Το άρθρο 12 του ν. 3979/2011 (Α΄138) αντικαθίσταται ως ακολούθως:
1. Με την επιφύλαξη ειδικών διατάξεων όλες οι διαδικασίες για την έκδοση διοικητικών πράξεων και λοιπών εγγράφων από τους φορείς του δημοσίου, όπως η σύνταξη, η προώθηση για υπογραφή, η θέση υπογραφής, η χρέωση προς ενέργεια εισερχομένων εγγράφων, η εσωτερική διακίνηση, καθώς και η αρχειοθέτησή τους πραγματοποιούνται αποκλειστικά μέσω Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) και συγκεκριμένα μέσω Συστήματος Ηλεκτρονικής Διαχείρισης Εγγράφων με χρήση προηγμένης ψηφιακής υπογραφής και χρονοσήμανσης.
Με κοινή απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, αρμόδιου για θέματα Διοικητικής Μεταρρύθμισης, και του αρμόδιου Υπουργού μπορούν να οριστούν εξαιρέσεις από την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου.
2. Με την επιφύλαξη ειδικών διατάξεων η διακίνηση, διαβίβαση, κοινοποίηση και ανακοίνωση διοικητικών πράξεων και εγγράφων κάθε είδους μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα πραγματοποιείται αποκλειστικά με χρήση ΤΠΕ.
3. Με την επιφύλαξη ειδικών διατάξεων η διακίνηση, διαβίβαση, κοινοποίηση και ανακοίνωση διοικητικών πράξεων και εγγράφων κάθε είδους μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα και τρίτων, φυσικών και νομικών προσώπων, επιτρέπεται με χρήση ΤΠΕ.
4. Από τις διατάξεις των παραγράφων 2 και 3 εξαιρούνται ως προς τη διακίνηση, διαβίβαση, κοινοποίηση και ανακοίνωση τα έγγραφα για τα οποία προβλέπεται από το νόμο απαγόρευση χορήγησης αντιγράφων. Αν η επιδιωκόμενη από τρίτο, φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή απευθυνόμενη σε τρίτο, φυσικό ή νομικό πρόσωπο πράξη αφορά έγγραφα, τα οποία περιλαμβάνονται στο προηγούμενο εδάφιο, ο φορέας του δημόσιου τομέα υποχρεούται να ενημερώνει εγκαίρως και με τον προσφορότερο κάθε φορά τρόπο τον ενδιαφερόμενο.
5. Με απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, αρμοδίου για θέματα Διοικητικής Μεταρρύθμισης, ορίζονται τα πρότυπα και οι ελάχιστες προδιαγραφές μορφής και αναγκαίων στοιχείων των ηλεκτρονικών εγγράφων που εκδίδουν οι φορείς του δημόσιου τομέα, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα.
6. Κάθε φορέας του δημόσιου τομέα μεριμνά για την απόκτηση προηγμένης ψηφιακής υπογραφής από την Αρχή Πιστοποίησης Ελληνικού Δημοσίου (ΑΠΕΔ) και για τη λειτουργία Συστήματος Ηλεκτρονικής Διαχείρισης Εγγράφων (ΣΗΔΕ). Τα ΣΗΔΕ δομούνται σε κοινά πρότυπα λειτουργίας που καθορίζονται με απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, αρμόδιου για θέματα Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Με την ίδια Απόφαση ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα για την εφαρμογή διατάξεων του παρόντος άρθρου.
7. Η Γενική Γραμματεία Ψηφιακής Πολιτικής τίθεται ως αρμόδιος συντονιστής για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος. Η Γενική Διεύθυνση Μεταρρυθμιστικής Πολιτικής και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης τίθεται αρμόδια για την υποστήριξη των φορέων του δημοσίου τομέα.
