Αρχική Αναμόρφωση και εκσυγχρονισμός θεσμικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας λαϊκών αγορών και υπαίθριου εμπορίουΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΓΟΡΩΝ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΩΝ-ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ Άρθρο 11 Αγορές χειροτεχνών – καλλιτεχνώνΣχόλιο του χρήστη Θεόδωρος Κατόπης | 21 Απριλίου 2021, 22:03
Ονομαζομαι Κατόπης Θεόδωρος και δραστηριοποιουμαι σαν υπαιθριος χειροτεχνης και πωλητης απ το 2015, που περασα τις εξετασεις του Υπουργειου Αναπτυξης κι ελαβα βεβαιωση, που ειναι προυποθεση για εναρξη αλλα δεν ισοδυναμει με αυτην. Η εργασία στη φύση, η δυνατότητα συνεχούς μετακίνησης, η ελευθερία στο ωράριο κι η έλλειψη εργοδότη, η ευκαιρία να δημιουργώ ό,τι με εκφράζει, η γνωριμία με μερικούς ευχάριστους και χρήσιμους συναδέλφους, η ικανοποίηση στα πρόσωπα των πελατών μου κάθε φορά που επιλέγουν δημιουργήματά μου, αλλά κι η δική μου κάθε φορά που με ανταμείβουν χωρίς παζάρια, η συμμετοχή σε φεστιβάλ, όπου μπορείς να έρθεις σε επαφή με κάθε είδους καλλιτέχνες-μουσικές-κουζίνες, η δυνατότητα ν' αφήσω κάποιον έμπιστο συνάδελφο στον πάγκο και να πάω για διατάσεις (η πολύωρη εργασία κατασκευής χειροτεχνημάτων είναι επίπονη για το μυοσκελετικό), ή για μια βουτιά (αν βρίσκομαι κοντά στη θάλασσα), ή για χαλάρωση (αν είμαι κουρασμένος) κι η έλλειψη εξόδων, που ένα μαγαζί απαιτεί, είναι μερικά απ' τα πλεονεκτήματα της εργασίας μου σαν κατασκευαστής και υπαίθριος πωλητής χειροτεχνημάτων. Η έλλειψη ασφάλισης κι άδειας εργασίας, οι κλιματολογικές συνθήκες που σε αναγκάζουν να εργάζεσαι μόνο όταν το επιτρέπει ο καιρός, η έλλειψη επαρκούς εισοδήματος, ώστε να καλύπτω τις ανάγκες μου αποκλειστικά απ' τη χειροτεχνία, η απαξιωτική στάση που υπάρχει γενικά στην Ελλάδα απέναντι σε καλλιτέχνες του δρόμου τόσο από τους πολίτες της χώρας όσο κι από την πολιτεία (πέρυσι επισκέφτηκα το Bristol στην Αγγλία και μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση το γεγονός ότι εκεί οι καλλιτέχνες στο δρόμο θεωρούνται τουριστική attraction και χαίρουν σεβασμού και στήριξης τόσο απ' τους πολίτες όσο κι απ' το κράτος,το οποίο με μια ηλεκτρονική αίτηση κι 100 λίρες το χρόνο τους παρέχει στο πιο πολυσύχναστο σημείο της πόλης: τέντα-φως-σόμπα!), η έλλειψη ενός ελεγκτικού οργάνου με μέλη χειροτέχνες, το οποίο να προστατεύει τους αυθεντικούς χειροτέχνες απ' τους χειροτέχνες "μαϊμού", αυτούς δηλαδή που μεταπουλάνε εισαγόμενα βιομηχανοποιημένα είδη παρουσιάζοντάς τα σαν χειροποίητα, γεγονός που συχνά με αναγκάζει να περνώ τον περισσότερο χρόνο μου στον πάγκο απολογούμενος για την τιμή των προϊόντων μου σε αδαείς πελάτες, που