Το άρθρο 64 του ν. 3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής :
«Εκλογή προεδρείου δημοτικού συμβουλίου
1. Το προεδρείο του δημοτικού συμβουλίου αναδεικνύεται για διετή θητεία το πρώτο και το τρίτο έτος της δημοτικής περιόδου. Την πρώτη Κυριακή του Ιανουαρίου του έτους έναρξης της δημοτικής περιόδου και την πρώτη Κυριακή του Ιανουαρίου του τρίτου έτους αυτής, το δημοτικό συμβούλιο συνέρχεται προς τούτο, ύστερα από πρόσκληση του συμβούλου του επιτυχόντος συνδυασμού που έχει εκλεγεί με τις περισσότερες ψήφους και, σε περίπτωση ισοψηφίας, εκείνου που είναι γραμμένος πρώτος κατά σειρά στην απόφαση του δικαστηρίου. Στη συνεδρίαση αυτή προεδρεύει ο σύμβουλος που συγκάλεσε το συμβούλιο, ο οποίος αναθέτει τα καθήκοντα του ειδικού γραμματέα του συμβουλίου σε έναν από τους υπαλλήλους του δήμου.
2. Το προεδρείο του δημοτικού συμβουλίου συγκροτείται από τον πρόεδρο, τον αντιπρόεδρο και τον γραμματέα, ως εξής :
α) Ο πρόεδρος προέρχεται από την παράταξη του εκλεγέντος δημάρχου, είτε αναδείχθηκε πρώτη είτε δεύτερη σε εκλογική δύναμη.
β) Ο αντιπρόεδρος προέρχεται από την παράταξη που αναδείχθηκε, αντίστοιχα, δεύτερη ή πρώτη σε εκλογική δύναμη, αλλά δεν ανέδειξε τον δήμαρχο.
γ) Ο γραμματέας προέρχεται από την τρίτη σε εκλογική δύναμη παράταξη. Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν άλλες παρατάξεις, πλην αυτών των περ. α’ και β’, ο γραμματέας προέρχεται από την παράταξη της περ. α’.
3. Ο πρόεδρος, ο αντιπρόεδρος και ο γραμματέας του δημοτικού συμβουλίου εκλέγοντα κατά τη συνεδρίαση της παραγράφου 1, χωριστά και με μυστική ψηφοφορία, σύμφωνα με την ακόλουθη διαδικασία :
α) Πρώτα καλούνται οι δημοτικοί σύμβουλοι που ανήκουν στην παράταξη του δημάρχου και εκλέγουν με μυστική ψηφοφορία έναν εξ αυτών ως προτεινόμενο για το αξίωμα του προέδρου του δημοτικού συμβουλίου. Υποψήφιος για το αξίωμα αυτό εκλέγεται όποιος συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών της παράταξης. Εάν κανείς από τους ενδιαφερόμενους δεν συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία, τότε η ψηφοφορία επαναλαμβάνεται. Εάν και κατά τη δεύτερη αυτή ψηφοφορία δεν συγκεντρωθεί η απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών της παράταξης ή υπάρξει ισοψηφία, τότε διενεργείται και τρίτη ψηφοφορία μεταξύ των δύο επικρατέστερων υποψήφιων. Κατά την τρίτη ψηφοφορία εκλέγεται όποιος συγκεντρώσει τη σχετική πλειοψηφία των παρόντων. Σε περίπτωση ισοψηφίας γίνεται κλήρωση. Την κλήρωση διενεργεί ο προεδρεύων σύμβουλος.
β) Έπειτα καλούνται οι δημοτικοί σύμβουλοι που ανήκουν στην παράταξη της περ. β της προηγούμενης παραγράφου και εκλέγουν με μυστική ψηφοφορία έναν εξ αυτών ως προτεινόμενο για το αξίωμα του αντιπροέδρου του δημοτικού συμβουλίου, με την ίδια διαδικασία.
γ) Εν συνεχεία καλούνται οι δημοτικοί σύμβουλοι που ανήκουν στην παράταξη της περ. γ’ της προηγούμενης παραγράφου και εκλέγουν με μυστική ψηφοφορία έναν εξ αυτών ως προτεινόμενο για το αξίωμα του γραμματέα του δημοτικού συμβουλίου, με την ίδια διαδικασία.
Σε περίπτωση που για οποιαδήποτε από τις ανωτέρω θέσεις δεν υπάρξει υποψηφιότητα προερχόμενη από την αντίστοιχη παράταξη, τότε καλείται το σύνολο του σώματος, προκειμένου να εκλέξει μεταξύ του συνόλου των δημοτικών συμβούλων τον προτεινόμενο για το αξίωμα για το οποίο ελλείπει υποψήφιος, με την διαδικασία της περ. α’.