8. Η ισχύς του παρόντος άρθρου αρχίζει για το σύνολο των Υπουργείων από την 1η Ιανουαρίου 2017. Η έναρξη ισχύος δύναται να παραταθεί έως την 1η Ιουνίου 2017 με κοινή απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, αρμόδιου για θέματα Διοικητικής Μεταρρύθμισης και του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργού. Η ημερομηνία έναρξης ισχύος για τους υπόλοιπους φορείς του δημοσίου, όπως τα νπδδ, οι ανεξάρτητες και ρυθμιστικές αρχές, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους και οι ΟΤΑ α΄και β΄ βαθμού καθορίζεται έπειτα από Απόφαση του Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, αρμόδιου για θέματα Διοικητικής Μεταρρύθμισης και σε κάθε περίπτωση όχι αργότερα από την 31η Δεκεμβρίου 2017.
9. Με την παρέλευση των ανωτέρω ημερομηνιών κάθε πράξη και απόφαση που εκδίδεται κατά παράβαση των διατάξεων του παρόντος καθίσταται αυτοδικαίως άκυρη.
Το άρθρο 22 του συγκεκριμένου νομοσχεδίου έρχεται να ολοκληρώσει, με βίαιο, θα έλεγα, τρόπο, το νομοθετικό πλαίσιο για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Οι δημόσιοι φορείς υποχρεώνονται, εντός συγκεκριμένων προθεσμιών, στην ψηφιοποίηση των εσωτερικών διοικητικών διαδικασιών τους και τον συνακόλουθο ανασχεδιασμό τους, επί ποινή ακυρότητας των εγγράφων που εκδίδουν.
Υπονοείται, όμως, ότι η επικοινωνία μεταξύ των δημόσιων οργανισμών θα συνεχίσει να βασίζεται στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (email), πρακτική που με βάση την μέχρι τώρα εμπειρία έχει αποδειχθεί προβληματική για τους ακόλουθους λόγους:
1) Η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου εξαρτάται από τον κάθε φορέα, ο οποίος μπορεί να την αλλάζει ανά διαστήματα, δημιουργώντας επικοινωνιακά χάσματα.
2) Το email εξαρτάται, επίσης, απόλυτα από τον χρήστη, γεγονός που δημιουργεί μεγάλα περιθώρια λαθών.
3) Δεν είναι ιδιαίτερα ασφαλές σε κακόβουλες επιθέσεις.
4) Δεν αποτελεί βέλτιστη λύση από άποψη αποδοτικότητας, αφού η διαδικασία αποστολής εγγράφων παραμένει μη αυτοματοποιημένη.
5) Μπορεί, τέλος, να μην είναι συνηθισμένο, αλλά δεν είναι ανήκουστο, να μην φθάσει ποτέ ένα email στον παραλήπτη του, γεγονός που δημιουργεί ανασφάλεια τόσο στους χρήστες όσο και στους φορείς.
Προτείνω λοιπόν τη δημιουργία μίας ηλεκτρονικής πλατφόρμας επικοινωνίας μεταξύ των δημόσιων φορέων με τα εξής χαρακτηριστικά:
1) Web based εφαρμογή, υπό την ευθύνη του ΥΠΕΣΔΑ ή της Γενικής Γραμματείας Ψηφιακής Πολιτικής, η οποία εφαρμογή θα αποτελεί τον μοναδικό επίσημο και θεσμοθετημένο δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ των οργανισμών του δημοσίου.
2) Το περιβάλλον εργασίας (interface) του χρήστη θα αποτελεί υβρίδιο μεταξύ Διαύγειας και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Θα περιλαμβάνει πεδία για τα στοιχεία του εγγράφου, τη λειτουργία μεταφόρτωσης στο αποθετήριο, ευρετήριο των φορέων, ιστορικό αποστολών και λήψεων.
3) Δημιουργία μοναδικού λογαριασμού για κάθε φορέα.
4) Πιστοποίηση των υπαλλήλων – χρηστών του συστήματος, οι οποίοι θα εισέρχονται στην πλατφόρμα αποκλειστικά με τη χρήση ΑΔΔΥ.
5) Η σύνδεση στην εφαρμογή θα γίνεται μόνο από σημεία εντός του Σύζευξις ή, όπου αυτό δεν είναι δυνατόν, μέσω VPN.
6) Διαλειτουργικότητα τόσο με τη Διαύγεια όσο και με τα ΣΗΔΕ των επιμέρους φορέων.
