Στην παρ. 1 του άρθρου 128 του ν. 4759/2020 (Α’ 245), περί αναστολής των κυρώσεων του ν. 4495/2017 (Α΄ 167), προστίθεται περ. στ) και η παρ. 1 διαμορφώνεται ως εξής:
«1. Αυθαίρετες κατασκευές και αλλαγές χρήσης της Κατηγορίας 5 του άρθρου 96 του ν. 4495/2017 (Α` 167) που είναι προγενέστερες της 28ης.7.2011 υπάγονται στις διατάξεις του ν. 4495/2017 για αναστολή κυρώσεων, εφόσον αφορούν σε:
α. ακίνητα που αποκτώνται μέσω αναγκαστικού πλειστηριασμού, εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την έκδοση της κατακυρωτικής έκθεσης ή μέχρι τις 31.12.2025,
β. ακίνητα που αποκτώνται κατόπιν κληρονομικής διαδοχής, εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την προθεσμία του άρθρου 1847 του Αστικού Κώδικα και το αργότερο μέχρι τις 31.12.2025,
γ. ακίνητα που εκμισθώνονται με σύμβαση leasing και επανέρχονται στη χρήση του κυρίου ή επικαρπωτή τους μετά τη λύση ή λήξη της σύμβασης, εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την αποβολή του μισθωτή ή την απόδοση του μισθίου στον κύριο ή επικαρπωτή τους και το αργότερο μέχρι τις 31.12.2025,
δ. ακίνητα που μεταβιβάζονται στην Ε.Τ.Α.Δ. Α.Ε., σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 196 του ν. 4389/2016 (Α` 94), εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την καταχώρηση ή εγγραφή της μεταβίβασής τους στα οικεία κτηματολόγια ή υποθηκοφυλακεία, αντίστοιχα και το αργότερο μέχρι τις 31.12.2025, και
ε. ακίνητα που βρίσκονται σε περιοχές, οι οποίες κηρύχθηκαν εντός του έτους 2020 σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 25 του ν. 4662/2020 (Α` 27), εφόσον η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την έναρξη ισχύος του παρόντος. Για ακίνητα που βρίσκονται στις παραπάνω περιοχές, οι προσαυξήσεις των περ. β`- στ` της παρ. 3 του άρθρου 102 του ν. 4495/2017 ισχύουν μόνον όταν η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί μετά την πάροδο ενός (1) έτους από την έναρξη ισχύος του παρόντος.
στ. περιπτώσεις υπαγωγής στον ν. 4014/2011 (Α’ 209) ή στον ν. 4178/2013 (Α’ 174), οι οποίες μεταφέρονται στον ν. 4495/2017.
Ακίνητα των περ. α`- δ` της παρ. 1, για τα οποία το γεγονός από το οποίο εκκινεί η αντίστοιχη προθεσμία υπαγωγής έχει συμβεί κατά το τελευταίο έτος πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, υπάγονται στις διατάξεις του ν. 4495/2017 για αναστολή κυρώσεων, εάν η αίτηση υπαγωγής υποβληθεί εντός ενός (1) έτους από την έναρξη ισχύος του παρόντος.».
Δεν προβλέπεται κάτι όμως για τις υπαγωγές του 3843/10 που οι ιδιοκτήτες τους επιθυμούν την μεταφορά τους στον 4495/17 και δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις της κατηγορίας 4.
Ορθή Προσθήκη. Άλλωστε αυθαιρεσίες Κατ.5 μπορούν να μεταβούν σε Κατ.4 στον 4495. Κατά την άποψη μου το θέμα των τακτοποιήσεων πρέπει να αντιμετωπιστεί πλέον ολιστικά και όχι με αποσπασματικές τροποποιήσεις. Ο ασκός του Αιόλου με τα αυθαίρετα έχει ανοίξει και δεν μπορούμε να κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλο μας. Τρανό παράδειγμα στην πράξη, η ανάγκη μονιμοποίησης της πλατφόρμας δήλωσης τ.μ στους δήμους. Πιο συγκεκριμένα προτείνεται :
• Η υιοθέτηση του 4495 ως ‘’τελικού’’ θεσμικού πλαισίου για τις τακτοποιήσεις αφού έχει τις πλέον ευνοϊκότερες διατάξεις για το ποσοστό αυθαιρεσιών (πχ εξαιρεί από τον τρόπο υπολογισμού τους τακτοποιημένους Η/Υ που είναι η συνηθέστερη παράβαση)
• Ενσωμάτωση της πλατφόρμας τακτοποιήσεων στην πλατφόρμα της ηλ. Ταυτότητας κτιρίου (δημιουργία ενιαίας πλατφόρμας) .
• Μέσω της νέας πλατφόρμας κατά την ηλ. Ταυτότητα θα μπορεί να γίνεται ‘’Επικαιροποίηση’’ των τακτοποιήσεων των προηγούμενων νόμων σύμφωνα με τις τελικές διατάξεις του 4495 και θα συμψηφίζονται τα παλαιά ποσά. Αυτό ΔΕΝ θα θεωρείται νέα υπαγωγή και ισχύουν τα πρόστιμα του 4495 άνευ προσαυξήσεων. Η λύση αυτή κατά την άποψη μου είναι απαραίτητη διότι δίνει την δυνατότητα διόρθωσης τυχόν λαθών σε παλιές τακτοποιήσεις που εντοπίζονται από άλλους μηχανικούς – σύνηθες φαινόμενο.
