Αρχική Ηλεκτρονικό Σύστημα Συνταγογράφησης (Α Φάση)‘A ΦΑΣΗ : Δημόσια Διαβούλευση για το Ηλεκτρονικό Συστήμα ΣυνταγογράφησηςΣχόλιο του χρήστη Κουτέπας Γιώργος | 25 Φεβρουαρίου 2010, 11:15
  • Σχόλιο του χρήστη 'Κουτέπας Γιώργος' | 25 Φεβρουαρίου 2010, 11:15

    Η ηλεκτρονική συνταγογράφηση αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία να εξοικονομηθούν τεράστια ποσά που χάνονται από ατασθαλίες στον χώρο του φαρμάκου. «Όταν ξέρουμε ποιος γιατρός γράφει για ποιόν ασθενή ποια φάρμακα και για ποιον λόγο πόσο συχνά και που εκτελούνται οι συνταγές τότε δεν θα πρέπει να εκπλαγεί κανείς εάν οι δαπάνες μειωθούν έως και 30% - Β. Κοντοζαμάνης πρ. ΕΟΦ 2008 «Σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία η σωστή παρακολούθηση της συνταγογραφίας και των διαγνωστικών εξετάσεων που ένα τέτοιο σύστημα εξασφαλίζει μπορεί να οδηγήσει σε εξοικονόμηση δαπανών της τάξης του 30% Δ. Φιλιώτης πρ. ΣΦΕΕ Για να συμβεί αυτό το λογισμικό χρειάζεται να έχει τέτοιες προδιαγραφές που να εξασφαλίζουν ότι συνταγογράφηση και χορήγηση φαρμάκου γίνεται ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ για ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ανάγκες υγείας. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη αυτού του σκοπού είναι η μηχανοργάνωση και δικτύωση του σημείου συνταγογράφησης (ιατρείο), του σημείου εκτέλεσης συνταγής (φαρμακείου) και του σημείου πληρωμής της δαπάνης (ασφαλιστικό ταμείο). Οι προδιαγραφές λειτουργίας αυτού του συστήματος θα πρέπει να περιλαμβάνουν τα παρακάτω 1) Το σύστημα θα πρέπει να σχεδιαστεί ώστε να λειτουργεί τόσο online όσο και offline. Για να επιτευχθεί αυτό χρειάζεται να υπάρχουν κεντρικοί server σε κάθε ασφαλιστικό ταμείο και προγράμματα client σε κάθε ιατρείο και φαρμακείο. Τα προγράμματα client θα πρέπει να μπορούν να λειτουργήσουν και αυτόνομα και να μπορούν να συγχρονιστούν με το server ενημερώνοντας τον για τις συνταγές που εκδόθηκαν ή εκτελέστηκαν όση ώρα δεν υπήρχε δίκτυο. 2) Οι κανόνες συνταγογράφησης που προβλέπουν οι νόμοι και οι συμβάσεις με τους ασφαλιστικούς φορείς θα πρέπει να αποτελούν τμήμα του λογισμικού του προγράμματος client μη επιδεχόμενου μετατροπής από τον χρήστη (ιατρό ή φαρμακοποιό) Παράδειγμα Ι. Μειωμένες συμμετοχές (όπως 0 ή 10%) θα γίνονται επιτρεπτές από το σύστημα μόνο για ενδείξεις που προβλέπει ο νόμος και καταχωρούνται στο ιστορικό υγείας του ασθενούς. Για να καταχωρηθεί δηλαδή μειωμένη συμμετοχή φαρμάκων σε έναν ασθενή θα πρέπει στην ηλεκτρονική κάρτα υγείας του να έχει διαγνωστεί ότι πάσχει από την αντίστοιχη νόσο. Αλλιώς το σύστημα θα πρέπει να απαγορεύει την καταχώρηση μειωμένης συμμετοχής. Εξυπακούεται ότι χρόνιες ασθένειες μειωμένης συμμετοχής στα φάρμακα (π.