1. Το Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου διαρθρώνεται σε τρία επίπεδα (γραμμές ρόλων), με αρμοδιότητες και ευθύνες, που έχουν ως σκοπό την επίτευξη των αντικειμενικών στόχων του φορέα.
2. Στο Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου επιμερίζονται ανά επίπεδο διαφορετικές αρμοδιότητες και ρόλοι στο ευρύτερο πλαίσιο διακυβέρνησης του φορέα:
α) Η πρώτη γραμμή περιλαμβάνει τις οργανικές μονάδες, καθώς και το σύνολο των υπαλλήλων με οποιαδήποτε σχέση εργασίας, που ασκούν τις επιχειρησιακές λειτουργίες του φορέα.
β) Η δεύτερη γραμμή περιλαμβάνει τις οργανικές μονάδες και τα μονοπρόσωπα ή συλλογικά όργανα του φορέα που έχουν ως αρμοδιότητα τη διασφάλιση της τήρησης της νομιμότητας, τη διαχείριση των κινδύνων που απειλούν την εύρυθμη λειτουργία του φορέα, καθώς και τη συνολική παρακολούθηση και αξιολόγηση των δικλίδων ελέγχου, που εκτελούνται από την πρώτη γραμμή ρόλων.
γ) Η τρίτη γραμμή περιλαμβάνει τη Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου, η οποία παρέχει στον επικεφαλής του φορέα εύλογη διαβεβαίωση και συμβουλευτικές υπηρεσίες σχετικά με την επάρκεια και την αποτελεσματικότητα του πλαισίου διακυβέρνησης, της διαχείρισης των κινδύνων και των επιμέρους στοιχείων και δικλίδων ελέγχου του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου, που αποτελούν αρμοδιότητα των δύο πρώτων γραμμών ρόλων.
3. Οι Εσωτερικοί Ελεγκτές δεν αναλαμβάνουν επιχειρησιακά καθήκοντα, ούτε την ευθύνη διαχείρισης του φορέα.
Δεν αποτυπώνεται η σχέση μεταξύ των τριών γραμμών ρόλων. Δεν είναι σαφείς οι αρμοδιότητες και οι ρόλοι.
Στην παρ.3 του άρθρου αναφέρεται ο όρος «ευθύνη διαχείρισης», ποια έννοια έχει ακριβώς; ο όρος αυτός χρησιμοποιείται κυρίως στον ιδιωτικό τομέα.
2.β ->Δε περιγράφεται η γραμμή αναφοράς αυτών των παραπάνω λειτουργιών καθώς και η σχέση τους με τη Μονάδα Εσωτερικού ελέγχου, τον Επικεφαλής φορέα και την Επιτροπή Ελέγχου
3. Να προστεθεί ->Οι εσωτερικοί ελεγκτές δύνανται όμως να συμμετέχουν σε άλλα όργανα όπως επιτροπές χωρίς δικαίωμα ψήφου.
Το άρθρο αυτό αποτελεί μια μίξη του πρόσφατου «Μοντέλου Τριών Γραμμών» και του παλαιότερου «Τριών Γραμμών Άμυνας» του Ινστιτούτου Εσωτερικών Ελεγκτών (ΙΑΑ).
Το άρθρο πρέπει να απαλειφθεί διότι δεν μπορεί ένα μοντέλο σε επίπεδο προτύπων που έχει στόχο να λειτουργεί βοηθητικά (και όχι περιοριστικά) στους οργανισμούς να αποτελεί αντικείμενο νομοθέτησης και μάλιστα πρωτογενούς, και επιπλέον το άρθρο αυτό:
1. Θα δεσμεύει νομικά τους φορείς Γενικής Κυβέρνησης στην υιοθέτηση ενός πρότυπου μοντέλου το οποίο (παρά το γεγονός ότι είναι ευρέως διαδεδομένο στο χώρο), μπορεί να μεταβάλλεται και να επικαιροποείται σε βάθος χρόνου από το ΙΑΑ –επομένως θα καθίσταται ανεπίκαιρο.
2. Η διατύπωση που χρησιμοποιείται αναμιγνύει την έννοια του επιπέδου με αυτήν της γραμμής που είναι προφανώς διακριτές. Στο ίδιο το μοντέλο εξάλλου δεν γίνεται αναφορά σε επίπεδα αλλά στις οντότητες του διοικούντος οργάνου, της διοίκησης, και του εσωτερικού ελέγχου, με τις γραμμές ρόλων να αφορούν μόνο στις δύο τελευταίες οντότητες.
