1. Η Πολιτεία εντάσσει τη διάσταση του φύλου στη διαδικασία του σχεδιασμού, εφαρμογής και αξιολόγησης των δημόσιων πολιτικών για τη σωματική και ψυχική υγεία. Η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου, ιδίως στην ψυχική υγεία, περιλαμβάνει την έρευνα, το σχεδιασμό των υπηρεσιών ψυχικής υγείας και την εκπαίδευση του εργαζόμενου προσωπικού στις δομές ψυχικής υγείας με βάση το φύλο.
2. Η Πολιτεία προωθεί την έρευνα για την υγεία των φύλων με βάση τις καταγεγραμμένες και επιστημονικά τεκμηριωμένες ανάγκες τους και επιδιώκει την ισότιμη συμμετοχή του γυναικείου φύλου σε όλα τα ερευνητικά προγράμματα.
3. Για τους σκοπούς των παρ.2 και 3 του παρόντος, το Υπουργείο Υγείας, η Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, οι Υγειονομικές Περιφέρειες, η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία σε συνεργασία με τη ΓΓΙΦ, το ΚΕΘΙ, καθώς και κάθε άλλο δημόσιο φορέα που δραστηριοποιείται στο χώρο της υγείας:
α) μεριμνούν, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, για τη συλλογή και οργανωμένη καταγραφή των ιατρικών δεδομένων, των δεικτών υγείας του πληθυσμού και την ανάλυση των στατιστικών με βάση το φύλο, σύμφωνα και με τη διεθνή εμπειρία, με σκοπό να προσδιορισθεί το ακριβές επιδημιολογικό προφίλ των φύλων,
β) εντάσσουν τη διάσταση του φύλου στο μηχανισμό και τις διαδικασίες συλλογής και επεξεργασίας στοιχείων σχετικών με το επίπεδο υγείας και νοσηρότητας, τους παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία του πληθυσμού σε εθνική εμβέλεια, την καταγραφή των αναγκών των ευπαθών κοινωνικά ομάδων πληθυσμού, και των πληθυσμών που διαβιώνουν υπό συνθήκες κοινωνικού αποκλεισμού,
γ) μεριμνούν για την ευαισθητοποίηση και επιμόρφωση του προσωπικού των υγειονομικών φορέων όλων των βαθμίδων,
δ) δύνανται να συνδιαμορφώνουν και να υλοποιούν επιμορφωτικά προγράμματα, για τους σκοπούς των υπό (α) έως και (γ) περιπτώσεων.
4. Ο θεσμός των «Διαμεσολαβητών Υγείας (Δ.Υ.)», όπως έχει θεσμοθετηθεί και ισχύει, σύμφωνα με το άρθρο 61 του ν.4368/2016 (Α’21), αξιοποιείται με σκοπό τη διευκόλυνση της πρόσβασης στις κρατικές δομές και υπηρεσίες υγείας μονογονεικών οικογενειών με μόνο γονέα τη μητέρα, κακοποιημένων γυναικών, γυναικών θυμάτων παράνομης διακίνησης και διεθνικής σωματεμπορίας, γυναικών προσφύγων και μεταναστριών, γυναικών που ανήκουν σε μειονοτικές ομάδες, εφήβων μητέρων, γυναικών τρίτης ηλικίας, γυναικών με σοβαρά προβλήματα υγείας, άστεγων γυναικών ή γυναικών που διαβιούν κάτω από το όριο της φτώχειας.
