1. Το άρθρο 12 του ν. 4759/2020 (Α’ 245) αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 12
Οριοθέτηση και άλλες πολεοδομικές ρυθμίσεις οικισμών
1. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται μετά από πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ορίζονται τα κριτήρια, ο τρόπος, οι διαδικασίες οριοθέτησης των οικισμών της χώρας με πληθυσμό κάτω των δύο χιλιάδων (2.000) κατοίκων που φέρονται απογεγραμμένοι ως αυτοτελείς σε απογραφή προ του έτους 1983, περιλαμβανομένων και των προϋφιστάμενων του 1923 οικισμών και καθορίζονται οι γενικοί όροι και περιορισμοί δόμησης, οι χρήσεις γης, καθώς και κάθε άλλο αναγκαίο στοιχείο για την προστασία της φυσιογνωμίας τους. Με το ίδιο διάταγμα δύνανται να τίθενται χρονικές προθεσμίες εντός των οποίων ολοκληρώνεται η διοικητική διαδικασία έγκρισης των σχετικών μελετών.
2. H οριοθέτηση των οικισμών της παρ. 1, γίνεται στο πλαίσιο είτε Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου (Τ.Π.Σ.), είτε Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (Ε.Π.Σ.), είτε αυτοτελούς προεδρικού διατάγματος που καλύπτει τουλάχιστον έναν (1) οικισμό.
Στη τελευταία περίπτωση το προεδρικό διάταγμα εκδίδεται μετά από γνώμη του οικείου Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΣΥ.ΠΟ.ΘΑ) ή του οικείου Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕ.ΣΥ.ΠΟ.ΘΑ) για τους οικισμούς της περ. β), και πρόταση του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού και ειδικότερα:
α) με πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τις περιπτώσεις μη προστατευόμενων οικισμών σε όλη την επικράτεια ή παραδοσιακών οικισμών πλην των κατωτέρω περ. β) και γ),
β) με πρόταση του αρμοδίου για τα νησιά του Αιγαίου Υπουργού, στην περίπτωση παραδοσιακών οικισμών των περιφερειών Βορείου και Νοτίου Αιγαίου,
γ) με πρόταση του αρμοδίου Υπουργού για τη Μακεδονία και Θράκη, στην περίπτωση παραδοσιακών οικισμών των περιφερειών Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης,
δ) στις περιπτώσεις οικισμών της επικράτειας οι οποίοι, στο σύνολό τους ή σε τμήμα τους, έχουν κηρυχθεί αρχαιολογικοί χώροι ή ιστορικοί τόποι ή περιλαμβάνονται στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, πέραν των ανωτέρω κατά περίπτωση αρμόδιων Υπουργών, το προεδρικό διάταγμα προτείνεται από κοινού με τον Υπουργό Πολιτισμού.
Με το ίδιο προεδρικό διάταγμα οριοθέτησης κάθε οικισμού καθορίζονται οι όροι και περιορισμοί δόμησης, καθώς και οι επιτρεπόμενες χρήσεις γης, ανάλογα με την κατηγορία, τη φυσιογνωμία και το βαθμό προστασίας του.
Το ως άνω προεδρικό διάταγμα δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης συνοδευόμενο από τοπογραφικό διάγραμμα ή ορθοφωτοχάρτη κατάλληλης κλίμακας (1:1.000 έως 1:5000), στο οποίο σημειώνονται τα όρια του οικισμού, ως κορυφές κλειστής ή κλειστών πολυγωνικών γραμμών με τις ψηφιακές συντεταγμένες αυτών εξαρτημένες από το Εθνικό Τριγωνομετρικό Δίκτυο (ΕΓΣΑ΄ 87).
Για τους ήδη οριοθετημένους οικισμούς δεν είναι επιτρεπτή η διεύρυνση των ορίων τους με νέα διοικητική πράξη οριοθέτησης, παρά μόνο για λόγους νομιμότητας κατά την αρχική οριοθέτηση του οικισμού, όπως για πλάνη περί τα πράγματα, με πράξη, η οποία πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς με αναφορά σε συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά και στοιχεία.
