1. Με την επιφύλαξη των προϋποθέσεων, των όρων και των περιορισμών που προβλέπονται ως προς την πρόσβαση στα έγγραφα και την επεξεργασία και προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που τηρούν οι φορείς του δημόσιου τομέα και ως προς την περαιτέρω χρήση των πληροφοριών του δημόσιου τομέα κατά τα οριζόμενα στον ν. 3448/06 «Για την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα και τη ρύθμιση θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωση»(ΦΕΚ 57 Α’/15.03.2006), οι φορείς του δημόσιου τομέα οφείλουν να δημοσιοποιούν και να καθιστούν προσιτές, ιδίως στους δικτυακούς τόπους τους, τις πληροφορίες που τους αφορούν ή διαθέτουν, Σε αυτές συγκαταλέγονται: α) η βασική νομοθεσία που αναφέρεται στα εκάστοτε πεδία αρμοδιότητάς ή δραστηριότητάς τους, β) πληροφορίες για τις υπηρεσίες συναλλαγών, οι οποίες μπορεί να πραγματοποιηθούν με χρήση ΤΠΕ γ) κάθε άλλη πληροφορία, η πρόσβαση στην οποία διευκολύνει την άσκηση δικαιωμάτων ή την εκπλήρωση υποχρεώσεων που προβλέπει ο νόμος.
2. Οι φορείς του δημόσιου τομέα διαθέτουν τις ως άνω πληροφορίες και έγγραφα σε επεξεργάσιμη, με αυτοματοποιημένα μέσα, μορφή. Οι φορείς του δημόσιου τομέα οφείλουν ιδίως να διαθέτουν σε επεξεργάσιμη, με αυτοματοποιημένα μέσα, μορφή στους δικτυακούς τόπους τους τα υποδείγματα-κείμενα αιτήσεων, δηλώσεων, παραστατικών που είναι αναγκαία για την άσκηση δικαιωμάτων ή την εκπλήρωση υποχρεώσεων των συναλλασσομένων με αυτούς, ανεξάρτητα από το εάν η σχετική επικοινωνία ή συναλλαγή θα πραγματοποιηθεί με ηλεκτρονικό ή μη τρόπο.
3. Οι φορείς του δημόσιου τομέα εγγυώνται την εγκυρότητα και νομιμότητα των πληροφοριών και εγγράφων που αναρτούν ή κοινοποιούν προς ανάρτηση στην Κεντρική Διαδικτυακή Πύλη του Ελληνικού Δημοσίου..
4. Με την επιφύλαξη των διατάξεων για την προστασία του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, των διατάξεων για την προστασία της πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας και των διατάξεων για την περαιτέρω χρήση των πληροφοριών του δημόσιου τομέα, οι πληροφορίες που δημοσιοποιούνται, ανακοινώνονται και κοινοποιούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, μπορούν ελεύθερα να μεταφορτώνονται, να προσκτώνται, να αποθηκεύονται, να τυγχάνουν επεξεργασίας, να διαδίδονται και να χρησιμοποιούνται περαιτέρω υπό τον όρο ότι μνημονεύεται κατάλληλα η πηγή τους και δεν εμφανίζονται ως πρωτότυπες πληροφορίες, εάν έχουν υποστεί μετατροπές.
5. Οι περιορισμοί και οι όροι χρήσης των πληροφοριών και εγγράφων που αναρτώνται πρέπει να δημοσιεύονται κατά σαφή και εμφανή τρόπο στον δικτυακό τόπο του φορέα του δημόσιου τομέα. Οι τροποποιήσεις των περιορισμών και των όρων χρήσης πρέπει να είναι άμεσα και ευχερώς αναγνωρίσιμες.
6. Οι φορείς του δημόσιου τομέα οφείλουν να μεριμνούν για την ευρετηρίαση και τεκμηρίωση της πληροφορίας που διαθέτουν, όπως και για την παροχή υπηρεσιών καταλόγου, αναζήτησης και αυτοματοποιημένης αίτησης και διάθεσης πληροφοριών και εγγράφων του δημοσίου τομέα.
Γ Ε Ν Ι Κ Ε Σ Π Α Ρ Α Τ Η Ρ Η Σ Ε Ι Σ
Με τον τρόπο που έχουν διατυπωθεί ορισμένες ρυθμίσεις του άρθρου 6 βρίσκονται σε δυσαρμονία με άλλες ρυθμίσεις του ίδιου προσχεδίου νόμου (εφεξής ΠρσχΝ) ή και άλλων νόμων, και για το λόγο αυτό χρήζουν τροποποίησης.
