5. Το Σύστημα Δημοτικής Διακυβέρνησης

72. Η διεύρυνση των αρμοδιοτήτων των δήμων καθώς και των ορίων τους επιβάλλει τον επανασχεδιασμό του συστήματος τοπικής διακυβέρνησης. Η ενσωμάτωση των νέων αρχών δημοκρατικής διακυβέρνησης οδηγεί στην αναβαθμισμένη συμμετοχή του πολίτη, στη διαβούλευση πριν τη λήψη των αποφάσεων, στη διαφανή άσκηση της εξουσίας και στην υποχρεωτική λογοδοσία όποιου ασκεί δημόσια εξουσία, επιβάλλει την επαναξιολόγηση των δημοτικών θεσμών διακυβέρνησης, την αναβάθμιση και τον εμπλουτισμό τους αλλά και την αποκεντρωμένη διάρθρωσή τους, ώστε να επιτρέπουν την αμεσότερη και αποτελεσματικότερη συμμετοχή και εξυπηρέτηση του δημότη.

  • Δήμαρχος, Αντιδήμαρχοι και Εκτελεστική Επιτροπή
  • Αναβάθμιση Δημοτικού Συμβουλίου
  • Συμβούλιο Διαβούλευσης
  • Συνήγορος του Δημότη και Συνήγορος της Επιχείρησης
  • Επαναθεμελίωση της Σχέσης του Δήμου με το Χωριό και τη Γειτονιά
    • 25 Ιανουαρίου 2010, 08:50 | Sokratis Kefalogiannis

      Όπωσδήποτε κατάρτηση οδικού χάρτη για την στελέχωση των Δημοτικών Υπηρεσιών.

    • Γενικές Παρατηρήσεις

      Το προτεινόμενο σχέδιο Καλλικράτης, παρά την προφανή πρόθεση να συμβάλει στην αποτελεσματική, πολιτοκεντρική Διοίκηση και τις σημαντικές , θετικές αλλαγές που επιφέρει, ωστόσο, στις ειδικές διατάξεις του, δεν διασφαλίζει ούτε τις προθέσεις, ούτε την αποτελεσματικότητα των νέων αυτοδιοικητικών θεσμών, στα κρίσιμα ζητήματα που ταλαιπωρούν τον αυτοδιοικητικό χώρο και διαστρέφουν τον χαρακτήρα και το ρόλο του θεσμού.

      Εάν δεχθούμε ότι οι εκτεταμένες μελέτες του ΙΤΑ που εκπονήθηκαν κατόπιν εξουσιοδότησης από τους φορείς των αιρετών οργάνων της αυτοδιοίκησης, αποτύπωσαν με πολιτική ακρίβεια και επιστημονική μεθοδολογία το αυτοδιοικητικό τοπίο και κατέληξαν σε αξιόπιστα συμπεράσματα για τις θεμελιώδεις αλλαγές που θεωρούνται αναγκαίες , τότε αδυνατούμε να κατανοήσουμε γιατί οι κατευθυντήριες αρχές και οι προταθείσες επιμέρους ρυθμίσεις δεν αξιοποιήθηκαν και δεν ενσωματώθηκαν στο προτεινόμενο σχέδιο.

      Επισημαίνουμε ενδεικτικά, χαρακτηριστικά άρθρα του προτεινομένου σχεδίου και τις αναντιστοιχίες τους με το κοινό αίσθημα, τα καταγεγραμμένα προβλήματα και τις προτεινόμενες λύσεις από τις διαθέσιμες μελέτες :
      » 34. Οι Αντιπεριφερειάρχες επιλέγονται μεταξύ των περιφερειακών συμβούλων από τον Περιφερειάρχη.
      74. Οι Αντιδήμαρχοι επιλέγονται μεταξύ των δημοτικών συμβούλων από τον Δήμαρχο. »
      Έχει καταγραφεί η απροσδιοριστία του ρόλου των αντιδημάρχων και η αμφίβολη αποτελεσματικότητα του θεσμού, καθώς και η απόλυτη εξάρτηση όλης της συμπολίτευσης του δημοτικού συμβουλίου από τον Δήμαρχο, ενόψει της προσδοκίας της έμμισθης, αναγνωρίσιμης και πολιτικά ισχυρής θέσης του αντιδημάρχου.