3. Μέχρι τη δημοσίευση του προεδρικού διατάγματος της παρ. 1, για τον προσδιορισμό των ορίων των οικισμών, βάσει της παρ. 2, λαμβάνονται υπόψη τα προσφορότερα διαθέσιμα ιστορικά και σύγχρονα χαρτογραφικά στοιχεία κατάλληλης κλίμακας και εφαρμόζονται τα κριτήρια και οι διαδικασίες, που ορίζονται κατά περίπτωση στα άρθρα 81 έως 84 και 100 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (Δ΄ 580), ανάλογα με το είδος, τη φυσιογνωμία και την κατηγορία του οικισμού.
4. Το προεδρικό διάταγμα της παρ. 1 δεν εφαρμόζεται σε οικισμούς που δημιουργήθηκαν μετά την έναρξη εφαρμογής του ν. 1337/1983 (Α’ 33) και σε οικισμούς που προϋπάρχουν του 1923, με πληθυσμό πάνω από δύο χιλιάδες (2000) κατοίκους.
5. Οικισμοί προϋφιστάμενοι του 1923, που έχουν συμπεριληφθεί σε όρια Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων (Γ.Π.Σ.), εγκεκριμένων με τον ν. 1337/1983, δεν απαιτείται να οριοθετηθούν με το παρόν. Κατά την δε πολεοδόμησή τους ως περιοχή εντός ορίων οικισμού, λαμβάνεται το όριο της περιοχής που έχει απεικονιστεί στο εγκεκριμένο Γενικό Πολεοδομικό σχέδιο, ως οικισμός προϋφιστάμενος του 1923 ή ως πυκνοδομημένο τμήμα αυτού.
6. Για την πολεοδόμηση και την επέκταση των οικισμών που έχουν δημιουργηθεί μέχρι την ισχύ του ν. 1337/1983, περιλαμβανομένων και των οικισμών, προϋφισταμένων του έτους 1923, που οριοθετούνται σύμφωνα με την παρ. 2, απαιτείται η ύπαρξη εγκεκριμένου Τ.Π.Σ. ή Ε.Π.Σ., σύμφωνα με τα άρθρα 7 και 8 του ν. 4447/2016 (Α΄ 241).
Μέχρι την έγκριση των σχεδίων αυτών για την πολεοδόμηση και επέκταση οικισμού της παρ. 1, που οριοθετείται με την παρ. 2 του παρόντος, απαιτείται η ύπαρξη εγκεκριμένου Γ.Π.Σ. ή Σχεδίου Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π.) του ν. 2508/1997 (Α΄ 124), με το οποίο προβλέπεται η πολεοδόμηση και επέκταση του συγκεκριμένου οικισμού.
Σε περίπτωση που για το εγκεκριμένο Γ.Π.Σ. ή Σ.Χ.Ο.Ο.Α.Π. δεν έχει τηρηθεί η διαδικασία της Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και δεν έχει εκπονηθεί Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Π.Μ.Ε.), σύμφωνα με την υπό στοιχεία ΥΠΕΧΩΔΕ/ΕΥΠΕ/οικ. 107017/28.8.2006 κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Οικονομίας και Οικονομικών, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (Β΄ 1225), είναι δυνατό να εκπονηθεί και εγκριθεί Σ.Μ.Π.Ε. για τον εκάστοτε οικισμό, για τον οποίο απαιτείται επίσης η εκπόνηση πολεοδομικής μελέτης, σύμφωνα με το π.δ. 20/30.8.1985 (Δ’ 414). Η έγκριση της πολεοδόμησης και επέκτασης του οικισμού γίνεται σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 31 του ν. 4067/2012 (Α΄ 79).
7. Κατ΄ εξαίρεση στην περιοχή εντός των ορίων των οικισμών, δύναται και πριν την εκπόνηση των γενικών σχεδίων της παρ. 6 του παρόντος, να εγκριθεί και ανεξάρτητη πολεοδομική μελέτη που μπορεί να περιορίζεται σε τμηματική πολεοδομική ρύθμιση κατά μήκος των κυρίων οδικών αξόνων ή σε άλλα πολεοδομικώς ενδιαφέροντα σημεία. Με τη μελέτη αυτή καθορίζονται κοινόχρηστοι, κοινωφελείς και οικοδομήσιμοι χώροι, χρήσεις γης και όροι και περιορισμοί δόμησης. Για τη μελέτη αυτή εκπονείται και εγκρίνεται ρυμοτομικό σχέδιο, κατά το ν.δ. της 17.7.1923 (Α’ 228).