• Η ενιαία πλατφόρμα θα είναι πάντα ανοιχτή (και όχι μέχρι το 2025) για τακτοποιήσεις αυθαιρεσιών που έχουν συντελεστεί πριν την ημερομηνία που ορίζει ο νόμος (2011). Επικαιροποίηση/διόρθωση παλιών υπαγωγών δεν θα επιφέρει προσαυξήσεις παρά μόνο θα πληρώνεται η διαφορά. Αν η διαφορά είναι πιστωτική το ποσό δεν θα επιστρέφεται στον ιδιοκτήτη . Με προσαύξηση θα επιβαρύνονται μόνο αυθαιρεσίες που έχουν την δυνατότητα υπαγωγής και δεν έχουν περιληφθεί σε παλαιότερες υπαγωγές.
• Με τον ανωτέρω τρόπο η τακτοποίηση θα γίνεται ‘’υποχρεωτική’’ μαζί με την έκδοση ηλ. Ταυτότητας και ο ιδιοκτήτης θα έχει ένα ΄΄τελικό’’ χαρτί στα χέρια του.
Υπέρ της επαναφοράς νομιμοποίησης αυθαίρετων κατηγορίας 5να γίνεται με τους ευνοϊκούς όρους του νόμου 4718/13 όσον αφορά την χωρίς συναίνεση συνιδιοκτητών για λόγους ευνόητους .(πανδημία οικονομική κρίση )Αλλά και λόγους ισονομίας
Να συμπληρωθεί το υφιστάμενο νομοθετικό κενό ώστε αυθαίρετες κατασκευές, οι οποίες πληρούν τις προϋποθέσεις υπαγωγής τους στις ρυθμίσεις του άρθρου 106 του ν.4495/2017, να δηλώνονται ως εμπίπτουσες στην (ορθή) κατηγορία 4 του άρθρου 96 του ίδιου νόμου η οποία με βεβαιότητα θα προκύψει με την υπαγωγή τους στον νόμο αλλά και μετά την εφαρμογή των ευεργετικών διατάξεων του άρθρου 106. Δηλαδή να μην αποκλείονται της υπαγωγής εξαιτίας της ανυπαρξίας άδειας κατά τη χρονική στιγμή της πληρωμής του παραβόλου (τυπικός λόγος) αλλά να κρίνονται τη στιγμή που τυχόν θα έχουν αποκτήσει τη σχετική άδεια (νομιμοποίησης ή κατεδάφισης) που θα ορίζει σαφώς το νόμιμο ποσοστό υπέρβασης του πολεοδομικού μεγέθους (ουσιαστικός λόγος).
Πληρέστερα, στη ρύθμιση αυτή μπορούν (με όμοιο τρόπο) να ενταχθούν και ακίνητα προ του 55 ή ακίνητα σε στάσιμους οικισμούς που είναι νομίμως υφιστάμενα, δηλαδή στερούνται αδείας και κατά τον νόμο δεν επηρεάζουν το κρίσιμο ποσοστό για τη διάκριση μεταξύ των κατηγοριών 4 ή 5.
Η σχετική τροποποίηση στο ηλεκτρονικό σύστημα του ΤΕΕ είναι απλή (προσθήκη επιλογών «προς έκδοση αδείας» ή «νομίμως υφιστάμενο» στο μενού περί ύπαρξης αδείας) και αν η σχετική άδεια δεν εκδοθεί (με υπαιτιότητα του αιτούντος) εντός του χρονικού διαστήματος των 4 ετών η υπαγωγή να ακυρώνεται και το παράβολο να μην αναζητάται. Στο νόμο υπάρχει ήδη η ίδια διαδικασία στα αυθαίρετα που εντάσσονται στις διατάξεις των άρθρων 116-117.
Όπως διαβάζω στον ημερήσιο τύπο: «Υπέρ της επαναφοράς της δυνατότητας νομιμοποίησης κτιρίων που είναι εξ ολοκλήρου αυθαίρετα ή έχουν μεγάλες πολεοδομικές αυθαιρεσίες (ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 5) τάχθηκε το Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ).
Θεωρώ πως είναι επιβεβλημένο να ενεργοποιηθεί και πάλι η δυνατότητα υπαγωγής αυθαιρέτων στην Κατηγορία 5. Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με πολλά ακίνητα που δεν έχουν μεγάλες παραβάσεις, όμως εντάσσονται στην ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 5 που έχει στην πλειοψηφία των περιπτώσεων απενεργοποιηθεί η δυνατότητα υπαγωγής στο Ν.4495/2017.
Για παράδειγμα : Περίφραξη χωρίς άδεια σε οικόπεδο χωρίς άλλες κατασκευές ή κτίσματα, η οποία κατασκευάστηκε μετά το 1983 δεν δύναται να ρυθμιστεί, αφου δεν υπάρχει δυνατότητα υπαγωγής στην κατηγορία 5.
Ιδίως για τα ακίνητα δημοσίου ενδιαφέροντος (αρθρου 114 Ν4495/2017) , θεωρώ ως άμεσα επιβεβλημένη την επαναφορα της δυνατότητας υπαγωγής αυθαιρέτων στην ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 5.