1. Στο Α.Σ.Ε.Π. λειτουργεί Γραφείο Επιθεώρησης, που έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες:
α) Τον έλεγχο της πραγματοποίησης αυθαίρετων διορισμών ή προσλήψεων του προσωπικού, που υπάγεται στον παρόντα νόμο.
β) Τον έλεγχο της τήρησης των περιορισμών του νόμου ως προς την επιτρεπόμενη διάρκεια της απασχόλησης του προσωπικού του άρθρου 103 παρ. 2 του Συντάγματος.
γ) Τον έλεγχο της τήρησης των διαδικασιών πρόσληψης προσωπικού για κάλυψη παροδικής φύσεως αναγκών και γενικώς των διατάξεων που ρυθμίζουν την απασχόληση του προσωπικού αυτού.
δ) Τη διενέργεια ερευνών και ελέγχων της τήρησης των διατάξεων και κανονισμών που διέπουν τις διαδικασίες πλήρωσης θέσεων.
2. Για τα θέματα που υπάγονται στον έλεγχο του Α.Σ.Ε.Π. δεν έχει αρμοδιότητα η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ).
3. Για τη λειτουργία του Γραφείου Επιθεώρησης τοποθετούνται με απόφαση του Προέδρου του Α.Σ.Ε.Π. ως Επιθεωρητές/τριες τρεις (3) ή περισσότεροι/ες από τους/τις Συμβούλους αυτού, με ετήσια θητεία δυνάμενη να ανανεώνεται, καθώς και το αναγκαίο διοικητικό προσωπικό. Σε κάθε Σύμβουλο-Επιθεωρητή μπορεί να τοποθετείται, με απόφαση του/της Προέδρου του Α.Σ.Ε.Π., Βοηθός Επιθεωρητή/τριας από το Ειδικευμένο Επιστημονικό Προσωπικό ή το Προσωπικό της Γραμματείας, που υπηρετεί στο Α.Σ.Ε.Π.. Οι Βοηθοί Επιθεωρητών/τριων επικουρούν τους Συμβούλους-Επιθεωρητές/τριες στο έργο τους.
4. Ο/Η Πρόεδρος του Α.Σ.Ε.Π., αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν καταγγελίας ή συνεκτιμώντας σχετικά αιτήματα των Υπουργών και των επικεφαλής των φορέων που υπάγονται στην αρμοδιότητα του Α.Σ.Ε.Π., δίνει εντολή για τη διενέργεια επιθεώρησης-ελέγχου στους Συμβούλους-Επιθεωρητές/τριες, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις περ. α΄ έως και δ΄ της παρ. 1.
5. Οι Σύμβουλοι-Επιθεωρητές/τριες, κατά την άσκηση του έργου τους, έχουν την ιδιότητα του/της ανακριτικού υπαλλήλου της παρ. 1 του άρθρου 33 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Στο πλαίσιο της άσκησης των καθηκόντων τους και για την εκπλήρωση του έργου τους δύνανται:
α) να επισκέπτονται με ή χωρίς προειδοποίηση τους ελεγχόμενους φορείς ή οποιονδήποτε εμπλεκόμενο φορέα που εμπίπτει στην αρμοδιότητα του Α.Σ.Ε.Π.,
β) να μελετούν επί τόπου την εξεταζόμενη υπόθεση, να ενεργούν αυτοψίες και να εξετάζουν οποιοδήποτε πρόσωπο, που μπορεί να εισφέρει στοιχεία στον διενεργούμενο έλεγχο,
γ) να έχουν δικαίωμα πρόσβασης στους φακέλους συμπεριλαμβανομένων και των απορρήτων, εκτός εάν πρόκειται για ζητήματα που ανάγονται στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής, την εθνική άμυνα και την κρατική ασφάλεια και
δ) να ζητούν πληροφορίες και στοιχεία εγγράφως από τους αρμόδιους υπαλλήλους των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων που εμπλέκονται στην εξεταζόμενη υπόθεση.