Με απόφαση του αρμοδίου για την έγκριση της πολεοδομικής μελέτης οργάνου, που εκδίδεται μετά από πρόταση του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου, μπορεί να επιβληθεί στις ιδιοκτησίες που περιλαμβάνονται στην περιοχή εντός των ορίων του οικισμού ή σε τμήμα της, η υποχρέωση συμμετοχής, είτε μόνο εισφοράς σε γη, είτε μόνο εισφοράς σε χρήμα, είτε εισφοράς σε γη και σε χρήμα, σύμφωνα με τις παρ. 4 και 5 του άρθρου 8 του ν. 1337/1983 και του άρθρου 21 του ν. 2508/1997 (Α΄124).
Η έγκριση της πολεοδόμησης του οικισμού γίνεται σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 31 του ν. 4067/2012 και συνοδεύεται από εγκεκριμένη Σ.Μ.Π.Ε. που εκπονείται και εγκρίνεται σύμφωνα με τις προϋποθέσεις της παρ. 6 του παρόντος.
8. Για την εφαρμογή της πολεοδομικής μελέτης επέκτασης των οικισμών της παραγράφου 1, εφαρμόζεται ανάλογα το άρθρο 12 του ν. 1337/1983.
Στις περιπτώσεις που η επέκταση συγκεκριμένου οικισμού προβλέπεται από εγκεκριμένο Τοπικό ή Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο των άρθρων 7 και 8 του ν. 4447/2016 (Α’ 241) εγκρίνεται Ρυμοτομικό Σχέδιο Εφαρμογής (Ρ.Σ.Ε).
9. Οι παρ. 6, 7 και 8 του παρόντος δύνανται να εφαρμόζονται και στους οικισμούς που έχουν χαρακτηρισθεί ως αξιόλογοι, παραδοσιακοί, καθώς και σε παραλιακούς οικισμούς ή σε οικισμούς ευρισκόμενους σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές, ιστορικούς τόπους ή σε άλλο καθεστώς προστασίας.».
2. Η παρ. 2 του άρθρου 16 του ν. 4759/2020 (Α’ 245) αντικαθίσταται ως εξής:
«2. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται να ορίζονται οι προδιαγραφές, τα ληπτέα στοιχεία και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εκπόνηση των μελετών οριοθέτησης των οικισμών σύμφωνα με το άρθρο 12.».
3. Το άρθρο 19 του ν. 2508/1997, περί πολεοδομικών ρυθμίσεων για οικισμούς μέχρι δύο χιλιάδων (2000) κατοίκων, καταργείται.
Ο Δήμος Διονύσου προσπαθεί επί σειρά ετών, σε συνεννοήσεις με την Πολιτική Ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος, να επιλυθεί το τεράστιο Οικιστικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει και ταλανίζει χιλιάδες δημότες, εξαφανίζει περιουσίες και δεδομένου ότι δεν υπάρχει δυνατότητα να οργανωθούν πολεοδομικά οι Οικισμοί, λίγο έλειψε να κινδυνεύσουν και ζωές ακόμα με τα ακραία καιρικά φαινόμενα το χειμώνα του 2021 με τη «ΜΗΔΕΙΑ» και το καλοκαίρι με τις πυρκαγιές.
Είναι επιτακτική ανάγκη με το άρθρο 40 να λυθούν τα προβλήματα δίκαια και οριστικά.
Ιδιαίτερα για τους προϋφιστάμενους του 1923 Οικισμούς, παρακαλούμε να ληφθεί υπόψη η πάγια νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας με πληθώρα αποφάσεων, σύμφωνα με την οποία για την οριοθέτηση των προ του 1923 Οικισμών εφαρμοστέες είναι ειδικές γι’ αυτούς διατάξεις (το Π.Δ. 2.3/13.3.1981. ΦΕΚ 138 Δ).