Η ηλεκτρονική πλατφόρμα θα λειτουργεί με τον ακόλουθο τρόπο:
1) Αφού ολοκληρωθεί η ψηφιακή έκδοση του εγγράφου, ο αρμόδιος υπάλληλος -πιστοποιημένος χρήστης μεταφορτώνει το έγγραφο (ή έγγραφα) με τα μεταδεδομένα του στην ηλεκτρονική πλατφόρμα, αυτοματοποιημένα, με το πάτημα ενός κουμπιού, είτε μέσω της Διαύγειας είτε μέσω του ΣΗΔΕ.
2) Η πλατφόρμα παράγει μοναδικό κωδικάριθμο για το συγκεκριμένο ηλεκτρονικό μήνυμα.
3) Ο υπάλληλος επιλέγει τους φορείς-παραλήπτες και αποστέλλει το έγγραφο.
4) [Σε περίπτωση προβλήματος ειδοποιείται ο αποστολέας για να επαναλάβει τη διαδικασία].
5) Τα μεταδεδομένα του εγγράφου αποστέλλονται στον λογαριασμό του φορέα -παραλήπτη.
6) Ο αρμόδιος υπάλληλος μεταβαίνει με τη χρήση του κωδικάριθμου στο αποθετήριο και, αυτοματοποιημένα, με τη χρήση ενός κουμπιού, μεταφέρει το έγγραφο και τα μεταδεδομένα του στο ΣΗΔΕ του φορέα.
Η εναλλακτική αυτή πρόταση για την κεντρική οργάνωση και διαχείριση της επικοινωνίας μεταξύ των φορέων του δημοσίου έχει πολλά πλεονεκτήματα σε σχέση με το κλασικό ηλεκτρονικό ταχυδρομείο:
1) Είναι πολύ πιο ασφαλής, όσον αφορά την υποκλοπή περιεχομένου.
2) Προσφέρει βεβαιότητα στους χρήστες ότι το ηλεκτρονικό μήνυμα που απέστειλαν έχει φθάσει στον παραλήπτη του.
3) Εξοικονομούνται εκατοντάδες χιλιάδες εργατοώρες, αφού τα στοιχεία του εγγράφου δεν χρειάζεται να δακτυλογραφούνται στα ΣΗΔΕ, ούτε στη φάση της αποστολής ούτε στη φάση της λήψης.
4) Μειώνεται ο όγκος των διαβιβαστικών εγγράφων, αφού οι φορείς θα επικοινωνούν απευθείας, χωρίς να χρειάζεται πλέον να ακολουθείται η ιεραρχική αλυσίδα (πχ Υπουργείο Εργασίας ΥΠΕΣΔΑ Αποκεντρωμένες Διοικήσεις Δήμοι).
5) Είναι ταχύτερη σε σχέση με το email.
Επιπλέον, πρέπει να επισημανθεί ότι:
1) Η ανωτέρω εφαρμογή θα μπορούσε να επεκταθεί και για οριζόντια δικτύωση των δημόσιων υπηρεσιών (πχ Ληξιαρχείο- Ληξιαρχείο, ΚΕΠ- Ληξιαρχείο, κτλ).
2) Το κόστος σχεδίασης και υλοποίησής της μπορεί να μειωθεί, εάν επαναχρησιμοποιηθεί ο κώδικας της Διαύγειας.
3) Θα αποδειχθεί εύχρηστη, αφού ήδη οι υπάλληλοι είναι εξοικειωμένοι με τη Διαύγεια και τη χρήση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Θα ήθελα, τέλος, να διατυπώσω ορισμένες προτάσεις για την ομαλή μετάβαση του δημόσιου τομέα σε ένα πλήρως ψηφιακό περιβάλλον εργασίας:
1) Τα ΣΗΔΕ των φορέων πρέπει απαραιτήτως να ενσωματώνουν τη λειτουργία προσάρτησης στο εισερχόμενο έγγραφο του αριθμού πρωτοκόλλου και της ημερομηνίας, χωρίς να σπάει η ψηφιακή υπογραφή. Σε αντίθετη περίπτωση, μπορώ ήδη να φανταστώ τις γραμματείες να εκτυπώνουν τα εισερχόμενα ηλεκτρονικά έγγραφα, να βάζουν τη γνωστή σφραγίδα πρωτοκόλλου και μετά να τα σκανάρουν, ώστε να τα στείλουν ηλεκτρονικά στις αρμόδιες Διευθύνσεις.