      Εν τούτοις διατηρείται αλώβητο το Δημαρχοκεντρικό καθεστώς,στο προκείμενο όπως και στο σύνολο του νομοσχεδίου και μάλιστα επεκτείνεται και στους αντιπεριφερειάρχες.

      Προτάσεις δυνατοτήτων:
      – Ο θεσμός να διατηρηθεί με περιορισμό του αριθμού των αντιδημάρχων , με άμεση εκλογή των Αντιδημάρχων από τον λαό, με ρόλο μόνον θεματικό , με σαφείς αρμοδιότητες, ελεγκτικούς μηχανισμούς και υποχρεωτικό πολιτικό και οικονομικό απολογισμό και λογοδοσία.
      – Η αμοιβή όλων των αιρετών να περιοριστεί, στο πλαίσιο δημοσιονομικής πειθαρχίας όλης της χώρας.
      – Αντί πλήθους εμμίσθων αντιδημάρχων ο Δήμαρχος να υποστηριχθεί από αντίστοιχο της δυναμικότητάς του αριθμό επιστημονικών συνεργατών και ειδικών συμβούλων, που θα επιλεγούν είτε από το υπηρετούν προσωπικό ή με πρόσληψη, σύμφωνα με το νομικό καθεστώς περί προσλήψεων, ώστε χωρίς πρόσθετες επιβαρύνσεις να στελεχωθεί από επαρκές ανθρώπινο δυναμικό και όχι μόνον από πολιτικό προσωπικό.

      «76. Καθιερώνεται ένα νέο όργανο, η Εκτελεστική Επιτροπή, ως συλλογικό επιχειρησιακό-εκτελεστικό όργανο στους δήμους. »

      Ως συλλογικό όργανο με επιτελικό , προγραμματικό ρόλο, η Εκτελεστική Επιτροπή δεν μπορεί να στελεχώνεται αμιγώς πολιτικά και «δυνητικά» να συμμετέχουν τα υπηρεσιακά στελέχη, δεδομένου ότι το έργο της δεν είναι πολιτικό, αλλά απαιτεί επιστημονική μεθοδολογία και γνώσεις προγραμματισμού, ελέγχου και υλοποίησης.

      Προτάσεις δυνατοτήτων:
      Αντιπροσωπευτική στελέχωση της εκτελεστικής επιτροπής, κατά περίπτωση, με σχετική θεσμική ρύθμιση ή με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και με ισότιμη συμμετοχή των αρμοδίων πολιτικών και υπηρεσιακών στελεχών, αναλόγως του θέματος, καθώς και με συμμετοχή του Γενικού Γραμματέα. Ομοίως και στο επίπεδο της περιφέρειας, όπου τα θέματα είναι πολύ πιο απαιτητικά σε εξειδικευμένες γνώσεις και δεξιότητες.

      Ο θεσμικός ρόλος των υπηρεσιακών μονάδων θα πρέπει βέβαια να υποστηριχθεί από σύγχρονα συστήματα οργάνωσης της αυτοδιοίκησης, παρακολούθησης του προγραμματισμού και αξιολόγησης του ανθρώπινου δυναμικού.Τα συστήματα αυτά θεωρούνται συστατικά στοιχεία για την επίτευξη των στόχων του νέου Νομοσχεδίου. Επειδή είναι κατακτημένα, μπορούν να προτυποποιηθούν κεντρικά και να ενσωματωθούν στο νομοσχέδιο, ώστε να εφαρμοστούν αμέσως και υποχρεωτικά από τις νέες αρχές.

