Αρχική Ανάθεση και Εκτέλεση Συμβάσεων Έργων, Μελετών, Προμήθειας Αγαθών και Υπηρεσιών - Βιβλίο ΙΆρθρο 71 – Καλούμενοι Οικονομικοί ΦορείςΣχόλιο του χρήστη Πανελλήνιος Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Προστασίας Περιβάλλοντος | 26 Μαρτίου 2016, 12:55
  • Σχόλιο του χρήστη 'Πανελλήνιος Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Προστασίας Περιβάλλοντος' | 26 Μαρτίου 2016, 12:55

    Πριν την διατύπωση σχολίων στο Άρθρο, που δεν αντιστοιχεί σε Άρθρα των Οδηγιών, κρίνουμε σκόπιμο να σημειώσουμε τα ακόλουθα: 1. Το «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιβάλλον - Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠΕΡΑΑ) εξέδωσε Κανονισμό Προδιαγραφών για την σύνταξη μελετών Σταθμών Βιολογικού Καθαρισμού Αστικών Υγρών Αποβλήτων. Ο Κανονισμός περιλαμβάνει τον προϋπολογισμό, που επισυνάπτεται και έχει συνταχθεί σύμφωνα με τον Κανονισμό Προεκτιμώμενων Αμοιβών Μελετών και Υπηρεσιών (ΚΠΑΜΥ). Ο προϋπολογισμός επιμερίζεται σε κατηγορίες έργων σύμφωνα με το ΜΕΕΠ δηλαδή σε «Υδραυλικά Έργα», σε «Η/Μ Έργα» και σε «Έργα Καθαρισμού Αποβλήτων». Προκύπτει ότι για τα «Έργα Καθαρισμού Αποβλήτων - ΚΑΘ» ο προϋπολογισμός τους κατά τους συντάκτες του Κανονισμού, μπορεί να λαμβάνεται ως ποσοστό (20%) των «Η/Μ Έργων», λόγω αιτιολογημένης αδυναμίας τους να προσδιοριστεί διαφορετικά το αντικείμενο των Εξειδικευμένων Εργοληπτών ΚΑΘ στο ισχύον σύστημα των Μητρώων. Δεδομένου ότι στις προκηρύξεις σύναψης δημοσίων συμβάσεων για τα ως άνω Εξειδικευμένα Έργα, οι αναθέτουσες αρχές προσανατολίζονται να προσκαλούν εργολήπτες με βάση τον επιμερισμό των έργων σε κατηγορίες και τους επί μέρους προϋπολογισμούς των κατηγοριών, προκύπτει ότι το κύριο αντικείμενο της σύμβασης στερείται προϋπολογισμού(!!) και δεν ανήκει στους Εργολήπτες Έργων Καθαρισμού Αποβλήτων (!!). 2. Για το Έργο «Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων με τη Μέθοδο των Τεχνιτών Υγροτόπων του Οικισμού Αντιπάρου του Ν. Κυκλάδων» η αναθέτουσα αρχή δεν προσκάλεσε Εργολήπτες Έργων ΚΑΘ, διότι από τους μελετητές του Έργου θεωρήθηκε ότι η συμμετοχή τους στις εργασίες του Έργου ήταν μικρότερη από το 10% του συνολικού προϋπολογισμού του έργου. 3. Στην ιστοσελίδα του ΠΑΣΕΠΠΕ (Πανελλήνιου Σύνδεσμου Επιχειρήσεων Προστασίας Περιβάλλοντος) υπάρχουν στοιχεία προκηρύξεων για Μελέτες και Έργα προστασίας του περιβάλλοντος. Τα στοιχεία αφορούν συνολικούς και επί μέρους προϋπολογισμούς, ανά προσκαλούμενη κατηγορία μελετητών ή εργοληπτών, που αντιστοιχείται με ειδικότητα μηχανικού των Μητρώων Μελετητών-Εργοληπτών. Τα στοιχεία αποδεικνύουν ποιες ειδικότητες μηχανικών ή εργοληπτών καρπούνται τη «μερίδα του λέοντος». Οι ως άνω προκηρύξεις αναφέρουν σε λίγες όμως περιπτώσεις τις κατηγορίες κατά το Κοινό Λεξιλόγιο CPV, που κατά τη γνώμη των συντακτών των προκηρύξεων, αντιστοιχούν στα συγκεκριμένα έργα. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν αναγνωρίζεται η κύρια κατηγορία του CPV με τον τίτλο «Εργασίες επεξεργασίας λυμάτων», όταν δημοπρατούνται έργα Σταθμών Βιολογικού Καθαρισμού Αποβλήτων. Πιστεύουμε από τα προηγούμενα ότι κάθε αντικειμενικός παρατηρητής θα συμπεράνει ότι το ισχύον στη χώρα θεσμικό πλαίσιο για τα Μητρώα Μελετητών και Εργοληπτών που διατηρείται με το Άρθρο 71, δεν είναι συμβατό με το πνεύμα και το γράμμα των Οδηγιών 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ και ιδιαίτερα με την παρ.1 του Άρθρου 18. Ειδικότερα: • Σύμφωνα με την παρ. 2 του Άρθρου 4 (Άρθρο 3 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) το νομικό καθεστώς σε συμβάσεις με διαφορετικά είδη (π.χ. έργα και υπηρεσίες), καθορίζεται με βάση το κύριο αντικείμενο των συμβάσεων. Αλλά και σύμφωνα με την παρ. 6 του Άρθρου 3 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και όχι σύμφωνα με την παρ. 6 του Άρθρου 4 του Σ/Ν, όταν τα διάφορα τμήματα συγκεκριμένης σύμβασης δεν μπορούν να διαχωρισθούν αντικειμενικά, το νομικό καθεστώς καθορίζεται με βάση το κύριο αντικείμενο της σύμβασης. Δεδομένου ότι είναι γνωστό το κύριο αντικείμενο των μελετών και των έργων Καθαρισμού νερού και αποβλήτων-ΚΑΘ, όπως τούτο προκύπτει από την παρ. 2β του Άρθρου 10 της Οδηγίας 25/2015/ΕΕ, δεν είναι δυνατό να εξακολουθήσει το νομικό καθεστώς των Μητρώων, όπως επιχειρείται με το Άρθρο 71 και μάλιστα μετά τα παραδείγματα που αναφέρθηκαν. Τούτο βέβαια δεν σημαίνει ότι η δραστηριότητα μελέτης ή κατασκευής έργων ΚΑΘ πρέπει να μονοπωλείται από οικονομικούς φορείς, που στελεχώνονται με μηχανικούς ορισμένων ειδικοτήτων. Αυτό όμως είναι ένα άλλο θέμα και πρέπει να αντιμετωπισθεί στα πλαίσια αναμόρφωσης του θεσμικού πλαισίου άσκησης του επαγγέλματος του μηχανικού, που είναι σε εξέλιξη μετά το ν.4254/14, αλλά δυστυχώς δεν λαμβάνεται υπόψη στο υπό διαβούλευση Σ/Ν. • Η ονοματολογία του ισχύοντος Μητρώου Μελετητών και Εργοληπτών δεν είναι προδήλως συμβατή με το CPV των παραρτημάτων των Οδηγιών. Σύμφωνα όμως με το Άρθρο 23 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ τούτο είναι απαράδεκτο. • Η δομή των Μητρώων που διατηρείται στο Σ/Ν διαχωρίζει κατά τρόπο απόλυτο τα Μητρώα Μελετητών από τα Μητρώα Εργοληπτών, πράγμα που οδηγεί πάντοτε σε υποχρεωτικές συμπράξεις μεταξύ Μελετητών και Εργοληπτών και επομένως στην εφαρμογή δύο αντί ενός νομικά καθεστώτα. Όμως οι οδηγίες που διακρίνονται από πνεύμα ευελιξίας, προβλέπουν και τη σύγχρονη ανάθεση μελέτης και εκτέλεσης εργασιών ή έργων και επομένως απαιτείται η ύπαρξη Μητρώου Μελετο-κατασκευαστών. Η διατήρηση της σημερινής δομής των Ελληνικών Μητρώων δεν αποτελεί προσαρμογή στην Οδηγία. • Σύμφωνα με την απάντηση της ΕΕ στην καταγγελία Ελληνικής επιχείρησης με αριθμό 2011/4083, η δομή του Μητρώου Εργοληπτών (και όπως συνάγεται κατ’ αναλογία και του Μητρώου Μελετητών) δεν αντιμετωπίζει τους οικονομικούς φορείς ισότιμα και χωρίς διακρίσεις και οι αναθέτουσες αρχές δεν διενεργούν με διαφάνεια, δημιουργώντας τεχνητούς περιορισμούς στον ανταγωνισμό. Με το ν. 4281/4 υπήρξε μερική προσαρμογή στην απάντηση της ΕΕ με την κατάργηση των τάξεων των πτυχίων μελετητών και εργοληπτών. Μολονότι