2) Εάν στους φορείς του δημοσίου που υποχρεούνται να εκδίδουν και να διακινούν ηλεκτρονικά τα έγγραφά τους, περιλαμβάνονται και οι δικαστικές αρχές, οι τελευταίες θα πρέπει να μνημονεύονται ειδικά, προς αποφυγή παρεξηγήσεων.
3) Θα πρέπει να υπάρξει κεντρική πρωτοβουλία για τους μικρούς φορείς, καθώς και για φορείς που επιτελούν ίδιες λειτουργίες (πχ Δήμοι), για την ανάλυση, αποτύπωση και μοντελοποίηση των διοικητικών διαδικασιών τους, ώστε να καταστεί δυνατή η ενσωμάτωση ροών εργασίας στα ΣΗΔΕ τους. Ειδικά για τους Δήμους, μπορούν να αξιοποιηθούν τα αποτελέσματα του έργου LGAF.
4) Θα πρέπει, έγκαιρα και με οργανωμένο τρόπο, να μεταφερθεί η εμπειρία όσων φορέων λειτουργούν ήδη σε πλήρως ψηφιακό περιβάλλον στον υπόλοιπο δημόσιο τομέα, ώστε να εντοπιστούν εκ των προτέρων τα πιθανά προβλήματα και να μην επαναληφθούν λάθη και παραλείψεις.
Το συγκεκριμένο άρθρο κρίνεται αναγκαίο, αλλά θα πρέπει να διευκρινιστούν και κάποια ζητήματα, είτε στο παρόν ν/σ, είτε σε άλλο σχετικό. Σαφώς και να γίνεται η διακίνηση εγγράφων ηλεκτρονικά, όμως θα πρέπει ο νομοθέτεις να λάβει υπόψη ότι το χαρτί δεν μπορεί να αντικατασταθεί πλήρως δεδομένου, ότι στις υπηρεσίες τηρούνται στα αρχεία τους και αντίγραφα εγγράφων σε φυσική μορφή. κατά συνέπεια αν θέλουμε πλήρη ηλεκτρονική διακυβέρνηση θα πρέπει να ετοιμαστεί η διοίκηση να μεταβεί σε λύσεις cloud storage είτε δημιουργώντας δικές της υποδομές, ψηφιοποιώντας πλήρως την όλη διαδικασία, είτε σε σύναψη σχετικών συμβάσεων με εταιρείες, αφού πρώτα διασφαλιστούν θέματα ασφάλειας. Τουλάχιστον έτσι θα περιοριστεί η φυσική ύπαρξη εγγράφων μόνο σε κάποια εισερχόμενα.
Όσον αφορά τη διακίνηση εγγράφων θεωρώ ότι θα πρέπει αυτή να λειτουργεί σε γενικές γραμμές με βάση το υφιστάμενο μοντέλο διακίνησης εγγράφων.
Φυσικά και να υπάρχει email σε κάθε υπάλληλο, όχι όμως για να δέχεται απευθείας αιτήματα πολιτών, αφού κάτι τέτοιο θα παρέκαμπτε την επίσημη υπηρεσιακή διακίνησή τους και ταυτόχρονα θα άφηνε πολλά περιθώρια αδιαφανών συναλλαγών με τον πολίτη, αφού τα αιτήματα δεν θα εξετάζονταν ποτέ από τους αρμόδιους ιεραρχικά ανώτερους, αλλά μόνο από έναν υπάλληλο. Κατά την άποψή μου η χρήση του email θα πρέπει να χρησιμοποιείται για ταχύτερη διακίνηση υπηρεσιακής αλληλογραφίας (πχ ερωτημάτων σε συναρμόδιες υπηρεσίες), πριν απαντηθεί επίσημα το αίτημα ενός πολίτη, μέσω ενός επίσημου κεντρικού email της υπηρεσίας.