      «82. Καθιερώνεται Συμβούλιο Διαβούλευσης.»

      Προτάσεις δυνατοτήτων:
      Η δημόσια διαβούλευση, δεν ολοκληρώνεται ως δημοκρατική διεργασία, εάν δεν αποτελεί υποχρεωτική προϋπόθεση πρό της λήψης αποφάσεων που αφορούν στρατηγικά ζητήματα ή παρεμβάσεις στις πόλεις και τις περιφέρειες.

      Τα θέματα υποχρεωτικής για την εγκυρότητα των αποφάσεων διαβούλευσης θα πρέπει να προκαθοριστούν και να περιγραφούν στο Νομοσχέδιο.

      Η σύνθεση του Συμβουλίου Διαβούλευσης θα πρέπει να αποφασίζεται από το δημοτικό/περιφερειακό συμβούλιο, υποχρεωτικά, κατ’ έτος, για να είναι ως όργανο κατά το δυνατόν λιγότερο «εντεταλμένο» και περισσότερο έγκυρο.

      «Η διαφάνεια αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για τη διασφάλιση της αρχής της πολιτικής λογοδοσίας, που διευκολύνει τον πολιτικό έλεγχο συγκεκριμένων οργάνων και αποφάσεων και την απόδοση πολιτικών ευθυνών.»

      Προτάσεις δυνατοτήτων:
      Η διαφάνεια και η λογοδοσία δεν διασφαλίζεται μόνον με τον έλεγχο νομιμότητας των πράξεων και αποφάσεων των αιρετών και υπηρεσιακών οργάνων της αυτοδιοίκησης, αλλά και με έλεγχο και λογοδοσία επί των παραλήψεων και αδυναμιών συμμόρφωσης, σε κάθε διακριτή πολιτική ή υπηρεσιακή μονάδα.

      Οι πολιτικές επιπτώσεις ανά τετραετία, ακόμη και αν επιτευχθούν, δεν αποκαθιστούν ωστόσο και δεν διασφαλίζουν τις βασικές αρχές δημοκρατικής και αποτελεσματικής λειτουργίας, όπως ορθά προβλέπονται από τις σχετικές μελέτες , δηλαδή την αρχή της θεσμικής ισορροπίας , την αρχή της πολιτικής λογοδοσίας με διαφάνεια, την αρχή της αποτελεσματικότητας, την αρχή της αποδοτικότητας, την αρχή της εγγύτητας-αποκέντρωσης.

      Για το λόγο αυτό απαιτούνται ενδιάμεσοι έλεγχοι συμμόρφωσης, από εξωτερικούς, αντικειμενικούς και αξιόπιστους φορείς ελέγχου, λογοδοσία επι των μη συμμορφώσεων και θεσμοθέτηση «ποινής και επιβράβευσης» για όλες τις σοβαρές περιπτώσεις μη επίτευξης, που θα πρέπει να καθοριστούν ρητά.

      Ενδεικτικά ποινές/επιβραβεύσεις μπορεί να είναι η εφαρμογή συστήματος βαθμολόγησης και ποσοστιαίες αυξομειώσεις πόρων για τους φορείς και αποδοχών για τις υπηρεσιακές μονάδες.

      Τέλος τα τοπικά δημοψηφίσματα θα μπορούσαν να συμβάλουν σημαντικά στις σημαντικές επιλογές και θα πρεπει να προβλεφθεί η επιλογή αυτή , ως δυνατότητα του δημοτικού/περιφερειακού συμβουλίου, με σχετική πλειοψηφία.