Λαμβάνοντας υπόψη:
• την παρ. 2 του άρθρου 4 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με το οποίο «Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις.»,
• την παρ. 6 του Άρθρου 21 του Συντάγματος, σύμφωνα με την οποία «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας»,
• τον ν.4074/2012 (ΦΕΚ 88 Α΄/11.04.2012), με τον οποίο η χώρα μας κύρωσε τη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία μαζί με το προαιρετικό πρωτόκολλο που τη συνοδεύει, γεγονός που συνεπάγεται την εφαρμογή της σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, και πιο συγκεκριμένα τις παρακάτω απαιτήσεις που περιλαμβάνονται σε αυτήν:
– «1. […] Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναλαμβάνουν να διασφαλίζουν και να προάγουν την πλήρη υλοποίηση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών για όλα τα άτομα με αναπηρίες, χωρίς διακρίσεις οποιουδήποτε είδους βάσει της αναπηρίας. Προς το σκοπό αυτό, τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναλαμβάνουν:[…] β. Να λάβουν όλα τα κατάλληλα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων και των νομοθετικών, προκειμένου να τροποποιήσουν ή να καταργήσουν τους ισχύοντες νόμους, κανονισμούς, έθιμα και πρακτικές που συνιστούν διακρίσεις κατά των ατόμων με αναπηρίες [..]» (Άρθρο 4 «Γενικές Υποχρεώσεις»),
– «[…] 3. Κατά την ανάπτυξη και εφαρμογή της νομοθεσίας και των πολιτικών, για να εφαρμοστεί η παρούσα Σύμβαση και σε άλλες διαδικασίες λήψης αποφάσεων που αφορούν ζητήματα σχετικά με τα άτομα με αναπηρίες, τα Συμβαλλόμενα Κράτη θα συμβουλεύονται συνεχώς και θα εμπλέκουν ενεργά τα άτομα με αναπηρίες […] μέσω των αντιπροσωπευτικών οργανώσεών τους.[…]» (Άρθρο 4 «Γενικές Υποχρεώσεις»),
– 1. «Τα Κράτη Μέρη αναγνωρίζουν ότι γυναίκες και κορίτσια με αναπηρία υπόκεινται σε πολλαπλή διάκριση, και ως προς αυτό λαμβάνουν μέτρα για να εξασφαλίσουν γι’ αυτές την πλήρη και ίση απόλαση από αυτές, όλων των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών.
2. Τα Κράτη Μέρη λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για να εξασφαλίσουν την πλήρη ανάπτυξη, πρόοδο και ενδυνάμωση των γυναικών, με σκοπό να τις εγγυηθούν την άσκηση και απόλαυση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών που ορίζονται στην παρούσα Σύμβαση.» (Άρθρο 6 «Γυναίκες με Αναπηρία»),
• την παρ. 1 του άρθρου 61 του ν.4488/2017 (Αρ. ΦΕΚ 137 Α’ /13.09.2017), σύμφωνα με την οποία:
«1. Κάθε φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου υποχρεούται να διασφαλίζει την ισότιμη άσκηση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ στο πεδίο των αρμοδιοτήτων ή δραστηριοτήτων του, λαμβάνοντας κάθε πρόσφορο μέτρο και απέχοντας από οποιαδήποτε ενέργεια ή πρακτική που ενδέχεται να θίγει την άσκηση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ. Ιδίως υποχρεούται: α) να αφαιρεί υφιστάμενα εμπόδια κάθε είδους, β) να τηρεί τις αρχές καθολικού σχεδιασμού σε κάθε τομέα της αρμοδιότητάς του ή της δραστηριοποίησής του, προκειμένου να διασφαλίζει για τα ΑμεΑ την προσβασιμότητα των υποδομών, των υπηρεσιών ή των αγαθών που προσφέρει, γ) να παρέχει, όπου απαιτείται σε συγκεκριμένη περίπτωση, εύλογες προσαρμογές υπό τη μορφή εξατομικευμένων και κατάλληλων τροποποιήσεων, ρυθμίσεων και ενδεδειγμένων μέτρων, χωρίς την επιβολή δυσανάλογου ή αδικαιολόγητου βάρους, δ) να απέχει από πρακτικές, κριτήρια, συνήθειες και συμπεριφορές που συνεπάγονται διακρίσεις σε βάρος των ΑμεΑ, ε) να προάγει με θετικά μέτρα την ισότιμη συμμετοχή και άσκηση των δικαιωμάτων των ΑμεΑ στον τομέα της αρμοδιότητας ή δραστηριότητάς του».
• την παρ. 2 του άρθρου 68 του ν.4488/2017 (Αρ. ΦΕΚ 137 Α’ /13.09.2017), σύμφωνα με την οποία:
«2. Στην ανάλυση συνεπειών ρυθμίσεων που συνοδεύει κάθε σχέδιο νόμου, προσθήκη ή τροπολογία, καθώς και κανονιστικές αποφάσεις μείζονος οικονομικής ή κοινωνικής σημασίας, συμπεριλαμβάνεται ειδική ενότητα τεκμηρίωσης της συμβατότητας των προτεινόμενων ρυθμίσεων με τη Σύμβαση, καθώς και των ειδικών συνεπειών ων προτεινόμενων ρυθμίσεων στα ΑμεΑ»,
η Ε.Σ.Α.μεΑ. προτείνει την οριζόντια ένταξη της διάστασης της αναπηρίας στο σύνολο των άρθρων του σχεδίου νόμου και ως εκ τούτου την πλήρη ενσωμάτωση σε αυτό των απαιτήσεων που θέτει το άρθρο 6 «Γυναίκες με Αναπηρία» της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, στο οποίο έχουμε ήδη αναφερθεί.
