• ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗ Κοζάνη 26/10/2012 Αρ. Πρωτ. 93551/3306 Ταχ. Δ/νση : Διοικητήριο Περιοχή ΖΕΠ Ταχ. Κώδικας : 50100 Κοζάνη ΠΡΟΣ: Υπουργείο Ανάπτυξης , Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων Δημόσια Διαβούλευση επί σχεδίου νόμου «Διαμόρφωση Φιλικού Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος για τις Στρατηγικές και Ιδιωτικές Επενδύσεις». Τηλέφωνο : 2461052610-3 Fax : 2461052614 Email : info@pdm.gov.gr Θέμα: Παρατηρήσεις της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας στο πλαίσιο της Διαβούλευσης του Υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων σχετικά με την «Διαμόρφωση Φιλικού Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος για τις Στρατηγικές και Ιδιωτικές Επενδύσεις». Κατ’ αρχήν θα θέλαμε να χαιρετίσουμε την προσπάθεια βελτίωσης του επενδυτικού περιβάλλοντος και στήριξης της ρευστότητας των επιχειρήσεων που επιχειρείται με το προτεινόμενο νομοσχέδιο. Η δυνατότητα επιλογής μίγματος ενίσχυσης θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις (επί τω πλείστον ΜΜΕ) της Περιφέρειάς μας να λάβουν ευκολότερα και ταχύτερα την ενίσχυση. Η δυνατότητα λήψης προκαταβολής μέχρι και ποσού 100% με προσκόμιση εγγυητικής επιστολής διευκολύνει την υλοποίηση της επένδυσης και αναμένεται να συντελέσει στη μείωση του χρόνου υλοποίησης. Επιφυλασσόμαστε ωστόσο για την δυνατότητα λήψης σχετικής εγγυητικής επιστολής από τα Τραπεζικά Ιδρύματα, έστω κι αν - όπως διαβάσαμε – θα παρέχεται εγγυοδοσία από το ΕΤΕΑΝ για το 50% αυτής. Στη συνέχεια προτείνουμε κάποιες διορθώσεις/παρατηρήσεις κατ’ άρθρο ενώ ακολουθούν προτάσεις μας για επιπλέον βελτιώσεις στον Επενδυτικό Νόμο. Α. ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ-ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟΥ Άρθρο 19 Στο εδάφιο 1: «…. Η ανωτέρω προκαταβολή αποτελεί μέρος ή σύνολο της εγκριθείσας επιχορήγησης. Μετά την πιστοποίηση υλοποίησης επενδυτικών σχεδίων σε ποσοστό 50% και άνω, σύμφωνα με τα ανωτέρω και υπό την προϋπόθεση πλήρους κάλυψης της ίδιας συμμετοχής από το φορέα της επένδυσης, αποδεσμεύεται η κατατεθειμένη Εγγυητική Επιστολή και ο επενδυτής: α. λαμβάνει το υπόλοιπο της αναλογούσας επιχορήγησης μετά την πιστοποίηση ολοκλήρωσης της επένδυσης σε ποσοστό έως και 100% ή β. δύναται να προσκομίσει νέα Εγγυητική Επιστολή, για το υπολειπόμενο ποσό της αναλογούσας επιχορήγησης προσαυξημένης κατά 10% από τράπεζα που είναι εγκατεστημένη και λειτουργεί νόμιμα στην Ελλάδα ή σε άλλο κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να του καταβληθεί το ισόποσο της Εγγυητικής Επιστολής, έως την πιστοποίηση ολοκλήρωσης της επένδυσης.» Στο α να προστεθεί μετά το «ολοκλήρωσης της επένδυσης» το εξής: «και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας» Στο β να αντικατασταθεί