Προτείνεται η παράγραφος 3 του άρθρου 40 του σχεδίου νόμου να αναδιατυπωθεί ως εξής:
“3. Μέχρι τη δημοσίευση του προεδρικού διατάγματος της παρ. 1, για τον προσδιορισμό των ορίων των οικισμών, βάσει της παρ. 2, λαμβάνονται υπόψη τα προσφορότερα διαθέσιμα ιστορικά και σύγχρονα χαρτογραφικά στοιχεία κατάλληλης κλίμακας και εφαρμόζονται τα κριτήρια και οι διαδικασίες που ορίζονται α) για μεν τους οικισμούς της χώρας με πληθυσμό κάτω των δύο χιλιάδων (2.000) κατοίκων που φέρονται απογεγραμμένοι ως αυτοτελείς σε απογραφή προ του έτους 1983 τα άρθρα 81-84 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (π.δ. της 14/27-07-1999 (Δ’ 580)) και β) για τους προϋφιστάμενους του 1923 οικισμούς τα άρθρα 100-107 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (π.δ. της 14/27-07-1999 (Δ’ 580)).
Η τροπολογία του νόμου επιλύει το πρόβλημα της οριοθέτησης των οικισμών που είναι προϋφιστάμενοι του 1923. Είναι πολύ σημαντική καθ’ ότι αφορά οικισμούς που εκκρεμεί η τελική οριοθέτηση ενώ έχουν διαπιστωτική πράξη ότι όντως ανήκουν στους προυφιστάμενους οικισμούς προ του 1923 και έχουν υποβάλει πρόταση οριοθέτησης από τους οικείους ΟΤΑ.
Η νέα τροπολογία του νόμου που βρίσκεται σε διαβούλευση αυτές τις ημέρες κινείται προς την σωστή κατεύθυνση για την επίλυση των προβλημάτων που άπτονται της ρύθμισης σοβαρών οικιστικών θεμάτων στη χώρα που βρίσκονται σε εκκρεμότητα επί δεκαετίες.
Η υφιστάμενη διατύπωση των νόμων έως τώρα δεν επικαλείται τα σωστά άρθρα του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας που αφορούν τους οικισμούς που προϋπάρχουν του 1923. Για παράδειγμα, στο βιβλίο «Δίκαιο Χωροταξίας και Πολεοδομίας» (εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη, 2019) η κ. Γιαννακούρου αναφέρεται σε ένα σημείο στο ΠΔ της 24.4./3.5.1985 που αφορά τους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων. Στην σελίδα 237 γράφει τα εξής περιγράφοντας το πρόβλημα που προσπαθούμε να επιλύσουμε:
«Εξάλλου, από την ίδια εξουσιοδοτική διάταξη, όπως αυτή έχει ερμηνευθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας, συνάγεται ότι στις ρυθμίσεις του πιο πάνω διατάγματος δεν υπάγονται οι προϋφιστάμενοι του έτους 1923 οικισμοί, έστω και αν έχουν πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων, καθώς αποτελούν ιδιαίτερη κατηγορία οικισμών, για την οποία έχουν, μάλιστα, θεσπιστεί ειδικές πολεοδομικές ρυθμίσεις [Σημ. στο σημείο αυτό παραπέμπει στην υποσημείωση 119]. Οι ρυθμίσεις, επομένως, του ΠΔ/τος της 24.4.1985, όπως ισχύουν, με τις οποίες καθορίζεται ο τρόπος οριοθέτησης, όροι και περιορισμοί δομήσεως και χρήσεις γης για όλους αδιακρίτως, τους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων, ‘είναι ανίσχυρες καθ’ ο μέρος αφορούν οικισμούς προ του 1923 έστω και αν αυτοί είναι κάτω των 2.000 κατοίκων’» [Σημ. στο σημείο αυτό παραπέμπει στην υποσημείωση 120].
[Υποσημείωση 119. Βλ. και ΣτΕ 3603/2007, 2169/2006, 4445/2005 κ.ά. / Υποσημείωση 120. ΣτΕ 51/2018 (σκ. 8).]
Μεταξύ άλλων γίνεται φανερό ότι η παράγραφος 3 του άρθρου 40 του σχεδίου νόμου χρήζει επαναδιατύπωσης καθώς σήμερα έχουμε μια συγκρουσιακή νομική πραγματικότητα η οποία τελικά διαιωνίζει το καθεστώς αδικίας ανάμεσα σε πολίτες α’ και β’ κατηγορίας.