χ ΧΑΠ, χοληστερίνη, στεφανιαία νόσος κλπ) θα πρέπει να πιστοποιείται η ύπαρξη τους από ελεγκτή ιατρό του ταμείου. Αυτό θα αποτρέψει μεγάλο κομμάτι παράνομων συνταγών που υπάρχουν σήμερα όπου απλό βρογχικό άσθμα βαφτίζεται ΧΑΠ, απλή υπέρταση βαφτίζεται στεφανιαία νόσος, απλή κατάθλιψη βαφτίζεται ψυχωσικό σύνδρομο κλπ) Οι απώλειες των ταμείων είναι τεράστιες από αυτή την πρακτική. Παράδειγμα ΙΙ. Το σύστημα δεν θα πρέπει να επιτρέπει την πίστωση της ηλεκτρονικής κάρτας του ασθενούς π.χ με αγωγή που υπερβαίνει τη μέγιστη ημερήσια δόση ή την θεραπεία μηνός. Παράλληλα θα πρέπει να ελέγχεται η ποσότητα των φαρμάκων που έλαβε ο ασθενής μέσα στο χρόνο ώστε να αποτραπεί το φαινόμενο χρόνιος ασθενής για το έτος των 52 εβδομάδων να λαμβάνει φάρμακα που αντιστοιχούν σε 78 εβδομάδες! Για να επιτευχθεί αυτό κάθε χορήγηση φαρμάκων θα πρέπει να αποθηκεύεται εκτός από τον κεντρικό server και στην κάρτα του ασθενούς. Πολλά σπίτια ασθενών έχουν καταντήσει σωστές φαρμακαποθήκες λόγω αυτής της πρακτικής και πολλά φάρμακα απλά καταλήγουν στα σκουπίδια λόγω παρέλευσης της ημερομηνίας λήξης τους. Αυτό συνεπάγεται τεράστια σπατάλη. 3) Το σύστημα θα πρέπει να έχει ανοικτή αρχιτεκτονική ώστε να μπορεί να επεκταθεί σε μελλοντικές απαιτήσεις a) Είναι γνωστό ότι ετοιμάζεται Ευρωπαϊκή κοινοτική Οδηγία που αφορά την ιχνηλασιμότητα και μοναδική ταυτότητα του κάθε φαρμάκου από την παραγωγή του έως και τη χορήγηση του στον τελικό ασθενή σε Πανευρωπαϊκό επίπεδο. Οι προδιαγραφές της Πανευρωπαϊκής Μοναδικής Ταυτότητας (Barcode) του κάθε κουτιού φαρμάκου θα πρέπει να μπορούν να ενσωματωθούν και στο Ελληνικό σύστημα Ελέγχου της συνταγογράφησης. Επιπλέον είναι πιθανό να χρειάζεται πρόβλεψη διασύνδεσης με αντίστοιχες Ευρωπαϊκές βάσεις δεδομένων b) Ενδεχόμενη συνταγογράφηση με δραστική ουσία θα πρέπει να σχεδιαστεί ώστε να δέχεται για την εκτέλεση της συνταγής έναν αριθμό διαφορετικών σκευασμάτων (π.χ και depon και panadol στην συνταγογράφηση παρακεταμόλης). 4) Οι προδιαγραφές hardware του συστήματος θα πρέπει να περιλαμβάνουν τις απλούστερες δυνατές λύσεις. Παράδειγμα συνταγή θα πρέπει να μπορεί να εκτυπωθεί από απλό εκτυπωτή και να μην απαιτεί πολύπλοκα μηχανήματα εκτύπωσης συνταγών. Οι συνταγές δεν θα πρέπει να ξεπερνούν το μέγεθος Α4 σε πλάτος. 5) Η εφαρμογή του συστήματος θα πρέπει να περιορίζει την γραφειοκρατία. a) Στόχος είναι η σταδιακή κατάργηση των χάρτινων συνταγών και η εξολοκλήρου αντικατάσταση τους από ηλεκτρονικές. Το ίδιο ισχύει και για τις καταστάσεις συνταγών του κάθε ιατρείου και φαρμακείου που θα αποστέλλονται στο ασφαλιστικό ταμείο μόνο σε ηλεκτρονική μορφή. Μαζί με αυτά θα καταργηθεί η αναγκαιότητα για αρίθμηση των συνταγών (αφού εισάγονται στο σύστημα με σειρά προτεραιότητας) κλπ b) Σε δεύτερη φάση θα πρέπει να επιδιωχθεί η ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ της αυτοκόλλητης ΤΑΙΝΊΑΣ ΓΝΗΣΙΟΤΗΤΑΣ (κουπόνι φαρμάκου) που αποτελεί την πηγή της πλειοψηφίας των ατασθαλιών και αδυναμιών του συστήματος. Αυτή θα πρέπει να αντικατασταθεί από ταινία (barcode) γνησιότητας ΧΩΡΙΣ δυνατότητα απόσπασης από το φάρμακο ώστε να το συνοδεύει συνεχώς ακόμα και ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΤΟΥ στον ασθενή ή την