η προσαρμογή αυτού του νόμου μπορεί να χαρακτηρισθεί ως αποσπασματική, αποτέλεσε ένα ορθό μέτρο για την άρση των στρεβλώσεων των Μητρώων, που σχετίζονται με τις τάξεις των πτυχίων και επαναφέρονται με το Σ/Ν. Και τούτο για τους ακόλουθους ουσιαστικούς λόγους: o Οι τάξεις πτυχίων θεωρείται από τους θεμελιωτές των Μητρώων, ότι συνδέονται με εμπειρία, που προσδιορίζεται όμως αποκλειστικά από προϋπολογισμούς των μελετών ή των έργων στα οποία έχουν εμπλακεί οι μελετητές ή οι εργολήπτες προκειμένου να προσδιορίζεται η τάξη του πτυχίου τους. Η εμπειρία όμως στα συγκεκριμένα κάθε φορά αντικείμενα των δημοσίων συμβάσεων δεν είναι δυνατόν να αξιολογείται με το μοναδικό αυτό κριτήριο. Η πολυπλοκότητα της τεχνολογίας και οι αλληλοεπικαλύψεις στις δραστηριότητες των διπλ. μηχανικών διαφόρων ειδικοτήτων, δεν επιτρέπουν αυθαίρετα ή τουλάχιστον ανεπαρκή κριτήρια για την κατάταξη τους σε τάξεις. o Η Οδηγία 2014/24/ΕΕ παρακινεί τις αναθέτουσες αρχές να επιλέγουν διαδικασίες ανάθεσης των συμβάσεων με διαπραγμάτευση ή ανταγωνιστικό διάλογο με οικονομικούς φορείς προκειμένου να εξασφαλίζουν τα καλύτερα αποτελέσματα για τα συμφέροντα τους σε θέματα αρχιτεκτονικής και δραστηριοτήτων μηχανικών, διότι αναγνωρίζεται ότι με τον τρόπο αυτό προωθείται η καινοτομία, η έρευνα και η ανάπτυξη. Επιπλέον προτείνονται μέτρα και κριτήρια, ώστε να διασφαλίζεται η τήρηση των αρχών του κοινοτικού δικαίου και στις περιπτώσεις αυτές. Είναι πρόδηλο ότι η περίπτωση αυτή δεν ευνοείται από τη δογματική αντίληψη των «τάξεων πτυχίων», που επιβάλλει αποκλεισμό οικονομικών φορέων από διαγωνισμούς με βάση και μόνον τους προϋπολογισμούς των μελετών ή έργων. o Σημειώνεται ότι η Οδηγία επιχειρεί και ορθά, να ευνοήσει την δραστηριοποίηση των ΜΜΕ στις δημόσιες συμβάσεις. Τίθενται επομένως κριτήρια οικονομικών δυνατοτήτων για την προεπιλογή οικονομικών φορέων σύμφωνα με το Παράρτημα ΧΙΙ Μέρος Α. Θεωρούμε ότι τα κριτήρια αυτά είναι ασύμβατα με τα κριτήρια των Ελληνικών Μητρώων, που διαφοροποιούν προκαταβολικά τους οικονομικούς φορείς σε τάξεις ανά κατηγορία έργου. o Έχει καταστεί γνωστό ότι οι υποχρεωτικές στελεχώσεις οικονομικών φορέων με ατομικά πτυχία μηχανικών ορισμένων ειδικοτήτων και τάξεων προκειμένου να ανταποκρίνονται σε απαιτήσεις καταλληλότητας για τη συμμετοχή σε διαγωνισμούς δημοσίων συμβάσεων ορισμένου ύψους προϋπολογισμού, είχε εγγενείς πρόδηλες αδυναμίες και οδήγησε σε «Χρηματιστήριο πτυχίων». Στις σημερινές συνθήκες κρίσης είναι έκδηλη η αντίδραση οικονομικών φορέων στο καθεστώς αυτό. o Σε κάθε όμως περίπτωση δεν είναι δυνατόν να εισάγονται στο Σ/Ν διατάξεις, που καταργήθηκαν με το ν.4281/14 χωρίς καμία αιτιολόγηση. • Η δομή των Ελληνικών Μητρώων για τη διάκριση των οικονομικών φορέων σε κατηγορίες και τάξεις δεν ευνόησε εκ των αποτελεσμάτων που καθένας διαπιστώνει, την καινοτομία την έρευνα και την ανάπτυξη της χώρας. Ειδικά τα Μητρώα Μελετητών έχουν καταστεί ανυπόστατα, όπως τούτο αξιολογείται κατά τη γνώμη μας με τις παρατηρήσεις και τα σχόλια στο Άρθρο 196.