Αρχική Ανάθεση και Εκτέλεση Συμβάσεων Έργων, Μελετών, Προμήθειας Αγαθών και Υπηρεσιών - Βιβλίο ΙΆρθρο 1 – Αντικείμενο – Πεδίο ΕφαρμογήςΣχόλιο του χρήστη Πανελλήνιος Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Προστασίας Περιβάλλοντος | 26 Μαρτίου 2016, 10:24
  • Σχόλιο του χρήστη 'Πανελλήνιος Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Προστασίας Περιβάλλοντος' | 26 Μαρτίου 2016, 10:24

    Γενικό Σχόλιο Οι απόψεις και οι θέσεις μας στο θέμα επικεντρώνονται στις διατάξεις του Σ/Ν, που αναφέρονται στα κριτήρια ποιοτικής επιλογής ή καταλληλότητας οικονομικών φορέων, που καλούνται να συμμετέχουν σε Δημόσιες Συμβάσεις Εργασιών ή Έργων ή σε Διαγωνισμούς Μελετών, αρμοδιότητας μηχανικού. Διαπιστώνουμε ότι οι διατάξεις του Σ/Ν στα θέματα αυτά δεν ανταποκρίνονται στις κατευθύνσεις του ν.4336/15 και του σχεδίου δράσης, που συμφωνήθηκε με την ΕΕ και ανακοινώθηκε από τον Υπουργό Υποδομών. Και τούτο διότι το Σ/Ν επιχειρεί να διατηρήσει αλώβητο το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο των Μητρώων Μελετητών και Εργοληπτών, με αποτέλεσμα πρόδηλες αντιφάσεις μεταξύ των διαφόρων Άρθρων του Σ/Ν, αλλά ειδικότερα συγκρούσεις με τις βασικές αρχές περί αποφυγής διακρίσεων, διαφάνειας και ίσων όρων ανταγωνισμού, που διέπουν το γράμμα και το πνεύμα του κοινοτικού δικαίου. Η διατήρηση των Μητρώων ως έχουν, δεν αποτελεί προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ, ακόμη και αν υποστηριχθεί, ότι το Σ/Ν εξυπηρετεί τις δημόσιες συμβάσεις με όρια προϋπολογισμού κατώτερα αυτών που θεσπίζονται με τις Οδηγίες. Οι γενικές αρχές των Οδηγιών πρέπει να ισχύουν «ανεξαρτήτως της εκτιμώμενης αξίας τους». Η αιτιολόγηση των ως άνω διαπιστώσεων θεωρούμε ότι προκύπτει αντικειμενικά από τα παραδείγματα εφαρμογής των διατάξεων των Μητρώων Μελετών και Εργοληπτών σε δημόσιες συμβάσεις Έργων με περιβαλλοντικό ενδιαφέρον, που παρατίθενται συνοδευόμενα από σχόλια, στα Άρθρα 71 και 196. Πιστεύουμε όμως με βάση και τα σχόλια μας σε λοιπά κρίσιμα Άρθρα του Σ/Ν, ότι οι διαπιστώσεις μας έχουν γενικότερο χαρακτήρα. Συνοπτικά σημειώνουμε: • Διατηρούνται οι ονοματολογίες υπηρεσιών μηχανικού και έργων των Μητρώων Μελετητών και Εργοληπτών, ενώ οι Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ, επιβάλλουν ονοματολογίες σύμφωνα και μόνον με το Κοινό Λεξιλόγιο CPV των Παραρτημάτων τους. Η προσθήκη του Παραρτήματος XV στο Σ/Ν, όπου επιχειρείται αντιστοίχιση της Ελληνικής ονοματολογίας κατηγοριών μελετών με το Κοινό Λεξιλόγιο CPV, αφενός μεν αποτελεί ανεπίτρεπτη παρέμβαση στον Κανονισμό, που συγκρούεται με τις γενικές αρχές της Οδηγίας, αφετέρου αναδεικνύει την επιμονή των συντακτών του Σ/Ν να διατηρήσουν τα υφιστάμενα συντεχνιακά κριτήρια για την εγγραφή των