1. Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας, ως αρμόδιος φορέας, σύμφωνα με το άρθρο 83 του ν. 4622/2019 (Α΄133), και τις διατάξεις που διέπουν την οργάνωση και λειτουργία της:
α) αναπτύσσει το θεσμικό, οργανωτικό και επιχειρησιακό πλαίσιο για το Εθνικό Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου, τη λειτουργία εσωτερικού ελέγχου και τη λειτουργία διαχείρισης κινδύνων, σε συνεργασία με τα αρμόδια υπουργεία για τη δημόσια διοίκηση και τη δημοσιονομική διαχείριση,
β) σχεδιάζει και αναπτύσσει πρότυπα, μεθοδολογίες και εργαλεία εσωτερικού ελέγχου,
γ) συντονίζει και υποστηρίζει τη λειτουργία και την ελεγκτική δράση των Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου,
δ) παρακολουθεί και αξιολογεί το έργο και τη δράση των Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου και υποβάλλει προτάσεις για την αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων που κατεγράφησαν κατά τη διαδικασία της αξιολόγησης,
ε) ενημερώνεται για τις εκθέσεις και τα πορίσματα των Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου, καθώς και για την πορεία υλοποίησης των προτάσεών τους, οποτεδήποτε το ζητήσει, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην περ. η της παρ. 2 του άρθρου 83 του ν. 4622/2019.
2. Το Υπουργείο Οικονομικών, σύμφωνα με τον ν. 3492/2006 (Α΄210), ελέγχει την επάρκεια του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου βάσει των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του.
3. Το Ελεγκτικό Συνέδριο παρακολουθεί, ελέγχει και αξιολογεί την αποτελεσματικότητα και την επάρκεια των Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 169 του ν. 4270/2014 (Α΄ 143) και τις διατάξεις που διέπουν την οργάνωση και λειτουργία αυτού.
Προτείνεται η λειτουργία ενός Εποπτεύοντος Οργάνου (με τη συμμετοχή εκπροσώπων των ΕΑΔ, ΥπΟικ και Ελεγκτικού Συνεδρίου, ενδεχομένως με συμμετοχή εξειδικευμένων ατόμων – πχ από την ακαδημαϊκή κοινότητα, από το ΣΟΕΛ κλπ – που δεν είναι ταυτόχρονα προσωπικά εποπτευόμενοι).
Επίσης προτείνεται το Εποπτεύον Όργανο να έχει την ευθύνη δημιουργίας και λειτουργίας Γραφείου Επιστημονικής Υποστήριξης, το οποίο μπορεί να προτείνει βέλτιστες πρακτικές, να εισηγείται διευκρινιστικές εγκυκλίους, να απαντά σε ερωτήματα κλπ. Με αυτό τον τρόπο (α) θα αποφευχθεί σπατάλη πόρων των επιμέρους Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου/ΜΕΕ και Επιτροπών Ελέγχου/ΕΕ και (β) θα υπάρχει ομοιομορφία στην αντιμετώπιση παρόμοιων θεμάτων από το σύνολο των ΜΕΕ και των ΕΕ.
Μιας και σκοπός του νομοσχεδίου είναι η ενιαία ρύθμιση των θεμάτων που αφορούν στη λειτουργία του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου και των Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου σε όλους τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης θα πρέπει να υπάρχει μεγαλύτερη σαφήνεια στις αρμοδιότητες ελέγχου που έχει το Υπουργείο Οικονομικών, το Ελεγκτικό Συνέδριο και φυσικά η ΕΑΔ επί των ΜΕΕ. Ιδιαίτερα μετά και την έκδοση της αριθμ.ΦΓ8/55081/09-11-2020 (ΦΕΚ 4938 Β΄)απόφασης της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, όπου στην παρ.4 του άρθρου 1 αναφέρει: «Το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχει την αποτελεσματικότητα των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου συνολικώς χωρίς να διακρίνει τα επιμέρους στοιχεία του συστήματος, δηλαδή τον ενδογενή έλεγχο και τις ενέργειες του Εσωτερικού Ελεγκτή ή της Επιτροπής Εσωτερικού Ελέγχου. Μπορεί όμως να προγραμματίσει ειδικούς ελέγχους για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της δράσης των δύο ως άνω οργάνων.»
Πρέπει να αποσαφηνιστεί ο τρόπος με τον οποίο θα ελέγχονται οι Μονάδες Εσωτερικού Ελέγχου από τους τρεις προαναφερόμενους φορείς προκειμένου να μην υφίσταται επικάλυψη αρμοδιοτήτων, σύγχυση στους εσωτερικούς ελεγκτές καθώς και μείωση της ανεξαρτησίας των ΜΕΕ.
Επιπλέον δεν είναι ορθό να αναφέρεται στο ίδιο άρθρο ότι, το Υπουργείο Οικονομικών, ελέγχει την επάρκεια του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου και το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχει την επάρκεια των Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου.
Τέλος θα πρέπει να γίνει περιγραφή – οριοθέτηση της σχέσης (ιεραρχικής ή μη) των τριών φορέων με εποπτικό ρόλο σε θέματα εσωτερικού ελέγχου.
Δεν αναφέρεται ο τρόπος συνεργασίας όλων των φορέων με τη Μονάδα εσωτερικού ελέγχου, τον Επικεφαλής φορέα και την Επιτροπή Ελέγχου. Δεν αναφέρεται ποιος θα έχει το συντονισμό.
Εκτιμώ ότι υπάρχει αλληλοκάλυψη αρμοδιοτήτων μεταξύ Ελεγκτικού Συνεδρίου, ΕΑΔ και Υπουργείου Οικονομικών που πρέπει να αποσαφηνιστούν, αλλά προφανώς όχι σε αυτό το νομοσχέδιο.
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι το Ελεγκτικό Συνέδριο με το πρόσφατο ΦΕΚ Β’4938/2020 υπεισέρχεται στον έλεγχο και αξιολόγηση τόσο του (ολικού) Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου όσο και του Συστήματος Ενδογενούς Ελέγχου (δηλαδή όχι μόνο των ΜΕΕ).
Λόγω του μεγάλου αριθμού των φορέων που περιλαμβάνονται στο πεδίο εφαρμογής του νομοσχεδίου, θα πρέπει να προβλεφθούν επιπλέον δομές για τον συντονισμό, παρακολούθηση, και αξιολόγηση των ΜΕΕ (έστω σε μεταγενέστερο στάδιο), π.χ. ως εξής:
Α. Στο Υπουργείο Υγείας για τα νοσοκομεία
Β. Στο Υπουργείο Εργασίας για τους ΟΚΑ
Γ. Στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις για τους ΟΤΑ
Δ. Στο Υπουργείο Οικονομικών ή στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων για τις δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς του Κεφ.Α’ του ν.3429/2005
Λάμπρος Καφίδας
Προϊστάμενος Υπηρεσίας Συντονισμού
Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων
Το άρθρο θεωρώ ότι είναι στην ορθή κατεύθυνση.