εξαγωγή του. Είναι προφανές ότι το σύστημα δεν θα πρέπει να επιτρέπει την καταχώρηση ενός φαρμάκου σε παραπάνω από μία συνταγή. c) Επιπλέον ο έλεγχος των συνταγών θα αυτοματοποιηθεί. Το σύστημα θα αποτρέπει τις τυπικές παραλείψεις και τις ηθελημένες ατασθαλίες. Έτσι θα απελευθερωθεί το δυναμικό των ελεγκτών των ταμείων που απασχολούνται σήμερα με το να αναζητούν σφραγίδες και υπογραφές και θα στραφεί στην αναζήτηση και την πάταξη των πραγματικών πληγών του συστήματος που είναι η κατευθυνόμενη συνταγογράφηση, η συναλλαγή φαρμακευτικής εταιρίας – ιατρού, η συναλλαγή φαρμακείου – ιατρού κ.ο.κ d) Οι ασθενείς χρόνιων παθήσεων θα πρέπει να μπορούν να εξυπηρετηθούν με τρόπους χωρίς την προσέλευση τους στο ιατρείο. Παράδειγμα η ανανέωση της συνταγής του να μπορεί να γίνει μέσω του ηλεκτρονικού τους υπολογιστή αφού συνδεθεί με αυτόν του ιατρού τους. Μια άλλη λύση είναι η πρόβλεψη έκδοσης συνταγής αυτόματα ανανεούμενης για χρονική διάρκεια π.χ 6 μηνών. 6) Ιδιαίτερη στόχευση χρειάζεται να δοθεί στις οργανωμένες απάτες που κοστίζουν τεράστια ποσά στην κοινωνική ασφάλιση. a) Ενδεικτικά αναφέρεται η παρακράτηση ταινιών γνησιότητας από φάρμακα που εξάγονται ώστε να χρησιμοποιηθούν σε πλαστές συνταγές. Κάθε εξαγωγέας φαρμάκων στο εξωτερικό θα πρέπει υποχρεωτικά να εισάγει στο πληροφοριακό σύστημα τα barcodes των φαρμάκων που εξήγαγε. Εάν αυτές ανιχνευθούν σε συνταγές ασφαλισμένων στην Ελλάδα θα πρέπει να επιληφθεί η δικαιοσύνη. b) Ο ίδιος έλεγχος θα πρέπει να γίνεται και σε φάρμακα που χορηγούνται σε ασθενείς νοσοκομείων και κλινικών ώστε να αποφευχθούν αντίστοιχα φαινόμενα. Συνοπτική δομή Λειτουργίας του συστήματος Α) Ασθενής/ Ασφαλισμένος. Είναι εφοδιασμένος με ηλεκτρονική κάρτα – βιβλιάριο υγείας που περιλαμβάνει το ιατρικό του ιστορικό, την φαρμακευτική αγωγή που έχει λάβει κατά το παρελθόν, τις λοιπές παροχές υγείας, διαγνωστικές εξετάσεις κλπ. Β) Ιατρείο / Νοσηλευτικό Ίδρυμα Είναι εφοδιασμένο με Η/Υ με εξοπλισμό ανάγνωσης και εγγραφής στην κάρτα του ασθενούς. Το λογισμικό του έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει συνταγή φαρμάκων που υποχρεωτικά θα ακολουθεί τους εκάστοτε κανόνες συνταγογράφησης του ασφαλιστικού συστήματος (π.χ λίστα φαρμάκων, μέγιστος αριθμός φαρμάκων ανά συνταγή, θεραπευτικές ομάδες, στόχοι εξοικονόμησης δαπανών μέσω generics κλπ). Το ιατρείο είναι συνδεδεμένο με τη βάση δεδομένων του ασφαλιστικού συστήματος και είτε online είτε σε δεύτερο χρόνο ενημερώνει τη βάση αυτή για κάθε νέα συνταγή που εξέδωσε. Γ) Φαρμακείο Είναι εφοδιασμένο με Η/Υ με εξοπλισμό ανάγνωσης και εγγραφής στην κάρτα του ασθενούς. Το λογισμικό του ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΜΙΑ ΔΥΝΑΤΌΤΗΤΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ της συνταγής του ιατρού (κυρίως στα θέματα ποσοτήτων!) ώστε να αποφευχθούν παρατυπίες. Εάν διατηρηθεί ο κανονισμός εκτέλεσης των συνταγών εντός 5 ημερών οι ημερομηνίες δεν μπορούν να μεταβληθούν παρά μόνο μέσω του κεντρικού συστήματος. Το φαρμακείο χρειάζεται να έχει τη δυνατότητα αντικατάστασης με φάρμακο ίδιας δραστικής ουσίας σε περιπτώσεις ανάγκης (π.