το «ισόποσο της Εγγυητικής Επιστολής» με το «υπολειπόμενο ποσό της αναλογούσας επιχορήγησης». Άρθρο 21 «Το κόστος μετακίνησης των μελών των Μητρώων Αξιολογητών και Ελεγκτών…» Η διαδικασία αξιολόγησης χρησιμοποιεί το Πληροφοριακό Σύστημα για να διασφαλίσει «απρόσωπη επικοινωνία» με τη χρήση των μηνυμάτων του συστήματος. Στον κώδικα δεοντολογίας των αξιολογητών απαγορεύεται η επαφή (τηλεφωνική ή άλλη) με το φορέα της επένδυσης ή άλλους εμπλεκόμενους. Γιατί λοιπόν να δοθούν έξοδα κίνησης αν κάτι τέτοιο δεν επιτρέπεται; Προτείνουμε απαλοιφή του «Αξιολογητών». Άρθρο 22 «Στην περίπτωση που η Υπηρεσία αποδεχτεί το αίτημα τροποποίησης ολικά ή μερικά, εκδίδει τροποποίηση της υ.α. Υπαγωγής.» Να αντικατασταθεί το «υ.α.» με «απόφασης» «Σε περίπτωση μεταβολής της επωνυμίας ή της έδρας της επιχείρησης, είτε κατά τη διάρκεια υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου, είτε μετά από την ολοκλήρωση της επένδυσης, ο δικαιούχος της ενίσχυσης υποχρεούται σε προηγούμενη έγγραφη ενημέρωση της Υπηρεσίας.» Η έδρα καθορίζει το ποσοστό επιχορήγησης και ίσως πρέπει να υπάρχει έγγραφη ενημέρωση πριν την αλλαγή της. Η μεταβολή της επωνυμίας για ποιο λόγο πρέπει να κοινοποιείται η πρόθεση αλλαγής πριν να γίνει; «Προκειμένου ένα αίτημα τροποποίησης να γίνεται δεκτό θα πρέπει επιπλέον να διασφαλίζεται ότι: α) εξακολουθούν να εξυπηρετούνται οι αρχικοί στόχοι της επένδυσης και διατηρείται ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας της, β) εξακολουθούν να τηρούνται οι όροι και προϋποθέσεις της προκήρυξης» Το «προκήρυξης» να γίνει «απόφασης υπαγωγής»…. Άρθρο 24 «1.Κατόπιν αιτήσεως των ενδιαφερομένων επενδυτών, μπορεί να διενεργούνται ενδιάμεσοι έλεγχοι πιστοποίησης καθώς και τελικοί έλεγχοι ολοκλήρωσης επενδυτικών σχεδίων του ν. 3299/2004 (Α΄261) όπως ισχύει και 3908/2011 (Α΄8) όπως ισχύει, από πιστοποιημένους φορείς» Ποια είναι η έννοια του «μπορεί»; Ότι διατηρείται η εναλλακτική του μητρώου ελεγκτών; Αν ναι πρέπει να προστεθεί ένα «και» πριν το «από πιστοποιημένους φορείς». “4. Η παράγραφος 1 άρθρου 8 του ν. 3908/2011 (Α΄8) αντικαθίσταται ως ακολούθως: «1. Οι αιτήσεις για την υπαγωγή όλων των επενδυτικών σχεδίων υποβάλλονται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, η δε αξιολόγησή τους γίνεται δύο φορές το χρόνο, ήτοι το Μάιο για επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται έως 30 Απριλίου και το μήνα Νοέμβριο για επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται έως 30 Οκτωβρίου, κάθε έτους.»” Ποιο είναι το νόημα της υποβολής των προτάσεων καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους εφόσον δε θα γίνει αξιολόγησή τους παρά μόνο το Μάιο ή τον Οκτώβριο; Αν οι προτάσεις υποβάλλονται π.