Ε Π Ι Τ Η Σ § 3
Η ρύθμιση της παραγράφου έρχεται σε μερική αντίθεση με εκείνες του άρθρου 4 §§ 1 & 3 του παρόντος προσχεδίου νόμου στο βαθμό που η νομιμότητα και εγκυρότητα των δεδομένων κατοχυρώνονται αντίστοιχα από αυτές για κάθε αναρτώμενη πληροφορία κι όχι μόνο για τα αποστελλόμενα στην Κεντρική Διαδικτυακή Πύλη του Ελληνικού Δημοσίου (εφεξής ΚΔΠ). Θα ήταν, λοιπόν, προτιμότερο, να παραλειφθεί τελείως η παράγραφος 3, προκειμένου να αποφευχθούν παρανοήσεις, όπως ότι οι αρχές που αναφέρει ισχύουν μόνο για όσα στέλνονται στην ΚΔΠ, και όχι για όσα αναρτούν στους διαδικτυακούς τους τόπους.
Ε Π Ι Τ Η Σ § 5
Με τον τρόπο που έχει διατυπωθεί η παράγραφος 5 καταλαμβάνει όλο το δημοσιοποιούμενο υλικό, δηλ. και εκείνο της παραγράφου 4, καθώς κι εκείνο του άρθρου 2 § 4 ν. 3861/2010. Με τον τρόπο αυτό δίνεται, κατά το φαινόμενο τουλάχιστον, η δυνατότητα στους δημόσιους φορείς να θέτουν όρους πρόσβασης, και μάλιστα ο καθένας τους δικούς του, για υλικό που υποχρεούνται να διατηρούν δημοσιοποιημένο. Έτσι, οι ρυθμίσεις για την υποχρεωτική δημοσιοποίηση υλικού ανατρέπονται στην πράξη. Θα πρέπει λοιπόν η παράγραφος 5 είτε να απαλειφθεί στο σύνολό της, καθώς οι όροι πρόσβασης στο αντικείμενο δημοσιοποίησης στο οποίο αναφέρεται κατοχυρώνονται ήδη με επιφυλάξεις από τις διατάξεις που προαναφέρθηκαν, είτε να εξειδικευθεί ώστε να καταλαμβάνει μόνο το πεδίο εφαρμογής των επιφυλάξεων, και μάλιστα με τρόπο που δεν αναιρεί τη δημοσιοποίηση των πληροφοριών και την πρόσβαση σ’ αυτές που θεμελιώνουν οι διατάξεις που προαναφέρθηκαν.
ΣΙΜΟΣ Ι. ΣΑΜΑΡΑΣ – Δικηγόρος
Υπ. Διδάκτορας Νομικής Πανεπιστημίου Αθηνών
http://www.nomologio.wordpress.com
Ε. Στο Άρθρο 6 «Πληροφοριακές υποχρεώσεις των φορέων του δημοσίου τομέα», η παράγραφος 2 να διαμορφωθεί ως ακολούθως (βλέπε με έντονη γραμματοσειρά):
«2. Οι φορείς του δημόσιου τομέα διαθέτουν τις ως άνω πληροφορίες και έγγραφα σε επεξεργάσιμη, με αυτοματοποιημένα μέσα, μορφή. Οι φορείς του δημόσιου τομέα οφείλουν ιδίως να διαθέτουν σε επεξεργάσιμη, με αυτοματοποιημένα μέσα, προσβάσιμη ηλεκτρονική μορφή στους δικτυακούς τόπους τους τα υποδείγματα-κείμενα αιτήσεων, δηλώσεων, παραστατικών που είναι αναγκαία για την άσκηση δικαιωμάτων ή την εκπλήρωση υποχρεώσεων των συναλλασσομένων με αυτούς, ανεξάρτητα από το εάν η σχετική επικοινωνία ή συναλλαγή θα πραγματοποιηθεί με ηλεκτρονικό ή μη τρόπο».
Είναι η πρώτη φορά που το δικαίωμα πρόσβασης αφορά όχι μόνο έγγραφα, αλλά και πληροφορίες, τις οποίες μάλιστα θα πρέπει οι φορείς να «δημοσιοποιούν και να καθιστούν προσιτές» (όχι δηλ. απαραιτήτως να δημοσιοποιούν, αλλά να επιτρέπουν την πρόσβαση μετά από αίτηση ;)εφόσον «η πρόσβαση… διευκολύνειτην άσκηση δικαιωμάτων».
