Αρχική Αναμόρφωση και εκσυγχρονισμός θεσμικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας λαϊκών αγορών και υπαίθριου εμπορίουΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΓΟΡΩΝ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΩΝ-ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ Άρθρο 11 Αγορές χειροτεχνών – καλλιτεχνώνΣχόλιο του χρήστη Σουρής Παναγιώτης | 29 Απριλίου 2021, 18:53
  • Σχόλιο του χρήστη 'Σουρής Παναγιώτης' | 29 Απριλίου 2021, 18:53

    ΥΠΑΙΘΡΙΟΙ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΕΣ – ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΠΡΩΤΟΤΥΠΗΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ - ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Άτυπη Πανελλαδική ένωση υπαίθριων χειροτεχνών- καλλιτεχνών Προτάσεις, παρατηρήσεις και αντιρρήσεις μας επί του σχεδίου Νόμου για το υπαίθριο εμπόριο Οι υπαίθριοι χειροτέχνες, καλλιτέχνες πρωτότυπης καλλιτεχνικής δημιουργίας παρατηρούμε τα εξής: 1. ΕΛΛΕΙΨΗ ΟΡΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΥΠΑΙΘΡΙΩΝ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΩΝ-ΑΙΤΗΜΑ ΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΩΝ Η χειροτεχνία εντάσσεται στις προστατευόμενες μορφές τέχνης, σύμφωνα και με την ΣΎΜΒΑΣΗ ΤΗΣ ΟΥΝΕΣΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΥΛΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ, (που κυρώθηκε στη χώρα μας με τον Ν.3521/2006), ενώ εδώ και δεκαετίες, σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο έχει τονισθεί η αναγκαιότητα αποτελεσματικής στήριξης των χειροτεχνών (βλ. ενδεικτικά την από 29/2/1999 Έκθεση της Επιτροπής Πολιτισμού, Νεότητας, Παιδείας και Μέσων Ενημέρωσης της Ε.Ε. σχετικά με τη θέση και τον ρόλο των καλλιτεχνών στην Ευρωπαϊκή Ένωση). Διεθνώς, συνεπώς, έχει αναγνωρισθεί, αφ’ ενός η πολιτισμική αξία της χειροτεχνίας, αφ’ ετέρου η σχετική υποχρέωση των Κρατών να την υποστηρίξουν έμπρακτα και αποτελεσματικά. Ωστόσο, το νομοσχέδιο προσπερνά τη χειροτεχνία και τους χειροτέχνες, αντιμετωπίζοντας τόσο την δραστηριότητά μας όσο και εμάς με ελλιπείς διατάξεις, που επιτείνουν το καθεστώς αβεβαιότητας στο οποίο έχουμε περιαχθεί και δεν δίνουν λύσεις σε βασικά προβλήματά μας. Ταυτόχρονα, μέσω των παραλείψεων του Νομοσχεδίου (δεν υπάρχει καν ορισμός του χειροτέχνη και της χειροτεχνίας στον αρχικό κατάλογο ορισμών), αλλά και κάποιων ανεξήγητων διατάξεων (π.χ. άρθρο 11 παρ. 8 «Οι χειροτέχνες καλλιτέχνες δεν μπορούν να είναι μισθωτοί ή να έχουν εισόδημα από άλλη επαγγελματική δραστηριότητα»), μας προκαλείται η αίσθηση σοβαρού κινδύνου περαιτέρω υποβάθμισης της χειροτεχνίας και των χειροτεχνών στην Ελλάδα, και κινδύνου εξουθενώσεως και εξαφανίσεώς μας, την ίδια ώρα που το Κράτος έχει δεσμευθεί, μέσω διεθνών συνθηκών, να προστατεύει τους χειροτέχνες και τη χειροτεχνία. Η τέχνη και κάθε έκφραση πολιτισμού αποτελούν ένα ελεύθερο πεδίο ανάπτυξης και ζύμωσης της κοινωνίας και της ψυχής του κάθε ανθρώπου, τόσο του δημιουργού, όσο και του αποδέκτη του έργου. Οι δημιουργοί θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται με σεβασμό και προσοχή, ως προς τα αιτήματα, τις ανάγκες και τις προτάσεις τους, στην διαμόρφωση του περιβάλλοντος και των συνθηκών ακώλυτης λειτουργίας τους. Θα έπρεπε να στηρίζονται δυναμικά και έμπρακτα από τους αρμόδιους φορείς, δημοτικές