Η περ. γ) της παρ. 1 του άρθρου 424 του ν. 4781/2021 (Α΄ 31), περί Προϊσταμένων Υπηρεσιών Κεντρικής Υπηρεσίας και αναπλήρωσης αυτών, αντικαθίσταται ως εξής:
«γ) Του Προϊσταμένου της ΣΤ – Β’ Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών (Γ.Δ.Ο.Υ.), σε υπάλληλο που έχει επιλεγεί σύμφωνα με όσα προβλέπονται στα άρθρα 24 του ν. 4270/2014 (Α’ 143) και 84 επ. του Κώδικα Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ. (ν. 3528/2007, Α’ 26) ή σε υπάλληλο του Υπουργείου Εξωτερικών είτε του Διπλωματικού Κλάδου με βαθμό Πληρεξούσιου Υπουργού Α΄ είτε του Κλάδου Διοικητικού Προξενικού με βαθμό Διευθυντή.».
Απαντώντας στο σχόλιο του ΔΣ:
Το αρ.13 (παρ.1 περ.δ) του ν.4622/2019 ρητά ορίζει ότι κάθε υπουργός εισηγείται τις νομοθετικές πρωτοβουλίες που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά του.
Ο θεσμός του προϊστάμενου ΓΔΟΥ ρυθμίζεται στο άρθρο 24 του ν.4270/2014 με το οποίο ενσωματώνεται το άρθρο 13(1) και 13(2) της Οδηγίας 2011/85/ΕΕ στο ελληνικό δίκαιο.
Από τον συνδυασμό των ανωτέρω είναι προφανές ότι οι παρεκκλίσεις από τον θεσμό του ΓΔΟΥ οφείλουν να ρυθμίζονται στο άρθρο 24 ν.4270/2014 με εισηγητή τον Υπουργό Εθν.Οικονομίας και Οικονομικών κατά λόγο αρμοδιότητας.
Η προτεινόμενη διάταξη για την επιλογή ως προϊσταμένου Γ.Δ.Ο.Υ. μόνο υπαλλήλου προερχόμενου από τους κλάδους διπλωματικού και διοικητικού-προξενικού με πρεσβευτικό ή διευθυντικό βαθμό αντίστοιχα είναι νομικά και δικαιοπολιτικά ορθή, διότι πρόκειται για τους κλάδους που κατεξοχήν αναλαμβάνουν καθήκοντα δημοσιονομικής/οικονομικής διαχείρισης και διαχειριστικού ελέγχου και, ως εκ τούτου, διαθέτουν την προς τούτο απαιτούμενη εξειδίκευση και εμπειρία (λ.χ. υπόλογοι, διατάκτες, οικονομικοί διαχειριστές, προϊστάμενοι τμημάτων και διευθύνσεων των οικονομικών υπηρεσιών του ΥΠΕΞ). Υπάλληλοι των υπολοίπων κλάδων, όπως κατωτέρω ενδεικτικώς αναφέρονται οι ΟΕΥ ή Σύμβουλοι/Γραμματείς Επικοινωνίας, είναι παντελώς άσχετοι με την άσκηση καθηκόντων τοιαύτης φύσεως, ενώ ούτε η ιεραρχική τους θέση στο Υπουργείο Εξωτερικών δύναται να δικαιολογήσει την τοποθέτησή τους ως επικεφαλής μιας Γενικής Διεύθυνσης με το αντικείμενο εργασιών της οποίας ουδεμία επαγγελματική συνάφεια διαθέτουν, σε αντίθεση με τους υπαλλήλους του διπλωματικού κλάδου οι οποίοι δύνανται να αναλαμβάνουν έστω και ex officio διευθυντικές θέσεις. Σε ό,τι αφορά δε την άποψη περί μη επιτρεπτής αποκλίσεως από τις γενικές προβλέψεις του Ν. 4270/2014 (όπως τροποποιήθηκε και ισχύει) για την ανάδειξη προϊσταμένων Γ.Δ.Ο.Υ. Υπουργείων, καθώς και περί προβλέψεως για «επιφύλαξη της συναφούς νομοθετικής πρωτοβουλίας στο Υπουργείο Οικονομικών», επισημαίνεται ότι αφενός μεν η εν λόγω απόκλιση δεν αντιβαίνει στο Σύνταγμα ή σε υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεις, αλλά αποτελεί ειδικότερη νομοθετική ρύθμιση που εισάγει επιτρεπτή εξαίρεση σε γενικότερο κανόνα δικαίου (lex specialis derogat legi generali), αφετέρου είναι νομικά ακατάληπτος ο ισχυρισμός ότι η νομοθετική πρωτοβουλία ανήκει σε συγκεκριμένα υπουργεία (;), δεδομένου ότι βάσει του ισχύοντος Συντάγματος η νομοθετική πρωτοβουλία ανήκει στην Κυβέρνηση (όχι ατομικά στον Υπουργό) ή στη Βουλή των Ελλήνων.