χ. Νοέμβριο και ανατίθενται σε αξιολογητές το Μάιο θα φαίνεται μεγάλη καθυστέρηση. Πρέπει η διαδικασία υποβολής και αξιολόγησης να γίνεται όλο το χρόνο, η έκδοση όμως σχετικών πινάκων κατάταξης να γίνεται 2 φορές το χρόνο. Προτείνεται αναδιατύπωση ως εξής: 1. Οι αιτήσεις για την υπαγωγή όλων των επενδυτικών σχεδίων υποβάλλονται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Η αξιολόγηση και η ένταξή τους σε αντίστοιχους πίνακες κατάταξης γίνεται δύο φορές το χρόνο, ήτοι το Μάιο για επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται έως 30 Απριλίου και το μήνα Νοέμβριο για επενδυτικά σχέδια που υποβάλλονται έως 30 Οκτωβρίου, κάθε έτους.» Β. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Το σύνολο των προτάσεων αποσκοπούν στη βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος δίνοντας βαρύτητα στη διευκόλυνση και εξυπηρέτηση του επενδυτή. Κάποιες προτάσεις μπορούν να ενσωματωθούν στα υπάρχοντα άρθρα του νομοσχεδίου (προτάσεις 3,4,9,10) άλλες με επιπλέον άρθρα στο νομοσχέδιο (προτάσεις 5,6,7,8). Οι δύο πρώτες προτάσεις πρέπει να εφαρμοστούν όταν και εφόσον έχουν οριστικοποιηθεί α) Ο Γενικός Απαλλακτικός Κανονισμός ο οποίος βρίσκεται υπό επικαιροποίηση και β) ο Χάρτης Περιφερειακών Ενισχύσεων. 1) Νόμος-πλαίσιο: Πρέπει να δημιουργηθεί νόμος-πλαίσιο που περιλαμβάνει το σύνολο των δράσεων που αφορούν την επιχειρηματικότητα, ήτοι: a. Ενημέρωση και συμβουλευτική (Γραφείο Ενημέρωσης Επενδυτών) b. Άρση εμποδίων (π.χ. αδειοδοτήσεις) c. Χρηματοδότηση – Επιδότηση επιτοκίου - Εγγυοδοσία (ΕΤΕΑΝ) d. Επιχορήγηση από Εθνικούς Πόρους e. Επιχορήγηση από Άλλους Πόρους Η λογική one-stop shop πρέπει να εφαρμοστεί με μια συγκέντρωση και στη δημιουργία ενός και μόνο νόμου πλαισίου. Ο ενδιαφερόμενος επενδυτής θα μπορεί σε ένα και μόνο κείμενο να δει πως θα ανοίξει την επιχείρησή του, πως θα τη λειτουργήσει, πως θα λάβει κρατική ενίσχυση οποιασδήποτε μορφής κλπ 2) Φορέας διαχείρισης: Για δράσεις επιχορήγησης, η διαχείριση των φακέλων πρέπει να γίνεται από αρμόδιο φορέα ανεξαρτήτως της χρηματοδότησης της δράσης. Η λογική διαχείρισης των ενισχύσεων πρέπει να είναι αντίστοιχη με αυτή του Κοινού Στρατηγικού Πλαισίου (ΚΣΠ) που θα εφαρμοστεί κατά την Πέμπτη Προγραμματική Περίοδο. Συγκεντρώνονται όλοι οι πόροι, σχεδιάζονται ενιαία όλες οι δράσεις και στη συνέχεια κατανέμονται στους φορείς διαχείρισης. Π.χ. ο ΕΟΤ να εξετάζει τόσο προτάσεις Επενδυτικού Νόμου όσο και προτάσεις ΟΠΑΑΧ-Leader για επενδύσεις στον τουριστικό τομέα, έτσι ώστε να έχει πλήρη εικόνα. Αντίστοιχα, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας των Περιφερειών και Αγροτικών Υποθέσεων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων να διαχειρίζονται τα σχέδια του πρωτογενούς τομέα (π.χ. σχέδια βελτίωσης, επενδύσεις πρωτογενούς στον επενδυτικό νόμο κλπ). 