διαφόρων ειδικοτήτων μηχανικών στα Μητρώα. Ενδεχόμενα δε τούτο επιχειρείται να ισχύσει και στα ιδιωτικά έργα, όταν στο Σ/Ν αναφέρονται τόσο «Δημόσιες συμβάσεις» όσο και «Συμβάσεις». • Στις Οδηγίες προβλέπονται διαγωνισμοί μελετών ή αναθέσεις με διαπραγμάτευση ή ανταγωνιστικό διάλογο για υπηρεσίες αρχιτέκτονα ή μηχανικού, ιδιαίτερα για εξειδικευμένα έργα, όταν τούτο κρίνεται σκόπιμο από τις αναθέτουσες αρχές. Σε διαφορετική περίπτωση οι μελέτες όταν απαιτούνται, πρέπει να ανατίθενται συγχρόνως με την εκτέλεση έργων και με βάση το νομικό καθεστώς, που διέπει την εκτέλεση των έργων και όχι την εκπόνηση των μελετών. Αναγνωρίζεται δηλαδή η ικανότητα των εργοληπτών να εκπονούν μελέτες ή με ευθύνη τους να συνεργάζονται με κατάλληλους μελετητές. Αντίθετο είναι το ισχύον νομικό καθεστώς που επιβάλλεται από τα Μητρώα Μελετητών και Εργοληπτών, που διαφοροποιεί και μάλιστα κατά τρόπο απόλυτο τις μελέτες και τους μελετητές από την εκτέλεση των έργων και τους εργολήπτες, δημιουργώντας δύο νομικά καθεστώτα για την εκτέλεση των έργων. Είναι πρόδηλο από τις Οδηγίες, ότι ελλείπει στη χώρα Μητρώο Μελετό-Κατασκευαστών. Σε κάθε περίπτωση η ευελιξία που χαρακτηρίζει τις Οδηγίες, πρέπει υποχρεωτικά να διέπει και το αντίστοιχο εσωτερικό μας δίκαιο. • Όλα τα κριτήρια για τη συμμετοχή οικονομικών φορέων σε δημόσιες συμβάσεις έργων, πρέπει να προσδιορίζονται από το συγκεκριμένο κάθε φορά κύριο αντικείμενο του έργου. Είναι επόμενο ότι και το κριτήριο καταλληλότητας για τη συμμετοχή, που προκύπτει από την εγγραφή σε εμπορικά ή επαγγελματικά Μητρώα, πρέπει να συνδέεται με το κύριο αντικείμενο της σύμβασης, που αντικειμενικά και σύμφωνα με τις Οδηγίες προκύπτει από τον λειτουργικό ή οικονομικό σκοπό, που πρόκειται να εξυπηρετηθεί. Αντίθετες είναι οι διατάξεις των Μητρώων Μελετητών και Εργοληπτών που επιμερίζουν σε τμήματα το αντικείμενο μιας μελέτης ή έργου, χωρίς διάκριση σε πολλές περιπτώσεις του κύριου αντικειμένου και με τρόπο που δεν είναι αντικειμενικός και αναλογικός, ούτε εφαρμόζεται στην πράξη (Βλ. Σχόλια στα Άρθρα 71 και 196). Σημειώνεται ότι με βάση τις Οδηγίες έπρεπε να προκηρύσσονται διαφορετικές συμβάσεις, όταν τα τμήματα π.χ. ενός έργου μπορούσαν να διακριθούν αντικειμενικά. • Συναφής στρέβλωση με τη προηγούμενη είναι και ο τεμαχισμός των προϋπολογισμών των έργων, που θεμελιώνεται στη δομή του Κανονισμού Προεκτιμώμενων Αμοιβών Μελετών και Υπηρεσιών (ΚΠΑΜΥ) και που διατηρείται στο Σ/Ν. Ειδικότερα: o Ο ΚΠΑΜΥ προσδιορίζει τεμαχισμένες αμοιβές μελετητών, που δικαιούνται να συμμετέχουν στην εκπόνηση επί μέρους μελετών ενός έργου, όταν είναι γνωστό ότι η διάκριση αυτή δεν εφαρμόζεται στην πράξη. o Με βάση τους επιμέρους προϋπολογισμούς των έργων, που προκύπτουν