Θα πρέπει να επιλυθούν θέματα επιδόσεων ηλεκτρονικών εγγράφων, τα οποία μπορεί να θέτουν συγκεκριμένες προθεσμίες καθώς και θέματα αξιοποίησης του ηλεκτρονικού εγγράφου σε δικαστικές υποθέσεις.
Πάντως μπορεί η ηλεκτρονική διακίνηση εγγράφων με ή χωρίς ψηφιακή υπογραφή, σε φυσική μορφή, σε πρώτη φάση να υλοποιείται από τα γραφεία πρωτοκόλλου των υπηρεσιών, αφού ενισχυθούν με σχετικό εξοπλισμό (scanners).
Σχεδόν όλες οιεφαρμογές ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου διαθέτουν ΚΑΙ σύστημα ηλεκτρονικής διακίνησης εγγράφων
Μακάρι να μπορέσει να εφαρμοστεί και να έχει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, όμως για να γίνει αυτό, ιδιαίτερα από τον υπόλοιπο Δημόσιο Τομέα, εκτός των Υπουργείων (Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, ΟΤΑ και άλλους φορείς), θα πρέπει να προβλεφθεί τρόπος να καλυφθεί το κόστος αρχικής επένδυσης τόσο για την προμήθεια Συστήματος Ηλεκτρονικής Διακίνησης Εγγράφων και του απαραίτητου υπολογιστικού εξοπλισμού για τη λειτουργία του όσο και για την προμήθεια των απαραίτητων Ασφαλών Διατάξεων Δημιουργίας Υπογραφής για κάθε Δημόσιο Υπάλληλο.
Η αιτιολογική έκθεση επικαλείται μελέτη του ΙΟΒΕ, η οποία όμως, ως μελέτη, βασίζεται σε συγκεκριμένες παραδοχές, που δεν είναι σίγουρο αν θα επαληθευτούν στην πράξη, ιδιαίτερα εφόσον, όπως αναφέρεται στην παράγραφο 6 του άρθρου 22, ανατίθεται σε κάθε φορέα του Δημόσιου Τομέα ξεχωριστά η υποχρέωση για την προμήθεια και λειτουργία Συστήματος Ηλεκτρονικής Διαχείρισης Εγγράφων (ΣΗΔΕ).
Ιδιαίτερα για τους μικρότερους φορείς, το κόστος μπορεί να είναι απαγορευτικό, ενώ ο κατακερματισμός μπορεί τελικά να πολλαπλασιάσει το συνολικό κόστος αρχικής επένδυσης. Θα μπορούσε ίσως να αγοραστεί κάποιο σύστημα κεντρικά, μέσω Ευρωπαϊκών κονδυλίων και να παρέχεται στους φορείς του Δημοσίου, ιδιαίτερα στους μικρότερους, ως υπηρεσία, π.χ. στα πλαίσια ενός μεγάλου έργου, στα πρότυπα του Σύζευξις. Παλιά υπήρχε συζήτηση για ένα σχέδιο για τη δημιουργία δύο Κέντρων Δεδομένων μέσω Ευρωπαϊκών κονδυλίων για την υποστήριξη όλου του Δημοσίου. Διαφορετικά θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα στους φορείς να αξιοποιήσουν κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2014-2020. Δεδομένου ότι το χρονοδιάγραμμα που θέτει το σχέδιο νόμου είναι φιλόδοξο, ο σχεδιασμός θα πρέπει να ξεκινήσει άμεσα.
Ενδιαφέρον θα ήταν επίσης αν υπάρχει μία μελέτη σχετικά με την εξοικονόμηση που επετεύχθη πραγματικά στο Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης μετά την υιοθέτηση της Ηλεκτρονικής Διακίνησης Εγγράφων από το τέλος του 2013. Αν και το παράδειγμα δεν είναι αντιπροσωπευτικό, καθώς μάλλον το Υπουργείο, σε αντίθεση με αρκετούς άλλους φορείς, διέθετε ήδη αρκετά καλές υποδομές σε εξοπλισμό, οπότε το κόστος αρχικής επένδυσης ίσως ήταν μικρότερο από ότι θα είναι για άλλους φορείς, ωστόσο θα ήταν ενδεικτικό της εξοικονόμησης που μπορεί πραγματικά να επιτευχθεί, αλλά και του χρόνου που απαιτείται προκειμένου να φανούν τα αποτελέσματα.