      Με την πρόθεση συμβολής στη μεγάλη αυτή συζήτηση σας ευχαριστώ
      Καλαϊτζίδου Ιωάννα, Πολιτικός Μηχανικός, Πτολεμαΐδα

    • 19 Ιανουαρίου 2010, 09:32 | ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

      Έχει μεγάλη σημασία να αποφευχθεί η αναβίωση μικροτοπικισμών και ανταγωνισμών.
      Στην περίπτωση που δοθεί δικαίωμα για τοπικά δημοψηφίσματα, ΠΡΕΠΕΙ να οριστεί ξεκάθαρα και περιοριστικά το εύρος των θεμάτων που αυτά μπορούν να κρίνουν. ΡΗΤΑ ΠΡΕΠΕΙ να εξαιρεθούν τα θέματα δομής και λειτουργίας των Δήμων, όπως η ονομασία, η έδρα ή η δυνατότητα απόσχισης και ενσωμάτωσης σε άλλον Δήμο, αλλιώς θα οδηγηθούμε σε έναν αέναο κύκλο τοπικιστικών συγκρούσεων, που θα παραλύσει κάθε προοπτική ομαλής λειτουργίας των νέων Ο.Τ.Α.

    • 18 Ιανουαρίου 2010, 22:25 | Αλέξης Πραντίκος

      Γενικό σχόλιο, όσο γενική είναι η προς συζήτηση πρόταση:

      Στελέχωση των υπηρεσιών των δήμων με επιστήμονες, ακόμη και με επιδότηση των θέσεων ή της μετακίνησης. Οι περισσότεροι δήμοι (κύρια ακριτικοί) δεν έχουν πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις γιατί δεν ξέρουν που να βρούν σχετικές πληροφορίες!

      Θεσμοθέτηση της συμμετοχής των πολιτών σε τοπικές συνελεύσεις των διοικητικών οργάνων.

    • Η αναβαθμισμένη συμμετοχή του πολίτη για τον Δήμο μας σημαίνει:
      Κατάργηση του σημερινού 13μελούς Δημοτικού Συμβουλίου, δηλαδή του συνεκτικού ιστού της κοινωνίας μας, που λειτούργησε εδώ και πολλές δεκαετίες σεβόμενο τις αρχές τησ Εγγύτητας, της Επικουρικότητας και της Τοπικής Αυτονομίας. Και επίσης σημαίνει κατάργηση των 3μελών τοπικών συμβουλίων.
      Στη θέση τους μπαίνουν: Ένας Τοπικός Αντιδήμαρχος και ένα 5μελές Τοπικό Συμβούλιο για μικροτοπικής εμβέλειας θέματα. Και αντίστοιχα από ένας τοπικός σύμβουλος στους οικισμούς.
      Με τα όργανα αυτά υποβαθμίζεται τελείως η συμμετοχή του πολίτη.
      Και η λειτουργία της κοινωνίας απέχει παρασάγγας από τις βασικές αρχές της Εγγύτητας, της Επικουρικότητας και της Τοπικής Αυτονομίας.
      Επίσης δεν αναφέρεται πουθενά ως θεσμός τοπικής δημοκρατίας η Λαϊκή Συνέλευση, που στον Δήμο μας λειτουργεί ανελλιπώς εδώ και 30 χρόνια και σ’ αυτήν παίρνονται οι σοβαρότερες αποφάσεις για τον τόπο μας, τις οποίες σέβεται και υπηρετεί το εκάστοτε Δημοτικό Συμβούλιο.
      Δεν αναφέρεται πουθενά το Τοπικό Δημοψήφισμα ως θεμελιώδης θεσμός για την άσκηση της τοπικής δημοκρατίας.

    • Η διαβούλευση μέσω διαδικτύου είναι προφανώς μια μέγιστη καινοτομία. Και την επικροτούν οι πάντες. Όμως στον τόπο μας η δημόσια διαβούλευση έχει και πρόσωπο και όνομα, πέραν της διαδικτυακής προσέγγισης. Και λέγεται ΛΑΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΩΝ. Η λαϊκή συνέλευση δεν φαίνεται πουθενά να απασχολεί τον ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ. Νομίζω ότι πρέπει η διεξαγωγή της να ισχυροποιηθεί περισσότερο.
      Επίσης το Τοπικό Δημοψήφισμα του άρθρου 216 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων δεν αναφέρεται πουθενά, ενώ αποτελεί σημαντικό εργαλείο Τοπικής Δημοκρατίας. Το τοπικό δημοψήφισμα σήμερα χωλαίνει λόγω μη έκδοσης των απαραίτητων Προεδρικών Διαταγμάτων, που θα διευκρίνιζαν τα διαδικαστικά διεξαγωγής, έγκρισης, νομιμότητας κ.λ.π. (παρ7, άρθρου 216, Ν3463/2006).