Επιπρόσθετα, αιτείται στο άρθρο 14 τις ακόλουθες συμπληρώσεις:
Στο άρθρο 14 να προστεθεί
3. Για τους σκοπούς των παρ.2 και 3 του παρόντος, το Υπουργείο Υγείας, η Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, οι Υγειονομικές Περιφέρειες, η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία σε συνεργασία με τη ΓΓΙΦ, το ΚΕΘΙ, καθώς και κάθε άλλο δημόσιο φορέα που δραστηριοποιείται στο χώρο της υγείας:
α) μεριμνούν, …
β) εντάσσουν τη διάσταση του φύλου στο μηχανισμό και τις διαδικασίες συλλογής και επεξεργασίας στοιχείων σχετικών με το επίπεδο υγείας και νοσηρότητας, τους παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία του πληθυσμού σε εθνική εμβέλεια, την καταγραφή των αναγκών των ευπαθών κοινωνικά ομάδων πληθυσμού, των γυναικών με αναπηρία που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία, με έμφαση στην παράνομη ακούσια στείρωση των γυναικών και των κοριτσιών κυρίως με νοητική ή ψυχική αναπηρία και των πληθυσμών που διαβιώνουν υπό συνθήκες κοινωνικού αποκλεισμού,
γ) ….
4. Ο θεσμός των «Διαμεσολαβητών Υγείας (Δ.Υ.)», όπως έχει θεσμοθετηθεί και ισχύει, σύμφωνα με το άρθρο 61 του ν.4368/2016 (Α’21), αξιοποιείται με σκοπό τη διευκόλυνση της πρόσβασης στις κρατικές δομές και υπηρεσίες υγείας μονογονεϊκών οικογενειών με μόνο γονέα τη μητέρα, κακοποιημένων γυναικών, γυναικών θυμάτων παράνομης διακίνησης και διεθνικής σωματεμπορίας, γυναικών και κοριτσιών με αναπηρία, γυναικών προσφύγων και μεταναστριών, γυναικών που ανήκουν σε μειονοτικές ομάδες, εφήβων μητέρων, γυναικών τρίτης ηλικίας, γυναικών με σοβαρά προβλήματα υγείας, άστεγων γυναικών ή γυναικών που διαβιούν κάτω από το όριο της φτώχειας.
Τέλος προτείνουμε τη συμπερίληψη στην ανάλυση συνεπειών ρυθμίσεων που θα συνοδεύει το παρόν σχέδιο νόμου, ειδικής ενότητας τεκμηρίωσης της συμβατότητας των προτεινόμενων ρυθμίσεων του σχεδίου νόμου με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, καθώς και των ειδικών συνεπειών των προτεινόμενων ρυθμίσεων στα άτομα με αναπηρία.
1) Προτείνουμε την προσθήκη παραγράφου στο Άρθρο 14 που θα εξασφαλίζει ότι όλα τα άτομα θα έχουν απρόσκοπτη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και προληπτικές εξετάσεις ανεξαρτήτως του φύλου τους, ειδικά στις περιπτώσεις ατόμων που έχουν προχωρήσει σε διόρθωση του καταχωρισμένου τους φύλου. Ως παράδειγμα παραθέτουμε τις γυναικολογικές εξετάσεις, οι οποίες και δεν μπορούν να καταχωρηθούν στο Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης σε άντρες, παρότι πολλοί άντρες που έχουν προχωρήσει σε διόρθωση του καταχωρισμένου τους φύλου τις έχουν ανάγκη.
Συγκεκριμένα προτείνουμε την εισαγωγή των παρακάτω παραγράφων στο Άρθρο 14:
“α) Εξασφαλίζεται η πρόσβαση κάθε ατόμου, ανεξαρτήτως φύλου, στις απαραίτητες για εκείνο ιατρικές εξετάσεις και υπηρεσίες υγείας. Το Υπουργείο Υγείας, το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εκδίδουν εντός έξι (6) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος Κοινή Υπουργική Απόφαση που θα ορίζει τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στα πληροφοριακά συστήματα του κράτους, όπως ενδεικτικά το Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης, και επιλαμβάνονται κάθε άλλης θετικής ενέργειας ώστε να αρθεί κάθε εμπόδιο στην άσκηση του δικαιώματος που περιγράφεται σε αυτό το εδάφιο.