χ εφημερίες, επείγοντα περιστατικά κλπ) Το φαρμακείο ενημερώνει σε πραγματικό χρόνο (online) για την εκτέλεση της συνταγής το ταμείο. Επιπλέον κάθε τέλος του μηνός αποστέλλει ηλεκτρονική κατάσταση εκτελεσθέντων σε κάθε ασφαλιστικό ταμείο ώστε να εισπράξει τους λογαριασμούς του. Δ) Ασφαλιστικό ταμείο – Ασφ. Σύστημα Διατηρεί τις βάσεις δεδομένων του συστήματος και λαμβάνει σε πραγματικό χρόνο όλες τις συνταγές φαρμάκων, διαγνωστικών εξετάσεων ,υλικών που εκτελούνται Μπορεί να εισάγει και να αναβαθμίσει αυτόματα τα λογισμικά ιατρείων και φαρμακείων με τους εκάστοτε κανόνες συνταγογράφησης και χορήγησης. (Μέγιστες ποσότητες, συμμετοχές ασθενειών, νέα φάρμακα κ.ο.κ) Σε κάθε ταμείο γίνεται έλεγχος και στατιστική επεξεργασία των συνταγών. Το σύστημα θα πρέπει να είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε και αυτόματα να δίνει alerts όταν παρατηρούνται στατιστικές αποκλείσεις από το μέσο όρο. Παράδειγμα όταν ένα φαρμακείο κάνει 500% υψηλότερους τζίρους από το μέσο όρο κάποιος θα πρέπει να το ελέγξει. Επίσης όταν γίνονται επανειλημμένες χορηγήσεις ακριβών φαρμάκων χρειάζεται να υπάρχει κάποιος έλεγχος. Τα ίδια ισχύουν και για την συνταγογράφηση των ιατρών. Το δυναμικό των ελεγκτών των ταμείων θα απελευθερωθεί από τον γραφειοκρατικό έλεγχο των συνταγών (άνευ αντικειμένου σε ένα ηλεκτρονικό σύστημα). Η εκπόνηση από μέρους τους στατιστικών ελέγχων κατανομής της δαπάνης σε ασθένειες, σκευάσματα, σημεία συνταγογράφησης, φαρμακεία και εταιρίες θα μας τροφοδοτήσουν με πολύτιμα δεδομένα. Η εμπειρία τους σε αυτό τον τομέα είναι καθοριστική μια και αποτελούν τον τελικό αποδέκτη όλων των συνταγών που αφορούν κάθε ταμείο και γνωρίζουν κυριολεκτικά όλους τους τρόπους από τους οποίους μπορεί να προέλθει κάποια υπέρβαση. Ο επιτόπου έλεγχος των ταμείων σε φαρμακεία, ιατρούς και ασφαλισμένους θα πρέπει να μετατραπεί από τυχαίο – δειγματοληπτικό σε στοχευμένο. Το μηχανογραφικό σύστημα βάσει ειδικών αλγορίθμων που θα αφορούν υπερβάσεις της συνταγογράφησης θα προτείνει τους φορείς που πρέπει να ελεγχθούν χωρίς δυνατότητα «διοικητικής αλλαγής» αυτών που έχουν προταθεί για έλεγχο από το σύστημα. Ο επιτόπιος έλεγχος μάλιστα θα πρέπει να είναι διαρκής (π.χ για χρονικό διάστημα μιας εβδομάδας) αλλά και συμβουλευτικός. Π.χ σε σημεία συνταγογράφησης που παρατηρούνται συνεχείς υπερβάσεις θα πρέπει να δίνονται κατευθύνσεις φαρμακοοικονομίας. Ε) Ανάδοχος – Εταιρία υποστήριξης του λογισμικού. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να υπάρξει για την διατήρηση του ιατρικού απόρρητου και των προσωπικών δεδομένων. Κανείς από τους χρήστες και βέβαια και η εταιρία του λογισμικού δεν θα πρέπει να έχει πλήρη πρόσβαση στα αρχεία χωρίς τη συγκατάθεση του ασφαλισμένου. Κουτέπας Γιώργος Φαρμακοποιός Πτυχίο Επιχειρησιακής Ερευνας κ Μαρκετινγκ Οικ. Πανεπιστ. Αθηνών