3) Εξωτερικοί αξιολογητές: Η εξέταση των φακέλων μπορεί να γίνεται από εξωτερικούς αξιολογητές με την προϋπόθεση όμως τα κριτήρια αξιολόγησης είναι απολύτως αντικειμενικά και μπορούν να δοθούν οι απαραίτητες διευκρινήσεις. Από ως τώρα λειτουργία εξωτερικών αξιολογητών διαπιστώθηκαν διάφορα προβλήματα π.χ. κάποιος αξιολογητής θεωρεί κάτι καινοτόμο ενώ κάποιος όχι. Ένα άλλο θέμα που δημιουργήθηκε είναι ότι ο κάθε αξιολογητής αξιολογεί το φάκελο τόσο ως προς τη βιωσιμότητα όσο και ως προς τον ορθολογικό σχεδιασμό και την κοστολόγηση εργασιών. Αναγκάζεται δηλαδή ο οικονομολόγος να εξετάζει τιμές κτιριακών ή τεχνικά χαρακτηριστικά εξειδικευμένου πολλές φορές εξοπλισμού και αντίστοιχα ο μηχανικός να μελετά και να αξιολογεί λογιστικά στοιχεία, ανάλυση βιωσιμότητας κλπ. Προτείνεται: α) Βελτίωση του οδηγού αξιολόγησης και β) κατανομή του έργου της αξιολόγησης σε δυο βασικά μέρη ι) Οικονομική Ανάλυση ιι) Τεχνική Ανάλυση. 4) Ο ρόλος του κράτους: Η ενσωμάτωση εξωτερικών αξιολογητών/ ελεγκτών περιόρισε πολύ το βαθμό εμπλοκής των Υπηρεσιών, ενώ ο ρόλος τους Υποβαθμίστηκε. Σε περίπτωση λοιπόν που παραμείνει το μητρώο πρέπει να υπάρξει αναβάθμιση του ρόλου των αρμοδίων Υπηρεσιών δίνοντας τους αρμοδιότητα αξιολόγησης. Προτείνεται: α) αντί για συγκερασμό να κάνουν την οριστική αξιολόγηση λαμβάνοντας υπόψη τα όσα ανέφεραν οι πρώτοι αξιολογητές (με δυνατότητα παρέμβασης σε οποιοδήποτε θέμα, κόστος-επιλεξιμότητα-προϋποθέσεις-ανάλυση βιωσιμότητας κ.α.) ή β) σε περίπτωση μεγάλης διαφοράς των 2 αξιολογητών, η τελική αξιολόγηση να γίνεται από την Υπηρεσία. 5) Κατώτερο όριο βαθμολογίας: Αφού γίνεται συγκριτική αξιολόγηση διασφαλίζεται ότι οι διαθέσιμοι πόροι θα κατευθυνθούν στις καταλληλότερες επενδύσεις. Προτείνουμε λοιπόν την κατάργηση του κατώτερου ορίου βαθμολογίας . Θα μπορούσε εναλλακτικά να υπάρχει κατώτερο όριο βαθμολογίας στη βιωσιμότητα (όπως λειτουργούσε το κριτήριο 3 στο Ν.3299/04 στο οποίο ο φορέας της επένδυσης έπρεπε να λάβει 10 από τις 18 μονάδες). 6) Κριτήρια Καινοτομίας, Προστασίας Περιβάλλοντος, Εξοικονόμησης πόρων: Προτείνουμε να παραμείνουν, να μειωθεί όμως ο συντελεστής βαρύτητά τους. Ενδεικτικά αναφέρουμε τις παρακάτω περιπτώσεις . Προστασία Περιβάλλοντος Η επένδυση στην προστασία του περιβάλλοντος μπορεί να επιβάλλεται από τη νομοθεσία. Στις επενδύσεις αυτές λοιπόν γίνεται αυτόματα χορήγηση βαθμολογίας. Επιχειρήσεις λιγότερο ή και καθόλου ρυπογόνες (π.χ. εταιρείες παραγωγής λογισμικού) δε μπορούν να λάβουν βαθμολογία στο κριτήριο αυτό. Εξοικονόμηση Πόρων Η εξοικονόμηση πόρων επιλέγεται από επιχειρήσεις που είναι ενεργοβόρες. Π.χ. ένα ξενοδοχείο μπορεί απλά να χρησιμοποιεί συσκευές ενεργειακής κλάσης Α. Αυτό τεκμηριώνει τις ανάγκες του κριτηρίου; Από την άλλη μια μονάδα μπορεί να προμηθευτεί εξοπλισμό ενεργειακής κλάσης Α, μεγαλύτερο όμως από τον απαιτούμενο (π.