Χρειάζεται μεγάλη προσοχή να διαχωριστούν οι περιπτώσεις μεταξύ των οικισμών και διαφορετικών προβλημάτων που έχουν δημιουργηθεί. Ειδικά αυτό ισχύει για τους οικισμούς που δεν διαθέτουν τελεσίδικη έγκριση της οριοθέτησης τους από την Διοίκηση αν και έχουν τηρηθεί οι προβλεπόμενες διαδικασίες για την οριοθέτηση τους και παραμένουν σε μια εκκρεμεί κατάσταση με την έμεση απειλή ότι εάν αναρτηθούν οι δασικοί χάρτες θα κηρυχθούν δάση! Σε αυτές τις περιπτώσεις έχουμε ένα ιδιότυπο καθεστώς ομηρίας και έμεσης απειλής όπου οι ιδιοκτησίες “είναι και δεν είναι” οι ιδιοκτήτες “έχουν και δεν έχουν”, και όπου οι ΟΤΑ στο τέλος της ημέρας δεν ξέρουν τι έχουν να διαχειριστούν και όπου η Δημόσια Διοίκηση χάνεται μέσα στον δαίδαλο της γραφειοκρατίας και των αντικρουόμενων αποφάσεων. Κύριοι, εάν δεν δημιουργήσετε ξεχωριστή πρόβλεψη, και δεν δώσετε χρόνο προετοιμασίας, για τις περιπτώσεις αυτές, οι νόμοι που έχετε ψηφίσει δεν θα εφαρμοστούν ομοιόμορφα. Θα δημιουργηθούν εξαιρέσεις και πολίτες α΄ και β΄ κατηγορίας. Είναι άλλο το πρόβλημα με τους οικισμούς προ του 1923 με εγκεκριμένα όρια και άλλο με τους οικισμούς με αναγνωρισμένους οικισμούς προ του ’23 – χωρίς εγκεκριμένα όρια – εντός άτυπων δασικών χαρτών – με αποφάσεις του εφετείου και του ΣΤΕ που επικαλούνται την ευθύνη της διοίκησης να εγκρίνει τα όρια των οικισμών πριν την εφαρμογή άλλων διατάξεων / ρυθμίσεων.
Για να υπάρξει οποιαδήποτε ουσιαστική πρόοδος στο θέμα πρέπει απαραιτήτος η Δημόσια Διοίκηση να προβεί στις κατάλληλες ενέργειες προκειμένού να οριοθετηθούν οι οικισμοί προ του ’23 που βρίσκονται σε εκκρεμότητα λόγω διοικητικής κωλυσιεργίας. Πώς θα γίνει η ανάρτηση των δασικών χαρτών χωρίς να έχουν ληφθεί υπόψη τα όρια των νόμιμων αυτών οικισμών, θεωρείτε ότι κάτι τέτοιο είναι δίκαιο και σύννομο; Εάν το θέμα δεν λυθεί, η όλη διαδικασία θα αποδειχτεί προβληματική πράγμα το οποίο θα παρατείνει στο διηνεκές το πρόβλημα για άλλη μια φορά.
Η τροποποίηση του άρθρου 12 του νόμου 4759/2020 για να είναι εφαρμόσιμη χρειάζεται να λάβει υπ΄ όψη της και τα άρθρα 100-105 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας / 1999 τα οποία και πρέπει να συμπληρωθούν στην τροπολογία αυτή:
Αρθρον-101 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΟΡΙΩΝ ΟΙΚΙΣΜΟΥ
Αρθρον-102 ΑΡΤΙΟΤΗΤΑ
Αρθρον-103 ΜΕΓΙΣΤΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΚΑΛΥΨΗΣ – ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΔΟΜΗΣΗΣ
Αρθρον-104 ΜΕΓΙΣΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΡΟΦΩΝ ΚΑΙ ΜΕΓΙΣΤΟ ΥΨΟΣ ΚΤΙΡΙΩΝ
Αρθρον-105 ΓΡΑΜΜΗ ΔΟΜΗΣΗΣ
Εύχομαι καλή επιτυχία στην επίλυση των δύσκολων προβλημάτων που καλείστε να αντιμετωπίσετε.