Με την εν λόγω διάταξη φαίνεται να διευρύνεται το δικαίωμα πρόσβασης στα έγγραφα, το οποίο όμως «πάσχει» από νομοθετική πολυδιάσπαση (άρθ. 5 ΚΔΔ, άρθ. 16 ν.1599/1986, ν. 3448/2006, ν. 2472/1997 κλπ.), που συσκοτίζει τελικά τις προϋποθέσεις, τους όρους και τους περιορισμούς πρόσβασης που επικαλείται η παρ.1. Μήπως τελικά χρειάζεται ένας ενιαίος νόμος για την πρόσβαση/περαιτέρω χρήση, που θα περιλαμβάνει και τις «πληροφοριακές υποχρεώσεις των φορέων του δημόσιου τομέα»;
Μερικές προτάσεις για διασφάλιση συνέπειας των υπηρεσιών και δυνατότητας παρακολούθησης των συναλλαγών με το δημόσιο:
– Κάθε φορέας οφείλει να παρέχει πληροφορίες για τον εκτιμώμενο χρόνο διεκπεραίωσης μίας υπηρεσίας, τόσο για τις αυτοματοποιημένες όσο και για τις μη αυτοματοποιημένες παρεχόμενες υπηρεσίες.
– Ο πολίτης θα πρέπει να έχει πρόσβαση μέσω μοναδικού προσδιοριστή (π.χ. αριθμού πρωτοκόλλου) της προόδου των αιτήσεων του στον εκάστοτε φορέα.
– Στους ιστοτόπους των υπηρεσιών θα πρέπει να ορίζεται ανώτατος χρόνος για απάντηση σε αιτήματα των πολιτών ανά υπηρεσία/φορέα.
– Οι ιστοτόποι των υπηρεσιών θα πρέπει να παρέχουν τη δυνατότητα αναφοράς ή καταγγελίας υπαλλήλων/διευθύνσεων για πλημμελείς υπηρεσίες/προβληματική συμπεριφορά. Η δυνατότητα αυτή θα πρέπει να δίνεται μέσω εύκολα προσβάσιμης διαδικασίας, που να διασφαλίζει ανωνυμία εφόσον αυτό είναι επιθυμητό. Στην περίπτωση τέτοιας καταγγελίας θα πρέπει να μπορεί ο ενδιαφερόμενος να παρακολουθήσει την αντίδραση στην καταγγελία του, μέσω κατάλληλου πληροφορικού συστήματος.
Ήδη έχουμε το φαινόμενο άλλα να λέει ο ιστόχωρος δημόσιου φορέα και άλλα να ισχύουν στην πραγματικότητα (επειδή κανένας δεν φρόντισε να ενημερώσει τις σελίδες).
Εκ των πραγμάτων λοιπόν ισχύει το Ρωσικό γνωμικό Trust but Verify (πίστευε **ΚΑΙ** ερεύνα) μια και ότι διαβάζεις μπορεί να μην είναι σωστό.
ΠΡΟΤΑΣΗ:
Για να δουλέψει το e-government πρέπει να καθοριστεί με νόμο η εγκυρότητα των πληροφοριών που εμφανίζονται στα δημόσια sites.
Δηλαδή να οριστεί με νόμο ότι οι πληροφορίες – διαδικασίες – αποφάσεις κλπ. που αναρτώνται στα οικεία sites των φορέων του Ελληνικού Κράτους έχουν νομική ισχύ και παραμένουν σε ισχύ μέχρι της δημοσίευσης νεωτέρων εγκυκλίων κλπ στην **ΙΔΙΑ** σελίδα, ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΑΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΕΤΑΓΕΝΕΣΤΕΡΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΜΕ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ. Η νεότερη απόφαση θα αποκτήσει ισχύ μόλις δημοσιοποιηθεί στην ίδια σελίδα.
Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι αν δύο ιστοσελίδες λένε διαφορετικά πράγματα ισχύει αυτό που επιλέγει ο πολίτης.
Παράλληλα θα πρέπει να καθοριστούν διαδικασίες ελέγχου της ορθότητας των πληροφοριών που δημοσιεύονται on-line και να αποδίδονται ευθύνες στους αρμόδιους δημοσίους υπαλλήλους όταν παρατηρούνται καθυστερήσεις στις ενημερώσεις.