    • 15 Ιανουαρίου 2010, 13:50 | ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΙΤΖΙΜΗΣ ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΟΣ ΚΑΡΛΟΒΑΣΙΩΝ

      Άρθρο 5 παρ. 76 [να διαμορφωθεί ως κατωτέρω]

      «Καθιερώνεται ένα νέο όργανο, η Εκτελεστική Επιτροπή……………………………
      Συμμετέχουν,εκτός από τον Δήμαρχο ως πρόεδρο, όλοι οι θεματικοί και τοπικοί αντιδήμαρχοι και δύο επικεφαλής δημοτικών παρατάξεων της μειοψηφίας , σύμφωνα με την εκλογική δύναμη σε δημοτικούς συμβούλους. Σε περίπτωση ίσου αριθμού δημοτικών συμβούλων, επιλέγεται ο συγκεντρώσας το μεγαλύτερο εκλογικό ποσοστό επί του συνόλου του εκλογικού σώματος……………………»

      Είναι αντιδημοκρατικό και αδιανόητο σε ένα όργανο με τόσο βασικές και σημαντικές αρμοδιότητες, όπως αυτές περιγράφονται στην επόμενη παράγραφο 77, να μην συμμετέχει η μειοψηφία , κατ΄ αντιστοιχία με την σύνθεση της Δημαρχιακής Επιτροπής

      Άρθρο 5 παρ. 85 [ να διαμορφωθεί ως κατωτέρω]
      «Συγκροτούνται πενταμελή τοπικά συμβούλια………………………………………..
      ………………………………………………………………………………………….
      Ιδρύονται Δημοτικά διαμερίσματα στις έδρες την σημερινών Δήμων και συγκροτούνται αντίστοιχα συμβούλια δημοτικών διαμερισμάτων. Πρόεδρος του τοπικού συμβουλίου είναι ο πρώτος σε σταυρούς σύμβουλος του Τοπικού Διαμερίσματος από τον πλειοψηφίσαντα συνδυασμό, ο οποίος συμμετέχει στις συνεδριάσεις των δημοτικών συμβουλίων και της εκτελεστικής επιτροπής , με δικαίωμα εισήγησης και ψήφου για τα θέματα που αφορούν το Τοπικό Διαμέρισμα που εκπροσωπεί. Το ίδιο δικαίωμα έχει και ο πάρεδρος Τοπικού Διαμερίσματος.»

      Είναι βασική ανάγκη με την νέα μεταρρύθμιση, να παραμείνουν στις έδρες των πρώην Δήμων, ορισμένες εκτελεστικές αρμοδιότητες και εξουσίες, με αυτόνομη διαχείριση του τμήματος του προυπολογισμού που αφορά το Διαμερισμά τους, σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται και εφαρμόζονται στα δημοτικά διαμερίσματα του Ν. 3463/2006. Εναλακτική λύση θα ήταν να περιορισθεί και το όριο- ως 10.000- πληθυσμό στις -5.000-, αν εκτιμάται ότι γενίκευση θα αδυνατίσει τους στόχους της μεταρρύθμισης.
      Η εκλογή του προέδρου του Τ.Σ, καθώς και η σταθερότητα αυτής, θα πρέπει να προβλέπεται και να εγγυάται από τον ίδιο τον νόμο. Διαφορετικά και σε περίπτωση έμμεσης εκλογής , θα έχουμε απαξίωση του θεσμού και γελιοποίηση των προσώπων, αφού θα έχουμε την δυνατότητα κάθε λίγο και λιγάκι και κατά το συμφέρον, να αλλάζουμε πρόεδρο Τοπικού Συμβουλίου.
      Θα πρέπει δε να διατηρηθεί το δικαίωμα της ψήφου για θέματα που αφορούν το Τοπικό Διαμέρισμα, για να έχει νόημα και ενδιαφέρον η συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία και στην δημοκρατική συλλογική διαδικασία.