δ) Μετά την εκλογή του προτεινόμενου υποψηφίου για καθένα από τα αξιώματα του προεδρείου του δημοτικού συμβουλίου, το δημοτικό συμβούλιο καλείται να επικυρώσει με ψηφοφορία την εκλογή του υποδειχθέντος υποψηφίου για κάθε αξίωμα.
Ο υποδειχθείς υποψήφιος για κάθε αξίωμα θεωρείται ότι εκλέχθηκε, αν δεν υποβληθεί διαφορετική πρόταση ή εάν καμία από τις διαφορετικές προτάσεις που τυχόν υποβληθούν, κατά τη μυστική ψηφοφορία που διεξάγεται και στην οποία μετέχει και ο αρχικώς υποδειχθείς υποψήφιος, δεν καταφέρει να συγκεντρώσει τα 2/3 του συνολικού αριθμού των μελών του δημοτικού συμβουλίου.
4. Αν, για οποιονδήποτε λόγο, το συμβούλιο δεν συγκληθεί, όπως ορίζει η παράγραφος 1, συνέρχεται χωρίς πρόσκληση, για την πρώτη θητεία του Προέδρου δημοτικού συμβουλίου, την πρώτη Κυριακή του Ιανουαρίου του έτους έναρξης της δημοτικής περιόδου, στις 10:00 π.μ., στην αίθουσα συνεδριάσεων του δημοτικού συμβουλίου και, για τη δεύτερη θητεία του Προέδρου δημοτικού συμβουλίου, την πρώτη Κυριακή του μηνός Ιανουαρίου του τρίτου έτους αυτής, στις 10:00 π.μ., στη αίθουσα συνεδριάσεων του δημοτικού συμβουλίου. Αν ο σύμβουλος του επιτυχόντος συνδυασμού που πλειοψήφησε απουσιάζει, τον αντικαθιστά ένας σύμβουλος του ίδιου συνδυασμού, κατά τη σειρά της επιτυχίας που προκύπτει από την απόφαση του δικαστηρίου.
5. Αν δεν επιτευχθεί εκλογή για οποιονδήποτε λόγο ή η συνεδρίαση ματαιωθεί, επειδή δεν σχηματίστηκε απαρτία, η συνεδρίαση επαναλαμβάνεται την επόμενη Κυριακή και εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων. Αν και στη δεύτερη συνεδρίαση δεν επιτευχθεί εκλογή ή η συνεδρίαση ματαιωθεί, επειδή δεν σχηματίστηκε απαρτία, θεωρείται ότι εκλέγονται, ανάλογα με την περίπτωση, οι σύμβουλοι που έλαβαν κατά σειρά τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης, σύμφωνα με τη δικαστική απόφαση που τους ανακήρυξε, από την αντίστοιχη παράταξη σύμφωνα με την παράγραφο 2. Αν δεν υπάρχουν σύμβουλοι των παρατάξεων που προβλέπονται στην παράγραφο 2, οι θέσεις καταλαμβάνονται από τους συμβούλους της παράταξης του δημάρχου, που έλαβαν κατά σειρά τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης, σύμφωνα με την ίδια δικαστική απόφαση.
6. Τα πρακτικά της εκλογής διαβιβάζονται μέσα σε προθεσμία πέντε (5) ημερών από τη διενέργεια της εκλογής στον Επόπτη ΟΤΑ, ο οποίος, αυτεπαγγέλτως ή ύστερα από προσφυγή δημότη ενώπιον του, η οποία ασκείται εντός αποκλειστικής προθεσμίας πέντε (5) ημερών από τη διενέργεια της εκλογής, αποφαίνεται, μέσα σε πέντε (5) ημέρες το αργότερο αφότου παρέλαβε τα πρακτικά, για τη νομιμότητα της εκλογής.
7. Αν ακυρωθεί οποιαδήποτε εκλογή για τα ανωτέρω αξιώματα, επαναλαμβάνεται την πρώτη Κυριακή, μετά την παραλαβή της ακυρωτικής απόφασης.
8. Η παραίτηση από το αξίωμα του προέδρου, αντιπροέδρου και του γραμματέα του δημοτικού συμβουλίου υποβάλλεται στο δημοτικό συμβούλιο και γίνεται οριστική, αφότου πληρωθεί η αντίστοιχη θέση. Ο παραιτούμενος παραμένει σύμβουλος.
Στην ίδια συνεδρίαση, η οποία πραγματοποιείται την πρώτη Κυριακή μετά την υποβολή της παραίτησης, με τη διαδικασία των προηγούμενων παραγράφων, το συμβούλιο, μετά την αποδοχή της παραίτησης, προβαίνει, κατά περίπτωση, στην εκλογή νέου προέδρου, αντιπροέδρου ή γραμματέα.
9. Η εκλογή στη θέση του αντιπροέδρου και του γραμματέα του δημοτικού συμβουλίου δεν συνεπάγεται κώλυμα συμμετοχής στις επιτροπές του δημοτικού συμβουλίου».