Στο έγγραφο αναφέρονται οι διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας, οι οποίες θεμελιώνουν το αίτημα, ο σκοπός του αιτήματος, η προθεσμία που τάσσεται για την παροχή των πληροφοριών, η οποία δεν μπορεί να είναι βραχύτερη των πέντε (5) ημερών, καθώς και οι κυρώσεις, οι οποίες προβλέπονται σε περίπτωση μη συμμόρφωσης προς την υποχρέωση παροχής πληροφοριών. Εκείνοι, στους οποίους απευθύνεται το έγγραφο υποχρεούνται σε άμεση, πλήρη, εμπρόθεσμη και ακριβή παροχή των πληροφοριών που ζητούνται. Η μη χορήγηση των παραπάνω πληροφοριών ή στοιχείων, η απόκρυψη στοιχείων ή πληροφοριών, καθώς επίσης η χορήγηση εν γνώσει ανακριβών στοιχείων και γενικά η παρακώλυση και παραπλάνηση του έργου των Συμβούλων-Επιθεωρητών/τριων του Α.Σ.Ε.Π. συνιστά αυτοτελές πειθαρχικό παράπτωμα για το οποίο μπορεί να επιβληθεί μία από τις ποινές που προβλέπονται στις περ. γ΄ έως και στ΄ της παρ. 1 του άρθρου 109 του Υπαλληλικού Κώδικα.
6. Μετά το πέρας της επιθεώρησης-ελέγχου, οι Σύμβουλοι-Επιθεωρητές/τριες καταρτίζουν έκθεση επιθεώρησης-ελέγχου, στην οποία εκθέτουν τις διαπιστώσεις και τα συμπεράσματα του ελέγχου και προτείνουν λύσεις ή διατυπώνουν βελτιωτικές προτάσεις. Η έκθεση επιθεώρησης-ελέγχου υποβάλλεται στον/στην Πρόεδρο του Α.Σ.Ε.Π.. Η έκθεση επιθεώρησης-ελέγχου γνωστοποιείται από τον/την Πρόεδρο του Α.Σ.Ε.Π. στους/στις καθ’ ύλην αρμόδιους Υπουργούς και στους φορείς που διενεργήθηκε η επιθεώρηση-έλεγχος.
7. Αν κατά την κρίση του Συμβούλου-Επιθεωρητή/τριας διαπιστώνονται παραβάσεις, που ενδεχομένως συνιστούν ποινικό ή πειθαρχικό αδίκημα, αυτές καταχωρίζονται σε ειδικό κεφάλαιο της έκθεσης και η έκθεση διαβιβάζεται στα αρμόδια όργανα για τις δικές τους ενέργειες. Η διαπίστωση πειθαρχικών παραπτωμάτων δεσμεύει τα αρμόδια όργανα των φορέων για την άσκηση της πειθαρχικής δίωξης.