      Άρθρο 5 παρ 94 [ να διαμορφωθεί ως κατωτέρω]

      « Τα τοπικά συμβούλια εκλέγονται με ενιαίο ψηφοδέλτιο. Οι δημοτικοί συνδυασμοί προτείνουν υποχρεωτικά υποψηφίους για τα τοπικά συμβούλια. Για τα Τοπικά Διαμερίσματα κάτω των 500 κατοίκων, υποψήφιος μπορεί να είναι και κάθε δημότης με αυτοπρόταση.»

      Θα πρέπει πέρα από την εξασφάλιση της ελεύθερης έκφρασης κατά την εκλογική διαδικασία ,να εξασφαλισθεί και η κατά το δυνατότερο συντεταγμένη λειτουργία των Τοπικών Συμβουλίων με αυτή του Δημοτικού Συμβουλίου και της Δημοτικής Αρχής τουλάχιστον σε θέματα διοίκησης και εξυπηρέτησης του πολίτη. Για τα τοπικά διαμερίσματα που εκλέγεται ένας και μοναδικός πάρεδρος , είναι δυνατή η αυτοπρόταση. Αντίθετα η αυτοπρόταση σε τοπικά συμβούλια των 3 και 5 μελών, σε συνδυασμό με το ενδεχόμενο να υπερισχύσει εκλογικά η αυτοπρόταση, θα δημιουργήσει προβλήματα τόσο στην σύνθεση και την προεδρία, όσο και στην λειτουργία των συλλογικών οργάνων των Τοπικών Συμβουλίων.

    • κύριε Υπουργέ καλή επιτυχία!
      εκείνο που θα βοηθήσει πολύ κατά τη γνώμη μου στη επιτυχία είναι ο εθελοντισμός.Δυστυχώς το μόνο που έγινε τα τελευταία χρόνια είναι οι πολίτες να έχουν ώς κίνητρο το μισθό που θα παίρνουν εφόσον εκλεγούν στη τοπική αυτοδιοίκηση και όχι η προσφορά τους στα κοινά. Και γιαυτή τη κατάσταση μεγάλη ευθύνη έχουν και οι προηγούμενες κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ.Δε ξέρω πως μπορούμε να ενεγροποιηθούμε ξανά.Μεγάλωσα σε μια οικογένεια με αυτές τις αναφορές της προσφοράς και όχι της ζήτησης.οταν οι άνθρωποι προσφέρουν αμισθεί είναι αυτοί που είναι ικανοί με οράματα και ιδέες οι άλλοι το βλέπουν ως βόλεμα.

      επίσης δεν ξέρω κατα πόσο μπορουν κάποιοι άνθρωποι να δεχθούν υπερεξουσίες χωρίς να αλλάξουν συμπεριφορές

      πορταριά
      πήλιο

    • 13 Ιανουαρίου 2010, 13:35 | Π.Δ.ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ

      Σχεδιασμος απο μηδενικης βασης.
      αποπολιτικοποιηση των ΟΤΑ
      εξεβρεση στελεχωση απο ικανους ανθρωπους
      2 ΔΥΟ μονον θετειες για καθε δημοσιο προσωπο στην ιδια θεση .[οχι νταβατζιδες]
      ηλεκτρονικη δημοτικη διακηβερνηση, τα παντα να γινινται μεσω Η/Υ.
      Κ.Λ.Π.