσίας
(ιδού κατά λέξιν τι λέγεται επ’ αυτού στην Εισαγωγή: »Βασικό μέλημα είναι η άμεση και εύκολη ηλεκτρονική πρόσβαση του πολίτη, της επιχείρησης και του νομικού κόσμου της χώρας στο σύνολο της ελληνικής κωδικοποιημένης νομοθεσίας. Η πληροφορία που θα παρέχεται θα είναι σε μορφή ανοιχτών δεδομένων, εμπλουτισμένη με μεταδεδομένα που θα επιτρέπουν την περαιτέρω αξιοποίηση από άλλα συστήματα και εφαρμογές»),
αλλά και του τρόπου με τον οποίον η ισχύουσα νομοθεσία εφαρμόζεται στην πράξη (ή δεν εφαρμόζεται, ή εφαρμόζεται μερικώς…).
Κι αυτό γιατί από τη δημοσίευση του ΦΕΚ ως την εφαρμογή της ισχύουσας διάταξης συμβαίνει να μεσολαβούν διάφορα στάδια, που ενδεχομένως αλλοιώνουν το αποτέλεσμα, ακυρώνουν την αρχική πρόθεση, αλλά και προετοιμάζουν κατ’ ουσίαν την τροποποίηση της διάταξης που βρίσκεται ήδη »στον αφρό». Αλλά ίσως και αυτό είναι θέμα άλλης συζήτησης.
Ο Έλλην πολίτης, πάντως, θέλει να γνωρίζει πρωτίστως σε τι αποσκοπεί η θέσπιση της διάταξης, αν αυτή, από την πρώτη στιγμή που ισχύει, τείνει να εφαρμόζεται και φυσικά πιστά, με την ακρίβεια της νομοθετικής εκφοράς της, εάν η Διοίκηση μέσω εσωτερικών εγκυκλίων ή οδηγιών ανοίγει ταχύτατα τον δρόμο προς αυτόν τον σκοπό κ.λπ. κ.λπ. Μπορεί όμως και αυτό να είναι θέμα άλλης συζήτησης.
2. Προχωρούμε στους ιδανικούς προσδιορισμούς.
Μια διάταξη είναι σαφής όταν όλοι όσοι τη διαβάζουν, ακόμη και οι νομικώς αναλφάβητοι, καταλαβαίνουν το ίδιο.
Έχει συνοχή όταν είναι προϊόν όλων των σχετικών με το θέμα φορέων, που πρέπει λογικά να συνεργάστηκαν κατά την προετοιμασία της, εφόσον από τη θέσπισή της και μετά επηρεάζεται το έργο ή η δραστηριότητά τους.
Είναι ενεργός όταν αμέσως εφαρμόζεται, χωρίς ΄΄παρεμβολές΄΄, υστεροβουλίες και »παράσιτα».
Βεβαίως, είναι δυνατόν κατά την πρώτη εφαρμογή της να εντοπιστούν αμέσως τυχόν λάθη και παραλείψεις, να προκύψουν προβλήματα και παραμορφώσεις ή στρεβλώσεις, καθώς δεν υπολογίστηκαν καλώς άπασες οι συνέπειές της (κατά τη φάση της εκτίμησης των κάθε είδους συνεπειών της). Το να δεις λοιπόν στην πράξη ‘’πώς τσουλάει’’ η διάταξη είναι ένα κριτήριο είτε για να την υποστηρίξεις είτε για να την αποσύρεις. Ο Έλλην πολίτης έχει ιδίαν πείρα του φαινομένου τέτοιων αποσύρσεων.
Προφανώς δεν είναι αντιφατική, όταν δεν συγκρούεται με άλλη, ισχύουσα, διάταξη νόμου, που εκ της ισχύος της βεβαίως υπονομεύει την επενέργεια της πρώτης. Εξυπακούεται ότι ένα τέτοιο εγχείρημα όπως το παρόν πρέπει να εξοβελίζει επικαλύψεις κάθε είδους, ώστε ο όρος «αποκάθαρση» να βρίσκει το πραγματικό του νόημα.
Τέλος, μια διάταξη είναι παρωχημένη όταν δεν ανταποκρίνεται στον σύγχρονο τρόπο κοινωνικής οργάνωσης και διατηρείται, χωρίς να είναι ΄΄κλασική΄΄, σαν απολίθωμα, φερμένο από παλαιότερες δεκαετίες (γιατί άραγε συμβαίνει αυτό; Αναρωτιέται ο Έλλην πολίτης – εξυπηρετεί κάποια σκοπιμότητα αυτή η ‘’συντήρηση’’ του παλαιού και αντιτιθέμενου στις σύγχρονες ανάγκες της ημετέρας κοινωνίας;).
3. Προσέξτε τι λέγεται κατά λέξιν στην «Εισαγωγή»:
»Κομβικός άξονας της στρατηγικής είναι η ευρείας έκτασης αποκάθαρση του δικαίου με κατάργηση άχρηστων, επικαλυπτόμενων ή αντιφατικών διατάξεων, κωδικοποίηση των υπόλοιπων ρυθμίσεων και εγκαθίδρυση ενός μόνιμου μηχανισμού αξιολόγησης της ποιότητας της νομοθεσίας».
Καθώς αυτή η εργασία θα είναι συνεχής («μόνιμος μηχανισμός»), πρέπει να χτιστεί/θεμελιωθεί ένας νέος ΄΄θεσμός΄΄, αμετάβλητος από την ασυνέχεια του εγχώριου πολιτικοκομματικού συστήματος.
4. Ειδικές παρατηρήσεις επί της «Εισαγωγής – Γενικού πλαισίου»:
Α. Να εξηγηθεί ο όρος «μεταδεδομένα».
Β. Από ποια συστήματα και εφαρμογές θα αξιοποιείται η νομική πληροφορία και πώς; Να δοθεί συγκεκριμένο παράδειγμα.
Γ. Ποια είναι τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα βάσει των οποίων οφείλουν να παράγονται οι νομοθετικές πράξεις; Να γίνει σαφές.
Δ. Τι σημαίνει ο όρος «σημασιολογική αναπαράσταση»; Να εξηγηθεί ο όρος.
Ε. Πώς συνδέεται η νομοθετική πληροφόρηση με τη διαφθορά, εν προκειμένω στην Ιταλία;
ΣΤ. Τι σημαίνει ο όρος «σημασιολογική διαλειτουργικότητα στη νομική πληροφορία»;
Ζ. Πώς συνάδει η «πιλοτική δράση» και ο «πιλοτικός ιστότοπος» με «την εγκαθίδρυση ενός μόνιμου μηχανισμού αξιολόγησης της ποιότητας της νομοθεσίας»;
Εξαιρετική δουλειά, που πιστεύω ότι θα έλυνε πράγματι πάρα πολλά θέματα, αρκεί να υπάρχει πολιτική βούληση τόσο στο επίπεδο της εφαρμογής όσο και του σεβασμού της νομοθετικής διαδικασίας. Μακάρι να ολοκληρωθεί σύντομα.