θεωρούν ότι τα "χειροποίητα" κοσμήματα που αγόρασαν από αλλού είναι φθηνότερα, είναι κάποια απ' τα μειονεκτήματα της δουλειάς στον πάγκο. Αστάθμητοι παράγοντες, όπως η οικονομική κρίση αρχικά κι η παρατεταμένη καραντίνα εξαιτίας του κορωναιού εν συνεχεία, έχουν σαν αποτέλεσμα όχι μόνο να μην μπορώ να εργαστώ στο δρόμο αλλά και να μετανιώνω την ώρα και τη στιγμή που, ενώ είχα την ευκαιρία να διοριστώ στο δημόσιο μερικές δεκαετίες πριν, το απέφυγα χωρίς ιδιαίτερη σκέψη φοβούμενος ότι θα μου στερούσε τη δυνατότητα δημιουργίας και θα με ανάγκαζε να συμβιώνω με άτομα, τη νοοτροπία των οποίων δεν θα άντεχα, όσο κι αν προσπαθούσα να προσαρμοστώ. Το να σταματήσω να δημιουργώ το βλέπω δύσκολο. Η χειροτεχνία, όπως κι όλες οι καλές τέχνες, είναι απ' τις μεγάλες μου αγάπες σ' αυτή τη ζωή, αφού φτιάχνοντας καλλιτεχνήματα-χρηστικά ή διακοσμητικά αντικείμενα-με βοηθά να οραματισθώ ένα καλύτερο κόσμο, να καλλιεργήσω την αισθητική μου, ν’ αποφορτιστώ απ’ το άγχος χρησιμοποιώντας την αφή, τα χέρια και γενικά το φυσικό μου σώμα, να καταπολεμήσω τη βαριεστιμάρα και να αυξήσω την αυτοπεποίθησή μου. Μ' ενδιαφέρει να χρησιμοποιώ τη συγκεκριμένη τέχνη σαν ευκαιρία να γνωρίσω καλύτερα τον εαυτό μου και το περιβάλλον μου μαθαίνοντας ταυτόχρονα με την εστίαση στη χειροτεχνική δραστηριότητα να παρατηρώ και να ελέγχω το σώμα και τις λειτουργίες του, τις σκέψεις που περνάνε απ’ το μυαλό μου, τα συναισθήματά μου και τον τρόπο που αυτά επιδρούν στην απόδοσή μου, την συνδιαλλαγή με τους συναδέλφους και τους και τους πελάτες μου κ.ά. Με τον τρόπο αυτό η Χειροτεχνία δεν είναι μια μηχανική δραστηριότητα αλλά αφορμή για αυτοπαρατήρηση και βελτίωση της σχέσης μου τόσο με τον εαυτό όσο και με το περιβάλλον μου, αποτελώντας δείγμα για τον τρόπο που χρειάζεται ν' αντιμετωπίζω την εργασία, τα ενδιαφέροντά μου και τις κοινωνικές μου συναναστροφές, προκειμένου η καθημερινότητα να έχει νόημα και να μην είναι μια επανάληψη κουραστική. Ερχομενος σε επικοινωνια με καποιους Αθηναιους πλανοδιους χειροτεχνες εμαθα προσφατα λιγα πραγματα για την ιστορια των υπαιθριων χειροτεχνων Ελλαδας: πριν την οικονομικη κριση οποιος ηθελε μπορουσε ν ανοιγει παγκο με χειροποιητα ή ετοιμα ειδη οπουδηποτε στην Ελλαδα και να βγαζει καλα χρηματα χωρις να χρειαζεται ουτε πιστοποιηση ουτε αδεια. Αυτο ομως με την οικονομικη κριση αλλαξε. Οι παγκιτες δεν εβγαζαν πλεον πολλα χρηματα και οι κυβερνησεις αρχισαν να μην ανεχονται πλεον ατομα να δραστηριοποιουνται στο δρομο διχως εναρξη, ταμειακη, φορους, ασφαλεια, ενοικιο καταλειψης δημοσιου χωρου, συγκεκριμενες ονομαστικες θεσεις κλπ Οι πλανοδιοι χειροτεχνες και πωλητες στην Ελλαδα σημερα δεν ειναι ενωμενοι για να διεκδικησουν