8. Εάν από τους ως άνω ελέγχους διαπιστωθεί ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις διορισμού ή πρόσληψης ή δεν αποδεικνύονται τα κριτήρια βάσει των οποίων έγινε κατάταξη σε σειρά διορισμού ή πρόσληψης ή απασχολείται προσωπικό κατά παράβαση των οικείων ανά περίπτωση διατάξεων, ο διορισμός ανακαλείται υποχρεωτικά ή η σχετική σύμβαση καταγγέλλεται, με απόφαση του αρμόδιου οργάνου. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι απασχολείται ή απασχολήθηκε προσωπικό, κατά παράβαση των οικείων διατάξεων, γίνεται καταλογισμός του συνόλου των αποδοχών που καταβλήθηκαν στο παρανόμως απασχολούμενο ή απασχοληθέν προσωπικό. Τα αρμόδια όργανα για την εκκαθάριση των αποδοχών υποχρεούνται να παύσουν την καταβολή αποδοχών σε προσωπικό που απασχολείται κατά παράβαση των οικείων διατάξεων άλλως καταλογίζονται και σε αυτά οι αποδοχές που καταβλήθηκαν. Αρμόδιο για τον καταλογισμό όργανο, βάσει της έκθεσης του Συμβούλου-Επιθεωρητή/τριας του Α.Σ.Ε.Π. είναι ο/η διατάκτης του φορέα στον οποίο έγινε ο παράνομος διορισμός ή η παράνομη πρόσληψη. Ο καταλογισμός γίνεται εις ολόκληρον εις βάρος των, κατά την έκθεση του Συμβούλου-Επιθεωρητή/τριας του Α.Σ.Ε.Π., υπευθύνων για τους παράνομους διορισμούς ή προσλήψεις και εις βάρος των λαβόντων εφόσον διαπιστωθεί ότι από δόλο ή βαρεία αμέλεια συνέπραξαν στον μη νόμιμο διορισμό ή πρόσληψή τους. Τα ποσά των καταλογισμών παρακρατούνται από τις μηνιαίες αποδοχές των βαρυνομένων με αυτούς, σε ποσοστό όχι μείζον του μισού των αποδοχών αυτών, μέχρις ότου συμπληρωθεί το ποσό του καταλογισμού. Η πράξη καταλογισμού κοινοποιείται υποχρεωτικώς στο Α.Σ.Ε.Π. από το αρμόδιο για την έκδοσή της όργανο. Οι ανωτέρω καταλογιστικές αποφάσεις προσβάλλονται με έφεση ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Όταν το καταλογιστέο όργανο είναι περιφερειάρχης ή δήμαρχος ή άλλο αιρετό μέλος του περιφερειακού συμβουλίου ή πρόεδρος ή μέλος διοικητικού συμβουλίου, συνδέσμου Ο.Τ.Α. πρώτου ή δεύτερου βαθμού ή πρόεδρος ή μέλος διοικητικού συμβουλίου δημοτικής ή κοινοτικής επιχείρησης ή επιχείρησης περιφερειακής αυτοδιοίκησης ή πρόεδρος ή μέλος διοικητικού συμβουλίου νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή ιδρύματος Ο.Τ.Α. πρώτου ή δεύτερου βαθμού, τον καταλογισμό ενεργεί ο/η αρμόδιος κατά τόπο Ελεγκτής/τρια Νομιμότητας Ο.Τ.Α. και μέχρι ορισμού αυτού ο/η Συντονιστής/τρια της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
9. Προϊστάμενοι/ες φορέων ή άλλα αρμόδια όργανα που ενεργούν κατά παράβαση των οικείων διατάξεων διώκονται για παράβαση καθήκοντος σύμφωνα με το άρθρο 259 του Ποινικού Κώδικα αυτεπαγγέλτως και παραπέμπονται υποχρεωτικά στην αρμόδια πειθαρχική διαδικασία.
10. Οι οικείοι φορείς υποχρεούνται, το βραδύτερο εντός διμήνου, από τη λήψη της έκθεσης, να αναφέρουν στον/στην Πρόεδρο του Α.Σ.Ε.Π. και τον/την Υπουργό Εσωτερικών τις ενέργειες στις οποίες προέβησαν, προς συμμόρφωση με την έκθεση επιθεώρησης-ελέγχου.
11. Τα πρότυπα, οι διαδικασίες και οι μεθοδολογίες σχεδιασμού, διεξαγωγής και σύνταξης των εκθέσεων επιθεώρησης-ελέγχου, η διαδικασία διαχείρισης καταγγελιών και αναφορών, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των Συμβούλων-Επιθεωρητών/τριων και των Βοηθών Επιθεωρητών/τριων και οι ειδικότερες υποχρεώσεις των ελεγχόμενων φορέων εξειδικεύονται με τον Κανονισμό Λειτουργίας του Γραφείου Επιθεώρησης που εκδίδεται με απόφαση του/της Προέδρου του Α.Σ.Ε.Π. κατόπιν σύμφωνης γνώμης της Ολομέλειας του Α.Σ.Ε.Π. και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.