ΒΠ
Οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες και τα ηλεκτρονικά προϊόντα θα έχουν αξία, εάν και μόνον εάν όλοι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις έχουν πρόσβαση σε αυτά. Όλοι πρέπει να συμμετέχουν ισότιμα στην κοινωνία της γνώσης, χωρίς γεωγραφικούς, οικονομικούς και πολιτισμικούς αποκλεισμούς. Το πρόγραμμα iDABC (Interoperability Delivery of Pan- European e-Government Services to Public Administrations, Business and Citizens) αποσκοπεί στην παροχή πανευρωπαϊκών υπηρεσιών Ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στις δημόσιες διοικήσεις, στις επιχειρήσεις και στους πολίτες. Στόχος είναι να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα των ευρωπαϊκών δημόσιων διοικήσεων και η μεταξύ τους συνεργασία. Το iDABC είναι ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικών διοικητικών υπηρεσιών που θεσπίστηκε για την περίοδο 2005-2009. Διαδέχθηκε το πρόγραμμα IDA (Interchange of Data between Administrations – πρόγραμμα ανταλλαγής δεδομένων μεταξύ διοικήσεων), με ευρύτερο πεδίο δράσης. Καλύπτει τους στόχους του προγράμματος IDA αλλά αποσκοπεί επίσης να δημιουργήσει πανευρωπαϊκές ηλεκτρονικές διοικητικές υπηρεσίες για τις επιχειρήσεις και τους πολίτες. Το iDABC εντάσσεται στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών e-Europe 2005 και i2010. Η διαλειτουργικότητα και τα ανοικτά πρότυπα παραμένουν πεδία δράσης με προτεραιότητα, στα οποία προστίθενται οι νέες πανευρωπαϊκές υπηρεσίες που πρόκειται να δημιουργηθούν. Το πρόγραμμα iDABC αποσκοπεί να υποστηρίξει και να προωθήσει την ανάπτυξη των πανευρωπαϊκών υπηρεσιών ηλεκτρονικής δημόσιας διοίκησης, καθώς και τα διαλειτουργικά δίκτυα που τις υποστηρίζουν. Η ανάπτυξη και λειτουργία ολοκληρωμένων ηλεκτρονικών υπηρεσιών «μίας στάσης» για πολίτες και επιχειρήσεις βασίζεται, σήμερα, περισσότερο από ποτέ, στην επίτευξη Διαλειτουργικότητας ανάμεσα σε οργανισμούς και πληροφοριακά συστήματα της Δημόσιας Διοίκησης. Καθώς όλο και περισσότερα back-office και front-office Πληροφοριακά Συστήματα αναπτύσσονται και διασυνδέονται με κατάλληλες τηλεπικοινωνιακές υποδομές, η διαφανής διαλειτουργικότητά τους είναι ο μόνος δρόμος για την ορθή ανάπτυξη της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.
Η διαλειτουργικότητα είναι ένα χαρακτηριστικό που οφείλει να διατρέχει οργανισμούς, πληροφορίες και συστήματα, καθώς πρέπει να αντιμετωπίζεται σε οργανωσιακό, σημασιολογικό και τεχνολογικό επίπεδο. Επιπλέον, κάθε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να υιοθετεί και να εφαρμόζει τα τρέχοντα και εξελισσόμενα διεθνή και Ευρωπαϊκά πρότυπα για τη διαλειτουργικότητα στην Ηλεκτρονική Διοίκηση και Διακυβέρνηση. Έτσι, τα πρότυπα διαλειτουργικότητας αφορούν το σύνολο των οργανισμών της Δημόσιας Διοίκησης, το σύνολο των Πληροφοριακών Συστημάτων που διαχειρίζονται πληροφορίες για πολίτες και επιχειρήσεις συμμετέχοντας στην παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών, και ως εκ τούτου το μεγαλύτερο ποσοστό των Δημοσίων Υπαλλήλων αλλά και των επιχειρήσεων παροχής εξειδικευμένων υπηρεσιών ΤΠΕ.
Το πρόγραμμα αποσκοπεί επίσης να:
Δημιουργήσει τη δυνατότητα ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των δημόσιων διοικήσεων και των κοινοτικών οργάνων.
Διευκολύνει την παροχή πανευρωπαϊκών υπηρεσιών στις επιχειρήσεις και στους πολίτες, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες τους.
Επιτύχει τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των διάφορων τομέων πολιτικής, κυρίως βάσει ενός ευρωπαϊκού διαλειτουργικού πλαισίου .
Προωθήσει τη διάδοση ορθών πρακτικών και την ενθάρρυνση της ανάπτυξης καινοτομικών τηλεματικών λύσεων στις δημόσιες διοικήσεις.
Πρέπει να δημιουργηθεί μια κεντρική υπηρεσία στην όπου θα πρέπει υποχρεωτικά να δημοσιεύονται την ημέρα της έκδοσης τους όλες οι πράξεις που οφείλουν να δημοσιοποιούνται από τους φορείς και τις υπηρεσίες. Σε περίπτωση που φορέας δεν έχει δημοσιοποιήσει έγκαιρα το έγγραφο, η πράξη θα μπορεί να ακυρώνεται με ηλεκτρονική αίτηση του ενδιαφερόμενου.