Υπάρχει ασάφεια στην παρ. 3 προς το τέλος, μετά το δ) πρέπει να γίνει η διατύπωση ως εξής:
«… δεν υποβληθεί διαφορετική πρόταση για μέλος του συμβουλίου που προέρχεται από την αντίστοιχη του αξιώματος παράταξη ή εάν καμία από τις…»
Στο σημερινό προσωποκεντρικό αυτοδιοικητικό καθεστώς τα μονοπρόσωπα όργανα (Περιφερειάρχης- Δήμαρχος) έχουν καταλυτικό ρόλο και λόγο στις επιλογές των προσώπων για την συγκρότηση των προεδρείων. Επιλογές, που αναπόφευκτα σηματοδοτούν σχέσεις εξάρτησης χειραγώγησης και ομηρείας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην εκπλήρωση του ρόλου των Συμβουλίων, ως τα κατ’ εξοχήν υπεύθυνα όργανα για «όλα» τα θέματα και τις αρμοδιότητες, που αφορούν την αυτοδιοίκηση, εκτός εκείνων που ανήκουν στις αρμοδιότητες άλλων οργάνων και ρητά ορίζονται με νόμο (άρθρα 65 και 163 του ν. 3852/10).
Οι εγγενείς και επίκτητες παθογένειες του αυτοδιοικητικού μας συστήματος επιτρέπουν στα μονοπρόσωπα αυτοδιοικητικά όργανα, να ηγεμονεύουν και να κυριαρχούν των Συμβουλίων λόγω της άδικης κατανομής των εδρών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στη λήψη αμερόληπτων και κατά συνείδηση αποφάσεων των Συμβούλων.
Μια νέα διαφανής και αμερόληπτη διαδικασία, μακράν της σημερινής, όπου κυρίαρχο ρόλο θα έχουν οι θεσμοί (Περιφερειακά και Δημοτικά Συμβούλια) και όχι τα πρόσωπα, (αρχηγοί των αυτοδιοικητικών παρατάξεων )κρίνεται κατά συνέπεια επιβεβλημένη.
Επικλήσεις ότι, με την συγκρότηση των προεδρείων και την κατανομή της εξουσίας από τα Συμβούλια, ο Περιφερειάρχης και ο Δήμαρχος θα πρόκειται για όργανα «μαριονέτες», αφού δεν θα μπορούν να ελέγχουν τα συμβούλια, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, καθόσον τα μονοπρόσωπα αυτά όργανα εκλέγονται για να υπηρετήσουν το θεσμό και όχι να ηγεμονεύσουν συμβουλίων. Η θεώρηση τους ως κυρίαρχα εκτελεστικά όργανα και όργανα ελέγχου της εξουσίας των επικουρικών οργάνων, χωρίς την έπαρση, αλαζονεία και τον ετσιθελισμό, που συντηρεί το σημερινό καθεστώς, καθιστά κυρίαρχο τον ρόλο και όχι τα πρόσωπα, που έρχονται και παρέρχονται. Ενδεχόμενες διαφωνίες των Συμβουλίων και των μονοπρόσωπων εκτελεστικών οργάνων μπορούν και πρέπει να επιλύονται με θεσμοθετημένες δημοκρατικές διαδικασίες που αναδεικνύουν τη δημοκρατία και όχι με ενισχύσεις αρμοδιοτήτων, που οδηγούν σε κυριαρχίες.
Για τη νέα διαδικασία συγκρότησης των αυτοδιοικητικών προεδρείων και της κατανομής της αυτοδιοικητικής εξουσίας από τα Συμβούλια προτείνονται:
Την πρώτη Κυριακή της έναρξης της αυτοδιοικητικής περιόδου και την πρώτη Κυριακή του τρίτου έτους, τα Περιφερειακά και Δημοτικά συμβούλια, θα συνέρχονται ύστερα από πρόσκληση του προέδρου μιας τριμελούς προσωρινής επιτροπής συγκρότησης προεδρείου που θα απαρτίζουν οι τρείς πρώτοι σύμβουλοι που έχουν εκλεγεί με τις περισσότερες ψήφους ανεξάρτητα της παράταξης που ανήκουν. Πρόεδρος της επιτροπής θα είναι ο πρώτος σε ψήφους σύμβουλος και σε περίπτωση ισοψηφίας, εκείνος που είναι γραμμένος πρώτος κατά σειρά στην απόφαση του δικαστηρίου. Το σώμα εκλέγει, τον πρόεδρο, τον αντιπρόεδρο και τον γραμματέα του Συμβουλίου χωριστά για το κάθε μέλος, με μυστική ψηφοφορία. Όλοι οι Σύμβουλοι έχουν Δικαίωμα υποψηφιότητας με αυτοπροτάσεις τους. Σε περίπτωση μη υπάρξεως αυτοπροτάσεων υποψηφίων, για θέση αιρετού οργάνου, το σύνολο των συμβούλων, που δεν έχουν εκλεγεί σε θέση ή αξίωμα, να θεωρούνται αυτοδίκαια υποψήφιοι για τη θέση, που δεν έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον και το συμβούλιο με την διαδικασία, που περιγράφεται να αναδεικνύει τον δικαιούχο, για τον οποίο η αποδοχή της θέσεως να είναι δεσμευτική. Άρνηση αποδοχής να συνεπάγεται τον αποκλεισμό του από κάθε αυτοδιοικητικό αξίωμα.