αρχές, υπουργεία, κυβερνήσεις, όπως άλλωστε επιτάσσει το Σύνταγμα και οι διεθνείς συμβάσεις. Η κοινωνία ζημιώνεται ποικιλοτρόπως από την έλλειψη αυτών των προϋποθέσεων. Απεναντίας, οι υπαίθριοι χειροτέχνες και καλλιτέχνες για πολλά χρόνια έχουμε υποστεί αδόκητη, απρόκλητη κι αναίτια ταλαιπωρία, με αυτόφωρα, εκφοβισμό, κατασχέσεις των δημιουργιών μας, καταπάτηση της αξίας της εργασίας μας εν μέσω πληθώρας προϊόντων παραεμπορίου, απαξίωση των δικαιωμάτων μας από την Πολιτεία, και δεν μας έχει μέχρι σήμερα δοθεί η οφειλόμενη στήριξη, που θα ενίσχυε την δημιουργία μας και, μέσω αυτής, την άυλη πολιτιστική κληρονομιά της χώρας και την ποιότητα ζωής της κοινωνίας. Εν μέσω της Πολιτιστικής, υγειονομικής και οικονομικής κρίσης που μας μαστίζει, καταθέτουμε τις πρώτες παρατηρήσεις και προτάσεις μας, για τις οποίες ζητούμε να κληθούμε από τα αρμόδια Υπουργεία, αλλά και στο πλαίσιο της ακρόασης φορέων που ελπίζουμε ότι θα γίνει στη Βουλή: 1.Υπαγωγή στο Υπουργείο Πολιτισμού 1. α )Υπαγωγή των υπαίθριας δραστηριοποίησης χειροτεχνών – καλλιτεχνών, ιδίας παραγωγής δημιουργών που φέρουν πιστοποίηση χειροτεχνικής δεξιότητας, στο Υπουργείο Πολιτισμού, όπου πραγματικά ανήκουν, σύμφωνα και με την Σύμβαση της UNESCO, που αποτελεί Νόμο του Κράτους (Νόμος 3521/2006 ΦΕΚ Α 275/22.12.2006). Είναι μεγίστης σημασίας για την προστασία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και τη στήριξη του παραδοσιακού και σύγχρονου Πολιτισμού στην Ελλάδα να ενταχθεί η Χειροτεχνία και οι Χειροτεχνικές δραστηριότητες στο πλαίσιο μιας συστηματικής πολιτικής για την προώθηση, προβολή και διατήρηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. 1β) Δημιουργία ειδικού και αποκλειστικού μητρώου χειροτεχνών-καλλιτεχνών, στο Υπουργείο Πολιτισμού. Έκδοση ειδικής κάρτας χειροτέχνη 2.Πιστοποιήσεις- βεβαιώσεις Σύσταση νέου δημόσιου φορέα πιστοποίησης και στήριξης των υπαίθριων χειροτεχνών-καλλιτεχνών, σοβαρότητας αντίστοιχης του ΕΟΜΜΕΧ . Ο φορέας πιστοποίησης να είναι αρμόδιος: -να ελέγχει τους χειροτέχνες, -να βεβαιώνει την καλλιτεχνική-χειροτεχνική τους ιδιότητα, -να αναπτύσσει εκπαιδευτικά και επιμορφωτικά προγράμματα για τους ίδιους τους χειροτέχνες καλλιτέχνες, -να προωθεί την χειροτεχνία και την τέχνη γενικότερα μέσω εκθέσεων και πολιτιστικών δράσεων αλλά και γενικότερα, να διαθέτει το δικό του ταμείο- προϋπολογισμό για την στήριξη της χειροτεχνίας στην Ελλάδα σε εποχές κρίσης, αλλά και μέσω προγραμμάτων οικονομικής στήριξης. 3.Σημεία δραστηριοποίησης – καλλιτεχνικές, χειροτεχνικές αγορές 3 α) Συνέχιση της δραστηριότητας των υπαίθριων χειροτεχνών – καλλιτεχνών στα σημεία όπου δραστηριοποιούνται ήδη τα τελευταία χρόνια και δεκαετίες, όπου έχουν αναπτύξει δεσμούς με το χώρο και η δραστηριότητά και η παρουσία τους έχει συνδεθεί με την ζωή των αντίστοιχων τόπων 3 β) Δημιουργία νέων υπαίθριων χειροτεχνικών και καλλιτεχνικών αγορών σε κάθε Δήμο της χώρας, όπου υπάρχουν χειροτέχνες – καλλιτέχνες, οι οποίοι να μπορούν και να υποβάλλουν σχετική αίτηση στον αντίστοιχο Δήμο -Οι υπαίθριες αυτές χειροτεχνικές- καλλιτεχνικές αγορές θα πρέπει να χωροθετούνται σε σημεία τέτοια που να εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα των δημιουργών, σημεία με μεγάλη επισκεψιμότητα, τουριστικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, έτσι ώστε η δημιουργία των καλλιτεχνών