β) Στο Άρθρο 5 του Ν. 4491/2017 προστίθεται η παρακάτω παράγραφος:
“Ενδεχόμενη διόρθωση του καταχωρισμένου φύλου δε θα επηρεάζει την πρόσβαση του προσώπου σε καλυπτόμενες από το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ) και τον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) υπηρεσίες υγείας σχετιζόμενες με το φύλο και τα χαρακτηριστικά του φύλου, συμπεριλαμβανομένων και των προληπτικών εξετάσεων.”
2) Προσθήκη παραγράφου στο Άρθρο 14 η οποία και θα απαγορεύει τις λεγόμενες επεμβάσεις ‘‘κανονικοποίησης’’ σε intersex βρέφη όπου αυτό δεν κρίνεται ιατρικά απαραίτητο. Αιτούμαστε κάθε τέτοια επέμβαση να εγκρίνεται από ιατρική επιτροπή στην οποία θα συμμετέχει και νομικός ειδικευμένη/ος σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Εκ μέρους της Colour Youth, Κοινότητας LGBTQ Νέων Αθήνας,
Άννα Παπάζογλου
Άρθρο 14 (ένταξη της διάστασης του φύλου στη δημόσια υγεία).
Η παράγραφος 2, θεωρούμε ότι πρέπει να αναδιατυπωθεί ώστε να είναι συμπεριληπτική προς όλα τα πρόσωπα. Προτείνουμε την αναδιατύπωση:
«2. Η Πολιτεία προωθεί την έρευνα για την υγεία των φύλων με βάση τις καταγεγραμμένες και επιστημονικά τεκμηριωμένες ανάγκες τους και επιδιώκει την ισότιμη συμμετοχή όλων των προσώπων ανεξαρτήτως φύλου σε όλα τα ερευνητικά προγράμματα.»
Η παράγραφος 3β, θεωρούμε ότι πρέπει να συμπληρωθεί ώστε να λαμβάνεται ιδιαίτερη μέριμνα στα πρόσωπα που αντιμετωπίζουν πολλαπλές διακρίσεις λόγω φύλου. Προτείνουμε την εξής αναδιατύπωση:
«β) εντάσσουν τη διάσταση του φύλου στο μηχανισμό και τις διαδικασίες συλλογής και επεξεργασίας στοιχείων σχετικών με το επίπεδο υγείας και νοσηρότητας, τους παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία του πληθυσμού σε εθνική εμβέλεια, την καταγραφή των αναγκών των ευπαθών κοινωνικά ομάδων πληθυσμού, και των πληθυσμών που διαβιώνουν υπό συνθήκες κοινωνικού αποκλεισμού, ιδίως όσων βιώνουν πολλαπλές διακρίσεις κατά την έννοια του Άρθρου 3, παρ. 7 του παρόντος νόμου».
Η παράγραφος 4, θεωρούμε ότι πρέπει να συμπληρωθεί ώστε να συμπεριλαμβάνονται τα διεμφυλικά πρόσωπα που είτε κακοποιούνται, είτε είναι θύματα διακρίσεων ή βίας, είτε είναι άστεγα, μετανάστες ή πρόσφυγες . Προτείνουμε την ακόλουθη αναδιατύπωση:
«4. Ο θεσμός των «Διαμεσολαβητών Υγείας (Δ.Υ.)», όπως έχει θεσμοθετηθεί και ισχύει, σύμφωνα με το άρθρο 61 του ν.4368/2016 (Α’21), αξιοποιείται με σκοπό τη διευκόλυνση της πρόσβασης στις κρατικές δομές και υπηρεσίες υγείας μονογονεικών οικογενειών με μόνο γονέα τη μητέρα καθώς και γυναικών ή προσώπων που λόγω του χαρακτηριστικού της ταυτότητας ή των χαρακτηριστικών φύλου τους έχουν κακοποιηθεί, είναι θύματα παράνομης διακίνησης σωματεμπορίας ή είναι θύματα παράνομης διακίνησης και διεθνικής σωματεμπορίας, αιτούντων διεθνούς προστασίας ή μεταναστών, εφήβων, τρίτης ηλικίας, ή με σοβαρά προβλήματα υγείας ή αστέγων ή προσώπων που διαβιούν κάτω από το όριο της φτώχιας».