Κατ’αρχάς το άρθρο 40 είναι προς την ορθή κατεύθυνση για να επιτευχθεί η επίλυση των χρόνιων προβλημάτων που αφορούν τους οικισμούς.
Ειδικά για τους οικισμούς τους προϋφιστάμενους του 1923 με πληθυσμό μεγαλύτερο των 2000 κατοίκων (προκύπτει από την παράγραφο 4 ότι) έχει προβλεφθεί η παράγραφος 5, κατά την οποία οι οικισμοί αυτοί δεν απαιτείται να επαναοριοθετηθούν. Αυτό είναι απολύτως σαφές.
Στη συνέχεια όμως της παραγράφου, «Κατά την δε πολεοδόμησή τους ως περιοχή εντός ορίων οικισμού, λαμβάνεται το όριο της περιοχής που έχει απεικονιστεί στο εγκεκριμένο Γενικό Πολεοδομικό σχέδιο, ως οικισμός προϋφιστάμενος του 1923 ή ως πυκνοδομημένο τμήμα αυτού.» προκύπτουν οι κάτωθι ασάφειες :
Α) ως προς το όριο που θα ληφθεί κατά την πολεοδόμηση ως περιοχή εντός ορίων οικισμού , θα είναι το όριο του οικισμού προ του ΄23 ή το πυκνοδομημένο τμήμα αυτού ;
Ποιος θα κρίνει και με ποια κριτήρια, εάν θα εφαρμοστεί το ένα ή το άλλο ;
Β) στην περίπτωση που κατά την πολεοδόμηση εφαρμόζεται το πυκνοδομημένο τμήμα, θα πρέπει με σαφήνεια να καθοριστεί και η χρονική στιγμή που κρίνεται η πυκνοδόμηση . Δηλαδή : α) κατά την χρονική περίοδο της μελέτης πολεοδόμησης ; β) κατά την χρονική στιγμή έκδοσης του ΦΕΚ που αφορά το παρόν άρθρο ; γ) κατά την χρονική στιγμή έγκρισης του ΓΠΣ , κλπ
Η αποσαφήνιση των ερωτημάτων είναι απαραίτητη για να μην προκύψει διχογνωμία μεταξύ των υπηρεσιών, των μελετητών, και των λοιπών ενδιαφερομένων, που θα οδηγήσει σε εμπλοκές την προσπάθεια πολεοδόμησης.
Το πρόβλημα οριοθέτησης των οικισμών κρατάει ομήρους χιλιάδες ιδιοκτήτες επι δεκαετίες.Να συντομευτούν πλέον οι διαδικασίες της τελικής οριοθέτησης όπου η αδιαφορία και η αμέλεια της διοίκησης μέχρι σήμερα έχει αφήσει σε εκκρεμότητα.
Η τροπολογία αυτή λύνει χρόνια πρόβληματα και αποκαθιστά την δικαιοσύνη ανάμεσα στους Πολίτες και την Πολιτεία. Ειδικά για οικισμούς προ του 2023 ενώ υπήρξε διαπιστωτικη Πράξη, η διοίκηση δεν εχει βάλει μετά από τόσες δεκαετίες τα όρια. Εκεί πρέπει να εφαρμοστούν οι διατάξεις των Άρθρων 100,101, 102, 103, 104, 105 της πολεοδομικής νομοθεσίας του 1999.
Η τροπολογία αυτή είναι απαραίτητη για την επίλυση του χρόνιου προβλήματος της οριοθέτησης των οικισμών προ του 1923. Υπάρχουν ιδιοκτήτες επί πολλά χρόνια όμηροι. Θα πρέπει να επισπευσθούν οι διαδικασίες για την έγκριση των ορίων των υπό έγκριση οικισμών ώστε να έχουν ισχύ και να εφαρμοστούν οι προβλεπόμενες διατάξεις των άρθρων 100,101, 102, 103, 104, 105 του κώδικα και της Βασική Πολεοδομική & Χωροταξική Νομοθεσία του 1999.
Επιτέλους επιλυετε το σοβαρό πρόβλημα της οριοθέτησης των οικισμών προ του 1923.Ειδικα για τους οικισμούς που έχουν διαπιστωτικη πράξη ότι ανήκουν στους οικισμούς προ του 1923 και έχουν πρόταση οριοθέτησης από ΟΤΑ να εφαρμοστούν οι διατάξεις των άρθρων 100,101,102,103,104,105 του κώδικα της Πολεοδομικής Νομοθεσίας του 1999.