να συνυπάρχει αρμονικά με την πολιτιστική κληρονομιά, προάγοντας έτσι τα ιδιαίτερα τοπικά χαρακτηριστικά του Πολιτισμού μας σε μια διαχρονική συνέχεια. Το έργο του εικαστικού χειροτέχνη συνδέεται με χώρους τουριστικού-πολιτιστικού ενδιαφέροντος, καθότι ο χειροτέχνης λειτουργεί και βασίζει την ύπαρξή του πάνω σε παραδοσιακές και σύγχρονες εικαστικές δημιουργίες οι οποίες χρήζουν αστικής, μητροπολιτικής, πολιτιστικής και τουριστικής προβολής. Παράλληλα, θα πρέπει να τηρούνται οι προβλεπόμενες αποστάσεις από εισόδους αρχαιολογικών χώρων και καταστημάτων με παρεμφερή είδη. 3γ ) Διαχείριση των καλλιτεχνικών αγορών Η διαχείριση των μεγάλων-κεντρικών καλλιτεχνικών και χειροτεχνικών αγορών να γίνεται από τους ίδιους τους δημιουργούς και συμμετέχοντες, μέσα από δημοκρατικά εκλεγμένες και εναλλασσόμενες Επιτροπές τους, οι οποίες θα διασφαλίζουν την ορθή και εύρυθμη λειτουργία τους, με τρόπο τέτοιο που να μην καταπατά και να μην αποστειρώνει πολιτιστικά την ίδια την αγορά καθώς και τους δημιουργούς- καλλιτέχνες. 3 δ) Δικαίωμα συμμετοχής Δικαίωμα συμμετοχής στις υπαίθριες καλλιτεχνικές αγορές και στα κατά τόπους σημεία να έχουν αποκλειστικά φυσικά πρόσωπα που έχουν πιστοποιηθεί ως δημιουργοί πρωτότυπης καλλιτεχνικής δημιουργίας, που φέρουν την χειροτεχνική ιδιότητα-δεξιότητα. Με διατάξεις που θα διασφαλίζουν ότι πρόκειται για πραγματικούς καλλιτέχνες-χειροτέχνες και όχι για μεταπωλητές-εμπόρους που δεν έχουν την χειροτεχνική-καλλιτεχνική ιδιότητα. - Ο χώρος έκθεσης των καλλιτεχνημάτων (πάγκοι- ταμπλώ) να μην υπερβαίνει το 1.20 μ για τους χειροτέχνες, και το 1.60 μ. για τους εικαστικούς, διάταξη που διασφαλίζει και την ποιότητα και το πραγματικό περιεχόμενο της δραστηριότητας. -Ο χειροτέχνης – καλλιτέχνης να έχει την δυνατότητα να δραστηριοποιείται σε όλη την Επικράτεια, όπως συνέβαινε και παλαιότερα με τις άδειες από την περιφέρεια. - Να προβλεφθεί ρητά ότι όλες οι εκδοθείσες πιστοποιήσεις, που έχουν χορηγηθεί από τις αρμόδιες αρχές, σύμφωνα με προγενέστερο θεσμικό πλαίσιο, εξακολουθούν να έχουν ισχύ για τους καλλιτέχνες και χειροτέχνες. Τούτο είναι αναγκαίο για την άρση κάθε ασάφειας και κυρίως για την κατοχύρωση των χειροτεχνών-καλλιτεχνών ενώπιον των αρχών ελέγχου. -Οι χορηγούμενες άδειες να μην υπόκεινται στον χρονικό περιορισμό της διετίας που περιέχεται στο Νομοσχέδιο, αλλά να έχουν τη μορφή επαγγελματικής άδειας που ισχύει χωρίς περιορισμό, όπως άλλωστε μέχρι σήμερα συμβαίνει 4. Ειδικότερα ζητήματα Αδειοδότησης Οι υπαίθριοι χειροτέχνες- καλλιτέχνες είμαστε εντελώς αντίθετοι στην έκδοση ονομαστικών αριθμημένων θέσεων, καθώς και στην διαδικασία μοριοδότησης και κλήρωσης, που συνιστούν διαδικασίες αντίθετες στη φύση της δραστηριότητάς μας, που δεν συμβαδίζουν με την πραγματικότητα που βιώνουμε. Λόγω της φύσης του επαγγέλματός μας, σε υπαίθριο χώρο, και των ιδιαιτεροτήτων της πρωτότυπης καλλιτεχνικής δημιουργίας, η εργασία μας ασκείται σε συνθήκες επισφάλειας και αστάθειας. Πολλές ημέρες εμποδιζόμαστε ακουσίως, από τις καιρικές συνθήκες, να εκθέσουμε τα έργα μας, ενώ άλλες ημέρες παραμένουμε υποχρεωτικά εκτός των υπαιθρίων αγορών, προκειμένου να δημιουργήσουμε. Οι διαδικασίες κλειστού αριθμού αδειών και αριθμημένων θέσεων δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν αυτές τις ιδιαιτερότητες και θα καταλήξουν σε υπέρμετρους περιορισμούς