από τις μελέτες, προσδιορίζονται και τα πτυχία των εργοληπτών, που καλούνται να εκτελέσουν τα έργα και κυρίως είναι πτυχία των γενικών κατηγοριών για Οικοδομικά και Η/Μ έργα, που αντιστοιχούνται σε ορισμένες ειδικότητες μηχανικών με βάση ακαδημαϊκούς τίτλους. Όλα όμως τα έργα αρμοδιότητας μηχανικού περιλαμβάνουν οικοδομικές εργασίες και Η/Μ εξοπλισμό σύμφωνα με το κοινό λεξιλόγιο CPV. Ο τεμαχισμός προεκτιμώμενων αμοιβών μελετών και προϋπολογισμών έργων στη βάση εξυπηρέτησης συντεχνιακών σκοπιμοτήτων, αποτελεί την πλέον σημαντική στρέβλωση στο υφιστάμενο σύστημα δημοσίων συμβάσεων σε απόλυτη σύγκρουση με τις διατάξεις των Οδηγιών. o Η δομή των Μητρώων Μελετητών και Εργοληπτών για υπηρεσίες και έργα αρμοδιότητας μηχανικού, θεμελιώνεται στην αντιστοιχία ακαδημαϊκών τίτλων και κατηγοριών σύμφωνα με την Ελληνική ονοματολογία. Η εμπειρία ανά κατηγορία, που αποτελεί σύμφωνα με τις τάξεις των πτυχίων των Μητρώων επαγγελματικό προσόν των μηχανικών, προκύπτει από τους προϋπολογισμούς των μελετών ή έργων στα οποία έχουν εμπλακεί. Σύμφωνα όμως με το ν.4281/14 οι τάξεις πτυχίων έχουν καταργηθεί έπειτα από παρέμβαση της ΕΕ κατόπιν της καταγγελίας με αρ. 2011/4083, με την οποία διαπιστώθηκε ότι η δομή του Μητρώου Εργοληπτών δεν αντιμετωπίζει τους οικονομικούς φορείς με διαφάνεια και δημιουργεί τεχνητούς περιορισμούς στον ανταγωνισμό. Είναι πρόδηλο ότι η επαναφορά των τάξεων πτυχίων με το Σ/Ν δεν αποτελεί προσαρμογή στις Οδηγίες. o Εξάλλου σύμφωνα με τις Οδηγίες οι τίτλοι σπουδών και τα επαγγελματικά προσόντα δεν λαμβάνονται υπόψη ως κριτήρια ανάθεσης εφόσον έχουν χρησιμοποιηθεί ως κριτήρια επιλογής για τη συμμετοχή στη δημόσια σύμβαση (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ XΙΙ, Μέρος ΙΙ, εδάφιο στ. της Οδηγίας 24/2014/ΕΕ). Συμπεραίνεται ότι η δομή των Μητρώων πέραν από αποκλεισμούς στη φάση επιλογής οικονομικών φορέων στη βάση τυπικών προσόντων, αποστερεί τις αναθέτουσες αρχές από τη δυνατότητα αξιολόγησης των ουσιαστικών επαγγελματικών προσόντων των στελεχών των οικονομικών φορέων στη φάση ανάθεσης των συμβάσεων. Θεωρούμε ότι το σημείο αυτό πρέπει να απασχολήσει ιδιαίτερα τους συντάκτες του Σ/Ν. Πέραν τούτων είναι γνωστό ότι μετά την ισχύ των διατάξεων των Υποπαραγράφων ΣΤ23 και ΙΓ12 του Άρθρου 1 του ν.4254/2014 είναι σε εξέλιξη η αναμόρφωση του ισχύοντος πλαισίου για την άσκηση του επαγγέλματος του μηχανικού, πράγμα που σχετίζεται με τη δομή των Μητρώων Μελετητών και Εργοληπτών. Το γεγονός φαίνεται να μην απασχολεί όφειλε τους συντάκτες του Σ/Ν. • Πέραν των ανωτέρω επιθυμούμε να επισημάνουμε: o Λόγους αποκλεισμού οικονομικών φορέων από διαγωνισμούς με προσδιορισμούς της περιόδου αποκλεισμού και του σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος που δεν συνάδουν με το Ενωσιακό δίκαιο (Βλ. σχόλια στο Άρθρο 69). o Ορισμένες απαραίτητες κατά τη γνώμη μας προσθήκες στα Άρθρα 27, 70, 72 και 143. Αντιλαμβανόμαστε τις δυσκολίες για τις απαιτούμενες αλλαγές στο ισχύον στη χώρα σύστημα σύναψης δημοσίων συμβάσεων εκτέλεσης έργων και διαγωνισμών μελετών αρμοδιότητας μηχανικού, σύμφωνα με τις διατάξεις των Οδηγιών 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ. Η διατήρηση όμως του συστήματος, που δυστυχώς συντηρήθηκε με τη συμμετοχή ή την ανοχή του ΤΕΕ και που επιχειρείται με το Σ/Ν, δεν αποτελεί προσαρμογή στις Οδηγίες και φοβούμεθα ότι στην περίπτωση αυτή, απλά θα αυξηθούν δικαστικές προσφυγές και θα τροχοπεδηθεί ακόμα μία φορά η ανάπτυξη της χώρας. Ευελπιστούμε ότι οι αρμόδιοι Υπουργοί θα αντιληφθούν αυτές τις συνέπειες και θα ενεργήσουν κατάλληλα για την ορθή προσαρμογή των διατάξεων των Οδηγιών στο εσωτερικό μας δίκαιο. Προς την κατεύθυνση αυτή ο ΠΑΣΕΠΠΕ με βάση την εμπειρία από τη διαχείριση έργων θεωρεί ότι η δομή των Μητρώων Μελετητών, Εργοληπτών και Μελετό-Κατασκευστών πρέπει να θεμελιώνεται στις ακόλουθες αρχές: • Μητρώα μηχανικών-φυσικών προσώπων πρέπει να είναι ανοικτά στις διάφορες ειδικότητες μηχανικών που θα επιλέγουν ελεύθερα την επαγγελματική τους δραστηριότητα που περιλαμβάνεται στο Κοινό Λεξιλόγιο CPV και αντιστοιχείται με τον επαγγελματικό τους τίτλο σύμφωνα με τον Διεθνή Κώδικα Επαγγελμάτων (ISCO-2008). • Ειδικά όμως απαιτείται Μητρώο συντονιστών Μηχανικών-Υπεύθυνων Έργων (Project Engineer) ανεξαρτήτως ειδικότητας και κριτήριο προς τούτο πρέπει να είναι η πιστοποίηση επαγγελματικών προσόντων, που βασίζονται στην εμπειρία. • Στη σημερινή εποχή της «Πράσινης Ανάπτυξης» δεν μπορούν να απουσιάζουν από τα Μητρώα οι κατηγορίες μελετοκατασκευαστών, που ασχολούνται με εξειδικευμένα έργα όπως π.χ. οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας νερού και υγρών, στερεών και αερίων αποβλήτων, οι τεχνικές και τεχνολογίες ανακύκλωσης, οι θερμικές επεξεργασίες απορριμμάτων, η κομποστοποίηση, οι ΑΠΕ κτλ. • Οι οικονομικοί φορείς που θα εγγράφονται στα Μητρώα ειδικά για τα εξειδικευμένα έργα πρέπει να αποφασίζουν ελεύθερα για την οργάνωση και τη στελέχωσή τους με διάφορες ειδικότητες μηχανικών των Μητρώων και να κρίνονται ανά συγκεκριμένη προκήρυξη σύμβασης, σύμφωνα με τα κριτήρια ανάθεσης παρά ποιοτικής επιλογής, στα οποία προφανώς η αναφορά του υπεύθυνου συντονιστή του έργου θα πρέπει να αποτελεί κριτήριο με ιδιαίτερη βαρύτητα. Ευελπιστούμε οι βουλευτές όλων των Κομμάτων θα ενδιαφερθούν για την διαμόρφωση του Σ/Ν με τρόπο, που θα εξυπηρετεί την έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία στη χώρα, που αποτελούν τις βασικές κατευθύνσεις των Οδηγιών.