Με τις αυτοπροτάσεις των υποψηφιοτήτων των συμβούλων καταρτίζονται τα ψηφοδέλτια από το προσωρινό προεδρείο και αρχίζει η διαδικασία της ψηφοφορίας. Κάθε σύμβουλος να έχει δικαίωμα τριών επιλογών. Δικαιούχος αναδεικνύεται όποιος συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία των ψήφων των Συμβούλων σε πρώτη ψηφοφορία ή μεταξύ των δύο επικρατέστερων υποψηφίων σε επαναληπτική. Σε περίπτωση ισοψηφίας ο δικαιούχος θα αναδεικνύεται με κλήρωση, την οποία θα διενεργεί ο προεδρεύων σύμβουλος. Με την εκλογή γραμματέα του προεδρείου ολοκληρώνεται η διαδικασία συγκρότησης σε Σώμα του Συμβουλίου. Τα εκλεγέντα μέλη του προεδρείου αναλαμβάνουν τα καθήκοντα τους και καταλαμβάνουν τις θέσεις τους στα έδρανα του προεδρείου, για να συνεχιστεί από το νέο εκλεγμένο προεδρείο η διαδικασία κατανομής της εξουσίας στα επικουρικά όργανα αντιπεριφερειάρχες, αντιδημάρχους. Η διαδικασία κατανομής της αυτοδιοικητικής εξουσίας πραγματοποιείται χωριστά για κάθε επικουρικό όργανο και δεν διαφέρει της διαδικασίας συγκρότησης του προεδρείου.
Η θητεία των προεδρείων των Συμβουλίων να ορίζεται στο μισό της αυτοδιοικητικής περιόδου. Η θητεία των επικουρικών οργάνων να ορίζεται σε ένα έτος και χωρίς δικαίωμα συνεχόμενης θητείας στο ίδιο αξίωμα ή υπηρεσία.
Πρόταση μομφής κατά επικουρικού οργάνου, που θα υποστηρίζεται από τα 2/3 των μελών του Συμβουλίου και δεσμευτικά με την σύμφωνη γνώμη του Δημάρχου ή του Περιφερειάρχη να συνεπάγεται την ανάκληση του διορισμού του.
Σε χώρες της ΕΕ τα συμβούλια εκλέγουν ακόμη και τα μονοπρόσωπα όργανα των δομών Αυτοδιοίκησης ή των δομών τοπικής Αυτονομίας.
Στην παράγραφο 3 περίπτωση δ):
1) δεν διευκρινίζεται πως γίνεται η ψηφοφορία της επικύρωσης (μυστική;) και η απαιτούμενη πλειοψηφία (σχετική ή απόλυτη;) για την επικύρωση.
2) δεν διευκρινίζεται τι γίνεται αν στην ψηφοφορία της επικύρωσης δεν υπερψηφιστεί η υποψηφιότητα
3) αν στην περίπτωση που όπως διατυπώνεται, ο υποψήφιος θεωρείται ότι εκλέχτηκε αν δεν υποβληθεί διαφορετική πρόταση, αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζεται ψηφοφορία επικύρωσης από το σύνολο των Δημοτικών Συμβούλων; Αλλά τότε δεν θα έχει εκλεγεί από το Σώμα αλλά από την παράταξη.
4) δεν αποσαφηνίζεται η διαδικασία των διαφορετικών προτάσεων, πότε-πως γίνεται και από ποιους. Μπορεί π.χ. εκτός από τον προτεινόμενο της παράταξης του Δημάρχου για Πρόεδρο του Δ.Σ., να αυτοπροταθεί και κάποιος άλλος από την παράταξη του Δημάρχου ή να τον προτείνουν άλλες παρατάξεις και να απαιτείται να ψηφιστεί απο τα 2/3 του Σώματος; Και πώς θα γίνει η τότε ψηφοφορία, διαδοχικά ή με ψηφοδέλτια;
Γενικά, καλό θα είναι το άρθρο να είναι πιο σαφές και αναλυτικό επί των παραπάνω και κατά το δυνατόν να αναφέρει βήμα-βήμα τις διαδικασίες και με πιο κατανοητό τρόπο.