Σχόλιο επί της παραγράφου 3 του άρθρου 40 του σχεδίου νόμου Υπουργείου Εσωτερικών υπό διαβούλευση (λήξη διαβούλευσης 3-3-2022)
[βλ. Μέρος Στ’, Διατάξεις Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, άρθρο 40 «Οριοθέτηση και άλλες πολεοδομικές ρυθμίσεις οικισμών – Αντικατάσταση άρθρου 12 και παρ. 2 άρθρου 16 του ν. 4759/2020, κατάργηση άρθρου 19 του ν. 2508/1997»].
Για την ως άνω παράγραφο, πρέπει να ληφθεί υπόψη η πάγια νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, σύμφωνα με την οποία για την οριοθέτηση των προ του 1923 οικισμών, εφαρμοστέες είναι οι ειδικές γι’ αυτούς διατάξεις του π.δ. της 2/13-3-1981 περί οριοθετήσεως και όρων δομήσεως των οικισμών προ του 1923 (Δ` 138) [άρθρα 100-107 Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (ΚΒΠΝ), π.δ. της 14/27-07-1999 (Δ` 580)], όχι δε οι γενικές διατάξεις του π.δ. της 24-4/3-5-1985 περί οριοθετήσεως και όρων δομήσεως των (κοινών) οικισμών μέχρι 2.000 κατοίκους (Δ` 181) [άρθρα 83 επόμ. ΚΒΠΝ], (ΣτΕ 1268/2019, 1481/2015, 4446/2010, 3603/2007, 2169/2006, 4445/2005 κ.ά..).
Είναι φανερό ότι η υφιστάμενη διατύπωση δεν επικαλείται τα σωστά άρθρα του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας που αφορούν τους οικισμούς που προϋπάρχουν του 1923.
Σε σχέση με την παρ. 2 του άρθρου 12 του Ν.4759/2020, έχει ενδιαφέρον μια παράγραφος από το βιβλίο της Καθηγήτριας του ΕΚΠΑ κ. Γ. Γιαννακούρου «Δίκαιο Χωροταξίας και Πολεοδομίας» (εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη, 2019). Η κ. Γιαννακούρου αναφέρεται σε ένα σημείο στο ΠΔ της 24.4./3.5.1985 που αφορά τους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων, και είχε εκδοθεί με εξουσιοδοτική διάταξη του Ν.1337/1983. Στην σελίδα 237 γράφει τα εξής:
«Εξάλλου, από την ίδια εξουσιοδοτική διάταξη, όπως αυτή έχει ερμηνευθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας, συνάγεται ότι στις ρυθμίσεις του πιο πάνω διατάγματος δεν υπάγονται οι προϋφιστάμενοι του έτους 1923 οικισμοί, έστω και αν έχουν πληθυσμό κάτω των 2.000 κατοίκων, καθώς αποτελούν ιδιαίτερη κατηγορία οικισμών, για την οποία έχουν, μάλιστα, θεσπιστεί ειδικές πολεοδομικές ρυθμίσεις [Σημ. στο σημείο αυτό παραπέμπει στην υποσημείωση 119]. Οι ρυθμίσεις, επομένως, του ΠΔ/τος της 24.4.1985, όπως ισχύουν, με τις οποίες καθορίζεται ο τρόπος οριοθέτησης, όροι και περιορισμοί δομήσεως και χρήσεις γης για όλους αδιακρίτως, τους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων, ‘είναι ανίσχυρες καθ’ ο μέρος αφορούν οικισμούς προ του 1923 έστω και αν αυτοί είναι κάτω των 2.000 κατοίκων’» [Σημ. στο σημείο αυτό παραπέμπει στην υποσημείωση 120].
[Υποσημείωση 119. Βλ. και ΣτΕ 3603/2007, 2169/2006, 4445/2005 κ.ά. / Υποσημείωση 120. ΣτΕ 51/2018 (σκ. 8).]