Επιτέλους. Να προβλεφθούν κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με το άρθρο.
Πολύ σωστό. Πολύ χαρτί για το τίποτα. Επιτέλους να μάθουν και οι υπόλοιποι υπάλληλοι τι είναι το ποντίκι!!!
Όποιος Δ.Υ. πέσει σε απόγνωση, να παραιτηθεί και να πάει σπίτι του!
Έλεος πια με τα «στελέχη» που έχουν τον Η/Υ μόνο για πασιέντζα!
Την ίδια ώρα που πανάκριβα λογισμικά τα έχουμε μόνο για να χουμε να λέμε
Το ΠΔ για την ψηφιακή υπογραφή είναι από το 2001!
Πόση να ναι πια η «μεταβατική περίοδος»;
Μπροστά επιτέλους!
Επιτέλους. Για σχετική τεχνογνωσία, αποτανθείτε στην ΕΕΤΤ (λειτουργεί ΟΠΣ με αυτές τις προδιαγραφές από τον Μάρτιο 2008).
οπως λεει κια ο κ. Μανωλης » να μην υπάρχει υπάλληλος στον δημόσιο τομέα που να μην έχει υπηρεσιακό e-mail και να είναι πειθαρχικά υπεύθυνος για αυτό για τα έγγραφα που διακινεί και λαμβάνει. »
εχουν ξεπατωθει οι κλητηρες να δινουν χαρτια απο δω και απο κει . Εργατωρες χαμένες. θα βαλετε και ρθμιση οτι διαβαστηκε το e-mail. και ετσι θα εξοικονομηθει και ανθρωπινο δυναμικο . οι κλητηρες θα βοηθανε αλλα τμηματα που εχουν αναγκη. Χωρια το κοστος των φωτοτυπιων που διακινονται , σερβις φωτοτυπικων αναλωσιμα κλπ.
Οι νομοθέτες με το συγκεκριμένο άρθρο δείχνουν άγνοια όσον αφορά τις ικανότητες του μέσου Δημοσίου Υπαλλήλου να χειριστεί υπολογιστή και ηλεκτρονικά μέσα. Συγκεκριμένα σημαντικός αριθμός υπαλλήλων δουλεύουν στον υπολογιστή παπαγαλίστικα και η εισαγωγή ενός καινούριου συστήματος θα τους οδηγήσει σε απόγνωση.
Η αλλαγή σε ηλεκτρονικά έγγραφα πρέπει να γίνει σταδιακά και οργανωμένα.
Προτείνω να υπάρχει ένα μεταβάτικο στάδιο τουλάχιστον 6 μηνών όπου οι υπάλληλοι θα εξοικειώνονται με τα ηλεκτρονικά έγγραφα χωρίς όμως τα παραδοσιακά έγγραφα να καθιστώνται άκυρα. Έτσι οι υπάλληλοι θα έχουν τον χρόνο να προσαρμοστούν χωρίς άχγος, πανικό και βιασύνη.
Επίσης πρέπει να δημιουργηθούν σεμινάρια ώς προς την Ηλεκτρονική Διαχείρηση Εγγράφων στα οποία τουλάχιστον οι διοικιτικοί υπάλληλοι θα πρέπει να παρευρεθούν υποχρεωτικώς.
Μπράβο, επιτέλους ηλεκτρονική διακίνηση εγγράφων, ψηφιακή υπογραφή για όλους. Αν δεν γίνει υποχρεωτικό, κανένας Δήμος δεν θα το κάνει!
Αν επιτευχθεί η πλήρης ηλεκτρονική διακίνηση εγγράφων μεταξύ όλων των υπηρεσιών του δημοσίου θα είναι επανάσταση στην δημόσια διοίκηση και σοβαρή εξοικονόμηση χρημάτων(420 εκ. € τον χρόνο).
Και μια πρόταση για αυτό το θέμα: να μην υπάρχει υπάλληλος στον δημόσιο τομέα που να μην έχει υπηρεσιακό e-mail και να είναι πειθαρχικά υπεύθυνος για αυτό για τα έγγραφα που διακινεί και λαμβάνει.