Οι πλήρεις προτάσεις-παρατηρήσεις του ΣΥΔ για το ΣχΝ εδώ: https://transgendersupportassociation.wordpress.com/2018/03/19/%ce%b4%ce%b5%ce%bb%cf%84%ce%b9%ce%bf-%cf%84%cf%85%cf%80%ce%bf%cf%85-%cf%80%ce%b1%cf%81%ce%b1%cf%84%ce%b7%cf%81%ce%ae%cf%83%ce%b5%ce%b9%cf%82-%cf%84%ce%bf%cf%85-%cf%83%cf%85%ce%b4-%ce%b5%cf%80%ce%af/
Για το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών,
Μαρίνα Γαλανού.
Στο εδάφιο «δ) δύνανται να συνδιαμορφώνουν και να υλοποιούν επιμορφωτικά προγράμματα, για τους σκοπούς των υπό (α) έως και (γ) περιπτώσεων.» θα πρέπει η λέξη «δύναται» να αντικατασταθεί με τη λέξη «οφείλουν», ώστε να μην επαφίεται στην καλή θέληση του εκάστοτε φορέα, (που πολύ πιθανόν να είναι ανδροκρατούμενος), με αποτέλεσμα είτε να παραμείνει νεκρό γράμμα, όπως πολλά άλλα θετικά νομοθετήματα, έιτε να έχουμε πενιχρά αποτελέσματα.
Ως προς το ακόλουθο χωρίο: «αξιοποιείται με
σκοπό τη διευκόλυνση της πρόσβασης στις κρατικές δομές και υπηρεσίες
υγείας μονογονεικών οικογενειών με μόνο γονέα τη μητέρα, κακοποιημένων
γυναικών, γυναικών θυμάτων παράνομης διακίνησης και διεθνικής
σωματεμπορίας, γυναικών προσφύγων και μεταναστριών, γυναικών που
ανήκουν σε μειονοτικές ομάδες, εφήβων μητέρων, γυναικών τρίτης ηλικίας,
γυναικών με σοβαρά προβλήματα υγείας, άστεγων γυναικών ή γυναικών που
διαβιούν κάτω από το όριο της φτώχειας» γιατί δεν γίνεται αναφορά σε άνδρες που αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα; Τι ισχύει για τα άφυλα άτομα;
Στο ακόλουθο χωρίο το κόμμα θεωρώ ότι δεν θα έπρεπε να υπάρχει: «δ) δύνανται να συνδιαμορφώνουν και να υλοποιούν επιμορφωτικά προγράμματα, για τους σκοπούς των υπό (α) έως και (γ) περιπτώσεων.».
Τι συμβαίνει σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν ερευνητικά προγράμματα μόνο με γυναίκες στο ερευνητικό προσωπικό; Θα εισαχθούν υποχρεωτικά άνδρες ώστε να υπάρξει ισότιμη παρουσία και των δύο φύλων; Τι συμβαίνει στην περίπτωση των άφυλων ατόμων;
Πώς ερμηνεύεται το ακόλουθο χωρίο: «Η Πολιτεία προωθεί την έρευνα για την υγεία των φύλων με βάση τις καταγεγραμμένες και επιστημονικά τεκμηριωμένες ανάγκες τους και επιδιώκει την ισότιμη συμμετοχή του γυναικείου φύλου σε όλα τα ερευνητικά προγράμματα.»; Θα υπάρξει υποχρεωτική ποσόστωση ως προς το ερευνητικό προσωπικό; Τι συμβαίνει σε περιπτώσεις που δεν υπάρχουν ενδιαφερόμενες για ένα ερευνητικό πρόγραμμα; Τι συμβαίνει σε περιπτώσεις ερευνητικών προγραμμάτων όπου μετέχουν κυρίως (αν όχι μόνο!) άνδρες και όπου το γνωσιακό υπόβαθρο κάποιας γυναίκας που επιθυμεί να απασχοληθεί σε αυτά, κρίνεται κατώτερο από αυτό ενός άντρα; Στην άνωθι περίπτωση θα προσληφθεί το άτομο που είναι «κατώτερο» γνωσιακά, με λόγο πρόσληψης το ότι είναι γυναίκα; Αυτό δεν θα αποτελέσει διάκριση για τον άνδρα που δεν επιλέχθηκε επειδή είναι άνδρας; Τέλος, αυτό δεν θα μειώσει την αποδοτικότητα του προγράμματος;