Μόνη ενδεχομένως νομοτεχνική βελτίωση στην προτεινόμενη διάταξη θα αποτελούσε η πρόβλεψη περί κατοχής πτυχίου Νομικής ή Οικονομικών Επιστημών, με τυχόν μεταπτυχιακή ειδίκευση στο Δημοσιονομικό Δίκαιο, του υπαλλήλου του διπλωματικού κλάδου ή του κλάδου διοικητικού-προξενικού που θα επιλεγεί, ώστε να εξασφαλίζεται και η συνδρομή του τυπικού προσόντος της συναφούς προς τις ασκούμενες αρμοδιότητες επιστημονικής κατάρτισης.
Δεδομένου ότι υπάρχουν υπάλληλοι του κλάδου ΟΕΥ και του κλάδου Συμβούλων και Γραμματέων Επικοινωνίας που έχουν τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα για να καλύψουν την θέση του ΣΤ-Β΄ Γενικού Διευθυντή και επιπλέον είναι και απόφοιτοι της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης (και Αυτοδιοίκησης), ενώ και για τους υπαλλήλους του Κλάδου Διοικητικού Προξενικού θα πρέπει να προβλεφθεί ο βαθμός του Διευθυντή Α΄, προτείνεται η αντίστοιχη αναδιατύπωση της περιπτώσεως γ) της παρ. 1 του άρθρου 424 του ν. 4781/2021 ως εξής:
«γ) Του Προϊσταμένου της ΣΤ-Β΄ Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών (Γ.Δ.Ο.Υ.), σε υπάλληλο που έχει επιλεγεί σύμφωνα με όσα προβλέπονται στα άρθρα 24 του ν. 4270/2014 (Α’ 143) και 84 επ. του Κώδικα Κατάστασης Δημοσίων Πολιτικών Διοικητικών Υπαλλήλων και Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ. (ν. 3528/2007, Α΄ 26) ή σε υπάλληλο του Υπουργείου Εξωτερικών είτε του Διπλωματικού Κλάδου με βαθμό Πληρεξούσιου Υπουργού Α΄ είτε του Κλάδου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων με βαθμό Γενικού Συμβούλου ΟΕΥ Α΄ είτε του Κλάδου Συμβούλων και Γραμματέων Επικοινωνίας με βαθμό Γενικού Συμβούλου Επικοινωνίας Α΄ είτε του Κλάδου Διοικητικού Προξενικού με βαθμό Διευθυντή Α΄.».
Η προτεινόμενη διάταξη για την επιλογή του Προϊσταμένου της ΣΤ – Β’ Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών (Γ.Δ.Ο.Υ.) παραβιάζει τις προβλέψεις του άρθρου 24 του ν. 4270/2014 και των άρθρων 84 επ. του ν. 3528/2007, καθώς εισάγει κριτήρια επιλογής (Πληρεξούσιος Υπουργός Α’ ή Διευθυντής του Κλάδου Διοικητικού Προξενικού) που δεν διασφαλίζουν την απαιτούμενη εξειδίκευση και εμπειρία στη δημοσιονομική διαχείριση. Η θέση αυτή απαιτεί αυστηρά αξιοκρατική επιλογή βάσει αντικειμενικών κριτηρίων και διαδικασιών, ώστε να διασφαλίζονται η αποτελεσματικότητα, η διαφάνεια και η λογοδοσία. Προτείνεται η τήρηση των προβλέψεων των προαναφερόμενων νόμων χωρίς εξαιρέσεις.
Οι εξαιρέσεις από τον γενικό κανόνα όσον αφορά στις θέσεις Προϊσταμένων Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών (ΓΔΟΥ) των Υπουργείων εμπίπτουν στη νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και ορίζονται στην παρ.3 του άρθρου 24 του ν.4270/2014 – Προϊστάμενοι οικονομικών υπηρεσιών Υπουργείων [άρθρα 13(1) και 13(2) της Οδηγίας 2011/85/ΕΕ].
Ως εκ τούτου, δεν αποτελεί ορθή πρακτική η θέσπιση παρέκκλισης από τον γενικό κανόνα του άρθρου 24 του ν.4270/2014 σε νομοσχέδιο άλλου Υπουργείου.