τα αιτηματα τους απ' την κυβερνηση, η οποια δεν ανεχεται πλεον το υπαρχον καθεστως, για τους εξης λογους: α) παγκιτες χειροτεχνες-καλλιτεχνες δεν ειναι μονο οσοι κατασκευαζουν μονοι τους χειροτεχνηματα , αλλα και οσοι αγοραζουν και μεταπουλανε ετοιμα εισαγομενα, β) παγκιτες χειροτεχνες-καλλιτεχνες δεν ειναι μονο οσοι δεν εχουν αλλες εργασιες και εισοδηματα, αλλα αναμεσα μας ειναι και εργαζομενοι, συνταξιουχοι, εισοδηματιες, γ) αλλοι παγκιτες χειροτεχνες-καλλιτεχνες θελουν νομιμοποιηση-ελεγχο-προστασια κυβερνητικη, ενω αλλοι δεν θελουν να εχουν κανενα κρατικο ελεγχο, αλλα ονειρευονται να ξαναερθει η εποχη που θα πουλανε ανεξελεγκτα ο,τι κι οπου θελουν, δ) οι παγκιτες χειροτεχνες-καλλιτεχνες ειναι διασπασμενοι σε πολλα διαφορετικα σωματεια και συλλογικοτητες με διαφορετικα αιτηματα και κινητρα, ε) υπαρχουν παγκιτες χειροτεχνες-καλλιτεχνες που εχουν καπελωθει απο πολιτικους και κομματα κι αλλοι οχι, καποιοι βλεπουν θετικα την αποφαση της δεξιας κυβερνησης να επιληφθει και να λυσει το χρονιο προβλημα με το εθιμικο εμποριο, ενω αλλοι ειναι καχυποπτοι κι επιφυλακτικοι, στ) καποιοι παγκιτες χειροτεχνες-καλλιτεχνες εμφανιζονται στο δημο και στα ΜΜΕ και εκφραζουν αποψεις χωρις τη συμφωνη γνωμη ολων, ζ) η αρχαιολογικη υπηρεσια στην Αθηνα δεν συμφωνει με τον εκαστοτε δημο αναφορικα με τους χειροτεχνες. Προσωπικα, για να συνεχισω να δραστηριοποιουμαι σαν υπαιθριος χειροτεχνης και πωλητης στην Ελλαδα και να μην ψαχνω αλλη εργασια, προτεινω και αιτουμαι να ληφθουν υποψιν απ' τους χειροτεχνες που θα καταθεσουν προτασεις στο Δημο, στην Πολιτεια και στην Αρχαιολογικη υπηρεσια της Αθηνας (εξυπακουεται οτι ο,τι αποφασιστει για την Αθηνα θεωρω οτι χρειαζεται να εφαρμοστει κ σ ολη τη χωρα) τα εξης: α) τοσο οι δημοι οσο και η πολιτεια και η αρχαιολογικη υπηρεσια να αποφασισουν για το υπαιθριο εμποριο, που μεχρι τωρα ανεχονταν, οτι ειναι σημαντικο να συνεχιστει και να διαχωριστουν οι χειροτεχνες-καλλιτεχνες απ' ολους τους υπολοιπους μικροπωλητες, β) να μην επιτρεπεται σε συνταξιουχους, εισοδηματιες, εργαζομενους να ανοιγουν παγκο, γ) να χορηγειται πιστοποιηση σε χειροτεχνες-καλλιτεχνες απο ειδικη επιτροπη, που θα πιστοποιει την ικανοτητα τους κι εν συνεχεια η πολιτεια να δεσμευτει να ελεγχει ποιοι εκθετουν στους παγκους τους αυτα που προβλεπει η πιστοποιηση κι οχι ετοιματζιδικα προβαινοντας σε προστιμα στους παραβατες κι αφαιρωντας τους την πιστοποιηση, δ) να αναγνωρισουν οτι εξαιτιας της ιδιαιτεροτητας του επαγγελματος αυτου (κλιματολογικες συνθηκες, ειδος πολυτελειας κι οχι πρωτης αναγκης κλπ) δυσκολα ενας χειροτεχνης μπορει να πληρωνει ασφαλιστρα και φορους και τον περισσοτερο καιρο δεν βγαζει ουτε το μεροκαματο του