Κατά συνέπεια, η παράγραφος 3 του άρθρου 40 του σχεδίου νόμου πρέπει να αναδιατυπωθεί ως εξής:
«3. Μέχρι τη δημοσίευση του προεδρικού διατάγματος της παρ. 1, για τον προσδιορισμό των ορίων των οικισμών, βάσει της παρ. 2, λαμβάνονται υπόψη τα προσφορότερα διαθέσιμα ιστορικά και σύγχρονα χαρτογραφικά στοιχεία κατάλληλης κλίμακας και εφαρμόζονται τα κριτήρια και οι διαδικασίες, που ορίζονται (α) στα άρθρα 81 έως 84 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (π.δ. της 14/27-07-1999 (Δ` 580)), για τους οικισμούς της χώρας με πληθυσμό κάτω των δύο χιλιάδων (2.000) κατοίκων που φέρονται απογεγραμμένοι ως αυτοτελείς σε απογραφή προ του έτους 1983, και (β) στα άρθρα 100-107 του ως άνω κώδικα για τους προϋφιστάμενους του 1923 οικισμούς».
Λουδοβίκος Βασενχόβεν
Ομότιμος Καθηγητής Πολεοδομίας και Χωροταξίας, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Η προτεινόμενη τροπολογία είναι σημαντική, καθώς συντείνει στην επίλυση του χρονίζοντος ζητήματος των οικισμών που προϋπάρχουν του 1923. Έχει έλθει επιτέλους το πλήρωμα του χρόνου, για οικισμούς που υφίστανται αδιαλείπτως για περισσότερα από 100 (!) χρόνια, να δοθεί η δυνατότητα στους κατοίκους να αξιοποιήσουν την περιουσία τους. Η αξιοποίηση θα γίνει κατά τρόπο σύννομο και με σεβασμό στο περιβάλλον. Έτσι, θα αρθεί μία μεγάλη αδικία, κατά τρόπο σύμφωνο με το ΠΔ του 1981. Αναμένουμε με αγωνία τη θετική έκβαση.
ΚΥΡΙΟΙ τα έχετε προβλέψει όλα , αλλά έχετε αφήσει απ έξω τα εξ αδιαιρέτου οικόπεδα ή αγροτεμάχια με κτίσματα ή μη, με αποτέλεσμα οι κόποι μιας γενιάς και το όνειρο να γίνει εφιάλτης.
Εάν σε μία ηλεκτρονική πλατφόρμα θα είχε την δυνατότητα ο ιδιοκτήτης εξ αδιαιρέτου αγρού να το δηλώσει με τα υπερκείμενα κτίσματα, και με την εκδοχή ότι δεν θα γινόταν ένσταση επι μία 10ετία να είχε δυνατότητα να τακτοποίηση το εξ αδιαιρέτου αγρό σε διαιρετό με την προϋπόθεση να αφήσει εκείνον τον κοινόχρηστο δρόμο που είναι απαραίτητος να λειτουργήσει ο οικισμός .
Θα προκύπταν τα εξής.
1. Οι διαιρετοί αγροί θα αποκτούσαν οντότητα νομιμοποίησης , επισκευαστικές άδειές , αξία μεταβίβασής από τους αδιάφορους κληρονόμους σε αγοραστές που θα αναπαλαίωναν οικίες και οικισμούς ολόκληρους
2. Το κράτος θα εισέπραττε φόρους και φπα
3. Ο εφκα θα εισέπραττε εισφορές.
4. Οι Μηχανικοί δικηγόροι μεσίτες και συμβολαιογράφοι θα κινούσαν την ανάπτυξη και θα αλλάζαν τον συντελεστή του ΑΕΠ θετικά .
5. Θα σταματούσε η ερημοποίηση και θα γίνουν γειτονίες .
6. Ο μέσος αστός θα μπορούσε να συναλλαχθεί και να εκπληρώσει το όνειρό του είτε ως αγοραστής είτε ως πωλητής.
7. Μην περιμένετε με οικιστικές μελέτες και εντάξεις σε σχέδια να βρουν το δρόμο τους τα αυθαίρετα της προηγούμενης γενιάς, το σύστημα είναι απογοητευτικά γραφειοκρατικό και πρέπει να απλοποιηθεί η διαδικασία για τα αυθαίρετα εκτός σχεδίου.