χ. αντί να επιλεγεί μικρότερος ενεργειακής κλάσης Β που καταναλώνει 800 KWh να επιλεγεί μεγαλύτερος ενεργειακής κλάσης Α με προοπτική μεγέθυνσης της επιχείρησης που καταναλώνει 1000 KWh). Θεωρείται αυτό εξοικονόμηση πόρων; Αποδεικνύεται από την κλάση, αναιρείται από την κατανάλωση! Καινοτομία Μια πολύ μικρή επιχείρηση (<9 ΕΜΕ) όπως οι περισσότερες στην περιοχή μας, πόσο εύκολα να εισάγει την έρευνα και την καινοτομία; Η ύπαρξη εργαστηρίων έρευνας και ανάπτυξης στην επιχείρηση μπορούν να δημιουργήσουν καινοτομία όμως απαιτούν πόρους (ανθρώπινο δυναμικό, εξοπλισμός, αναλώσιμα). Προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της χώρας σ’ ότι αφορά την καινοτομία πρέπει να ενθαρρυνθούν οι συνεργατικοί σχηματισμοί, να ενισχυθούν εξειδικευμένα εργαστήρια εφαρμοσμένης και βιομηχανικής έρευνας, να δημιουργηθούν δεσμοί συνεργασίας Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων με τις επιχειρήσεις. 7) Σύνδεση με την απασχόληση: Υπάρχουν δραστηριότητες εντάσεως εργασίας (π.χ. επεξεργασία γούνας) και άλλες εντελώς αυτοματοποιημένες όπου ο εκσυγχρονισμός οδηγεί στην μείωση απαιτήσεων σε εργασία. Εκσυγχρονισμός με παράλληλη αύξηση της δυναμικότητας μπορεί να οδηγήσει στην άμεση ή έμμεση αύξηση της απασχόλησης Π.χ. επένδυση στη μεταποίηση, δημιουργία θέσεων στην εμπορία του προϊόντος στην ίδια την επιχείρηση ή σε Τρίτη επιχείρηση κ.α. 8) Ποσόστωση Κτιριακών: Με την τροποποίηση που αύξησε την ποσόστωση σε 60%-70% το πλαίσιο βελτιώθηκε. Υπάρχουν όμως μονάδες (π.χ. κτηνοτροφικές πάχυνσης) όπου σχεδόν το σύνολο των δαπανών αφορούν αυτή την κατηγορία οπότε εφαρμογή της ποσόστωσης μικραίνει πολύ το ενισχυόμενο τμήμα της επένδυσης 9) Τήρηση όρων: Πρέπει να καθιερωθεί αποτελεσματικός τρόπος ελέγχου όρων της εγκριτικής απόφασης. Εφόσον υπάρχει σχετική δυνατότητα, να γίνεται αυτόματος συσχετισμός με αρχεία άλλων υπηρεσιών (π.χ. TAXISnet για ποσοστό εξαγωγών, ΙΚΑ/Επιθεώρηση εργασίας για θέσεις απασχόλησης κ.α.) 10) Όροι χρηματοδότησης: Πρέπει να βελτιωθούν οι όροι λήψης επιχορήγησης. Στο παρόν νομοσχέδιο υπάρχει δυνατότητα προκαταβολής ως και 100%. Επιπλέον πρέπει να αυξηθεί ο αριθμός δόσεων από 2 σε 4-5 με δυνατότητα χορήγησης ποσού ανάλογα με την υλοποίηση/πιστοποίηση π.χ. 1η δόση 20%, 2η 25%, 3η 40%, 4η 15%. Μπορεί να αναζητηθεί η δυνατότητα παρακράτησης ποσού 5% και απόδοσή του μετά τη λήξη περιόδου τήρησης υποχρεώσεων (5ετίας) Η ανωτέρω πρόταση δημιουργεί επιπλέον φόρτο εργασίας στις υπηρεσίες, διευκολύνει όμως τον επενδυτή και ιδιαίτερα αυτόν που δεν επιθυμεί να λάβει δάνειο ή να επιβαρυνθεί με διαχειριστικό κόστος που προκύπτει από λήψη εγγυητικής επιστολής. Ελπίζουμε ότι με τις παρατηρήσεις και προτάσεις μας συνεπικουρούμε στη βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος και είμαστε στη διάθεσή σας για επιπλέον διευκρινήσεις. O Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας Γεώργιος Κ. Δακής