3. Η προβολή ενός συγκεκριμένου μοντέλου ενός σετ προτύπων θα δίνει προβάδισμα στην υιοθέτηση των προτύπων αυτών από τους φορείς, ενδεχομένως και άκριτα, σε βάρος όχι τόσο των υπολοίπων διεθνών προτύπων αλλά περισσότερο της κριτικής προσέγγισης και προβληματισμό επί του θέματος εκ μέρους των φορέων.
Συνολικά, ο σκοπός του άρθρου αυτού μπορεί να ενσωματωθεί στο άρθρο 5 για τα δομικά στοιχεία του ΣΕΕ, με τις αρμοδιότητες των οντοτήτων:
1-όργανο διοίκησης, 2-διοίκηση/οργ.μονάδες, 3-εσωτ.έλεγχος,
να συσχετίζονται με:
1-Επιτροπή Ελέγχου, 2-Ενδογενή Έλεγχο, 3-ΜΕΕ/Εσ.Ελεγκτή,
στο πλαίσιο που έχει θέσει το Ελεγκτικό Συνέδριο στο Β’2424/2020.
Λάμπρος Καφίδας
Προϊστάμενος Υπηρεσίας Συντονισμού
Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων
Θα πρέπει να αποσταλεί εγκύκλιος του ΥΠΕΣ, στην οποία θα αναλύονται οι λειτουργιές των 3 επιπέδων του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου καθώς και διευκρίνιση της παρ. 3 ώστε να μην υπάρχουν παρερμηνείες.
Επίσης θα πρέπει να καθοριστούν ποια είναι τα ελάχιστα βήματα που θα πρέπει να γίνουν από την πλευρά των φορέων, ώστε να θεωρηθεί ότι το Σύστημα Εσωτερικού Ελέγχου προσφέρει τη δυνατότητα της «εύλογης διαβεβαίωσης» έτσι όπως ορίζεται στο αρ. 3.
Ο επικεφαλής κάθε φορέα θα πρέπει να οριστεί, ρητά, υπόλογος για την εφαρμογή του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου.
γραμμές ρόλων θα πρέπει να αλλαχθεί σε γραμμές άμυνας για να είναι aligned with 3 lines of defence.
Κατανοώ την προσπάθεια αλλά με την παρούσα κατάσταση στους φορείς του δημοσίου απαιτείται τεράστια δουλειά για να υλοποιηθεί στην πράξη. Δυστυχώς οι έννοιες Management, tone at the top, transparency και accountability είναι άγνωστες. Θα είναι αδύνατο να λειτουργήσει αποτελεσματικά μια μονάδα εσωτερικού ελέγχου σε οργανισμούς με ανύπαρκτες πρώτες και δεύτερες γραμμές άμυνας. Για να υπάρξει πιθανότητα υλοποίσης απαιτείται να διαμορφωθεί μια κουλτούρα διαχείρισης κινδύνων και η εκάστοτε διοίκηση να κάνει lead by example and the board must embrace and promote good governance practices.
Ουσιαστικά, πρώτα θα πρέπει να γίνει μια προσπάθεια να στηθούν σωστά οι οργανισμοί και να σχεδιαστεί ένα robust system of internal control. Εάν δεν το καταφέρετε αυτό και 100 εσωτερικούς ελέγκτες να διορίσετε δεν πρόκειται να υπάρξει δυστυχώς καμία αλλαγή και είναι αδύνατον να λειτουργήσει αποτελεσματικά μια μονάδα εσωτερικού ελέγχου.
Για να το πω λαικα με ένα απλό παράδειγμα έχουμε μια ομάδα ποδοσφαίρου με σοβάρες ελλείψεις στο κέντρο και την άμυνα. Και τον καλύτερο τερματοφύλακα του κόσμου να έχουμε στην ομάδα μας το γκολ δεν το γλιτώνουμε.
Θα πρέπει να ελέγχεται και η άσκηση καθηκόντων προϊσταμένων από υπαλλήλους με προσόντα και πτυχία… Δε γίνεται να βλέπουμε προισταμενους χωρίς πτυχία, χωρίς τίποτα με ένα ξερό απολυτήριο λύκειο ή ιεκ να γίνονται προϊστάμενοι…. Απαράδεκτο… Να ελέγχουν κι αυτό…. Μπράβο στο υπουργείο για το νομοσχέδιο συμφωνώ στα υπόλοιπα
Οι Εσωτερικοί Ελεγκτές που αναλαμβάνουν υπεύθυνοι των Μονάδων Εσωτερικού Ελέγχου θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον τριετή σχετική εμπειρία και δεξιότητες.
Η έννοια του 3 lines of defense περιγράφεται επαρκώς εδώ.