κι, αν αποφασισουν να νομιμοποιησουν τη χειροτεχνια στο δρομο θεωρωντας τη αναποσπαστο μερος της πολιτιστικης μας κληρονομιας, να το αποδειξουν εμπρακτα με ενταξη μας στο Υπουργειο Πολιτισμου, με επιχορηγησεις κι επιδοματα (ωστε να μπορουνε οι χειροτεχνες-καλλιτεχνες να εχουν ολο το χρονο διαβιωση αξιοπρεπη), με χορηγηση συνταξης επαρκους, με διανομη εργατικων κατοικιων και εργαστηριων, με προωθηση και πωληση της δουλειας μας παγκοσμια κλπ, ε) να μας απαλλαξουν απ' την υποχρεωση, προκειμενου να ειμαστε νομιμοι, να κανουμε εναρξη με ταμειακη πληρωνοντας φορους στην Εφορια κι ασφαλιστρα στο ΕΦΚΑ, αλλα να μας ενταξουν σε καθεστωτα εργασιακα ευνοικα, που ηδη υπαρχουν κι εφαρμοζονται εδω και πολλα χρονια στους ασφαλισμενους πχ του ΟΓΑ και στα μελη του Εικαστικου Επιμελητηριου: απαλλαγη απο ταμειακη και ασφαλιστρα και φορους, αλλα πωληση με μπλοκακι αποδειξεων (σε οσους ο τζιρος τους ξεπερναει τις 10.000 ευρω/ετος ας πληρωνουνε το φορο που τους αντιστοιχει. Οσοι δεν εχουν περισσοτερα εσοδα να το αποδεικνυουν με τις αποδειξεις που θα κοβουν και να μην πληρωνουν τιποτα). Αυτο γινεται με τους αγροτες. Τα μελη του Εικαστικου Επιμελητηριου εχουν προαιρετικη ασφαλιση για να συνταξιοδοτηθουνε και μπορουν να ανοιγουν παγκους χωρις να πληρωνουν ασφαλιστικα ταμεια. Ειναι, ομως, αδυνατο να ενταχθουμε με επιτυχημενες εξετασεις κι εμεις σ αυτο, γιατι τα μετρα και τα σταθμα τους ειναι εντελως ακαδημαικα, προκειμενου να σε περασουν, και θα κοβομασταν ολοι. Εκτος κι αν πληρωναμε τρελλα λεφτα σε φροντιστηρια ζωγραφικης για πολλα χρονια, στ) να μην ειναι ορισμενες κι ονομαστικες και περιορισμενες οι θεσεις εγκαταστασης μας και να επιτρεπεται η μετακινηση μας απο νομο σε νομο. Αρκει να μην καταλαμβανουμε με τον παγκο περισσοτερο απ' τον προβλεπομενο απ την πιστοποιηση μας χωρο και να μην στηνουμε σε αποσταση μικροτερη των 500 μ. απο μαγαζια με παρομοια ειδη. Αν πχ μου απαγορευτει το καλοκαιρι να πηγαινω σε νησια ή στην Αθηνα να ανοιγω τον παγκο και υποχρεουμαι να μενω στα Γιαννενα, δεν θα εχω επαρκη εσοδα ουτε την καλοκαιρινη σεζον απο τον παγκο, αφου στην πολη εχουμε ελαχιστους περαστικους τουριστες. Οι αλλες επαγγελματικες ομαδες ας διεκδικησουν τα θελω τους με δικο τους σωματειο και να μην μπερδευομαστε. Πώς να νοιαστουμε για αλλες ειδικοτητες, οταν οι ιδιοι αντιμετωπιζουμε σοβαροτατα προβληματα αναγνωρισης και στηριξης απο την πολιτεια; Αν η πολιτεια μας θεωρει καλλιτεχνες, που η κοινωνια εχει αναγκη τα εργα μας και ο δημοσιος χωρος την παρουσια μας, θα πρεπει να μας παρεχει τα απαιτουμενα, ωστε να διαιωνισουμε την τεχνη μας και να μας διαχωρισει απο τους ετοιματζηδες τοσο ως προς το ειδος που εκθετουμε οσο και ως