και αποκλεισμούς, που δεν εξυπηρετούν τίποτε, αλλά θέτουν σε διακύβευση την επιβίωσή μας. Εξάλλου, οι διαδικασίες μοριοδότησης, έτσι όπως έχουν περιληφθεί στο σχέδιο νόμου, θα αποκλείσουν τους περισσότερους δημιουργούς, οδηγώντας δεκάδες οικογένειες στην καταστροφή και την έλλειψη εισοδήματος. Η μοριοδότηση που προτείνει ο νομοθέτης δεν έχει σχέση και συνάφεια με την χειροτεχνία και την τέχνη, δεν συνυπολογίζει τις πιστοποιήσεις ΕΟΜΜΕΧ, Εικαστικού επιμελητηρίου, Υπουργείου Ανάπτυξης που ήδη έχουν χορηγηθεί, ούτε την παλαιότητα των δημιουργών, ούτε την οικονομική κατάστασή τους, αλλά και άλλες παραμέτρους όπως η αναπηρία. 5. Φορολογική-ασφαλιστική αντιμετώπιση Ο δημιουργός χειροτέχνης- καλλιτέχνης δεν φέρει εμπορική ιδιότητα, δεν είναι πωλητής, είναι δημιουργός πρωτότυπης χειροτεχνίας- καλλιτεχνίας και το χαμηλό εισόδημά του αποτελεί την ανταμοιβή για το δημιούργημά του. Επομένως, θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο στο νέο νομοσχέδιο ότι δεν υποχρεούται τήρησης φορολογικών βιβλίων λόγω της μη εμπορικής του ιδιότητας, λόγω της εποχικότητας της δραστηριοποίησής του, που εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες, και λόγω του μεγάλου χρόνου που απαιτείται για την παραγωγή των καλλιτεχνημάτων του. Κυρίως, θα πρέπει να προβλεφθούν σοβαρά κίνητρα και ενισχύσεις για τους καλλιτέχνες-χειροτέχνες, όπως αφορολόγητο και φοροαπαλλαγές και συνολική κάλυψη-πλαισίωσή τους, ώστε να ενισχυθεί εμπράκτως η δραστηριότητά μας, ζωτικής σημασίας για τον πολιτισμό μας, η οποία όμως υπό τις παρούσες συνθήκες απειλείται με αφανισμό. 6. Παράβολο - τέλη Οι υπαίθριοι χειροτέχνες καλλιτέχνες ιδίας παραγωγής πρωτότυπων καλλιτεχνημάτων που δραστηριοποιούνται σε κάποιο σημείο ή καλλιτεχνική αγορά θα υποχρεούνται να καταβάλλουν ένα συμβολικό χρηματικό ποσό ετησίως, το οποίο θα καταβάλλεται σε ειδικό ταμείο που θα συσταθεί από τον αρμόδιο φορέα, και θα έχει σκοπό την ανάδειξη και στήριξη της χειροτεχνίας στην χώρα μας. Οι προτάσεις μας συναρτώνται με την βιωσιμότητα του κλάδου μας και με την υπηρέτηση-διατήρηση της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, με βάση και όσα διεθνώς ισχύουν και θα πρέπει να εφαρμοσθούν και στη χώρα μας. Κλείνοντας, θέλουμε να τονίσουμε την σημασία της χειροτεχνικής ανθρώπινης παραγωγής σε αντίθεση με την τεχνολογία και την βιομηχανοποίηση που τυποποιεί και παραγκωνίζει δημιουργικές δυνατότητες του ανθρώπου, που αποτυπώνονται στο καλλιτεχνικό χειροτέχνημα. Την σημασία επίσης, της αδιαμεσολάβητης προώθησης των προϊόντων που παράγουμε, στον τελικό αποδέκτη, καθώς και την διάδοση, την προστασία και την προβολή της λαϊκής τέχνης και της σύγχρονης πρωτότυπης καλλιτεχνικής δημιουργίας. Ζητούμε να αναλάβει τις ευθύνες της επιτέλους η πολιτεία και να προστατέψει, να μεριμνήσει στηρίζοντας τους χειροτέχνες-καλλιτέχνες, όπως συμβαίνει στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Η τέχνη, η χειροτεχνία και η πολιτιστική κληρονομία του τόπου μας αξίζει να συνεχίσει να υπάρχει, να εξελίσσεται και να χαρίζει σε ντόπιους και επισκέπτες ομορφιά και δημιουργικότητα. ΥΠΑΙΘΡΙΟΙ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΕΣ – ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ ΠΡΩΤΟΤΥΠΗΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ - ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