προς τον τοπο που εκθετουμε (χειροτεχνες κοντα σε τουριστικους κι αρχαιολογικους χωρους, ετοιματζηδες στις λαικες και στα πανηγυρια, συνταξιουχοι-εργαζομενοι- εισοδηματιες στα σπιτια τους!). Μιλαμε για διακυβευση της υπαρξης μιας τεχνης καθως και των ζωών ολων οσων εξαρτωμαστε αποκλειστικα και μονο απ αυτη! Ας δωσει, λοιπον, η κυβερνηση αυξηση στους χαμηλοσυνταξιουχους και στους χαμηλα αμοιβομενους επαγγελματιες! Ας αναλαβει η κυβερνηση ή διαφοροι ευποροι χορηγοι να συντηρουν τη συντεχνια οσων βιοποριζομαστε αποκλειστικα και μονο απο τη χειροτεχνια στις βασικες μας αναγκες-ειτε ψωνιζει κοσμος απ τους παγκους μας ειτε οχι- κι ας βγει οποιος θελει να πουλησει στο δρομο ο,τι θελει μετα. Η συντεχνια μας, ομως, -για να μπορει να ελεγχεται, να ξεχωριζει και να προστατευεται απο την πολιτεια, αφου αποδειχτηκαμε ανικανοι να το πραξουμε μονοι μας-χρειαζεται να εχει δικο της χωρο δρασης, ξεχωριστο απο τους υπολοιπους, με σκεπαστρα-σομπα-φως για το χειμωνα, οπως γινεται στις αλλες δυτικες χωρες. Ετσι, θα παιδαγωγηθει να διακρινει και το αγοραστικο κοινο το χειροποιητο απ το ετοιματζιδικο! Και δεν θα πεφτει θυμα απατεωνων ετοιματζηδων, που παρουσιαζουν τα ειδη τους σαν παμφθηνα χειροποιητα! Κι αντε μετα οι αυθεντικοι χειροτεχνες να επιβιωσουμε! Μας βαζουν οι διαφορες κυβερνησεις ενα ετεροκλητο τσουρμο χειροτεχνων-ετοιματζηδων κλπ να συνυπαρχουμε αρμονικα και περιμενουν να συνεννοηθουμε; Περιμενουν απ την αρχαιολογικη υπηρεσια να μας καλοδεχτει; Μη γενοιτο! Δεν ειναι ανοητοι οι αρχαιολογοι να επιτρεψουν κατι τετοιο! Αλλο πραγμα η εκφραση η καλλιτεχνικη κι αλλο η πωληση της καλλιτεχνικης δημιουργιας. Αλλο η κατασκευη κ πωληση καλλιτεχνηματων στο δρομο κι αλλο η μεταπωληση ετοιματζιδικων. Αλλο οι υπαιθριοι χειροτεχνες-καλλιτεχνες που δεν εχουμε αλλη εργασια-συνταξη-εισοδηματα κι αλλο οσοι εχουν. Αλλο πουλω σ ενα παγκο στο δρομο χειροτεχνηματα με πιστοποιηση που δεν ισοδυναμει με αδεια κι αγωνιζομαι να νομιμοποιηθω με ορους ευνοικους κι αλλο πουλαω ετοιματζιδικα σε παγκο διαθετοντας πιστοποιηση που προβλεπει μονο χειροποιητα κοροιδευοντας το κρατος και τους πραγματικους χειροτεχνες-καλλιτεχνες. Αλλο το οτι η χειροτεχνια ειναι μερος της πολιτισμικης μας κληρονομιας κι αγωνιζομαι να αναγνωριστει, να ελεγχθει και προστατευτει απο την πολιτεια κι αλλο ασκω οικονομικη δραστηριοτητα χωρις να δινω λογαριασμο σε κανεναν. Εδω κι ενα χρονο η εργασια μας σταματησε. Επιδοματα; Ανυπαρκτα!Ασφαλεια δεν ειχαμε ποτε! Ουτε και τωρα εννοειται! Αν μετα απο τα χρονια εργασιας σου στο δρομο δεν θα μπορουμε να εργαζομαστε, θα εχουμε τις απαραιτητες κρατικες παροχες για αξιοπρεπη διαβιωση ή θα πεθανουμε στην ψαθα, οπως τοσοι καλλιτεχνες;